نگرانی از پیر شدن جمعیت کشور

آمارها بیانگر این است که جمعیت کشور به سمت کهنسالی در حال حرکت بوده و باید کارشناسان و مسئولان فکری برای تنظیم رشد جمعیت کشور کنند. با توجه به آمارهای ارائه شده، جمعیت ایران کاهش پیدا کرده و بحران ناشی از

کم شدن جمعیت نیز کشور را تهدید می‌کند. این مسئله از منظر اجتماعی و سیاسی به نفع کشور نیست و باید هر چه سریعتر سیاست‌های کنترلی در این زمینه بازنگری شود. سیاست‌های غلط در زمینه کنترل جمعیت از سال 71 آغاز شده است. در آن سال جمعیت ایران به تعداد مطلوبی رسیده بود و از آن زمان باید سیاست‌های جمعیتی برپایه رشد طبیعی جمعیت اعمال می‌شد.در دیداری که رهبر معظم انقلاب با مسئولان و نمایندگان مجلس داشتند،تاکید فرمودند که با وضعیت فعلی رشد جمعیت، در آینده جمعیت جوان کشور کاهش یافته و میزان افراد سالمند در سطح جامعه افزایش خواهد یافت که این فرمایشات کارشناسانه و حکیمانه باید مورد توجه مسئولان و سیاستگذاران قرار بگیرد.در یک مقطع زمانی این نگرانی وجود داشت که رشد شدید جمعیت مشکلاتی را به وجود آورد؛ از همین‌رو مسئولان کشور به این نتیجه رسیدند تا قوانینی را به جهت کاهش جمعیت تصویب و اجرا کنند، اما در حال حاضر منحنی رشد جمعیت به گونه‌ای حرکت می‌کند که نگرانی کارشناسان و مسئولان از پیر شدن جمعیت کشور در آینده بسیار نزدیک را رقم زده است.تنظیم جمعیت کشور باید به گونه‌ای باشد که در سال‌های آینده با کمبود نیروی توانمند و جوان مواجه نشویم. در حال حاضر در کشورهایی که رشد جمعیت منفی است مشکلی به نام نبود قدرت و قابلیت نیروی جوانی وجود دارد و نباید اجازه دهیم در آینده این اتفاق در کشور ما نیز رخ دهد.برای رسیدن به هدف کنترل جمعیت باید مباحثی مانند سلامت مادران، تسهیل ازدواج، کاهش طلاق‌ها و تقویت پیوندها و روابط زوج‌ها نیز در نظر گرفته شود. همچنین نبود اشتغال و مسکن مناسب از مهم‌ترین دلایل بالا رفتن سن ازدواج و به دنبال آن کاهش جمعیت است، بنابراین باشعار نرخ جمعیت کشور افزایش نمی یابد. یکی از بهترین روش های جلوگیری از تحقق رشد منفی جمعیت می تواند رفع مشکلات ازدواج جوانان باشد. افزایش سن ازدواج در میان دانشگاهیان و تحصیلکرده‌ها بیشتر به چشم می‌خورد، به نحوی که سن ازدواج از 25 سال بالاتر رفته و در بعضی موارد تا 35ـ30 سال هم رسیده است، بنابراین مشکل اصلی در کاهش ازدواج جوانان و بالا رفتن سن ازدواج، عدم اشتغال است که دولت باید به شکل جدی به این موضوع بپردازد تا شغل پایدار در کشور ایجاد شود.آنچه از تحلیل های علمی و استراتژیک بر می آید این است که روند فعلی جایگزینی جمعیتی در کشور به هیچ عنوان راضی کننده و منطقی نیست و باید دولت از بسته های تشویقی خود در این زمینه استفاده کند هر چند در نگاه کلان تر تنها استفاده از مشوق ها نمی توانند کار ساز باشند و باید مدیران اجرایی با همت و کار بیشتری زمینه های رفاهی،اجتماعی،اقتصادی را در سراسر کشور به وجود آورند تا دیگر بهانه ای از سوی خانوار ها برای کنترل درونی موالید وجود نداشته باشد.چرا که نمونه های نامتوازن تشویقی دولت های نهم و دهم در این زمینه را شاهد بودیم که تاثیر چشم گیری نداشت. اگر روال برهمین منوال پیش رود باید تبعات سنگین اقتصادی،سیاسی،نظامی و امنیتی را در دراز مدت تمام ملت ایران بپردازند و در این قضیه تمام مردم ایران مقصرند. بهتر است که مدیران اجرایی کاری را که باید انجام دهند با جدیت بیشتری در دستور کار قرار دهند که این مسئله تبعات بسیار گسترده ای دارد.

ورزش وسلامت سالمندان

فعالیت بدنی و ورزشی منظم جزء مهمی از یک زندگی سالم در هر سنی است و برای افراد مسن که معمولا مشکلات مختلف جسمی دارند، مفیدتر و در عین حال سخت تراست.با توجه به افزایش امید به زندگی و سطح بهداشتی، تعداد افراد سالمند رو به افزایش است. در زمان سالمندی تغییرات فیزیولوژیک در بدن روی می دهد و اگر این تغییرات با بی تحرکی همراه شوند باعث می شوند فرد بیشتر تحت تاثیر بیماری ها قرار گیرد، عملکردش کاهش یابد و وابسته به سایرین گردد. در سالمندی سیستم های مختلف بدنی مانند قلب، ریه، عضلات، اسکلت و حتی سیستم های مغزی دچار ضعف می گردند. ورزش می تواند ایجاد این ضعف ها را به تاخیر بیاندازد و حتی باعث شود فرد از نظر بدنی تا 10 سال جوان تر بماند.

تعدادی از عوارض بی تحرکی عبارتند از:

*کاهش قدرت عضلانی، بویژه در پاها که علت اصلی زمین خوردن در افراد سالمند است.

*ایجاد و پیشرفت پوکی استخوان که از علل اصلی شکستگی استخوان ها است.

*کاهش انعطاف پذیری بدن باعث افزایش آسیب ها می شود.

*سالمندان بی تحرک 2 برابر سالمندان فعال در خطر ابتلا به بیماری های عروق قلبی و فشار خون قرار دارند.

*ورزش و فعالیت بدنی در دوران کودکی و جوانی اگر در سالمندی ادامه داده نشوند اثر محافظتی قلبی عروقی را از دست می دهند.

*بی تحرکی باعث ایجاد تعدادی از سرطانها مانند سرطان روده بزرگ می شود.

*چاقی از عوارض کاهش فعالیت بدنی در هر سنی است.

افرادی که فعالیت بدنی و ورزشی انجام می دهند بیش از افراد غیرفعال عمر می کنند حتی اگر فعالیت بدنی را در سنین بالا شروع کرده باشند.برنامه فعالیت بدنی و ورزشی سالمندان، همانند سایر گروه ها باید دارای مراحل گرم کردن و سرد کردن و هر سه نوع تمرین قدرتی، انعطاف پذیری و هوازی باشد. همچنین سالمندان نیاز به تمرینات تعادلی دارند.

*گرم کردن: بدن افراد سالمند برای گرم شدن به مدت زمان بیشتری نیاز دارد. پس مرحله گرم کردن باید حدود 10 دقیقه باشد. این مرحله برای جلوگیری از آسیب ها بسیار مهم است.

*تمرینات قدرتی: حفظ قدرت و استقامت عضلانی باعث عدم وابستگی افراد سالمند و کاهش زمین خوردن آنها می شود. این کار را می توان با انجام فعالیت های روزمره مانند بالا رفتن از پله ها و یا با ماشین های وزنه و کش های مقاومتی انجام داد. این تمرینات بهتر است 2 تا 3 بار در هفته انجام شوند: مابین بلند کردن هر وزنه با بلند کردن وزنه بعدی 2 ثانیه استراحت باشد و در هر ست 8 تا 15 تکرار انجام شود. در زمان بلند کردن وزنه ها که 2 تا 4 ثانیه طول می کشد بازدم انجام دهید و در حین پایین آوردن وزنه ها به مدت 4 تا 6 ثانیه دم را انجام دهید. سعی کنید در تمام محدوده حرکتی مفصل وزنه را جابجا کنید. در افراد سالمند بهتر است زود زدن در حالتی که نفس را در گلو نگه داشته اید انجام نگیرد. زیرا احتمال سنکوب وجود دارد.

*تمرینات انعطاف پذیری: تمرینات انعطاف پذیری باعث حفظ و افزایش میزان حرکت مفاصل و طول عملکردی عضلات می شود. بافت هایی که انعطاف پذیری خود را از دست می دهند به نیروی بیشتری برای حرکت نیاز دارند. انعطاف پذیری مچ پا، زانو، ران و ستون مهره ها برای حفظ تعادل و وضعیت بدن ضروری هستند. فعالیت های کششی در جا را می توان پس از گرم کردن انجام داد. بهتر است این تمرینات حداقل یک بار در روز انجام شوند.

*تمرینات هوازی: فعالیت گروه های عضلانی بزرگ در مدت زمان های خاص، باعث افزایش ضربان قلب و تنفس و افزایش آمادگی قلبی عروقی می شود: به این تمرینات، تمرینات هوازی می گویند. در این تمرینات قلب خون اکسیژن دار بیشتری را به عضلات پمپ می کند. اکثر فعالیت های روزمره مانند پیاده روی، بالارفتن از پله ها، حمل بسته های خرید و شستن پنجره ها و شیشه ها به درجاتی از آمادگی قلبی عروقی نیاز دارند. این فعالیت ها همچنین به قدرت و استقامت عضلانی هم نیاز دارند. در یک زندگی بی تحرک قلب کارایی خود را برای رساندن خون اکسیژن دار به بدن از دست می دهد و بسیاری از این افراد در زمان انجام فعالیت هایی که قلب مجبور است فعالیت بیشتری بکند احساس خستگی شدیدتری می کنند. در گذشته فکر می کردند این ناکارآمدی قلبی عروقی مربوط به پیری است و چاره ای برایش نیست. خبر خوب این است که اکثر این تغییراتی که وابسته به سن خوانده می شوند با تمرینات هوازی و شروع فعالیت یدنی و ورزشی در زندگی قابل پیشگیری و بازگشت هستند. این تمرینات بهتر است حداقل 30 دقیقه در روز و اغلب روزهای هفته انجام شوند. پیاده روی، دویدن نرم، دوچرخه ثابت و شنا نمونه هایی از این تمرینات هستند. *تمرینات تعادل: با بالارفتن سن بسیاری از افراد در حفظ تعادل خود حتی در حرکات معمول مشکل پیدا می کنند. تعادل به عوامل فیزیولوژیک مختلفی مانند قدرت بینایی، شنوایی، قدرت عضلانی و هماهنگی بستگی دارد بعلاوه داروهای زیادی هم بر تعادل اثر منفی دارند. مهم ترین نتیجه کاهش تعادل عبارتست از افزایش شانس زمین خوردن که خود یکی از شایع ترین علل آسیب ها و شکستگی ها در سالمندان است.*تمرینات هماهنگی: هماهنگی عصبی عضلانی از ضروریات انجام حرکات نرم و روان است. حرکاتی که دارای تقابل هستند ( مانند حرکت مخالف دست و پا در حین راه رفتن) وحرکات تقاطع کننده خط وسط بدن ( لباس پوشیدن) باعث مشکل شدن حرکات می شوند. انجام الگوهای حرکتی پیچیده باعث حفظ کارآمدی عصبی عضلانی می شود.*سرد کردن: بدن نیاز دارد تا به آرامی خنک شود و به ضربان قلب و تعداد تنفس قبل از شروع فعالیت بدنی برسد. این کار باعث می شود تا خون در اندام ها جمع نشود و عضلات به حالت پایه برگردند. مرحله خنک کردن باید 10 دقیقه طول بکشد. خنک کردن بهترین راه برای جلوگیری از آسیب و دردهای عضلانی است.

ورزش برای اکثر سالمندان بی خطر است

سالمندی مرحله ای است که ناگزیر همه ما با آن روبرو می شویم . با افزایش سالهای عمر بویژه پس از سن ۶۰ سالگی اغلب اعمال فیزیولوژیکی و مکانیکی بدن کاهش پیدا نموده و کارایی قلب و شش بتدریج سیر نزولی را طی می نماید . تحقیقات تازه پزشکی نشان داده است که پیری زودرس با بی حرکتی تسریع می شود . خمودگی بدن ناشی از عدم تحرک مهمترین عامل در ایجاد پیری زودرس است . لذا یکی از مهمترین روشهای آهسته نمودن آهنگ سالخوردگی ورزش می باشد که هدف از ان ایجاد سازگاری در افراد مسن ،‌افزایش دوران تحرک و فعال بودن خصوصاً در زنان سالمند و نیز افزایش سالهای مؤثر و مولد عمر می باشد . بهتر است قبل از شروع یک برنامه ورزشی در سنین بالای ۵۹ سال از سالم بودن قلب و عروق و ششها اطمینان حاصل کنید . بعبارت دیگر ورزش داروئی است که بسیاری از انسانها را زنده نگه می دارد ولی قبل از انجام این ورزشها خصوصاً در بیماریهای قلبی عروقی باید جهت ارزیابی کامل از وضعیت سلامتی به پزشک مراجعه نمود .از انواع ورزشهای مناسب و رایج زمان سالمندی پیاده روی و قدم زدن می باشد ( در صورتیکه بعلت بیماری قلبی منعی نداشته باشد ) که باید بطور منظم و مرتب و مدت زمان کافی انجام گیرد ( ترجیحاً ۳۰ دقیقه صبح و ۳۰ دقیقه شب ۲ الی ۳ ساعت بعد از غذا خوردن و در افراد خیلی چاق و یا کسانی که سالها بی حرکت بوده اند شروع فعالیتها باید بسیار آهسته باشد ) این ورزش فعالیت عضلانی را بهبود بخشیده و به اجابت مزاج منظم کمک می کند .

در ادامه یکسری حرکات و نرمشهای برنامه ریزی شده جهت سالمندان ارائه می گردد .

ورزشهای ایستاده موزون :

از آنجائیکه شما ممکن است مشکلاتی در حفظ تعادل خود داشته باشید ،‌ مهم است که هنگام انجام حرکات موزون ایستاده همیشه حمایتگر و اتکا داشته باشید . بطوریکه یا از صندلی بعنوان حمایت کننده کمک بگیرید یا نزدیک دیوار بایستید و یک دست خود را روی دیوار بگذارید و یا دستان خود را دور چیزی حلقه کنید

نکات ورزشی در سالمندان

سالمندان قبل از ورزش باید چه‌ کار کنند؟ انجام چه ورزش‌هایی برای آنها مناسب‌تر است؟ یک برنامه تمرینی سالم برای سالمندان از چه اجزایی تشکیل شده است؟

پرسش‌هایی از این دست، مسائلی هستند که برای ورزش در سالمندی باید به آنها توجه کرد. اصول ۲۷بیست و هفت گانه زیر می‌تواند در همین زمینه کمک‌ کننده باشد:

۱) قبل از هر ورزش به مدت ۵ دقیقه بدن خود را گرم کنید. آهسته راه رفتن و نرمش‌های سبک برای گرم و آماده شدن بدن برای انجام ورزش روزانه خوب است و پس از تمام شدن ورزش نیز باید ۵ دقیقه نرمش سبک کنید،یا آهسته قدم بزنید.

۲) اگر در هوای گرم ورزش می‌کنید، مدت زمان نرمش یا آهسته راه رفتن را پس از تمام شدن ورزش روزانه اندکی بیشتر کنید.

۳) اگر هنگام ورزش یا پس از آن دچار هر یک از علائم زیر شدید، باید با پزشک خود فوری در میان بگذارید: درد قفسه سینه، احساس فشار در قفسه سینه، احساس تنگی نفس، سر گیجه، تاری دید، احساس نداشتن تعادل، تهوع و استفراغ.

۴) شما می‌توانید ورزش‌هایی که بسیار ساده و راحت هستند در خانه انجام دهید. هر کدام از این ورزش‌ها را می‌توانید هشت تا ۱۰ مرتبه تکرار کنید و پس از اندکی استراحت برای دور دوم آماده شوید.

به برخی از همین ورزش‌ها در لابه‌لای نکته‌های زیر اشاره می‌شود.

۵) حرکات ورزشی را آهسته و به‌گونه‌ای انجام دهید که بتوانید کنترل تمامی حرکات را در دست داشته باشید.

۶) زمان ورزش، نفس را در سینه حبس نکنید و اگر احساس درد در هر قسمت بدن کردید، ورزش را ادامه ندهید.

۷) پس از انجام هر ورزش، عضلاتی را که برای انجام این ورزش به کار برده‌اید، آرام‌آرام باز و بسته کنید.

۸) سه جزء اصلی برنامه تمرینی سالمندان شامل این موارد است: تمرینات هوازی، تمرینات انعطاف‌پذیری و تمرینات قدرتی.

۹) همان‌طور که پیش از تمرینات ورزشی،‌ بدن‌تان را گرم می‌کنید، در پایان تمرین هم باید با حرکات آرام، بدن را به تدریج سرد کنید.

۱۰) بهترین تمرین برای گرم کردن در سالمندان، تمرینات ملایم کششی یا راه‌ رفتن آهسته در ابتداست که پس از آن باید آرام‌آرام بر شدت راه رفتن بیفزایند.

۱۱) بهترین تمرین هوازی برای سالمندان پیاده‌روی است. در عین حال برای کسانی که به ناراحتی‌های مفصلی مبتلا هستند، شنا کردن و چنانچه فنون شنا را نمی‌دانند، راه رفتن و انجام حرکات نرمشی در آب را توصیه می‌کنیم.

۱۲) افرادی که دارای آمادگی جسمانی مطلوب هستند، از فعالیت‌های دیگری مانند دوچرخه سواری، کوه‌پیمایی و ورزش‌های دیگری که با شدت متوسط و به مدت نسبتاً طولانی انجام می‌شود، می‌توانند استفاده کنند.

۱۳) انعطاف پذیری، توانایی حرکت اندام‌ها و بخش‌های متحرک بدن در دامنه حرکتی مفصل است. با افزایش سن، اهمیت انعطاف‌پذیری بیشتر می‌شود. از دست دادن انعطاف‌پذیری، بیشتر کارکردهای مورد نیاز زندگی روزمره را مختل می‌کند.

حرکاتی مانند خم شدن، بالا بردن وجلو بردن دست‌ها، راه رفتن و از پله بالا رفتن، دشوار می‌شود. حرکات کششی، بهترین نوع تمرینات انعطاف‌پذیری است.

۱۴) حرکات کششی را باید همیشه به آرامی انجام دهیم. کشش باید فقط تا جایی باشد که در عضلات مربوط احساس کشش کنیم و هیچ‌گاه تا آستانه درد در مفصل و اطراف آن پیش نرویم.

۱۵) تمرینات قدرتی به دو صورت انجام می‌شود: با وزنه، بی‌وزنه.

۱۶) تمرینات قدرتی با وزنه، درابتدا با وزنه‌های سبک و به دفعات انجام می‌شود و زمانی که حرکت آسان شود، وقت آن رسیده که بر سنگینی وزنه افزوده شود و بهتر است ابتدا تعداد تکرارها و بعد از آن میزان وزنه افزایش یابد.

۱۷) تمرینات قدرتی بدون وزنه، متداول‌تر است که حرکت شنا رفتن روی زمین وحرکت شکم (بلند کردن کتف‌ها از زمین در حالت خوابیده با زانوی خم) از رایج‌ترین‌ ورزش‌ها در همین زمینه است.

۱۸) بهتر است سالمندان برای شنا رفتن روی زمین زانوهای خود را هم بر زمین بگذارند تا حرکت برایشان آسان شود و به مهره‌های کمرشان فشار وارد نشود.

۱۹) بین ورزش‌های کشیدنی و ورزش‌های هل‌دادنی تعادل برقرار کنید.

۲۰) حرکت را در محدوده حرکتی کامل، موجود و بدون درد انجام دهید.

۲۱) هردو نوع ورزش‌های برداشتن اشیا و گذاشتن اشیا را در برنامه خود بگنجانید.

۲۲) ورزش‌هایی با شدت متوسط را در نوبت‌هایی که در آنها حداقل ۸ تا ۱۳ تکرار وجود دارد، انجام دهید.

۲۳) حداقل یک نوبت از ورزش‌هایی را که در آنها هشت تا ۱۳ تکرار وجود دارد، انجام دهید.

۲۴) سرعت حرکات باید از آهسته تا متوسط باشد (حرکت سریع، ممنوع!) و حرکات را به صورت ریتمیک، کنترل شده و غیرانفجاری انجام دهید.

۲۵) ورزش نباید تداخلی در امر تنفس طبیعی ایجاد کند (به عنوان یک قاعده کلی سالمند باید قادر باشد در حین انجام ورزش، سوت بزند یا به راحتی صحبت کند).

۲۶) بین نوبت‌ها استراحت‌های ۳۰ تا ۶۰ ثانیه‌ای بگنجانید.

شدت ورزش را به تدریج افزایش دهید (هر جلسه حداکثر ۵ درصد از جلسه قبلی شدیدتر باشد). در این‌صورت قدرت و استقامت شما افزایش خواهد یافت.

۲۷) در صورتی که بیش از یک تا دو هفته وقفه در برنامه ورزشی‌تان به وجود آمد، شدت و حجم ورزش را کم کنید.

ورزش سالمندان

سالمندی مرحله ای است که ناگزیر همه ما با آن روبرو می شویم . با افزایش سالهای عمر بویژه پس از سن ۶۰  سالگی اغلب اعمال فیزیولوژیکی و مکانیکی بدن کاهش پیدا نموده و کارایی قلب و شش بتدریج سیر نزولی را طی می نماید . تحقیقات تازه پزشکی نشان داده است که پیری زودرس با بی حرکتی تسریع می شود . خمودگی بدن ناشی از عدم تحرک مهمترین عامل در ایجاد پیری زودرس است . لذا یکی از مهمترین روشهای آهسته نمودن آهنگ سالخوردگی ورزش می باشد که هدف از ان ایجاد سازگاری در افراد مسن ،‌افزایش دوران تحرک و فعال بودن خصوصاً در زنان سالمند و نیز افزایش سالهای مؤثر و مولد عمر می باشد .

بهتر است قبل از شروع یک برنامه ورزشی در سنین بالای ۵۹ سال از سالم بودن قلب و عروق و ششها اطمینان حاصل کنید . بعبارت دیگر ورزش داروئی است که بسیاری از انسانها را زنده نگه می دارد ولی قبل از انجام این ورزشها خصوصاً در بیماریهای قلبی عروقی باید جهت ارزیابی کامل از وضعیت سلامتی به پزشک مراجعه نمود .

از انواع ورزشهای مناسب و رایج زمان سالمندی پیاده روی و قدم زدن می باشد ( در صورتیکه بعلت بیماری قلبی منعی نداشته باشد ) که باید بطور منظم و مرتب و مدت زمان کافی انجام گیرد ( ترجیحاً ۳۰ دقیقه صبح و ۳۰  دقیقه شب ۲ الی ۳ ساعت بعد از غذا خوردن و در افراد خیلی چاق و یا کسانی که سالها بی حرکت بوده اند شروع فعالیتها باید بسیار آهسته باشد ) این ورزش فعالیت عضلانی را بهبود بخشیده و به اجابت مزاج منظم کمک می کند .

در ادامه یکسری حرکات و نرمشهای برنامه ریزی شده جهت سالمندان ارائه می گردد .

* ورزشهای ایستاده موزون

از آنجائیکه شما ممکن است مشکلاتی در حفظ تعادل خود داشته باشید ،‌ مهم است که هنگام انجام حرکات موزون ایستاده همیشه حمایتگر و اتکا داشته باشید . بطوریکه یا از صندلی بعنوان حمایت کننده کمک بگیرید یا نزدیک دیوار بایستید و یک دست خود را روی دیوار بگذارید و یا دستان خود را دور چیزی حلقه کنید

ضرورت آموزش تکنولوژی‌های روز به سالمندان

بابا حیدر 70 ساله است و امروز حس می‌کند خیلی از زمانه عقب مانده است. اصلا نمی داند چگونه می‌شود از اینترنت استفاده کرد. او حتی یک خاموش و روشن‌کردن ساده کامپیوتر را هم بلد نیست.

وقتی کوچک‌ترین فرزندش ازدواج کرد، دستگاه کامپیوتر خود را نبرد و به پدر گفت لازمت می‌شود، اما کسی نیست به او یاد بدهد با این دستگاه چه کار کند.

او داروهای زیادی دارد که نمی‌داند برای چه هستند، گاهی مشکلاتی پیدا می‌کند که نیاز به راهنمایی پزشکی دارد. بابا حیدر برای خریدکردن مشکل دارد و راه‌حل امروزی خیلی از مسائل را نمی‌داند. مسائلی که اگر شماره تلفن‌های راهنمایی‌کننده و استفاده از اینترنت را می‌دانست برایش پیش نمی‌آمد.

سایت‌های مرجع زیادی وجود دارد که می‌توان با مراجعه به آنها اطلاعات اولیه و مورد نیاز را به دست آورد. امروزه خرید اینترنتی و تلفنی می‌تواند تا حد زیادی مشکلات سالمندان را برای خرید رفع کند.

اطلاعات تلفنی

پدربزرگ داروهایش را اشتباه مصرف کرده بود و داشت به حالت اغما می‌رفت. مادربزرگ، اول دستپاچه شده و بعد سری به دفتر تلفن‌ها زد تا شماره تلفن‌های ضروری را بیابد. بعد با شماره 115 اورژانس تماس گرفت و در مورد وضعیت همسرش توضیح داد. آنها اطلاعات اولیه در مورد مراقبت‌های قبل از رسیدن اورژانس را به او گفتند و دقایقی بعد، نزدیک‌ترین آمبولانس برای رساندن او به بیمارستان بقیه امور را به عهده گرفت و جان پدربزرگ نجات پیدا کرد. امروزه ارتباطات جای بسیاری از خدمات پیشین را گرفته‌ است و اگر کسی در این روزگار بخواهد راحت زندگی کند باید با تسهیلات ارتباطی آشنا شود.

شماره تلفن‌های اطلاع‌رسانی عمومی برای شناسایی داروها و عوارض آن و فوریت‌های امدادی وجود دارد که با دانستن آن تاحد زیادی مشکلات شخص را برطرف می‌کند. نمونه‌ای از این تلفن‌ها در ادامه می‌آید:

سالمند توانمند

مریم خانم، بانویی 70 ساله است که تـــا پیش از این که زمین بخورد هر روز ورزش می‌کرد و به سلامتی خود اهمیت زیادی می‌داد.

اما بعد از این که استخوان پایش شکست کم‌تحرک شد و بناچار ورزش را کنار گذاشت. کم‌کم اضافه وزن پیدا کرد و دیابت به سراغش آمد.

به چشمش صدمه خورد و به مراقبت نیاز پیدا کرد.او امروز غمگین و افسرده است و فکر می‌کند در زندگی فقط یک شخص دست و پاگیر است.

با افزایش سن، کمبودها باعث ناسازگاری فرد سالمند با شرایط جدید می‌شود که این امر به تدریج خوداتکایی و کیفیت زندگی سالمند را تحت تأثیر قرار می‌دهد. تطابق موفقیت‌آمیز با سالمندی به آموزش شیوه زندگی سالم در این دوران بستگی دارد.

آموزش سالمندی، مختص شخص سالمند نیست. خانواده نیز باید درخصوص نیازها و مسائل دوران سالمندی آموزش ببینند.

آموزش خود توانبخشی و معرفی شبکه‌های حمایتی به سالمند و روزآمد کردن اطلاعات کاربردی شخص سالمند از دیگر نیازهای این قشر  است.

سلیمان حسینی، سالمند شصت و هفت ساله‌ای که هیچ آشنایی با کامپیوتر نداشته است، می‌گوید: یکی از نوه‌هایم برایم از کاربرد‌های کامپیوتر و اینترنت گفت و مرا به استفاده از آن راغب کرد. این بود که من از او به عنوان معلم خصوصی بــــهره بردم و به خوبی با این فنون آشنا شدم. اکنون می‌توانم از طریق اینترنت با فرزندانم که فرسنگ‌ها از من دورند، ارتباط برقرار کنم و تصویرشان را ببینم.

می‌توانم قبض‌هایم را بپردازم و کالاهای مورد نیازم را سفارش دهم.

می توانم مطالعه کنم و متن را درشت کنم تا بخوبی ببینم. می‌توانم نامه رد و بدل کنم. از وقتی این کار را آموخته‌ام همه چیز رنگ دیگری به خود گرفته است.

آموزش مهارت‌های تکمیلی و عملی، تجربه تسلط یافتن، در معرض الگو‌های ایفای نقش مثبت قرارگرفتن، سازگاری با از دست‌دادن‌ها و اندوه، ارائه آگاهی، اطمینان از توانایی انجام کارها و گسترش حمایت‌های اجتماعی سایر نیازهایی است که در توانمندسازی سالمندان باید به آن توجه کرد.

ساختار اصلی توانمندی در سالمندان را میزان رضایت و حس کنترل تشکیل می‌دهد. از این‌رو اگر سالمندان درک خوبی از توانایی‌های خودمراقبتی، رضایت و بالندگی از یک عمر زندگی و حس داشتن مالکیت داشته باشند، حس توانمندی بیشتری خواهند داشت که ارتقای کیفیت زندگی را در آنها در پی دارد.

حتی طریقه اطلاع‌یافتن از بسیاری موارد و کمک‌گرفتن از این شماره تلفن‌ها برای سالمندان نیازمند آموزش است.

چه کنیم که سالمندان افسرده نشوند؟

مریضی اش که شدت گرفت چند روزی در بیمارستان بستری بود و بعد با اصرار پدر و مادرم قرار شد زمستان را در خانه ما بماند. در همان زمستان بود که فهمیدم نگهداری از سالمندان راه و رسم خودش را دارد و وارد شدن به دنیای مادربزرگ ها و پدربزرگ ها به این سادگی نیست. مادربزرگم تمایلی برای بیرون رفتن از خانه نداشت، اشتهایش را از دست داده بود و سر سفره با اصرار فراوان ما، کمی غذا می خورد، روزها را می خوابید و شب ها بیشتر بیدار بود، مدام از گذشته شکایت می کرد، انگار نه انگار که روز های خوشی هم در زندگی گذرانده است، گاهی اوقات بی صدا گریه می کرد و تمام نشانه ها به ما می گفت که افسرده شده است.

عوامل افسردگی دوران کهنسالی

اولین نشانه های افسردگی، پس از تنهایی به وجود می آید. مرگ همسر و تنهایی پس از آن، یکی از بدترین اتفاقات این دوره از زندگی است. بازنشستگی از کار هم، به تنهایی دامن می زند. علاوه بر این، کاهش سلامتی موجب مصرف داروهایی می شود که افسردگی و ناراحتی های روحی، از عوارض جانبی آن ها است. به تمام این مشکلات، ترس از مرگ، اضطراب از روبرو شدن با مشکلات مالی و ترس از ناتوانی برای اداره خویشتن را نیز باید اضافه کرد. زمانی که افسردگی در سطح متوسط قرار دارد، سالمندان واکنش هایی نظیر گریه از خود نشان می دهند، اما در موارد جدی آن ها می گویند که دوست دارند گریه کنند، اما نمی توانند. داستان زمانی جدی تر می شود که آن ها مدام از مرگ حرف می زنند و هر لحظه انتظار مردن را می کشند.

به آن ها حس مفید بودن بدهید: ممکن است سرعت کار سالمندان زیاد نباشد اما به سادگی می توانند کارهایی را که نیاز به دقت و حوصله بیشتری دارد، انجام بدهند. دستور یک غذای سنتی را از مادربزرگ بپرسید یا از پدر بزرگ بخواهید وقتی از پارک برمی گردد کمی خرید کند. حتی می توانید چند دقیقه ای موهایتان را به دستشان بسپارید تا برایتان ببافند. خلاصه اینکه راه های مختلفی وجود دارد تا از آن ها کمک بگیرید تا آن ها حس نکنند در این سنین سربار شما هستند.

سالمندان را نگهبان خانه نکنید: یکی از ساده ترین کارها برای افسرده کردن سالمندان این است که در سفر ها و میهمانی ها به خاطر ناتوانی یا بی حوصلگی شان، آن ها را تنها بگذارید، زیرا طولی نمی کشد که احساس می کنید نگهبان خانه شما شده اند. اگر میزبان شما شرایط خاصی دارد و به عنوان مثال میهمانی پر سر و صدایی در انتظارتان است یا خانه میزبان پله های زیادی دارد، شرایط را برای مادربزرگ و پدربزرگ توضیح دهید و تا حد امکان کسی را در خانه بگذارید تا تنها نمانند. می توانید از خواهر یا برادری که دعوت نشده بخواهید آن شب به منزل شما بیاید.

نگذارید اعتماد به نفس سالمندان ضعیف شود: پدربزرگ و مادربزرگ را درک کنید، آن ها از یک سو به گذشته ای فکر می کنند که دیگر بر نمی گردد و از سوی دیگر به آینده ای که چندان درخشان نیست. از نظر جسمی روز به روز ضعیف تر می شوند و همین امر موجب می شود اضطراب و نگرانی زیادی را تجربه کنند. آن ها گاهی حرف هایی می زنند یا کارهایی انجام می دهند تا شما بیشتر به آن ها توجه نشان بدهید. هرگز گمان نکنید که قصد دارند شما را آزار بدهند، بلکه بدانید به دنبال اندکی توجه بیشتر هستند. پس سعی کنید که حس زیبایی و جوانی را در آن ها زنده نگه دارید. خودتان صورتشان را اصلاح کرده و موهایشان را رنگ کنید، اگر هنوز دوست دارند از حنا استفاده کنند مانعشان نشوید، لباس های نو برایشان بخرید و به همان اندازه که به اتوی لباس خودتان اهمیت می دهید، آراسته بودن آنان نیز برایتان مهم باشد. تمام این کار ها برای این است که آن ها حق دارند هنوز زیبا باشند و زندگی کنند.

جای خاصی به آن ها بدهید:   اگر مادربزرگ یا پدربزرگ میهمان خانه شما هستند، برایشان فضایی شخصی را فراهیم کنید. شاید دیده باشید که سالمندان برخی لوازم خود مثل پول یا جواهراتشان را در رختخواب یا زیر بالش می گذارند، اگر به آن ها فضایی شخصی بدهید، خیالشان را راحت تر می کنید. به خصوص که سالمندان را در این سنین وسایلی دارند که مایل نیستند دیگران آن ها را ببینند، مثل دندان مصنوعی. بنابراین اگر خانه تان بزرگ است و امکان اختصاص دادن یک اتاق به آن ها را دارید حتما این کار را انجام دهید و اگر خانه تان کوچک است یک کمد یا کشو را برای آنان خالی کنید و کلید را به خودشان بدهید.

به آن ها توجه کنید: یکی از مهم ترین کارهای شما در برابر سالمندان خوب گوش دادن است. ممکن است سخنان مادربزرگ را برای چندمین بار و تکراری باشد، اما شما باید مثل بار اول به آن ها توجه کرده و فراموش نکنید تنهایی و بازنشستگی اتفاق خاص و جدیدی را به ارمغان نیاورده تا آن ها سخنی نو داشته باشند و کهولت سن این را هم از یادشان برده، که خاطره عید سال 62 را تا به حال، بارها برایتان تعریف کرده اند. پدربزرگ ها و مادربزرگ ها هنگام تعریف کردن خاطرات دوران جوانی شان یا افسانه ها و داستان های قدیمی احساس خوبی دارند. از این رو، به فرزندانتان هم بیاموزید که شنوندگان خوبی باشند.

خواب سالمندان با خواب جوان تر ها تفاوت دارد: اگر دیدید سالمندان سر شب خواب آلود هستند و صبح زود بیدار می شوند، تعجب نکنید، زیرا با افزایش سن ساعت خواب بدن تغییر می کند و سالمندان روزانه به 6 تا 8 ساعت خواب سبک هم نیاز دارند، اما بیش از 50% سالمندان از بی خوابی های شبانه شکایت می کنند که ممکن است بر اثر عوارض داروها یا نداشتن فعالیت بدنی باشد. بسیاری از سالمندان به دلیل درد مفاصل رغبتی به حرکات بدنی نشان نمیدهند. بنابراین در طول روز آن ها را تشویق کنید تا کمی راه بروند، حتی در خانه، یا این که برخی از حرکات ورزشی سبک را انجام دهند تا هنگام خواب کمی خسته باشند. استفاده از تشک های طبی و تشک های برقی که گرما تولید می کند، می تواند از درد مفاصل بکاهد و خواب شبانه سالمندان را آسان تر کند.

سالمند باید تحت نظر پزشک باشد: بعضی از داروهایی که سالمندان مصرف می کنند دارای عوارض افسردگی است. بنابراین بد نیست درباره دارو ها با پزشک مشورت کنید. همچنین برنامه غذایی سالم و مقوی که سرشار از میوه، سبزیجات، ویتامین ها، مواد معدنی و پروتئین ها باشد، برای بیمار طراحی کنید. درست کردن یک غذای جداگانه برای آن ها نه فقط موجب تامین سلامت جسمی آنان می شود، بلکه تداعی کننده میزان مهم بودنشان نزد شماست و در آخر اینکه افسردگی یک زنگ خطر است، زیرا سالمندانی که افسرده می شوند، به احتمال بیشتری دچار آلزایمر، سکته مغزی، دیابت و سایر بیماری های جسمی خواهند شد.

شایع ترین بیماری عفونی در سالمندان

مطالعات اخیر نشان می دهند که "پنومونی"یا مشکلات تنفسی ناشی از عفونت ریه ها،شایع ترین بیماری عفونی در سالمندان بوده به طوری که بین 20 تا 25 درصد موارد بیماری های عفونی در افراد بالای 60 سال مربوط به پنومونی است.سالمندی فرآیند پیچیده ای است که درهمه موجودات زنده رخ می دهد و در انسان این دوران حساس ویژگی های منحصر به فردی دارد. در دوران سالمندی و سالخوردگی استعداد ابتلا به عفونت ها افزایش می یابد،:در سالمندان موارد بروز بیشتر عفونت ها شایع تر بوده و درواقع در این سنین بروز ناتوانی و مرگ و میر ناشی از بیماری های عفونی بالا است. با توجه به شیوع بالای عفونت ها و عوارض و مرگ و میر ناشی از آنها و نیز علایم بالینی متفاوت عفونت ها در سالمندان که می تواند منجر به تاخیر در تشخیص بیماری شود، مطالعات گوناگونی برای بررسی تظاهرات بالینی و یافته های آزمایشگاهی بیماری های عفونی صورت گرفته است. الگوی بروز و شیوع بیماری های عفونی در افراد سالمند با بقیه گروه های سنی تا حدودی متفاوت است، مطالعات اخیر نشان می دهند که "پنومونی" یا مشکلات تنفسی ناشی از عفونت ریه ها،شایع ترین بیماری عفونی در سالمندان بوده و پس از آن بیماری "سپسیس" دومین بیماری عفونی در افراد سالمند است. براساس نتایج مطالعات اخیر بین 20 تا 25 درصد موارد بیماری های عفونی در افراد بالای 60 سال مربوط به پنومونی و بیش از 15 درصد موارد این بیماری ها مربوط به "سپسیس" بوده است. گر فردی به پنومونی مبتلا شده باشد،به طورحتم علایمی از بیماری را داشته،اما به علت تشابه علایم با سایر بیماری ها ممکن است با آنها اشتباه شود. سرفه،گاهی اوقات همراه با خلط زرد،سبز یا به همراه رگه های خونی، تنگی نفس،درد قفسه سینه،تب و لرز،کاهش اشتها و ضعف علائم مهم بروز پنومونی است. فشارخون بالا شایع ترین بیماری زمینه ای در سالمندان مبتلا به بیماری های عفونی موارد ابتلا به بیماری های عفونی در زنان و مردان سالمند تا حد زیادی با هم برابر است و در واقع احتمال ابتلا به بیماری های عفونی در سالمندان،ارتباطی با جنسیت فرد سالمند ندارد. براساس نتایج مطالعات اخیر،شایع ترین شکایت اصلی بیماران سالمند مبتلا به بیماری های عفونی،تب و پس از آن تنگی نفس بوده است؛به طوری که حدود 20 و 15 درصد سالمندان مبتلا به بیماری های عفونی به ترتیب دچار تب و تنگی نفس بوده اند و بقیه افراد سالمند نیز درجاتی از این دو علامت بالینی را در طول مدت ابتلا به عفونت ها تجربه کرده اند. نتایج مطالعات اخیر نشان می دهند که فشارخون بالا شایع ترین بیماری زمینه ای در سالمندان مبتلا به بیماری های عفونی است و در واقع نزدیک به 40 درصد این بیماران دچار فشارخون بالا بوده اند. باتوجه به اینکه با افزایش سن احتمال بروز برخی از عفونت ها افزایش می یابد و تاخیر در تشخیص آنها منجر به بروز عوارض شدید و حتی مرگ می شود؛لذا توجه بیشتر به پیشگیری از بروز این بیماری ها و تشخیص و درمان به موقع و مناسب بیماری های عفونی به ویژه در سالمندان ضروری است.