کلینیک جامع آموزش پزشکی

کلینیک جامع آموزش پزشکی

همچنین می توانید کانال ما در تلگرام را دنبال کنید با عنوان: نکات مهم سلامتی t.me/public_health
کلینیک جامع آموزش پزشکی

کلینیک جامع آموزش پزشکی

همچنین می توانید کانال ما در تلگرام را دنبال کنید با عنوان: نکات مهم سلامتی t.me/public_health

مضرات کمبود منیزیم در بدن

http://uupload.ir/files/1rl2_man.jpg

یکی از املاح مورد نیاز هر سلول از بدنما ، منیزیم می باشدمنیزیم یکی از مواد معدنی حیاتی برای بدن است، در واقع افراد برای داشتن عضلات و سیستم عصبی سالم، سیستم ایمنی قوی، ضربان قلب منظم و داشتن استخوان‌های محکم ضروری است از این مواد معدنی غنی استفاده کنند.نیمی ازذخایر منیزیم بدن ما درون سلولهای بافت ها و اندامهای بدن و نیمی از آن به صورت ترکیب با کلسیم و فسفر در استخوان وجود دارد.منیزیم همچنین باعث حفظ فعالیت نرمال ماهیچه و عصب، ضربان منظم قلب و استحکام استخوانها می شود.


کمبود منیزیم می‌تواند برای انسان مشکلاتی نظیر گرفتگی عضلات، مشکلات قلبی- عروقی، دیابت، فشار خون بالا، مشکلات عصبی، میگرن، پوکی استخوان و آنفارکتوس قلبی ایجاد کند.برنج، سبوس، گندم، جو، شکلات‌های تلخ، سبزی‌های معطر و خشک شده، کنجد، تخمه آفتابگردان و انواع مغزها دارای منیزیم کافی هستند که مصرف آنها به تمامی افراد توصیه می‌شود.در میان خوراکی‌ها مغزها بهترین منبع منیزیم هستند به طوری که میزان منیزیم بادام به قدری بالاست که هر 100 گرم آن 286 میلی‌گرم منیزیم دارد.در واقع این عنصر مغذی انرژی بدن را تکمیل کرده و به کارکردن بهتر بدن کمک می‌کند. منیزیم بیماری‌هایی نظیر سکته قلبی، فشار خون، افسردگی و آسم را تا حدی در بدن کاهش می‌دهد.یک رژیم غذایی مناسب باید حاوی منیزیم، کلسیم، فسفر، پتاسیم و سایر مواد معدنی مفید برای بدن را داشته باشد.

نقش منیزیم در بیماری های رایج:
بسیاری از اهمیت منیزیم آگاه نیستند،  در صورتی که این عنصر برای مغز، قلب و عملکرد ماهیچه‌ها حیاتی و همراه با ویتامین K و D برای افزایش و بهبود سلامت استخوان‌ها ضروری است. کمبود منیزیم چنان شایع است که به جرأت می‌توان گفت درصد قابل‌توجهی از آدم‌ها به آن مبتلا هستند.

منیزیم و فشار خون:
میزان کم منیزیم ممکن است روی عملکرد ماهیچه‌های سراسر بدن از جمله عضله و ماهیچه‌های قلب تاثیر بگذارد.مقدار ناکافی منیزیم ممکن است بیماری‌هایی پدید بیاورد که به آن آریتمی قلبی یا تپش نامنظم گفته می‌شود و ممکن است عوارض بسیار خطرناکی از جمله سکته قلبی یا مغزی به دنبال داشته باشد.منیزیم درتنظیم فشار خون نقش مهمی را ایفا می کند. رژیم های غذایی که حاوی مقدار زیادی سبزی و میوه باشند منیزیم و پتاسیم را در حد کافی تأمین کرده و باعث کاهش فشار خون بالا می شوند . مطالعات نشان می دهد دریافت زیاد منیزیم ، پتاسیم و کلسیم و دریافت کم چربی و سدیم در برنامه ها و رژیم غذایی تأثیر زیادی در کاهش فشار خون بالا دارند.بنابراین توصیه می شود با دریافت کافی منابع حاوی منیزیم از وقوع فشار خون بالا پیشگیری وآن را کنترل کنید.

منیزیم و بیماری های قلبی- عروقی:

یکی از مهم‌ترین فواید منیزیم کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروق کرونری است. دریافت مقدار کافی منیزیم خطر سکته مغزی را کاهش می‌دهد.کمبود منیزیم خطر تپش نامنظم قلب یا آریتمی قلبی را افزایش می‌دهد؛ بنابراین مصرف مقدار کافی و توصیه‌شده مکمل‌های غذایی منیزیم ممکن است برای دستگاه قلبی ـ عروقی سودمند و مفید باشد.

منیزیم و استئوپرز:

ممکن است کمبود منیزیم ، عاملی خطر زا در ایجاد استئوپرز ( پوکی استخوان ) باشد . کمبود منیزیم ، متابولیسم کلسیم و هورمون تنظیم کننده کلسیم را در بدن تغییر می دهد . مطالعات مختلفی نشان می دهد که مکمل دهی منیزیم ، چگالی معدنی استخوان را بهبود می بخشد ؛ اما برای اثبات این موضوع نیاز به مطالعات بیشتری است. کلسیم همراه با مکمل منیزیم تراکم این عنصر را در استخوان بهبود می‌بخشد.کمبود منیزیم سوخت‌ و ساز کلسیم و هورمون‌های تنظیم‌کننده کلسیم را تغییر می‌دهد که در نهایت به پوکی استخوان منجر می‌شود. مقدار دریافت منیزیم بسیار مهم است، زیرا از پوکی استخوان جلوگیری می‌کند.

منیزیم و دیابت:

افراد دارای کمبود منیزیم در معرض خطر ابتلا به دیابت نوع دوم و رتینوپاتی (شبکیه چشم دیابتی) شدید هستند. منیزیم به سوخت‌ و ساز کربوهیدارت‌ها کمک می‌کند و بر ترشح و فعالیت انسولین تاثیر می‌گذارد ، بنابراین​میزان گلوکز خون را کنترل می‌کند .وجود منیزیم برای متابولیسم کربوهیدرات (قند ) لازم است . ممکن است باعث آزاد سازی و فعال شدن انسولین (هورمون تنظیم کننده قند خون ) شود . افزایش مقدار گلوکز (قند ) خون در بیماران دیابتی باعث کاهش منیزیم خون و کمبود آن در ادرار می شود.حال می توان فهمید که چرا کمبود منیزیم در افراد دیابتی نوع 1 و نوع 2 که خوب کنترل نمی شوند ، وجود دارد. تنها بیماران دیابتی که در معرض خطر کمبود کلسیم هستند ، باید منیزیم خون خود را ارزیابی کرد ، و اگر کمبودی وجود داشت آن را جبران کنند.در بیماریهای دیگری مثل سردرد های میگرنی نیز مکمل دهی منیزیم ممکن است باعث کاهش سردرد شود اما برای اثبات این موضوع نیاز به مطالعات بیشتری است.

درمان میگرن و بی‌خوابی و افسردگی
از دیگر فواید بی‌شمار سلامت‌بخش منیزیم می‌توان به درمان میگرن، بی‌خوابی و افسردگی اشاره کرد. همچنین ثابت شده است منیزیم اشکال شدید اختلالات روانی چون حملات پاتیک (ترس شدید و بیمارگونه)، استرس، اضطراب و آشفتگی‌های افراطی را درمان می‌کند.مکمل‌های منیزیم شدت چنین حملاتی را کاهشِ چشمگیری می‌دهند و ممکن است در میزان دفعات بازگشت این حملات موثر باشند.

زنگ زدن گوش یا کم‌شنوایی
وزوز گوش یا صدای زنگ‌زدن مداوم گوش و نیز کم‌شنوایی از علائم شایع کمبود منیزیم است. مطالعات و تحقیقات بی‌شماری درباره ارتباط سلامت گوش و دریافت منیزیم کافی صورت گرفته است. تحقیقی در چین مشخص کرده است دریافت مقدار کافی از این عنصر از تشکیل رادیکال‌های آزادی که به ناشنوایی منجر می‌شود جلوگیری می‌کند. در تحقیق دیگری در مایوکلینیک نیز معلوم شد اکثر موارد مکمل‌های منیزیم به درمان بیمارانی که دچار کم‌شنوایی شده بودند کمک کرده تا آنها طی سه ماه شنوایی خود را دوباره به دست آورند.

گرفتگی عضلات
منیزیم برای بهبود عملکرد عضلات عنصری حیاتی است. بدون این عنصر بدن ممکن است دچار رعشه یا تشنج شود؛ زیرا این عنصر اجازه می‌دهد ماهیچه‌ها در حالت شل و ریلکس باشند. به همین علت است که برای مثال از قطره اکسید منیزیم برای تسکین درد زایمان استفاده می‌کنند و به همین دلیل منیزیم در بسیاری مکمل‌های خواب‌آور یافت می‌شود. بنابراین نبود مقدار کافی این عنصر ممکن است به تیک‌های ماهیچه‌های صورت، گرفتگی یا لرزش‌ پا هنگام خواب منجر شود.

مضرات کمبود منیزیم
اگرچه کمبود شدید منیزیم نادر است اما علائم بالینی آن با لرزش، ضعف، اسپاسم عضله، بی‌اشتهایی، بالا رفتن فشار خون، تشنج و کما بروز می‌کند.مصرف مکمل‌های حاوی منیزیم در دوران بارداری نه تنها ابتلا به پوکی استخوان را کاهش می‌دهد، بلکه با کاهش فشار خون بارداری شانس ابتلا به مسمومیت بارداری را کم می‌کند.مصرف بسیار سدیم (نمک)، کافئین، فیبر باعث از دست رفتن منیزیم بدن می‌شود. بدون شک خستگی زیاد و بیش از اندازه طبیعی نیست، شاید در طول روز به دلیل عوامل متعددی مانند استرس‌های کاری، مشغله‌های روزمره و غیره احساس خستگی و بی‌حالی کنیم اما خستگی طولانی مدت و دائمی یکی از علائم کمبود منیزیم محسوب شود.همچنین لازم به ذکر است: معمولاً این نوع خستگی تا زمانی که میزان کافی منیزیم جذب بدن افراد نشود، از بین نخواهد رفت.

معمولاً ورزشکاران به طور مرتب از گرفتگی‌های عضلانی ناشی از کشیدگی نامناسب عضلات بی‌آبی یا تغذیه نامناسب رنج می‌برند اما افراد دیگر نیز با این مشکل دست و پنجه نرم می‌کنند بدون اینکه به درستی دلیل آن را بدانند.کرامپ‌ها و گرفتگی عضلانی از علائم شدید کمبود منیزیم است. افرادی که از گرفتگی‌های عضلانی رنج می‌برند میزان این ماده فلزی را باید در بدن خود چک کنند.در واقع منیزیم یکی از مواد معدنی مهم بدن است که کمبود آن باعث بروز مشکلات عمومی جدی بدن می‌شود.به دلیل اینکه منیزیم روی سیستم عصبی بدن تأثیر می‌گذارد کرخی و لمسی بدن را می‌تواند در بر داشته باشد چرا که منیزیم ماده‌ای معدنی و مفید است. کمبود ماده معدنی می‌تواند مانع از ارسال سیگنال‌های مناسب از سوی بدن باشد که در نتیجه منجر به کرخی و لمسی آن می‌شود.


مصرف چربی و شکر نیاز بدن به منیزیم را افزایش می‌دهد بنابراین اگر از مصرف مواد قندی مضر پرهیز شود نیاز بدن به منیزیم در حد طبیعی خواهد بود و افراد کمتر دچار آن می‌شوند.چای، نوشابه‌های غیرالکلی، غذاهای چرب، غذاهای شیرین و مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها قاتل منیزیم هستند.کاکائو از جمله خوراکی‌های سرشار از منیزیم است. در واقع هر چه میزان کاکائوی موجود در شکلات بیشتر و چربی و قند آن کمتر باشد، منیزیم بیشتری به بدنتان خواهد رسید. اگر منیزیم بدن انسان به اندازه کافی نباشد امکان بروز استرس و خستگی روزانه به وجود می‌آید.


در واقع محل اصلی ذخیره منیزیم در استخوان‌ها است و کاربرد اصلی کلیه‌ها دفع منیزیم است. کمبود منیزیم به صورت عوارضی مانند بی‌اشتهایی، اختلال در رشد، تحریک‌پذیری عصبی و آشفتگی‌های روانی و اختلالات قلبی- عروقی را در پی دارد.گوجه فرنگی منیزیم فراوانی دارد. در میان مغزها بادام، فندق و غلات و سبوس نیز از منابع عالی این ماده معدنی محسوب می‌شوند و توصیه می‌شود برای تأمین منیزیم روزانه از این گروه غذایی مصرف کنید.


غذاهای حاوی منیزیم
منیزیم در بسیاری از غذاها به مقدار فراوان یافت می شود و یک رژیم غذایی معمول در صورت انتخاب درست غذاهای مصرفی می توان مقدار کافی آن را تامین کردسبزیجات سبز از قبیل اسفناج حاوی منیزیم است زیرا در مرکز کلروفیل (سبزینه گیاهان) منیزیم وجود دارد، آب نیز می‌تواند حاوی منیزیم باشد اما مقدارش وابسته به نوع منبع تأمینی آن است، آمارهای غذایی دریافت منیزیم حاصل از آب را برآورد نمی‌کنند که ممکن است منجر به تخمین نادرست دریافت کل منیزیم و تنوع آن گردد.منیزیم موجود در غذاها برای سلامتی هیچ خطری ندارند اما دریافت مکمل منیزیم بیش از حد و همچنین منیزیم موجود در داروهای ملین سبب عوارض جانبی از قبیل اسهال می‌شود.



عوامل و فاکتورهای که در بروز سرطان نقش دارند

http://img.tebyan.net/ts/persian/blue/Parts/box-payameSalamat.jpg

بعد از بیماری های قلبی عروقی سرطان به عنوان اولین عامل مرگ و میر در بیشتر کشورها مطرح است. سالانه حدود 7 میلیون نفر در جهان در اثر ابتلا به سرطان جان خود را از دست می دهند و برآورد می شود تا سال 2020 شمار موارد جدید ابتلا به سرطان در هر سال از 10 میلیون نفر به 15 میلیون نفر برسد و حدود 60 درصد از این موارد جدید در کشورهای درحال توسعه خواهد بود.

http://tehranpress.com/images/news/85903/thumbs/85903.jpg

واژه سرطان به فرآیند تکثیر کنترل نشده بافت ها اطلاق می شود. عوامل مختلفی در بروز سرطان موثر شناخته شده اند. در حالی که سبک زندگی ما انسانها همچون عدم مصرف دخانیات -اصلاح رژیم غذایی و انجام منظم فعالیت های بدنی، عوامل مهمی در پیشگیری و کنترل سرطان به شمار می روند.درصد زیادی از سرطان‌ها بر اثر عوامل بسیار ساده‌ای به وجود می‌آیند که ما هر روز به راحتی و بدون توجه از کنار آنها می‌گذریم، اگر بیمارانی که امروز بر تخت‌های بیمارستان خوابیده‌اند، این موارد را می‌دانستند شاید هیچگاه به سرطان دچار نمی‌شدند.روزانه اخبار و آمار متعددی از شیوع انواع مختلف سرطان، عوامل موثر در بروز آن و راه‌های مقابله و پیشگیری از آن منتشر و آزمایشات متعددی در مورد نقش مواد و وسایل مختلف ایجاد کننده این بیماری انجام می‌شوند.لذااز مهمترین عوامل موثر در ایجاد سرطان می توان به موارد زیر اشاره نمود

- عوامل فیزیکی همچون اشعه ایکس: وجود دوز پایین از اشعه ایکس احتمال آنکه فرد را در معرض ابتلا به سرطان قرار دهد افزایش می‌دهد. به طور کلی میزان بالاتر از این اشعه خطر ابتلا به سرطان را نیز بالاتر می‌برد هر چند هیچ مقداری از این نوع اشعه برای سلامت بدن مناسب نیست.همچنین اشعه ماورای بنفش ( نور آفتاب ) و پرتوهای یونیزه کننده ( تصویر برداری تشخیصی و انفجارات اتمی )را نیز باید مد نظر قرار داد.

- تلفن همراه: این وسیله ارتباطی با تمام مزیت‌هایی که برای بشر دارد نوعی انرژی مشابه با اشعه ایکس را منتشر می‌کند. تاکنون ارتباط مستقیم تلفن همراه با ابتلا به سرطان تایید نشده و لازم است تحقیقات بیشتری انجام شود. هرچند بهتر است ساعات استفاده از آن و مکالمه با تلفن همراه کمتر شود و برای صحبت کردن از هندزفری استفاده کرد.

- گوشت: بهتر است مصرف گوشت فرآوری شده یا قرمز محدود باشد چرا که در بروز سرطان روده موثر است. همچنین پختن یا دودی کردن گوشت در دمای بالای ترکیب‌هایی به نام هیدروکربن آروماتیک چند حلقه‌ای (PAH) ایجاد می کند که محققان در مورد چگونگی تاثیر آن بر روی سلامت افراد به نتیجه قطعی نرسیده‌اند.

- بطری آب: در صورتی که بطری آب از جنس پلاستیک شفاف باشد احتمالا حاوی ماده شیمیایی بیسفنول A  است. از این ماده شیمیایی در قوطی‌های نوشیدنی و مواد غذایی، مواد «سیلانت» در دندانپزشکی و محصولات دیگر استفاده می‌شود. سازمان غذا و داروی آمریکا در پاسخ به این پرسش که این ترکیب سرطان‌زا است، اعلام کرده در صورت که میزان آن در حد استاندارد باشد خطرزا نیست با این وجود توصیه می‌شود از مصرف غذاهای کنسروی و نوشیدنی‌های موجود در ظروف پلاستیکی شفاف خودداری شود.

- قهوه:نوشیدن میزان متعادلی از قهوه حدود چهار فنجان در روز خطر ابتلا به برخی انواع سرطان‌ها از جمله پوست، کبد، و روده را کاهش می‌دهد.

- محصولات خانگی: بسیاری از حشره‌کش‌ها، رنگ‌ها،‌ لاک‌ها و واکس‌ها گازهایی به نام ترکیبات آلی فرار (VOC) منتشر می‌کنند. این گازها با بروز سرطان در انسان و حیوانات مرتبط هستند. برای دوری جستن از خطر این ترکیب لازم است محصولاتی که حاوی میزان پایینی از آن هستند مورد استفاده قرار گیرد. همچنین از خرید محصولاتی که روی آنها عناوینی همچون خطر سمی بودن، فرساینده بودن، تحریک‌کنندگی شدید، آتش‌زا بودن، حک شده، خودداری کنید.

- آلودگی هوا: آلودگی هوا موجب می‌شود سالانه در جهان بیش از 220 هزار نفر بر اثر سرطان ریه جان خود را از دست بدهند. همچنین ارتباطی بین آلودگی هوا و خطر فزآینده ابتلا به سرطان مثانه وجود دارد.

-سبک زندگی:علاوه بر عوامل ژنتیکی عادتهای فردی مانند : سیگار کشیدن ، تماس بیش از حد با نور خورشید ، مصرف الکل و...نیز در ایجاد سرطان نقش بسزایی دارد .استعمال دخانیات بزرگترین ریز فاکتور در ایجاد سرطان است . رژیم غذای غنی از گوشت قرمزو غذاهای کنسرو شده نیز در ابتلا به سرطان نقش دارند . یکی دیگر از عوامل مهم دربروز سرطا نهای گوارشی چاقی و عدم تحرک می باشد .


عوامل غذایی موثر در پیشگیری از انواع سرطان  به طور خلاصه شامل موارد زیر هستند:

*سبزی ها به ویژه سبزی های برگ سبز، هویج و میوه ها منجر به کاهش موارد ابتلا به سرطان ریه، معده و روده می شوند. فعالیت بدنی نیز در کاهش بروز سرطان روده موثر شناخته شده است.*چربی زیاد و رژیم غذایی و چربی های اشباع و حیوانی در احتمال افزایش شیوع سرطان پروستات موثرند. کیلوپن (گوجه فرنگی)، فیتواستروژن های سویا نیز از عوامل موثر در کاهش شیوع این سرطان هستند.*سبزی ها، میوه ها، آنتی اکسیدان، فیتوکمیکال ها، سیر، پیاز، کاهش چربی دریافتی فیبر غذایی کنترل وزن و فعالیت بدنی در کاهش بروز انواع سرطان موثر شناخته شده اند.* سالیسیلات موجود در بعضی از مواد غذایی مثل قارچ، کشمش، توت فرنگی، سیب، ادویه ها مثل آویشن، دارچین، نیز در کاهش خطر ابتلا به انواع سرطان موثرند.*روش های طبخ و نگهداری مواد غذایی نیز در این زمینه موثرند. روش های نادرست طبخ مانند دوددادن، نمک سود کردن، حرارت دادن شدید مواد غذایی با ایجاد ترکیبات سرطان زا مثل هیدروکربن های پلی سیلیک و آمین های هتروسیلیک باعث افزایش شیوع سرطان می شوند. پری و پروبیوتیک های موجود در ماست و شیر از عوامل غذایی موثر در کاهش ابتلا به سرطان های دستگاه گوارش مثل سرطان معده هستند.

*از آن جا که عوامل غذایی علت حدود 30 درصد از موارد ابتلا به سرطان را در کشورهای غربی تشکیل می دهد می توان گفت رژیم غذایی پس از دخانیات دومین عامل قابل پیشگیری از سرطان به شمار می آید. در سال های اخیر شواهد زیادی مبنی بر ارتباط اضافه وزن و چاقی با انواع زیادی از سرطان ها نظیر سرطان مری، پستان و آندومتر به دست آمده است که خود به طور مستقیم با رژیم غذایی مرتبط است.*از آن جا که تغذیه نامناسب، فقدان تحرک جسمانی، چاقی و مصرف دخانیات عوامل خطر مشترک در بـــروز بیماری های مزمن هستند. اجرای برنامه های پیشگیری از سرطان در قالب برنامه های ملی پیشگیری به شکل ادغام یافته با سایر بیماری های مزمن راهبر مناسبی برای کاهش شیوع این معضل بهداشتی است.

http://www.imna.ir/images/docs/000182/n00182056-b.jpg

جمع بندی:

پیشگیری از ابتلا به سرطان، بهترین روش برای پیروزی بر آن است. واقعیت این است که ما تقریبا به طور دائم با غذاهایی که می‌خوریم و کارهایی که انجام می‌دهیم بدن خود را سرطانی می‌کنیم، یعنی ژن‌های ما به طور مرتب در معرض رشد غیرعادی سلول‌های سرطانی است. اما در یک بدن سالم به سرعت با این تغییرات مقابله شده و از رشد غیرطبیعی سلول‌های سرطانی پیشگیری می‌شود. مشکل اصلی زمانی ظاهر می‌شود که مکانیسم دفاعی بدن ما ضعیف شود و در آن زمان است که سلول‌های سرطانی شروع به رشد در بدن ما می‌کنند. زمانی که ما استرس و فشار زیادی به بدن خود وارد می‌کنیم، برای مثال برنامه خواب منظمی نداریم، ورزش نمی‌کنیم یا بعضی از داروها را مصرف می‌کنیم، سیستم ایمنی بدن را ضعیف کرده و آن را آماده ابتلا به سرطان می‌کنیم.

 اجتناب از مصرف دخانیات و ترک آن، مصرف سبزیجات و میوه‌های تازه پنج بار در روز، رعایت بهداشت موادغذایی و اجتناب از آلودگی قارچی و میکروبی، تعدیل مصرف غذاهای نمک‌سود، پرنمک و سرخ‌کردنی و تعدیل مصرف گوشت قرمز و گوشت‌های فرآوری شده مانند سوسیس و کالباس از جمله موارد پیشگری از سرطان است.به علاوه عدم مصرف نوشابه‌های گازدار و غذاهای داغ، عدم مصرف مشروبات الکلی، اجتناب از چاقی و فعالیت فیزیکی منظم و مداوم، استفاده از غلات کامل و سبوس‌دار، واکسیناسیون علیه هپاتیت بی و در روزهای آفتابی استفاده از کلاه، عینک، لباس‌های دارای پوشش کامل و همچنین استفاده از کرم‌های محافظت کننده از پوست و ضدآفتاب از دیگر نکات بازدارنده از بروز سرطان به شمار می‌روند.



چند پیام کلیدی برای جلوگیری از سوء تغذیه کودکان

http://img.tebyan.net/ts/persian/blue/Parts/box-payameSalamat.jpg
در گذشته تصور بر این بود که سوء تغذیه خاص کشورهای فقیر آفریقایی و برخی مناطق جنگ‌زده دنیا است، حال آنکه تحقیقات نشان می‌دهد از شرقی‌ترین مناطق جهان در ژاپن و کره، تا آسیای میانه و اروپا و آمریکای لاتین و حتی در آمریکا و کانادا، سوء تغذیه جزء شایع‌ترین بیماری‌ها محسوب می شود و زنان و کودکان در معرض بیشتر آسیب‌های ناشی از سوء تغذیه هستند.دلایل ابتدایی ابتلا به سوء تغذیه در بین کودکان و زنان را فقر، نبود غذا، بیماری‌های مکرر، عادات غذایی نامناسب، فقدان توجه و فقر بهداشتی تشکیل می‌دهد که این موارد در دو سال نخست زندگی بیشترین خطر را برای کودک دارد.

زمانی که خانواده‌ها غذای کافی دراختیار نداشته باشند شرایط ابتلا به انواع بیماری‌های رایج نیز وجود دارد که کودکان بیشترین آسیب‌پذیری را در مقابل سوء تغذیه پیدا می‌کنند. هنگامی که کودکان بیمار می‌شوند، انرژی و مواد معدنی را زودتر از دست می‌دهند که همین امر زندگی آنان را در خطر بیشتری نسبت به بزرگسالان قرار می‌دهد. هنگامی که بدن به اندازه کافی کالری، پروتئین، کربوهیدرات، چربی، ویتامین‌ها، مواد معدنی و دیگر مواد مغذی لازم برای سلامتی اندام‌ها و بافت‌ها را دریافت نکند، سوء تغذیه تشدید خواهد شد.بنابراین برای جلوگیری از سوء تغذیه و اصلاح الگوی غذایی کودکان، توجه به چند پیام لازم و ضروری است که می تواند مفید باشد.

۱- یک کودک سالم بایستی به سرعت رشد کرده و وزن کسب کند. برای تحقق رشد، از زمان تولد تا دو سالگی، وزن کودک بایستی به طور مرتب افزایش یابد. اگر افزایش مرتب وزن کودک مشاهده نشد و والدین و دیگر مراقبان رشد را در کودک احساس نکردند، قطعاً مشکلی وجود دارد و کودک را بایستی به پزشک تغذیه ارجاع داد.

۲- شیر مادر یگانه غذایی است که کودک در ۶ ماه نخست به آن نیاز دارد. برای اطمینان از رشد و تکامل کودک، پس از شش ماهگی علاوه بر شیر مادر، غذاهای متنوعی نیز باید در رژیم غذایی کودک قرار بگیرد.

۳- در ۶ تا ۸ ماهگی، کودک بسته به اشتها نیازمند ۲ تا ۳ وعده غذایی (علاوه بر شیر مادر) است که از آغاز ۹ ماهگی این میزان باید به ۳ تا ۴ وعده غذایی (شاملمکمل‌های غذایی مانند میوه‌ها و آجیل و نان) افزایش یابد. مصرف مواد غذایی کودکان در ابتدا به صورت کم، اما همزمان با افزایش رشد؛ مقدار و تنوع آن باید افزایش یابد.

۴- زمان غذا خوردن کودک، دوره یادگیری، عشق و اثر متقابل است که رشد و تکامل جسمی، اجتماعی و احساسی کودک را ارتقا می‌دهد. والدین یا پرستاران کودک بایستی در طول غذا دادن با کودک صحبت کنند.

۵- کودکان به ویتامین A جهت مقاومت در برابر بیماری، محافظت چشم‌ها و کاهش خطر مرگ نیاز دارند. ویتامین A به وفور در بسیاری از میو‌ه‌ها و سبزیجات، روغن قرمز نخل، تخم مرغ، محصولات لبنی، جگر، ماهی، گوشت، غذاهای غنی شده و شیر مادر وجود دارد. در مناطقی که کمبود ویتامین A شایع است، مکمل‌های دوز بالای ویتامین A در دوره‌های چهار تا شش ماه در سن ۶ ماه تا ۵ سالگی می‌تواند مصرف شود.

۶- کودکان به غذاهای غنی از آهن برای حفاظت جسمی و توانایی‌های ذهنی و نیز جلوگیری از کم خونی نیاز دارند. مهم‌ترین منابع آهن شامل منابع حیوانی چون جگر و (به مقدار کمتر) گوشت و ماهی است. دیگر منابع نیز غذاهای غنی شده با آهن و مکمل‌های آهن است.

۷- ید برای تکامل مغز کودک در رژیم غذایی زنان حامله و کودکان خردسال نقش مهم و ضروری دارد. استفاده از نمک یددار به جای نمک‌های معمولی، می‌تواند سطح ید بالاتر از حد نیاز زنان حامله و فرزندانشان را تامین ‌کند.

۸- هنگامی که مصرف غذا و آب در کودکان افزایش می‌یابد، خطر اسهال به طور قابل ملاحظه‌ای فزونی می‌یابد. غذاهای آلوده به میکروب عامل اصلی اسهال و دیگر بیماری‌های مرتبط است که سبب از دست دادن مواد مغذی و انرژی مورد نیاز برای رشد و تکامل کودک خواهد شد. بهداشت مناسب، وجودآب سالم و مدیریت صحیح، آماده‌سازی و ذخیره غذا برای جلوگیری از بیماری‌ها حیاتی است.

۹- در طول یک بیماری، کودکان به مایعات بیشتر و تشویق برای خوردن وعده‌های معمول نیازمندند. همچنین کودکان شیرخوار طی بیماری بایستی شیر مادر بیشتری مصرف کنند. پس از یک دوره بیماری نیز کودکان نیاز به دریافت مواد غذایی بیشتر از حد معمول برای جبران کردن انرژی و مواد غذایی از دست رفته دارند.

۱۰- کودکان بسیار چاق و بسیار لاغر نیازمند توجه پزشکی بیشتر هستند. آنها باید به صورت مداوم تحت نظر پزشک سلامت یا مراکز درمانی برای ارزیابی و درمان باشند.

کمبود مواد غذایی تنها یکی از عوامل سوء تغذیه در جوامع امروزی است. متاسفانه عدم آگاهی سبب شیوع گسترده سوء تغذیه در اقصا نقاط دنیا حتی در کشورهای مرفه شده است. کشور ایران نیز از این قاعده مستثنی نیست.



واقعیت هایی تلخ از قلیــان

http://img.tebyan.net/ts/persian/blue/Parts/box-payameSalamat.jpg
قلیان که روزگاری عادت پیرمردها بود امروز عامل غرور و تفریح جوانان شده است.آن روزها که خبری از آمار هشدار دهنده اثرات زیانبار مصرف قلیان به میان نبود، شاه عباس صفوی سعى فراوان کرد که این عادت را از ایرانیان براندازد اما با گذر همه این سالها نه تنها به کناری نرفت بلکه تفریح جوانانه ای شد که روزگاری تنها عادت پیرمردها بود…

پدیده قلیان که در حال حاضر به یک معضل و آسیب اجتماعی پنهان تبدیل شده است از آن جهت چهره منفوری به خود نگرفته که اغلب آن را بی ضرر و غیر قابل اعتیاد دانسته و یا آن را کم ضررتر از مصرف سیگار قلمداد می کنند.از جنبه های نگران کننده قلیان این است که سابقاً در کشورهایی مثل پاکستان و هند توسط افراد سالخورده ای که در روستاها زندگی می کردند استفاده می شد اما اخیراً بیشتر در مناطق شهری ایران بشکل همه گیر مورد استفاده قرار می گیرد. مهمتر اینکه رستورانهای شهری زیادی آن را برای مشتریان خود سرو می کنند.

استفاده از قلیان معطر دیگر در بین دختران و پسران نوجوان قبحی ندارد، بی آنکه قلیان معطر را وصله ای ناجور برای دوران نوجوانی بدانند با این مروج مرگ با طعم موز و توت فرنگی و … کنار آمده اند و بی محابا در گوشه و کنار خیابانها و پارکها آن را استعمال می کنند. بسیاری از مردم فکر می کنند. آب موجود در قلیان موجب تصفیه و ایجاد محافظت در مقابل دود ناشی از سوختن تنباکو می کند این در حالی است که رطوبت باعث افزایش میزان چسبندگی و جذب ریوی آن می شود. متأسفانه امروزه مصرف قلیان برای نشان دادن میزان صمیمیت بین افراد خانواده ، دست به دست بین تمامی اعضای فامیل می‌چرخد و مصرف می شود.

تنباکوهای تحت عناوین میوه ای، عطری و اسانس دار نه تنها بی ضرر نیستند بلکه عوارض به مراتب بیشتری نسبت به تنباکوی ساده دارند زیرا مواد آروماتیک ( ترکیبات حلقه ای) موجود در آن ها بر اثر حرارت زیاد خاصیت سرطان زایی و سمی فوق العاده ای پیدا می کنند به علاوه مزه و طعم مناسب و سهولت مصرف این گونه تنباکوها نسبت به تنباکوهای معمولی باعث افزایش گرایش بیشتر نوجوانان و جوانان به مصرف و ایجاد وابستگی به آن ها می شود. همچنین استفاده از قلیان به صورت مشترک خطر انتقال بیماری های عفونی از قبیل هپاتیت، سل، آنفولانزا، بیماریهای ریوی و…. را نیز در پی خواهد داشت.هر وعده قلیان برابر مصرف یک پاکت سیگار بوده و قلیان در هر بار مصرف، دود بسیار زیادتری را در مقایسه با کشیدن یک نخ سیگار ایجاد می‌ کند و می توان گفت با مصرف قلیان بیش از ۶۰۰ ماده سمی و مهلک وارد ریه فرد مصرف کننده و اطرافیان او می شود.

عده ایی بر این باورند ازآنجا که تنباکوی قلیان از طریق آب فیلتر می‌شود، کلیه مواد مضر آن تصفیه می‌شود؛ ولی واقعیت این است که کشیدن تنباکو از طریق آب، مواد سرطان‌زای آن را تصفیه نمی‌کند. این دود می‌تواند به اندازه دود سیگار اثر مخرب بر روی ریه و قلب داشته باشد.استدلال برخی دیگر این است که استنشاق دود قلیان ریه‌ها را نمی‌سوزاند، به همین دلیل مضر نیست. باید گفت دود قلیان وقتی استنشاق می‌شود، ریه‌ها را نمی‌سوزاند، زیرا از طریق آبی که در پایین آن قرار دارد خنک می‌شود. با اینکه دود خنک می‌شود، اما هنوز هم حاوی مواد سرطان‌زایی است که برای بدن مضر است.

از دیگر باورهای غلطی که در بین مردم نهادینه شده کشیدن قلیان سالم‌تر از کشیدن سیگار است ولی دود قلیان به همان اندازه دود سیگار مضر است. قلیان به طریقی متفاوت دود تولید می‌‌کند: دود سیگار از سوختن تنباکو ایجاد می‌شود، در حالی که دود قلیان از طریق گرم شدن تنباکویی که در کاسه‌ای بالای آن قرار دارد از طریق زغال تولید می‌شود. محصول نهایی آن یعنی دود، یکسان است که حاوی مواد سرطان‌زا است.متاسفانه جوانان بر این  باورند که کشیدن قلیان به اندازه کشیدن سیگار اعتیادآور نیست، زیرا نیکوتین ندارد, اما تنباکوی قلیان هم مثل تنباکوهای معمولی حاوی نیکوتین است. در واقع، در یک جلسه ۶۰ دقیقه‌ای قلیان، فرد در معرض حجم دودی ۱۰۰ تا ۲۰۰ مرتبه بیشتر از یک سیگار قرار می‌گیرد.

تاثیرات مضر قلیان بر سلامت انسان

مصرف قلیان آشکارا نشان داده است که تاثیرات مضری بر دو عضو حیاتی بدن به نام ریه‌ها و قلب دارد. سرطان ریه، سرطان مری، بیماری انسدادی ریوی مزمن، پایین بودن وزن هنگام تولد نوزاد، افزایش حملات آسم و ذات‌الریه برخی از خطرات مربوط به کشیدن قلیان هستند.

پس از ۴۵ دقیقه استفاده از دود قلیان، مونوکسید کربن، نیکوتین پلاسما و ضربان قلب به شدت بالا می‌رود. استفاده از قلیان در کنار سرطان ریه با افزایش احتمال ابتلا به سرطان دهان و مثانه نیز همراه است .متأسفانه به اکثر تنباکو‌هایی که در سال های اخیر به بازار آمده اسانس‌هایی اضافه می‌ شود که این اسانس ها علاوه بر تحریک دستگاه تنفس موجب حساسیت و آلرژی می‌ گردد، بنابراین علاوه بر بیماری‌های قبلی، رینیت آلرژیک و سرفه‌های مزمن همراه با خلط را برای فرد به همراه دارد.

این تصور، تصوری کاملاً غلط است که اگر دود قلیان وارد ریه نشود و فقط از راه دهان خارج شود، آسیبی به ریه‌ها نمی رساند، چون دود از طریق مخاط دهان و حنجره جذب بدن گشته و آثار سوء خود را می ‌گذارد. حتی در هوایی که دود قلیان آزاد می ‌شود، افرادی که قلیان نمی‌ کشند و در معرض دود قرار گرفته اند، در طولانی‌ مدت دچار عوارض آن خواهند شد.

شواهدی وجود دارد که اعلام می‌کند قلیان می‌تواند میزان اسپرم را در مردان کاهش دهد. کشیدن قلیان می‌تواند تحرک و طول ‌عمر اسپرم را کاهش داده و موجب تغییرات ژنتیکی شود که بر بچه تاثیر می‌گذارد. ازآنجاکه قلیان حاوی فلزات سنگینی چون آرسنیک، کروم، سرب و کبالت است، این‌ها موجب کاهش تولید اسپرم می‌شوند.

 دود خطرات قلیان برای زنان باردار و نوزادان

بیشترین تاثیر سوءمصرف سیگار بر روی جنین، در سه ماهه دوم و سوم بارداری است، زیرا در این زمان اندام های جنین به تدریج تشکیل می گیرند و در صورت استعمال سیگار، رشد اندام ها مختل و جنین با عقب ماندگی مواجه می شود.استعمال سیگار حتی پیش از بارداری هم مضر است و بر تخمک های زن تاثیر منفی دارد و قدرت باروری آن ها را کاهش دهد.

زنان بارداری که قلیان مصرف می کنند خود و نوزاد خود را در معرض خطراتی همچون سقط جنین، زایمان زودرس و زایمان جنین مرده قرار می دهند. همچنین نوزادانی نیز که زنده به دنیا می آیند، به هنگام تولد با مشکلاتی مانند وزن کم، بیماری های تنفسی و سندرم مرگ ناگهانی، مواجه هستند.شیر مادرانی که قلیان و سیگار مصرف می کنند، حاوی نیکوتین و سایر سموم این دودهای خطرناک است. وجود چنین سموم و مواد خطرناکی در شیر مادر، منجر به افزایش ضربان قلب، اسهال، استفراغ و بی خوابی نوزاد می شود.

مصرف سیگار و قلیان موجب پوکی استخوان می شود
مصرف سیگار و قلیان موجب اختلال در جذب کلسیم و ساخت استخوان، یائسگی زودرس، کاهش وزن و تخریب هورمون های جنسی می شود که به تسریع پوکی استخوان می انجامد. مصرف الکل نیز با کم کردن فعالیت سلول های سازنده استخوان موجب پوکی استخوان می شود.

رابطه قلیان و انواع سرطان
دود تنباکویی که بر اثر حرارت ذغال ایجاد می گردد، حاوی بسیاری از مواد سرطان زا است و مصرف کنندگان قلیان به اندازه‌ی افراد سیگاری در معرض ابتلا به سرطان دهان، ریه، گلو، مری و مثانه هستند. برخی از افرادی که قلیان می کشند ادعا می کنند که دودی را فرو نمی دهند اما بر اساس تحقیقات انجمن سرطان، این افراد مستعد ابتلا به سرطان دهان هستند، چنانچه که تحریک مزمن لبها، زبان و دهان، در نتیجه ی قرار گرفتن در معرض سموم تنباکو، خطر ابتلا به سرطان های دهانی را افزایش می دهد.

قلیان عامل شیوع بیماری های عفونی در جامعه
لوله ی قلیان به گونه ای طراحی شده که بصورت مشترک مورد استفاده قرار می گیرد. در حالیکه بیشتر چایخانه ها و رستوران ها سری های یکبار مصرف را در اختیار مصرف کنندگان قرار می دهند، اما برخی از افراد با استفاده نکردن از آن ها شانس ابتلا به بیماری های عفونی را در خود افزایش می دهند. علاوه بر این ممکن است قلیان ها پس از هر بار مصرف شسته و تمیز نشوند و مورد استفاده گروه دیگری قرار گیرند و سبب شیوع بیماری های عفونی از قبیل هپاتیت، سل و مشکلات پوستی مانندتب خال شوند.

اعتیاد
تنباکوی قلیان حاوی نیکوتین است. همان ماده مخدر اعتیاد آوری است که در سیگار وجود دارد. تجربه ی خوشایندی که با مصرف نیکوتین و تمایل به ادامه ی آن به فرد دست می دهد، در مصرف قلیان نیز مشاهده می شود. نیکوتین بر شیمی مغز تاثیر گذاشته و خلق و خوی انسان را تغییر می دهد. افزایش وابستگی روحی و جسمی به نیکوتین سیگار و قلیان باعث می شود نشانه هایی مانند هوس، تحریک پذیری، سردرد، خوابالودگی و عصبانیت، در صورت توقف مصرف در فرد بروز کند.

توتون های میوه ای خطرناک

قهوه خانه ها و استفاده از قلیان یکی از معضلات جامعه ما محسوب می شود. وجود انواع قهوه خانه و سفره خانه ها و تبدیل آنها به شغل های کاذب، سبب شده تا در این راستا استفاده از قلیان به عنوان یک تفریح و تفنن روز به روز در جامعه چشم گیر تر شود. در اصل قلیان حاوی مواد سمی خطرناکی است و می‌تواند زمینه ساز مصرف دیگر مواد دخانی باشد.

باید توجه داشت که نیکوتین قلیان نیز مانند سایر مواد دخانی، اعتیاد آور است و به مراتب اثرات سوء بیشتری نسبت به سیگار دارد. برای استعمال قلیان از تنباکو و توتون استفاده می شود که معمولا بدترین نوع توتون و تنباکوست و توتون های میوه ای و شیمیایی به مراتب بدتر از توتون معمولی است.

امروز مصرف قلیان در اماکن سربسته همچون سفره خانه های سنتی یا قهوه خانه ها عوارض آن را دوچندان می کند و سلامت اطرافیان به ویژه کودکان و نوجوانان را در معرض خطر جدی قرار می دهد. باید توجه داشت که متاسفانه ۷۰  درصد افراد زیر ۲۰ سال ایرانی در سفره‌خانه‌های سنتی از قلیان استفاده می‌کنند. البته ناگفته نماند هیئت عمومی دیوان عدالت اداری، در اقدامی جدید نامه‌ وزارت کشور در سال ‌۱۳۸۶ را مبنی بر اینکه “استفاده از قلیان در قهوه‎خانه‎ها مجاز است و فرماندهی انتظامی فقط از ارائه قلیان با تنباکو‌های اسانس‌دار در قهوه‌خانه‌ها جلوگیری کند” را غیرقانونی دانست و آن را ابطال کرد.

تلنگر پایانی: استعمال روزافزون قلیان در مراکز عمومی جامعه روز به روز درحال افزایش است و رواج قلیان می تواند زنگ خطری باشد که ابتدا کانون خانواده ها و سپس مسئولان فرهنگی جامعه را از بروز آسیبی بزرگ خبر می دهد. صاحب نظران اجتماعی که مصرف قلیان را یک ضد ارزش فراگیر می دانند، براین باورند که قلیان در میان مردم شبیه بازی است و در مصرف آن قبحی وجود ندارد و متأسفانه در میان اقشار جامعه، زشتی ویژه ای در پدیده قلیان مشاهده نمی شود تا جایی که در صورت استفاده شدن توسط زن ها و بچه ها بیشتر به صورت تفنن و تمسخر شبیه می گردد. با توجه به اینکه روز به روز در جامعه شاهد گرایش و یا بهتر بگویم از دست رفتن جوانان و گرایش آنها به موادمخدر و استعمال مواد دخانی هستیم. باید مسئولان فرهنگی، رسانه ملی و  . . . اقدامی مناسب انجام دهند و باید بدانیم از اینکه دست روی دست بگذاریم، نه تنها دردی دوا نمی شود بلکه دردها هم کهنه تر و لاعلاج تر خواهد شد.

بیایید باور اشتباهمان را تغییر دهیم تا شاهد گرایش بیشتر جامعه به خصوص جوانان به مصرف قلیان نباشیم چه خوب است دولت مردان و نهادهای مسئول به ایجاد تفریح گاه های سالم وسودمند و همچنین گسترش ورزش های همگانی بپردازند زیراتا زمانی که مسئولان این بحث را سرلوحه برنامه کاری خود قرار ندهند و از آن غافل باشند انحرافات اجتماعی در بین جوانان بیشتر خواهد شد.