کلینیک جامع آموزش پزشکی

کلینیک جامع آموزش پزشکی

همچنین می توانید کانال ما در تلگرام را دنبال کنید با عنوان: نکات مهم سلامتی t.me/public_health
کلینیک جامع آموزش پزشکی

کلینیک جامع آموزش پزشکی

همچنین می توانید کانال ما در تلگرام را دنبال کنید با عنوان: نکات مهم سلامتی t.me/public_health

راهکارهای قرآنی در درمان افسردگی

http://img.tebyan.net/ts/persian/blue/Parts/box-payameSalamat.jpg
مشکلات و شکست‌ها در زندگی از مهم‌ترین عوامل ایجاد اندوه و در نهایت افسردگی است. افسردگی انسان را از حالت طبیعی و اعتدال خارج می‌کند و زمینه بسیاری از بدبختی‌های دیگر و گاه حتی خودکشی می‌شود. انسان در حالت افسردگی در نومیدی کامل قرار می‌گیرد و انگیزه حرکت و زندگی را از دست می‌دهد. احساس افسردگی، انسان ثروتمند و قدرتمند را در چنان حالتی قرار می‌دهد که دنیا با همه بزرگی و امکانات رفاهی و آسایشی آن برای او تنگ می‌شود. این تنگدلی و در نهایت دلتنگی‌هاست که بسیار خطرناک‌آفرین، زندگی شخص را تهدید به زوال و نیستی می‌کند و شور و نشاط زندگی را از او سلب کرده و او را به خمودی می‌کشاند و خوره جان و تن می‌شود.در مقاله حاضر راهکارهای قرآنی درباره چگونگی مواجهه با شکست‌ها و ناکامی‌ها بیان شده و راه های مدیریت روان و احساسات در مقابله با فشارها تبیین گردیده است.

شکست‌ها و ناکامی‌ها، عامل افسردگی

افسردگی حالتی روانی است که نشانه‌های آن شامل بی‌علاقگی نسبت به لذات زندگی، نداشتن انگیزه، بی‌حالی، بی‌تحرکی، گوشه‌گیری، گرفتگی خلق و خو، زودرنجی، ماتم‌زدگی، کاهش فعالیت‌های ذهنی، کاهش خلاقیت‌ها و فعالیت‌های حیاتی، از دست دادن انرژی حیاتی، احساس ناامیدی، افکار خودکشی و دیگر جنبه‌های شناختی و جسمانی است.برخی از روان‌شناسان، افسردگی را در واقع یک اختلال در مغز می‌دانند. استفاده از فن‌آوری‌های جدید تصویربرداری از مغز، روشن ساخته است که در افسردگی، مدارهای عصبی که مسئول تنظیم افکار، خلق، فکر کردن، خوابیدن، اشتها و رفتار هستند از حالت طبیعی خارج شده و ارتباطات صحیحی بین این مناطق وجود ندارد.

برای افسردگی علل و عوامل گوناگونی را مطرح می‌کنند که از جمله آنها علل وراثتی است. البته بسیاری از افراد به سبب علل خارجی و بیرونی و محیطی گرفتار افسردگی می‌شوند؛ زیرا شکست‌ها و ناکامی‌های گوناگون در زندگی چون شکست عشقی، شکست کاری یا حتی مرگ دوستان و آشنایان بسیار نزدیک که شخص به آنان وابستگی عاطفی و روحی دارد، از مهم ترین عوامل افسردگی‌هاست. عامل سوگ‌نشینی در غم از دست دادن کسانی که دوستشان داریم، در بسیاری از موارد اگر استمرار یابد، موجب افسردگی می‌شود.

به نظر می‌رسد که اندوه از دست دادن هر کس و هر چیزی که انسان به آن وابسته است و احساس تعلق دارد، علت اصلی در ایجاد افسردگی‌هاست. هر انسانی به کسان یا اموری وابستگی و احساس تعلق دارد که نوعی اعتیاد است؛ وقتی متعلق از شخص گرفته شود، آن تعلق بی‌متعلق آدمی را می‌آزارد و رنج می‌دهد. چنین شخصی همانند معتادی است که موادمخدر را از او گرفته‌اند ولی اعتیاد هنوز وجود دارد. چنین شخصی در درون نیازی را احساس می‌کند که نمی‌تواند بدان پاسخی مناسب دهد. از همین‌رو گرفتار رنج شدید می‌شود که در اصطلاح از آن به اندوه و حزن یاد می‌شود.

از سنت‌های الهی این است که آدمی را با مصیبت‌های گوناگون، از وابستگی و دلبستگی رهایی بخشد؛ چرا که انسان برای دنیا ساخته نشده است؛ زیرا دنیا مکانی برای نشو و نمو انسان و گذرگاهی به سوی ابدیت اخروی است. پس هرگونه وابستگی، امری نادرست و رویه‌ای غلط و باطل است؛ چه رسد که انسان به این امور دلبسته شود و فراتر از وابستگی، به این امور تعلق و یا تعلق‌خاطر پیدا کند. هرگونه علقه به این امور که از زینت‌های دنیاست نه زینت‌های انسان، موجب می‌شود که در صورت از دست دادن، احساس کمبود و ناکامی و شکست کرده و دچار افسردگی شود.

از نظر قرآن هرگاه انسان، چیزی را از دست دهد که از آن او نیست، ولی بدان تعلق‌خاطر یافته و وابسته و دلبسته شده است، احساس شکست و ناکامی می‌کند و دچار افسردگی می‌شود. لذا وابستگی و دلبستگی را مهمترین علت و عامل در ایجاد افسردگی می‌شمارد.

راهکارهای قرآنی در درمان افسردگی

راهکاری که خداوند برای رهایی از افسردگی ارایه می‌دهد ارتباط تنگاتنگی با بینش‌ها و نگرش‌ها دارد. قرآن در تحلیل علت افسردگی به حوزه بینش‌ها و نگرش‌ها توجه خاصی مبذول می‌دارد و از همین منظر نیز به ارایه راهکارهای برون رفت بلکه ریشه‌کنی علل و عوامل افسردگی و اندوه و حزن می‌پردازد.

خداوند در آیات قرآنی بیان می‌کند که اصولا دنیا محل گذر انسان است و هرگونه تعلق و وابستگی و دلبستگی به آن، کاری بیهوده و لغو است. از همین زوایه دید است که از نظر خداوند زندگی دنیا به عنوان لهو و لعب مطرح می‌شود؛ زیرا نباید به عنوان یک اصل مورد توجه و طلب قرار گیرد. هرگونه طلب دنیا، کاری بیهوده است و آدمی را از مقصد عالی دور می‌سازد. (انعام، آیه52)

بدترین حالتی که انسان‌ها در زندگی دنیوی بدان گرفتار می‌شوند فراتر از طلب دنیا، دلبستگی به آن است به گونه‌ای که دنیا برای آنها محبوب و دوست داشتنی می‌شود. (ابراهیم، آیه3) در چنین حالتی، فقدان محبوب دشوارتر شده و اندوه و حزن به شدت افزایش می‌یابد و شخص را به جنون می‌کشاند.

در حالی که اصولا از نظر انسان مؤمن که نگرش الهی دارد و برای او آخرت و ابدیت اصالت دارد، دنیا ابزاری برای آخرت‌سازی است. نگاه مؤمن به دنیا نگاه به ابزاری است که می‌بایست به درستی از کارکرد هر یک آگاه شد و آن را برای مقاصد اخروی به کار گرفت. بنابراین، دنیا و متعلقات آن هرگز برایش هدف نمی‌شود.

انسان‌ها باتوجه به فقر ذاتی (فاطر، آیه15) همواره دنبال غذا و بی‌نیازی هستند. از این‌رو، آن را در هر چیز کمالی می‌جویند. همین مسئله موجب می‌شود که در مادیات دنیا، کمالاتی را جست‌ وجوکنند، در حالی که ذات دنیا ناپایدار و متغیر است و هرگز کمالات آن ثابت و باقی نیست، ولی اشتباه ادراکی و محاسباتی بشر موجب می‌شود تا بدان گرایش یافته و آن را به عنوان کمالی که فقرزداست بجوید خداوند برای اصلاح نگرش انسان به دنیا، از طریق عقل و وحی بر آن است تا بیان کند که کمال مطلق تنها در خداوند غنی حمید است (همان) و برای اینکه به غنایی برسند می‌بایست خود را به خدا برسانند و خدایی شوند.

خداوند در آیه 50 سوره ذاریات از مردم می‌خواهد که از غیر خدا هر چیزی که هست بریده و منقطع شده و به سوی خدا بگریزند (ففروا الی الله) در حقیقت از نظر خداوند دنیا همانند پیچکی است که آدمی را به گیر می‌اندازد و به بند می‌کشد و اجازه نمی‌دهد تا حرکت کمالی داشته باشد. لذا انسان‌ها باید از دنیا و متعلقات آن به سوی خداوندی که غنی حمید است بگریزند تا نجات یابند.

تسلیم و رضا، مهم‌ترین مؤلفه آرامش

خداوند در آیات قرآنی بر آن است تا زندگی انسان را در همین دنیا به‌گونه‌ای سامان دهد که سعادت‌آفرین باشد و آسایش و آرامش را در همین دنیا پیش از آخرت تجربه کند. به این معنا که تمام زندگی او در دنیا و آخرت به سلامت باشد و از هیچ بیماری جسمی و روانی رنج نبرد. از همین رو آموزه‌های معرفتی و دستوری قرآن برای مدیریت جسم و جان انسان در دنیا وارد شده تا انسان، سالم و معتدل در دنیا زندگی کرده و سالم و سلامت به آخرت برود و در دارالسلام برای ابدیت زندگی کند. (مریم، آیه33)

هدف خداوند در همین آیات آن است تا انسان‌ها حقیقت مالکیت، ربوبیت، قدرت و علم خداوند را بشناسند و بدانند که همه چیز در هستی براساس یک نظام عادلانه و حکیمانه ساخته شده و خداوند برای رساندن هر چیزی به آن هدف حکیمانه به مدیریت و ربوبیت می‌پردازد و با پرورش هر چیزی بر آن است تا آنها را به کمال بایسته و شایسته خود برساند. خداوند هم دانا به نیازهای هر کسی است و هم توانا به انجام آن است. پس پرسش ذات هر موجودی را می‌شنود و به آنها پاسخ مناسبی می‌دهد.

همین مسئله موجب می‌شود تا انسان مؤمن به این باور برسد که همه چیز در دنیا براساس یک حکمتی است و هرگز امری در جهان بی‌مشیت و اراده الهی رخ نمی‌دهد. پس هر چیزی که در دنیا اتفاق می‌افتد، مبتنی بر مشیت حکیمانه و عادلانه الهی است و خداوند بر آن است تا به مهر و رحمت و گاه به چوب مصیبت، مردم را به سوی کمال سوق دهد که همان قرب صفات الهی است که با ربانی شدن انسان تحقق می‌یابد. (ذاریات، آیه 56؛ آل‌عمران، آیه 79)

از آیات قرآنی به دست می‌آید که انسان اگر بتواند نگرش خود را براساس تسلیم و رضا سامان دهد، از همه مصیبت‌ها و مشکلات‌ رهایی یافته و همواره در آرامش و آسایش خواهد بود، هرچند که به ظاهر از نظر مادی فقیر است ولی از نظر روحی و روانی در آسایشی است که خوابیدن روی سنگ خارا نیز برای او چون خوابیدن بر روی تشکی از پر قو است.

1-مقام تسلیم: یکی از مهم ترین نگرش‌هایی که خداوند در آیات قرآنی بر آن تاکید دارد مقام تسلیم است. اصولا هدایت وحیانی بر کلیدی‌ترین واژه و مفهومی که تاکید دارد همین تسلیم است. از همین‌رو عنوان اسلام بر هدایت وحیانی درطول تاریخ بشریت اطلاق شده است. تسلیم در لغت درچند معنا از جمله به معنای سلام کردن، اعطای چیزی به کسی، گردن نهادن، راضی شدن به چیزی، اطاعت و انقیاد و فرمانبرداری و سرسپردگی آمده است. (لغت‌نامه، ج 4، ص 5891، «تسلیم») اما آنچه در اینجا مراد است همان سرسپردگی و انقیاد محض است. خداوند از انسان‌ها می‌خواهد تا همواره تسلیم محض خداوند باشند؛ چرا که چنین حالتی در انسان‌ نشان از پذیرش خالقیت، الوهیت، مالکیت و ربوبیت خداوندی دارد. برآیند چنین ایمانی به خداوند آن است که در شخص آرامشی نسبت به همه وقایع هستی پدید می‌آید که هیچ چیزی نمی‌تواند جایگزین آن شود. (بقره، آیه 112) از نظر قرآن، انسانی که به چنین بصیرت و ایمانی رسیده است در برابر خداوند تسلیم محض بوده ودر همه زندگی‌اش اهل توکل و تفویض است.(یونس، آیه 84) و از هیچ کسی و هیچ چیزی نمی‌ترسد و خوف و هراسی به دل راه نمی‌دهد.(یونس، آیات 83 و84) از نظر قرآن کسی که به مشیت‌الهی قایل باشد و بداند که در جهان چیزی بیرون از دایره مشیت‌الهی رخ نمی‌دهد، در برابر مشیت‌الهی که حکیمانه و عادلانه است تسلیم می‌شود و همین روحیه تسلیم است که او را به آرامش می‌کشاند و اهل توکل می‌کند. (توبه، آیه 51) از مهمترین علل و عوامل زمینه‌ساز روحیه تسلیم در برابر مشیت‌الهی به آگاهی از عزت و حکمت خداوند (بقره، آیه 208 و 209)، ایمان به خدا (بقره، آیه 285)، توجه به بازگشت همه چیز به سوی خداوند (بقره، آیات 208 تا 210)، توجه به گستردگی نعمتهای خداوند (نحل، آیه 81)، اعتقاد به توحید (حج، آیه 34)، اعتقاد به توحید ربوبی و ربوبیت خداوند بر همه هستی (بقره، آیه 131)، تقوا پیشگی (آل‌عمران،آیه 102) و مانند آن اشاره کرد.

2-مقام رضا: بی‌گمان نتیجه «تسلیم» و برآیند طبیعی آن در «رضا» نهفته است. رضا که در لغت به معنای خشنودی است (لغت‌نامه، ج 7، ص 10662)، «رضا»؛ مفردات الفاظ قرآن کریم، راغب اصفهانی، ص 356، «رضی».) از سوی بنده به این معناست که قضا و قدر الهی را ناپسند نشمارد و این امر محقق نمی‌شود مگر آنکه بنده به قضای الهی و کارهای تکوینی و احکام تشریعی خداوند راضی باشد. (المیزان، ج 9،ص 375) چنین حالتی در بنده موجب می‌شود که وقتی مصیبت و مشکلاتی در زندگی او پدید آید نسبت به آن واکنش غیرمنطقی نداشته باشد و آرامش خود را از دست ندهد. وقتی انسان نسبت به مشیت‌الهی راضی و خشنود باشد، چنین خشنودی بطور طبیعی خشنودی خداوند را نسبت به بنده موجب می‌شود و تحت فضل و رحمت‌الهی قرار می‌گیرد. (مائده، آیه 119، توبه، آیه 100، مجادله، آیه 22) خداوند در آیات 27 تا 29 سوره فجر بیان می‌کند که چگونه نفس مطمئن به خداوند، از رضایت دو سویه سود می‌برد و زندگی‌اش به آرامش خاصی می‌رسد.

مهم ترین عامل در ایجاد مقام رضا، تسلیم در برابر مشیت الهی است. کسی که در برابر خداوند تسلیم است هیچ چیزی از ثروت و فقر، هجر و قرب، درد و سلامت، او را تحت تاثیر قرار نمی‌دهد بلکه در برابر خداوند حکیم و عادل سر تسلیم فرود آورده و بدان راضی است. انسانی می‌تواند به این مقام برسد که در زندگی دنیوی از چشم دوختن به داشته‌های دیگران و دلبستگی به دنیا اجتناب ورزد (طه، آیات 130 و 131) و از عقل و خرد واقعی بهره‌مند باشد که او را به جای دنیاطلبی به سوی آخرت طلبی و بهشت سوق می‌دهد. پیامبر(ص) می‌فرماید: یا علی العقل مااکسبت به الجنه و طلب به رضی الرحمن؛ ای علی! عقل چیزی است که با آن بهشت و خشنودی خداوند رحمان به دست می‌آید. (کنزالعمال، ج 13، ص 151، ح 36472).

نگاه اهل بیت(ع) به مشیت الهی

امام باقر(ع) در دیدار جابربن عبدالله انصاری از بینش و نگرش اهل بیت(ع) و رضایت‌مندی ایشان به مشیت الهی این‌گونه سخن می‌گوید که در حکایت پیش‌رو آمده است: جابربن‌عبدالله انصاری، صحابی رسول خدا(ص) در بستر بیماری افتاده و آخرین لحظات زندگانی خود را می‌گذراند. امام باقر(ع) به عیادت او رفت و کنارش نشست و فرمود: ای جابر، حالت چطور است؟ جابر، پیرمردی که عمری را در رکاب پیشوایان معصوم علیهم‌السلام گذرانیده بود، عرض کرد: حال پیرمردی را دارم که پیری را بر جوانی می‌پسندد و مرگ را نسبت به زندگانی بیشتر دوست دارد و به بیماری نسبت به تندرستی علاقه بیشتری دارد. او می‌خواست این‌گونه بر ناملایمات شکر گزارد و بگوید که از هیچ‌یک از آن‌ها نابردباری نمی‌کند. اما امام باقر(ع) سخنی فراتر از آن گفت و فرمود: «اما من آنچه را خدا بخواهد دوست دارم. اگر جوانی را بخواهد به آن علاقه‌مندم و اگر بیماری را بر تندرستی من بپسندد، من هم همان را می‌خواهم و اگر زندگی را بر مرگ در مورد من ترجیح دهد، همان را برمی‌گزینم.»

(جامع‌السعادات ج 3/ ص 285)

باباطاهر همدانی به خوبی مقام رضا را در شعر زیر سروده است:

یکی درد و یکی درمان پسندد

یکی وصل و یکی هجران پسندد

من از درمان و درد و وصل و هجران

پسندم آنچه را جانان پسندد

صبر در برابر مشکلات وناکامی‌ها

کسی که بتواند به مقام تسلیم و رضا برسد می‌تواند به سادگی در برابر مشکلات و مصیبت‌ها صبر کند و از افسردگی رهایی یابد و کسی که بداند دلبستگی‌های او به دنیا نادرست است و باید خود را از آن برهاند در برابر از دست دادن نه‌تنها اندوهگین نشود بلکه شاد باشد که بند و متعلقی و تعلقی از او برداشته شده است. بسیاری ازکسانی که گرفتار تعلقات دنیوی هستند وقتی با مرگ مواجه می‌شوند، به عذاب سختی در هنگام مرگ دچار می‌گردند؛ زیرا می‌بینند که تعلق هست ولی متعلق از آنان جدا شده است. این حالت و احساس از دست دادن، آنان را به جنون می‌کشاند و در عالم برزخ نفیر ایشان بلند است.

اگر بتوانیم خود را از متعلقات و تعلقات رهایی بخشیم دیگر در هنگام دادن نعمتی خوشحال نمی‌شویم و درهنگام از دست دادن آن نیز ناراحت و اندوهگین نشده و دچار افسردگی و نومیدی نخواهیم شد. (آل عمران، آیه 153؛ حدید، آیه 23) و دادن‌ها و گرفتن‌ها را مایه اکرام و اهانت نمی‌شماریم (فجر آیات 15 و 16) و با مسائل زندگی به گونه‌ای دیگر برخورد کرده و بویژه در برابر مشکلات و مصیبت‌ها و ناکامی‌ها صبر پیشه کرده و به مشیت الهی گردن می‌نهیم و تسلیم محض او می‌شویم.

از امروز فشار خون را جدی بگیریم

http://img.tebyan.net/ts/persian/blue/Parts/box-payameSalamat.jpg

روز ۷ آوریل برابر با ۱۸ فروردین ماه «روز جهانی بهداشت» نام گرفته است و همه ساله برنامه‌هایی در گرامیداشتت این روز در سراسر جهان برگزار می‌شود. از آنجایی که «سلامتی» در زندگی آحاد جامعه اهمیت بسزایی دارد و نیز با توجه به نقش تأثیرگذار انسان سالم در شکل‌دهی جامعه سالم، تعیین زمان بیشتر از یک روز برای گرامیداشتت برنامه‌های مرتبط با سلامت و تکریم فعالیت‌های دست‌اندرکاران عرصۀ بهداشت و درمان مورد توجه قرار گرفت. 

 
در این راستا اداره کل روابط عمومی وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی، در سال ۱۳۸۱، پیشنهاد نام‌گذاری روزهای ۲۴- ۱۸ فروردین‌ماه را به عنوان «هفتۀ سلامت» را مطرح کرد و پس از تصویب این پیشنهاد در کمیسیون نام‌گذاری روزهای خاص شورای فرهنگ عمومی کشور، نهایتاً در سال ۱۳۸۲ با تایید شورای عالی انقلاب فرهنگی هفته جهانی سلامت در تقویم رسمی کشور گنجانده شد. 
 
اما شعار هفته جهانی سلامت سال جاری، «فشارخون را جدی بگیریم!» نام‌گذاری شده است. بر اساس اعلام وزارت بهداشت جهانی، از هر ۱۰۰ نفر بزرگ سال در کشورمان ۲۰ نفر به فشار خون بالا مبتلا هستند که از این ۲۰ نفر فقط ۱۰ نفر از فشار خون بالای خود اطلاع دارند و از این ۱۰ نفر نیز فقط ۵ نفر آنان درمان می‌شود، یعنی ۷۵ درصد فشار خون بالا درمان نمی‌شود و این مسئله در تمام دنیا وجود دارد و منحصر به ایران نیست به خصوص در کشورهای پیشرفته که فشار خون بالای درمان نشده یک امر شناخته شده به حساب می‌آید.
 
با توجه به اهمیت این موضوع، مشکلات ناشی از فشار خون و توجه ضرورت ترویج و آگاه سازی مردم در زمینه این بیماری، محوریت فعالیت‌ها و برنامه های این هفته در کشورمان بر مسئله فشارخون متمرکز شده است.
 
healt_325.jpg
فشار خون چیست؟ 
در سیستم بدن انسان، سرخرگ ها خون را از قلب به دیگر نقاط بدن می‌رسانند. برای آنکه خون بتواند در این عروق به جریان در آید، نیاز به فشار مناسبی دارد. این فشار جریان خون در سرخرگ های بدن یعنی فشاری که در هر انقباض عضله قلب در اثر برخورد خون به دیواره سرخرگ وارد می‌شود، فشار خون نام دارد. 
 
هنگامی که سرخرگ های بزرگ، قابلیت ارتجاع و استحکام طبیعی خود را از دست بدهند و عروق کوچک، نیز باریک‌تر شوند، فشار خون بالا می‌رود. قلب همانند یک پمپ با انقباض و استراحت خود، خون را به داخل عروق می‌فرستد. در زمان‌های مختلف مراحل این پمپاژ، فشار خون در سرخرگ ها تغییر می‌کند. 
 
بالاترین میزان فشار خون، «فشار سیستولیک» است که همان فشاری است که به هنگام انقباض ماهیچه قلب موجب می‌شود تا خون از قلب به سایر نقاط بدن برسد و کمترین میزان فشار خون، «فشار دیاستولیک» است که فشار بین ضربان های قلب محسوب می‌شود و مربوط به زمانی است که قلب در حالت استراحت است. 
فشار خون بر حسب میلی‌متر جیوه اندازه گیری می‌شود. معمولاً یک فشار خون متعادل زیر mmhg ۸۵/۱۴۰ است. 
 
عوامل ابتلا به فشار خون
از مهم‌ترین عوامل ابتلا به فشار خون می‌توان به رژیم‌های رژیم‌ غذایی‌ حاوی‌ نمک‌ یا چربی‌ اشباع‌ شده‌ زیاد و عدم مصرف میوه و سبزی، چاقی و اضافه وزن، سیگار کشیدن، مصرف الکل، کم تحرکی و نداشتن فعالیت بدنی کافی و استرس اشاره کرد.
علاوه بر این‌ها عوامل‌ ژنتیکی‌ نیز در بروز فشار خون نقش دارد. اگر یکی از والدین و یا هر دو دچار فشار خون بالا باشند، خطر ابتلای فرد به فشار خون بیشتر است. 
سابقه‌ خانوادگی‌ فشار خون‌ بالا، سکته‌ مغزی، حمله‌ قلبی‌ یا نارسایی کلیه، مصرف‌ قرص‌های‌ ضد حاملگی، استروییدها و بعضی‌ از انواع‌ داروهای‌ مهارکننده‌ اشتها یا دکونژستانت‌ها از دیگر عوامل تأثیرگذار در بروز فشار خون می‌باشد.
 
علائم فشار خون
فشار خون بالا عبارت‌ است‌ از افزایش‌ فشار وارده‌ از جریان‌ خون به‌ دیواره‌ رگ‌های‌ خونی. فشار خون‌ بالا گاهی‌ «کشنده‌ بی‌سر و صدا» نامیده‌ می‌شود زیرا تا مراحل‌ انتهایی‌ اکثراً هیچ‌ علامتی‌ ندارد.  
بسیاری از افراد که دچار فشار خون بالا هستند، احساس بیماری ندارند و حال عمومی آنان خوب است. ۱۵% افراد سن بالا دارای فشار خون هستند و خودشان خبر ندارند. در مواردی که فشار خون خیلی بالا می‌رود، سردرد و گاهی اوقات نیز تنگی نفس و خونریزی از بینی رخ می‌دهد. با این وجود تنها راه تشخیص فشار خون بالا، اندازه گیری میزان آن است. اما به طور کلی علایم‌ سردرد و سرگیجه، خواب‌آلودگی، گیجی، کرختی‌ و مور مور شدن‌ در دست‌ها و پاها، سرفه‌ خونی؛ خونریزی‌ از بینی‌ و تنگی‌ نفس‌ شدید مربوط‌ به‌ بالا رفتن‌ فشار خون‌ به طور بحرانی‌ هستند.
 
راهکارهایی برای پیشگیری از فشار خون
هر چند فشار خون بالا مشکلات زیادی را برای بیمار به وجود می‌آورد اما این بیماری قابل پیشگیری است و می‌توان با اتخاذ یک روش صحیح برای زندگی، از پیامدهای این بیماری در امان ماند.
 
برای این کار بهتر است: 
وزنتان را کنترل کنید. اگر اضافه ‌وزن دارید، رژیم بگیرید. کم کردن حتی یک کیلوگرم از وزنتان هم مفید است. 
 
مرتب ورزش کنید. ۳۰ دقیقه ورزش در هر روز بهترین راه مبارزه با پرفشاری خون است. 
 
مصرف روزانه نمک را کم کنید حدود ۱ قاشق چای‌خوری. البته سدیم علاوه بر نمک در بسیاری از غذاهای بسته‌بندی ‌شده، نوشابه‌های گازدار، جوش شیرین و بعضی شربت معده‌ها وجود دارد. برای اطلاع یافتن از مقدار سدیم بکار رفته در مواد غذایی برچسب آن‌ها را قبل از مصرف به ‌دقت مطالعه کنید. 
 
از رژیم غذایی حاوی میوه و سبزیجات فراوان، لبنیات کم‌چرب و غذاهای حاوی پتاسیم نظیر دانه‌های سبوس‌دار و خشکبار استفاده کنید. به ‌نظر می‌رسد پتاسیم از پرفشاری خون جلوگیری می‌کند. مصرف ۳۵۰۰ میلی‌گرم پتاسیم در روز توصیه می‌شود. 
 
از مصرف مشروبات الکلی بپرهیزید. 
 
در نظر داشته باشید که فشار خون را در برنامه تست‌های ۶ ماهه خود قرار دهید. 
 
اگر سابقه‌ خانوادگی‌ فشار خون‌ بالا وجود داشته‌ باشد، فشار خون‌ باید مرتباً کنترل‌ شود. 

 

اگر باردار هستید، مرتب برای معاینه پیش از زایمان به مراکز درمانی مراجعه کنید تا مراقب بهداشت بتواند به پرفشاری احتمالی خون پی ببرد و به ‌موقع کنترل کند. 
 
اگر از قرص‌های ضد بارداری حاوی استروژن استفاده می‌کنید یا تحت هورمون ‌درمانی هستید، فشار خونتان را مرتب کنترل کنید. 
 
اگر فشار خون‌ بالا زود تشخیص‌ داده‌ شود، تغییر رژیم‌ غذایی، ورزش، کنترل‌ استرس، ترک‌ دخانیات، ننوشیدن‌ الکل، دارو معمولاً باعث‌ پیشگیری‌ از بروز عوارض‌ می‌شود. 
 
سلامتی زیباترین هدیه خدا به انسان است. قدر این نعمت الهی را بدانیم، با رعایت اصول صحیح زندگی، میانه روی در خوردن و آشامیدن و بالاتر از همه شکر گزاری به درگاه الهی، زندگی توآم با سلامت را تجربه نماییم.


مشکلات و عوارض ناشی از کار با رایانه

http://img.tebyan.net/ts/persian/blue/Parts/box-payameSalamat.jpg
استفاده از رایانه در زمان ما به یکی از رایج‌ترین کارها تبدیل شده است. امروزه رایانه نه تنها در خانه‌ها بلکه در محیط‌های کاری نیز گسترش بی‌رویه‌ای پیدا کرده‌ است و کمتر اداره و سازمانی را مشاهده می‌کنیم که در آن از رایانه خبری نباشد. این پدیده جدید اگرچه فواید بی‌شماری به ما انسان‌ها هدیه کرده است اما مشکلاتی برای کاربران به همراه می‌آورد. کارشناسان بهداشت حرفه‌ای و ارگونومی معتقدند کار با رایانه عوارضی به همراه دارد. از جمله مهم‌ترین آنها، ایجاد مشکلات بینایی برای کاربر، عوارض مفصلی و عضلانی، مشکلات زایمانی در دوران بارداری،‌ عوارض پوستی، استرس و تنفس گازهای مضر متصاعد شده از رایانه که به آن‌ها اشاره خواهد شد.
۱ - مشکلات بینایی:
مشکلات بینایی یکی از شایعترین مشکلاتی است که در اثر کار زیاد با رایانه ایجاد می‌شود؛ مانند درد، ‌سرخی، سوزش و آبریزش از چشم، دوبینی، احساس تاری دید که به کاهش قدرت بینایی، خستگی و درد چشم و سردرد منجر می‌شود. چشم‌های انسان عادت دارند تا بسیار راحت بر روی اشیای دور و نزدیک متمرکز شوند؛ به همین دلیل احتمال خستگی ماهیچه چشمی که بر روی کاغذ و صفحه مانیتور متمرکز شده وجود دارد. همچنین ماهیچه‌های دیگر چشم، از تغییرات نور یا درخشندگی یا از تغییر مسیر دید بین صفحه مانیتور و نوشته‌های در حال تایپ خسته می‌شوند و به دلیل جابجایی زیاد کلمات، ‌چشم قدرت تطابق خود را به مرور از دست می دهد . افرادی که دارای اختلالات انکساری اصلاح نشده هستند بیشتر در معرض خطر هستند .
۲ - عوارض مفصلی و عضلانی:
یکی دیگر از شایع‌ترین عوارض کار با رایانه، دردهای عضلانی و درد مچ دست و بازوهاست. درد گردن و کمر در درازمدت، خمیدگی پشت، از عوارض دیگر کار زیاد و طولانی با رایانه است.
معمولاً کاربران رایانه، ساعدها، دست‌ها، بازوان، پشت و گردن خود را در یک حالت ثابت قرار می‌دهند و این عمل باعث وارد شدن فشار زیاد، در زمان طولانی، بر روی ماهیچه‌ها و تاندون‌های فرد می‌شود و در نهایت می‌تواند به مشکلات عضلانی و مفصلی نیز منجر شود. در این رابطه، فاکتورهای ارگونومیکی نظیر بارکاری، حرکت تکراری، طرز نشستن، زاویه دید، وضعیت میز و صندلی، ارتفاع صفحه کلید و مانیتور، وضعیت نوری، سرعت تایپ، عدم آرامش روانی و ... می‌تواند از فاکتورهای عمده خطر باشد.
۳- مشکلات زایمانی و بارداری :
برخی پژوهشگران، بر این باورند که زایمان‌ها و بارداری‌های غیرعادی و تولد نارس و ناقص، با استفاده از صفحه نمایش رایانه و وجود تشعشعات آن مربوط است.
۴- مشکلات پوستی:
ولتاژ زیاد لامپ تصویر باعث تولید میدان الکترواستاتیک و بارهای الکتریکی مثبت در سطح خارجی صفحه نمایش می‌شود. در میدان بین بارهای مثبت و صورت اپراتور، گرد و خاک و ذرات در تمامی جهات حرکت می‌کنند . اگر چه میزان گرد و خاک و ذرات بسته به نوع تهویه اتاق، ‌کفپوش و عوامل دیگر تغییر می‌کند، ولی همیشه وجود دارند. جریان بارهای مثبت حاصل در این میدان،‌ ممکن است در کسانی که حساسیت پوستی دارند باعث خشک شدن پوست دست و صورت و ترک خوردن آن شود .
همچنین بررسی‌هایی صورت گرفته، نشان می‌دهد، افرادی که از حساسیت‌های پوستی شکایت دارند و هنگام کار بیشتر تحت فشارهای فکری و عصبی قرار می گیرند، این فشارها و استرس‌ها می‌تواند باعث تغییرات هورمونی همچنین ضایعات پوستی شود.
5- استرس و مشکلات عصبی- روانی:
کار با کامپیوتر افسردگی‌زا نیست بلکه حجم زیاد کار است که در ایجاد استرس روانی نقش دارد.
6- تنفس گازهای مضر:
بدنه رایانه و نمایشگرها بر اثر گرم شدن، بوی مخصوصی از خود متصاعد می‌کنند. از جمله این بوها گاز دیوکسین است که توسط بدنه رایانه (بر اثر حرارت) و صفحه نمایشگر تولید می‌شود. این مواد به عنوان مواد ضدحریق در بدنه نمایشگر و بردهای رایانه به کار می‌روند. همچنین گاز ازن به هنگام کار چاپگر لیزری تولید می‌شود که به بافت مخاطی بینی ، چشم و گلو آسیب می‌رساند . بنابراین ، رعایت استاندارد های مربوط در این خصوص توسط وارد کنندگان یا تولید کنندگان رایانه ضروری است.
* راه‌های پیشگیری از عوارض و بیماری‌های ناشی از کار با رایانه
باید اذعان داشت که کار با رایانه کسی را بیمار نکرده و عوارضی را به وجود نمی‌آورد، بلکه رفتارهای غلط و ناصحیح و غیراصولی، درجه تأثیرپذیری منفی را در کار با رایانه بالا برده و شخص را دچار عوارض مختلف می‌کند رعایت اصول بهداشت کار، شرط درست و صحیح کار کردن با رایانه است که در زیر به برخی از این اصول اشاره می‌شود :
• کارکنانی که با رایانه کار می‌کنند، در زمان استخدام و شروع به کار و سپس به طور سالیانه (در قالب معاینات دوره‌ای) باید توسط متخصصان چشم یا بینایی سنجی مورد معاینه و آزمایشات لازم قرار گیرند و به توصیه‌های پزشک، توجه جدی کنند . در معاینات قبل از استخدام و دوره‌ای، به عوارض و بیماریهای مفصلی و عضلانی توجه شود و کارکنانی که به دردهای مفصلی، کمردرد، شانه و ...مبتلا شده‌اند به سرعت به پزشک طب کار یا سایر متخصصان مراجعه کنند.
• در دوران بارداری،‌ زنان از کار با رایانه معاف شوند.
• محدودیت کار با رایانه در نظر گرفته شود و توأم با استراحت‌های کوتاه مدت در بین کار باشد. توصیه می‌شود برای هر یک ساعت کار مداوم ،‌۱۵ دقیقه استراحت در نظر گرفته شود. در هنگام استراحت بین کار بایستید، قدم بزنید و فکر خود را به موضوعات دیگر متمرکز کنید. ماهیچه‌های خود را شل و سپس آنها را بکشید و وضعیت آنها را تغییر دهید. نرمش در هنگام استراحت و بین کار سودمند است. (برای رفع خستگی می توان از حرکات کششی استفاده نمود) .
• برای کاهش خستگی چشم باید هر چند مدت یک بار به نقطه‌ای در فواصل دور نگاه کنید. از آنجا که هر منبع نور نظیر کامپیوتر، خورشید و تلویزیون دارای دو اشعه ماورای بنفش و مادون قرمز است، بستن 3 دقیقه چشم پس از نیم ساعت کار با کامپیوتر سبب قطع شدن برخورد اشعه‌های مذکور با چشم، کم شدن تاثیر مضر این اشعه‌ها بر روی چشم و استراحت چشم می‌شود. نشستن طولانی مدت پشت کامپیوتر باعث خستگی چشم می‌شود که این موجب صدمه زدن به چشم شده و تاثیرات کوتاه مدت خستگی چشم غیر قابل انکار است و درد چشم، آبریزش، سوزش از علائم این خستگی است.
• در هنگام کار با رایانه اگر بدن کشیده باشد و سر بالا نگاه داشته شود و شانه‌ها آویزان باشد بالا تنه در راحت‌ترین حالت قرار خواهد گرفت، چرا که بد نشستن انجام کار را سخت‌تر کرده و منجر به خستگی ماهیچه‌ها خواهد شد.
• روشنایی محل کار باید مخلوطی از نورسفید و زرد بوده ( ترجیحاً از لامپ مهتابی استفاده شود ) و شدت آن درحدود ۳۰۰ لوکس باشد.
• میز کار طوری قرار گیرد که روشنایی لامپ‌های سقف در طرفین قرار گیرد و از قرار دادن میز در محلی که نور لامپ مستقیماً در برابر کاربر باشد خودداری شود. در استفاده از روشنایی طبیعی نیز نباید صفحه مانیتور در برابر پنجره قرار گیرد.
• برای به حداقل رساندن فشار بر روی گردن و کمر، استفاده از گیره‌های اوراق یا کاغذ گیر لازم است.
• بهتر است با باز کردن درب و پنجره ها و یا تعبیه دستگاه تهویه، هوای اتاق به طور مرتب تعویض شود.
• صندلی و میز مورد استفاده در حفظ سلامت و فرم عضلات و اسکلت بدن نقش بسیار مهمی دارند، بنابراین، باید اصول ارگونومیک در انتخاب آنها رعایت شود.
همچنین سطح صفحه کلید، باید هم ارتفاع با دسته صندلی و آرنج باشد و مچ‌ها به طور عادی روی صفحه کلیدها قرار گیرد، به طوری که هنگام کار، ساعدها تقریباً موازی با افق قرار گرفته و زاویه بین مچ دست و ساعد ، ۵ تا ۱۰ درجه باشد. موقعیت ماوس در همان ارتفاع و فاصله نسبت به صفحه کلید است.
• صفحه مانیتور نیز باید طوری تنظیم شود که بالاترین سطح آن در امتداد دید چشم‌ها قرار گیرد. فاصله مناسب بین چشم و صفحه نمایش ۶۰-۵۰سانتی متر است و بهترین رنگ برای صفحه مانیتور سبز تیره رنگ کهربایی است.

پسته تنظیم کننده ترکیب میکروبی دستگاه گوارش

http://img.tebyan.net/ts/persian/blue/Parts/box-payameSalamat.jpg

پسته سطح باکتری های مفید موجود در دستگاه گوارش را تغییر داده و از این طریق سلامت این سیستم را بهبود می بخشد. میکروب های مجرای گوارش نقش مهمی در سلامت میزبان یعنی انسان ایفا می کنند. اصلاح این محیط میکروبی برای حفظ سلامت دستگاه گوارش و همچنین سلامت کلی بدن ضروری است و  پسته با این مکانیسم به سلامت دستگاه گوارش کمک قابل توجهی می کند.


پسته دارای خواص پری بیوتیک است. پری بیوتیک ها ترکیبات غذایی غیر قابل هضم مانند فیبرهای غذایی هستند که در مجرای گوارش باقی مانده و به عنوان منبع غذایی باکتری های روده به مصرف می رسند. غذاهای با خواص پری بیوتیک رشد و یا فعالیت باکتری های سودمند دستگاه گوارش را افزایش داده و با بهبود تعادل میکروبی روده بزرگ، تاثیرات مثبتی بر سلامت بدن دارند. پسته همچنین حاوی ترکیبات شیمیایی ویژه ای است که تعادل میکروبی روده را بهبود می بخشند.

 لازم بذکر است که تاثیر پسته در بهبود تعادل میکروبی روده از بادام قوی تر است. بنابراین می توان گفت که مغزها به ویژه پسته به دلیل دارا بودن فیبر و سایر ترکیبات پری بیوتیک نقش مهمی در بهبود تعادل میکروبی روده ایفا می کند.همچنین پسته منبع خوب ویتامین B6، مس، منگنز، فسفر و ویتامین B1 (تیامین) می باشد.



چه نوع روغنی مصرف کنیم؟

http://img.tebyan.net/ts/persian/blue/Parts/box-payameSalamat.jpg
بدون شک یک علت عمده ابتلا به بیماریهای قلبی و عروقی، شیوه نامناسب زندگی، تغذیه نامناسب می‌باشد. تمایل به مصرف غذاهای چرب، شور، برشته، سرخ شده، دودی شده از کودکی شکل می‌گیرد و ذایقه ما را می‌سازد به طوری که تغییر این عادات در بزرگسالی مشکل است.بنابراین هر تغییری مثبت یا منفی که در نوع تغذیه و شیوه زندگی خانواده صورت می‌گیرد و نهادینه شود بر همه افراد خانواده و خصوصا آینده کودکان و حتی نسلهای بعد اثر می‌گذارد. یکی از مهمترین مشکلات تغذیه‌ای در کشور ما، ‌مصرف روغن‌های نباتی جامد یا هیدروژنه می‌باشد.روغن‌ها و چربیها نقش مهمی در تغذیه ما دارند اگر چه مصرف زیاد آنها خطر ابتلا به اضافه وزن، چاقی وبیماریهای قلبی و عروقی و بعضی از انواع سرطانها را افزایش می‌دهد ولی وجود مقدار کافی از روغن و چربی در رژیم غذایی برای سلامت بدن ضروری است، زیرا موجب تامین انرژی مورد نیاز بدن، دریافت اسیدهای چرب ضروری و تامین و جذب بهتر ویتامین‌های محلول در چربی می‌گردد.

مقایسه روغن‌های نباتی مایع با روغن‌های جامد (نباتی وحیوانی) نشان می‌دهد که روغن‌های نباتی مایع با دارا بودن مقادیر کافی از اسیدهای چرب غیر اشباع و کلسترول برای تغذیه مناسب‌ترند. اکثر روغن‌های نباتی مایع مقدار بسیار کمی اسید چرب اشباع و به ندرت ایزومرهای ترانس دارند در حالیکه روغن‌های جامد حاوی مقدار زیادی چربی اشباع شده و ایزومر ترانس هستند.لازم به ذکر است که روغن‌های نباتی جامد ابتدا بصورت مایع هستند و در کارخانه‌های تولید روغن برای بالا بردن مقاومت آنها را هیدروژنه یا جامد می‌کنند. در این فرایند اسیدهای چرب روغن، اشباع می‌شود و به همین دلیل به این روغن‌ها اشباع شده می‌گویند.روغن‌های جامد مدت بیشتری قابل نگهداری هستند، حرارت را بهتر تحمل می‌کنند و علاوه براین به نور حساس نیستند ولی به دلیل داشتن اسیدهای چرب اشباع شده برای سلامت زیان آورند. علاوه بر این در جریان هیدروژنه کردن، اسیدهای چرب ترانس هم که ضرر مضاعفی برای سلامت دارند در این روغن‌ها بوجود می‌آیند .

به همین دلیل روغن‌های جامد بطور کلی در لیست غذاهای خطرناک قرار می‌گیرند. اخیراً صنایع روغن تلاش موثری را برای تولید روغن‌های کم ترانس شروع کرده‌اند این روغن‌ها بصورت نیمه جامد هستند و گاهی اوقات یکنواخت نبوده و قسمت مایع در روی ظرف روغن بیشتر است. بنابراین اگر شکل ظاهری روغن بدین صورت بود دلیلی بر فساد روغن نیست و بهتر است آنرا قبل از مصرف کاملا هم بزنید. موقع خرید باید به برچسب روغن توجه کنید اگر میزان ایزومر ترانس زیر ده درصد باشد می‌توانید به عنوان یک روغن خوب از آن استفاده کنید. هرچه ایزومر ترانس روغنی کمتر باشد روغن سالم‌تر است ولی کمتر حرارت را تحمل می‌کند. بنابراین از این روغن‌ها نمی‌توان برای سرخ کردن با درجه بالا استفاده کرد.
حال ممکن است سوال شود که آیا می‌شود روغن نباتی مایع را کاملا جانشین روغن جامد کرد؟ جواب این سوال در صورت خودداری از سرخ کردن روغن مثبت است.روغن‌های مایع اگرچه متفاوتند ولی اکثر آنها درجه حرارت بالا را تحمل نمی‌کنند و می‌سوزند و در جریان سرخ کردن تبدیل به مواد سرطانزا می‌شوند. علاوه براین بسیار به نور و شرایط نگهداری حساس هستند. باید آنها را در ظروف غیر شفاف کاملا بسته دور از تابش نور و دردرجه حرارت پایین نگهداری کرد و موقع خرید به تاریخ تولید روغن و تاریخ انقضای آن توجه کرد.
استفاده از روغن‌های مایع برای انواع سالادها،خورش‌ها و برنج مناسب هستند ولی اگر می‌خواهید غذایی را سرخ کنید توصیه می‌شود از روغن‌های مایع مخصوص سرخ کردن استفاده کنید. این روغن‌ها هم گاهی دو فاز می‌شوند و یا در زمستان کدر می‌شوند که به دلیل نوع تولید آنهاست و نشانه فساد نیست. برای پیشگیری از ابتلاء‌ به اضافه وزن و چاقی که خود زمینه ساز بیماریهائی نظیر دیابت، بیماریهای قلبی و عروقی، افزایش فشارخون، سکته‌های قلبی و مغزی، بیماریهای اسکلتی استخوانی مثل کمردرد،‌ زانو درد و بعضی از انواع سرطانهاست.
به توصیه‌های زیر توجه کنید:
1- مصرف انواع چربیها و روغن‌ها را محدود کنید (هر گرم چربی یا روغن دوبرابر یک گرم قند یا پروتئین کالری تولید می‌کند).
2- چربیهای گوشت را قبل از پخت کاملا بگیرید.
3- پوست مرغ و چربیهای زیر پوست مرغ هم مانند چربی‌های گوشت قرمز از نوع اشباع شده هستند بهتر است آنها را قبل از پخت از گوشت جدا کنید و دور بریزید.
4- اگر غذایی را سرخ کرده‌اید می‌توانید چربی اضافه آنرا با دستمال پارچ‌های یا کاغذی تمیز بگیرید.
5- اگر میخواهید از آب گوشت یا قلم برای تهیه سوپ استفاده کنید بعد از پختن و صاف کردن آنرا در جای سرد بگذارید و قبل از مصرف روغن اضافه روی آنرا بگیرید.
6- در هنگام خریداری روغن اطلاعات روی برچسب بسته روغن را بدقت کنترل نمائید، این اطلاعات شامل: تاریخ مصرف، نام کارخانه، شماره پروانه ساخت وزارت بهداشت، علامت یا مهر استاندارد می‌باشند. اگر بر چسب تغذیه‌ای شامل میزان چربی اشباع و ایزومر ترانس روی روغن (جامد یا نیمه جامد) باشد نشان از تعهد تولید کننده دارد. تنها در این حالت می‌توانید روغن مناسب‌تر را انتخاب کنید.
7 -ظرف روغن خصوصاً روغن مایع باید در جای خشک و خنک و دور از نور نگهداری شود.
8 - روغن را همیشه در ظرف در بسته نگهداری کنید.
9 - روغن نباتی نباید در هیچ مرحله بوی تند و نامطبوع داشته باشد.
10- در صورت بزرگ بودن ظرف روغن از ظروف کوچکتر به منظور نگهداری موقت روغن مصرفی استفاده نمائید.
11- غذاهای آب پز سالم تر از غذاهای سرخ شده هستند. ولی اگر می‌خواهید غذائی را سرخ کنید روغن را تحت شعله کم و در مدت زمان کوتاه حرارت دهید.
12- برای سرخ کردن به ویژه سرخ کردن عمیق و طولانی از روغن مخصوص سرخ‌کردنی استفاده نمائید. اگر این نوع روغن را در دسترس ندارید از روغن جامد استفاده کنید.
13- بهتر است روغن تا حد امکان فقط یکبار تحت حرارت و مورد استفاده قرار گیرد، بنابراین هر بار از مقدار کمی روغن استفاده کنید.
14- روغن داغ شده را دوباره به ظرف اولیه آن برنگردانید.
15 -روغن نباتی مایع جهت سالاد و پخت غذا مناسب‌تر از روغن هیدروژنه (جامد) می‌باشد، بعلاوه ارزش تغذیه‌ای روغن نباتی مایع بیشتر و سالمتر از روغن نباتی جامد است.
16 - کودکان با توجه به رشد سریع و تحرکی که دارند نیاز بیشتری به چربی‌ها دارند. خصو صا اگر وزنشان کم است نباید محدودیتی برای دریافت چربی داشته باشند ولی بهتر است ذائقه آنها را با مصرف رو غن‌های سالم و مایع مثل روغن زیتون یا آفتابگردان عادت داد.