سالمندی با طعم افسردگی

افسردگی در سالمندان

افسردگی به عنوان یکی از معمول ترین مسائل احساسی و عاطفی در سنین سالمندی است. طبق تحقیقات انجام یافته مشخص گردیده است که این حالت در 12 درصد سالمندان بستری در بیمارستان وجود داشته است و 15تا 17 درصد افرادی که در بیمارستانهای خصوصی و خانه سالمندان بستری هستند از این بیماری رنج می برند .

افسردگی در دوران سالمندی را چنین تعریف می کنند: از بین رفتن علاقه و تمایل نسبت به انجام فعالیت های معمولی و تفریحات و سرگرمی ها .

علایم افسردگی عبارتند از :

کاهش اشتها، بی خوابی و یا خواب زیاد ،از دست دادن انرژی ،خستگی و بیزاری، اضطراب و تشویش ، کندی در انجام فعالیت ها، از دست دادن علاقه و یا فقدان احساس خشنودی رضایت و لذت نسبت به فعالیت ها معمولی و همیشگی ، ابراز شکایت و سرزنش خود و یا محکوم کردن بی مورد خویش، گله و شکایت از کاهش قابلیت تفکر و تمرکز گرفتن تصمیماتی در مورد خود کشی .

سالمندان افسرده  به طور قابل ملاحظه ای در معرض خطر ابتلا به سوء تغذیه قرار دارند

اغلب اوقات این موارد منجر به کاهش میل به غذا و بی اشتهایی می شود .

هم چنین این مورد شامل خستگی های جسمی نیز هست که موجب عدم در خواست غذا از طرف فرد خواهد شد.

بنابراین بیماران افسرده به طور قابل ملاحظه ای در معرض خطر ابتلا به سوء تغذیه قرار دارند .

به طور کلی دلایل به وجود آمدن افسردگی در افراد سالمند ناشی از فقدان چند مورد ذیل است:

- مرگ همسر یا دوست

- اختلال در انجام وظایف

- از دست دادن آزادی و استقلال و اتکا به نفس

- کاهش و فقدان اراده و تصمیم گیری

تقریبا در همه افراد افسرده درجاتی از غمگینی شدید یا ناشادمانی که دامنه آن از یک مالیخولیا و اندوهگینی متوسط تا ناامیدی شدید در نوسان است گزارش شده است. این نوع غمزدگی ممکن است توسط فرد به صورت نومیدی شدید، تنهایی یا دلگیری توصیف شود .

افرادی که افسردگی ملایم یا متوسط دارند ممکن است از طریق سردادن گریه آن را بروز دهند، اما افرادی که دچار افسردگی شدید هستند اغلب اظهار می دارند دوست دارند گریه کنند، اما نمی توانند .

در اغلب موارد افسردگی به کاهش انگیزه همراه است .انرژی فرد کاهش یافته و فرد بدون انجام دادن کار همواره احساس خستگی و فرسودگی می کند. فرد افسرده احساس گناه دارد و فکر می کند موجود بی ارزشی هستند و نسبت به توانمندی و استعداد و قابلیت های خویش بی اعتنا است و آنها را دست کم می گیرد .

از نگاه پیران افسرده، زندگی آنان بر اساس تفکری که به آن دچار شده اند حاصل و ثمری در بر نداشته است . کاهش انگیزه و بی تفاوتی را در اغلب افراد مبتلا به اختلال افسردگی به ویژه پیران می توان مشاهده نمود .

افسردگی در دوران پیری در زنان حدود چهل سالگی و در مردان حدود پنجاه سالگی بروز می کند، در ضمن این افراد ممکن است سابقه افسردگی قبلی نداشته باشند تا این اواخر پژوهشگران بر این باور بودند که تغییرات جسمانی که در موقع

 یائسگی در زنان بروز می دهد علت اصلی ایجاد این نوع از افسردگی است. اما مطالعات و مشاهدات کلینیکی انجام شده نشان داد که تغییرات متابولیسم بدن تنها دلیل و یاحتی مهم ترین علت بروز افسردگی دوران سالمندی نیست و سن چهل سالگی به بعد دورانی است که همه افراد دچار مسایل و مشکلاتی می شوند، اما برخی از افراد به دلایل متعدد و گوناگون توان مقابله با مشکلات زندگی و سازگاری با آن را از دست میدهند .برخی از زنان و مردان در سنین بالا ممکن است احساس کنند که قوای آنان تحلیل رفته و به فردی بی مصرف تبدیل شده اند، به اصطلاح تاریخ مصرف آنان سپری شده و مورد نیاز نیستند بنابراین احساس پوچی نموده و خود را عاطل و باطل می پندارند.

اغلب افراد سالخورده توانایی انطباق با واقعیت های زندگی را دارند، اما برخی از آنها به دلایل متعدد قادر به تحمل واقعیت ها نبوده و خاطری افسرده پیدا می کنند و بدین ترتیب افسردگی آنان(به مصداق افسرده دل ، افسرده کند انجمنی را) موجب ایجاد مشکل در خانواده می شود

پس :

می توان با تشخیص زود هنگام و درمان اساسی از افسردگی در سالمندان از ایجاد هر گونه مشکل بین افراد سالخورده و نزدیکان آنان جلوگیری به عمل آورد.

آشنایی با الگوی افسردگی سالمندان

بسیاری از سالمندان وقتی احساس افسردگی می‌کنند، به تنهائی با این احساس دست و پنجه نرم می‌کنند. ورود به دوران سالمندی امتیازات بسیاری با خود دارد؛ از قبیل خردمندی، صبوری و رضایت خاطر. اما همین دوران مسائل منفی هم به دنبال دارد، به ویژه آن‌که با ضعیف‌تر شدن بدن، فرد قادر به انجام کارهایی که قبلاً انجام می‌داده، نخواهد بود. با این اوصاف شاید شیوع بیماری افسردگی در سالمندان تعجب‌آور نباشد.این مقاله بیماری افسردگی در سالمندان و راه‌های درمان و مواجهه مؤثر با آن را بررسی می‌کند.این تصور که افسردگی بخش جدایی‌ناپذیر دوران سالمندی است، تصوری نادرست است، اما با وجود این، بسیاری از سالمندان نگرانی‌های خود را بروز نمی‌دهند و وقتی احساس افسردگی به آنان دست می‌دهد، به‌تنهایی با این احساس دست و پنجه نرم می‌کنند.اگرچه راه‌های مؤثر برای درمان این بیماری وجود دارد اما به احتمال بسیار افراد سالمند خودکشی را تنها راه رهایی خود می‌دانند. اگر شما یا یکی از دوستان و بستگانتان دچار افسردگی شده‌اید، هرچه زودتر از پزشک خود کمک بگیرید.

 بیولوژی افسردگی

افراد سالمند به احتمال بسیار حوادث یا عوامل محیطی را مسئول افسردگی خود می‌دانند، در حالی که مرگ همسر یا دوستان و یا یک بیماری مزمن همگی عوامل مهمی هستند که در افسردگی آنان نقش دارند، عوامل طبیعی بیولوژیک علت بروز افسردگی هستند.مطالعه و بررسی تصویر‌هایی که از مغز گرفته شده نشان می‌دهد که در افسردگی، مدارهای مغز که مسئول تنظیم و کنترل حالات روحی، تفکر، خواب، اشتها و رفتار فرد هستند، به‌خوبی از عهده انجام کامل این وظایف برنمی‌آیند. ترکیبات شیمیایی که سلول‌های مغزی برای ایجاد ارتباط با یکدیگر استفاده می‌کنند از کنترل خارج می‌شوند و این امر هم در افراد سالمند و هم در جوانان یکسان اتفاق می‌افتد و همیشه هم امری است غیرطبیعی.

 الگوهای خاص در سالمندان

 افسردگی علل خاصی دارد که الگوهای معینی را در افراد سالمند نشان می‌دهند. مثلاً بسیاری از افراد پس از بازنشستگی از کار دچار افسردگی می‌شوند؛ یعنی هنگامی که می‌کوشند تا خود را با وضعیت جدید و جریان عادی زندگی جدید خود وفق دهند، دچار افسردگی می‌شوند. سپس این افسردگی در دهه بعد زندگی کمتر می‌شود تا این‌که در اواسط دهه 70 عمر عواملی نظیر بیماری‌های مزمن، مرگ مکرر همسالان و دوستان و محدودیت‌های حرکتی عامل افسردگی آنان می‌شود.نحوه بروز علائم افسردگی در سالمندان و جوانان متفاوت است. اضطراب و کند شدن جریان تفکر و فعالیت در سالمندان شایع است.علاوه بر این، سالمندان تمایل به داشتن علائم بیماری‌های جسمانی دارند، اگرچه پاسخ به این موضوع که این علائم، افسردگی هستند یا فقط بخشی از علائم بیماری‌هایی هستند که با بالا رفتن سن بروز می‌کنند، مشکل است. سالمندان علاوه بر ابتلا به ضعف‌های جسمی، احتمالاً بیشتر گرفتار بیماری‌های سردرد، تپش قلب، کاهش میل جنسی، دردهای شکمی، دردهای کمری، تنفس کوتاه و یبوست می‌شوند، بیماری‌های خیالی و توهمات نیز بسیار شایع است.همچنین اختلالات ذهنی در بیماران افسرده در سنین 18 – 88 سالگی رخ می‌دهد، اما جوانان از قوای ذهنی بیشتری برخوردارند و لذا این مسائل در سالمندان بیشتر دیده می‌شود. اما مهم، تفاوت قائل شدن میان تاثیرات افسردگی و بیماری‌هایی نظیر آلزایمر است.

بیماری و افسردگی

 چندین بیماری وجود دارد که موجب افسردگی سالمندان می‌شوند، از جمله مشکلات قلبی، کم‌کاری تیروئید، کمبود ویتامین 12B، اسیدفولیک و بیماری سرطان.بسیاری از داروها نیز موجب شروع یا تشدید افسردگی می‌شوند، مانند بتابلوکرها، اما داروهایی که در درمان فشار خون استفاده می‌شوند مانند دیگوکسین و استروئیدها و داروهای مسکن نیز موجب حادتر شدن یا شروع افسردگی می‌شوند.افسردگی غالباً پس از سکته پیش می‌آید و درمان آن می‌تواند در بهبودبخشی به توانایی‌های طبیعی بیمار نقش کلیدی داشته باشد.

 درمان مؤثر

داروهای ضدافسردگی می‌توانند در بازگرداندن تعادل به هدایت‌کننده‌های عصبی مفید باشند. حمایت‌های اجتماعی و روان‌درمانی نیز در رفع بسیاری از عوامل افسردگی مؤثر هستند. مطالعات نشان می‌دهند که 80 درصد افراد مبتلا به افسردگی اگر تحت درمان مناسب دارویی و روان‌درمانی و دیگر اقدامات درمانی قرار گیرند، بهبود می‌یابند.اما این بهبودی در سالمندان دیرتر از جوانان حاصل می‌شود و به‌طور متوسط 12 هفته برای رسیدن به بهبود نسبی زمان لازم است و لذا باید صبور بود. تحقیقات نشان می‌دهند که استفاده همزمان از روان‌درمانی و دارو درمانی در پیشگیری از بازگشت افسردگی بسیار مؤثر است.

5علت قطعی مرگ در سالمندان

سلامت کامل جسمی، روحی و رفاه اجتماعی باید در سالمندان وجود داشته تا وی احساس رضایتمندی کامل داشته باشد. همچنین با توجه به اینکه اکثر جوامع به سمت سالمندی حرکت می‌کنند نسبت به این موضوع باید آگاهی‌های لازم وجود داشته باشد ما نباید سالمندی را بیماری و ناتوانی تلقی کنیم بلکه یک مرحله از چرخه زندگی است که به مسائل رشد مربوط می‌شود به نحوی که در بسیاری از موارد از دست رفتن تندی و چابکی، بهره هوشی و موقعیت اجتماعی است که فرد قدرت خودرا از دست می‌دهد البته برخی ازاین افراد سالمندان سالمی هستند و از نظر جسمی و روحی مشکل خاصی ندارند ولی بسیاری از سالمندان به دلیل بیماری خود را نمی‌توانند منطبق کنند و دچار مشکل می‌شوند «خانواده‌ها باید آگاهی داشته باشند که روند پیری همراه با کاهش تدریجی تمام سیستم‌های بدن و کاهش شناخت فرد همراه است به طوری که یک مطلب را چندین بار تکرار می‌کند البته کاهش فراموشی خفیف در بین سالمندان شایع است ولی بیماری مهمی تلقی نمی‌شود مگر اینکه این موضوع شدید و با علائم بیماری آلزایمر همراه باشد که بیشتر در سنین بالای ۶۵ سال در ۵ درصد افراد مشاهده می‌شود و به صورت شدید‌تر در سن بالای ۸۰ سال این بیماری شدید‌تر می‌شود۵ علت قطعی مرگ در سالمندان بیماری قلبی، سرطان، سکته مغزی، آلزایمر و عفونت‌های ریوی است ولی در موارد دیگر فرد دچار از کار افتادگی می‌شود به نحوی که چندین سال می‌تواند زندگی کند مثل بیماری آرتروز، آرتریت، پروستات، آب مروارید، کاهش شنوایی و بینایی، توهم و... که خانواده‌ها باید از این موضوع آگاهی کاملی داشته باشنددر خصوص نقش ورزش در سلامت روح سالمندان سلامت جسم و روح دو جزء جدایی ناپذیر هستند و یکی از مواردی بوده که در پیشگیری و درمان بیماری روانی موثر است. همچنین در بررسی‌ها مشخص شده است که اگر کسی ورزش منظمی داشته باشد با کاهش افسردگی و اضطراب مواجه می‌شود چرا که کاهش حافظه و آلزایمر مربوط به فشار خون، چربی و قند بالا است با ورزش ماده‌ای به نام سروتونین ترشح می‌شود که باعث شادابی و افزایش روحیه در فرد شده که اگر این ماده در مغز کم باشد باعث افسردگی و اضطراب در افراد می‌شود. مقوله سالمندی در خانم‌ها و آقایان به دلیل متفاوت بودن هورمون‌ها متفاوت است در واقع طول عمر خانم‌ها به دلیل هورمون محافظت کننده ۷ سال بیشتر از آقایان است و مشخص شده جنس مردعامل خطری برای بیماری‌های قلبی و عروقی است.

راهکاری‌های پیشگیری از افسردگی در ‌سالمندان

با وجودی که سندرم افسردگی در سالمندان تنها به یک درصد می‌رسد و نسبت به جوانان بسیار کم است اما از جایگاه ویژه‌ای برای جامعه پزشکی برخوردار است. علائم افسردگی در سالمندان تفاوت چندانی با دیگر گروه‌های سنی ندارد، خلق گرفته، از دست دادن علایق، کم‌خوابی یا پرخوابی، کم اشتهایی یا پراشتهایی، کاهش تمرکز، احساس گناه، کاهش انرژی، ناامیدی، افکار مرگ و خودکشی از علایم شایع افسردگی است که در سالمندان با تفاوت در علایم خلق و از دست دادن علایق نسبت به گروه‌های سنی دیگر همراه است. بالا‌ترین میزان افسردگی در سالمندان مبتلا به انواع سرطان‌ها و بیماری‌های بدخیم است که بین ۱۸ تا ۳۹ درصد است و حتی به ۵۰ تا ۶۰ درصد نیز می‌رسد. شیوع افسردگی در سالمندان مبتلا به سکته مغزی که به خاطر تغییرات بیولوژیکی در آن‌ها دچار افسردگی می‌شوند: میزان افسردگی در این گروه از سالمندان بین ۲۲ تا ۵۰ درصد است.

*برخلاف تصور مردم افسردگی به راحتی قابل درمان نیست

میزان افسردگی در سالمندان مبتلا به MI بین ۱۵ تا ۱۹ درصد ثبت شده است، شیوع افسردگی به ترتیب در سالمندان مبتلا به آرتریت، پارکینسون و دیابت، ۱۳ درصد، بین ۱۰ تا ۳۷ درصد و ۵ تا ۱۱ درصد اعلام شده است. برخلاف تصور مردم که تشخیص و درمان افسردگی را ساده تلقی می‌کنند، این بیماری به راحتی قابل تشخیص و درمان نیست. ۱۱ درصد بیماران افسرده به اندازه کافی از درمان بهره‌مند نمی‌شوند و پزشک و خانواده از درمان آنان طفره می‌روند. افسردگی در سالمندان زمانی ظاهر می‌شود که فرد به انواع بیماری‌ها مبتلا است،: عدم تحرک و ناتوانی حاصل از بیماری جسمی سالمند را از فعالیت روزانه باز داشته و او را مستعد ابتلا به افسردگی می‌کند عدم تشخیص به موقع افسردگی روند درمان بیماری جسمی را به تأخیر می‌اندازد، افت عملکرد اجتماعی، محدودیت و رنج فراوان در ارتباطات اجتماعی و در ‌‌نهایت وخیم شدن بیماری جسمی سالمند از عوارض تأخیر در درمان افسردگی است. مسئله خودکشی در سالمندان افسرده جدی‌تر از جوانان مبتلا به افسردگی بروز می‌کند، اگر چه گزارش کمتری از میزان خودکشی در سالمندان گزارش می‌شود اما به طور معمول زمانی اقدام به خودکشی می‌کنند که از هر چهار نفر آن‌ها یکی منجر به فوت می‌شود. اقدامات مربوط به خودکشی در یک ماه نخست ابتلا به افسردگی انجام می‌شود بسیاری از اقدامات مربوط به خودکشی تنها در یک ماه نخست ابتلا به افسردگی انجام می‌شود که در صورت تشخیص به هنگام جلوگیری از آن قطعی است. عوامل تشدیدکننده خودکشی بیماری‌های ناتوان‌کننده جسمی، مصرف مواد، تنهایی، وقایع استرس‌زا، از دست دادن افراد خانواده و مشکل در خواب از عوامل زمینه‌ساز خودکشی در سالمندان است. آموزش دانشجویان رشته پزشکی تنها منوط به یک ماه دوره آموزشی در زمینه روان‌پزشکی سالمندان است که این زمان برای متخصصان طب سالمندی مفید نیست. این مشکل تنها با برگزاری دوره‌های آموزشی و تخصصی روان‌پزشکی سالمندان و افزایش سطح آگاهی تمام دانشجویان پزشکی مرتفع می‌شود.

تغییرات بدنی وذهنی در سالمندان

پوست : بافت پوست سالمندان تغییرات زیادی دارد، بدین معنی که پوست انعطاف پذیر و نرمی سابق را ندارد، چروکیده و بی‌رنگ است و موی بعضی قسمت‌ها (مانند سر) سفید شده و ریخته است.

• قلب و گردش خون : این تغییرات بدین شکل است که خون به همه جای بدن نمی‌رسد و مویرگهای برخی اندام‌ها خون کمی دریافت می‌کنند. این بدلیل افت کارکرد قلب و عروق است که باعث افت فشار خون می‌شود.

• عملکرد جنسی: در مسائل مربوط به عملکرد جنس اگر چه با یائسگی در زنان از حدود 50 سالگی به بعد روبرو هستیم ، اما فعالیت غدد جنسی در این دوران در مردان ادامه دارد. مردان قدرت باروری خود را حفظ می‌کنند، از طرف دیگر امکان افزایش میل جنسی در زنان به علت از بین رفتن ترس حاملگی وجود دارد.

• دستگاه گوارش : اعضا گوارش سالمندان بعد از چندین دهه فعالیت دیگر قدرت لازم را برای هضم برخی غذاها (نظیر غذای پرچرب و سخت) را ندارد. احتمال سوء تغذیه در این دوران زیاد است. بنابراین تدوین یک برنامه غذایی که شامل همه موارد ضروری بدن باشد، ضروری است.

• دستگاه عصبی : بعد از حدود 25 سالگی هر روز از تعداد سلولهای عصبی مغز مقداری کم می‌شود و با افزایش سن ، تعداد مرگ این سلولها بیشتر می‌شود. مغز یک سالمند در این مدت آنقدر سلول عصبی از دست داده که دیگر نمی‌تواند عملکردهای سابق خود را با همان سرعت و کیفیت داشته باشد. اما این بدان معنی نیست که همه سالمندان دچار اختلالات شدید در فعالیت ذهنی (نظیر اختلال آلزایمر) خواهند شد.

تغییرات ذهنی و هوشی

عملکرد عالی مغز :

به میزانی که سلول عصبی از ساختار مغز خارج می‌شود. تغییراتی در عملکردهای عالی مغز (تفکر ، استدلال ، حل مسئله و حافظه) رخ می‌دهد. در افراد سالمند با افت حافظه اسامی ، چهره‌ها و تاریخ ، فراموش می‌شوند. اما توانایی‌های کلامی ممکن است تا حدودی ثابت باقی بمانند. بدین معنی که اگر چه سالمند مانند گذشته نمی‌تواند روان و سیال صحبت کند و در میان کلامش مکث‌هایی جهت پیدا کردن کلمات دارد ولی باز هم می‌تواند مطلب و منظور خود را به دیگران القا کند. حتی سالمندانی توانایی‌های ذهنی خود را در کارهای ذهنی نظیر خواندن ، نوشتن ، محاسبه کردن و یا تفریحات فکری مانند شطرنج بکار گیرد، احتمال افت عملکردهای ذهنی کمتر است.

اختلال آلزایمر یک مشکل مهم در سالمندی

نوعی اختلال است که با ویژگی‌های کاهش شدید قدرت حافظه و تخریب شدید توانایی‌های شناختی مشخص می‌شود. شخص روز به روز بیشتر اشخاص ، چهره‌ها و اسامی را فراموش می‌کند. در کنار این ویژگی‌ها فرد زود رنج و زود عصبانی می‌شود. بیماری پیش رونده و تباه کننده عملکردها در فرد و ناراحت کننده برای اطرافیان است. در مراحل آخر بیماری فرد همچون نوزادی به مراقبت‌های دقیق نیاز دارد.بررسی پرونده‌های بیماران و برآوردها نشان می‌دهد که ده درصد افراد بالای 65 سال و بین 20 تا 25 درصد افراد بالای 85 سال دچار بیماری آلزایمر هستند. علت بیماری با وجود انواعی از تحقیقات ناشناخته است ولی بعضی از علل احتمالی عبارتند از عامل عفونی یا ویروس ، تجمع مواد سمی ، آمادگی ارثی ، همانند علت آلزایمر ، درمان شفابخشی نیز یافت شده است و داروهای موجود فقط روند تخریب را کندتر می‌کند.

تغییرات روانی شخصیتی

• سالمند یکپارچه : این سالمندان با ویژگی‌های انعطاف پذیری ، آرام بودن و پختگی در روابط مشخص می‌شوند. آنها سالمندانی فعال هستند که زندگی منسجمی دارند.

• سالمند ضد ضربه : برای این سالمندان با تسلط بر موقعیت‌ها (کنترل رویدادها) و موفقیت زیاد ، اهمیت بسزایی دارد. این سالمندان مبارزه جو و جاه طلب هستند.

• سالمند منفعل وابسته : فعالیت این سالمندان کمتر است و در مقابل رویدادها و اشخاص تسلیم می‌شوند. این سالمندان زمانی می‌توانند خوب کار کنند که به یکی از دو نفر تکیه داشته باشند.

• سالمند متلاشی : این سالمندان از نظر عملکرد ذهنی و تفکر دچار ضعف و زوال هستند. فعالیت و رضایت آنها از سالمند بودن بشدت پایین است.

تغییرات اجتماعی

1-تاثیر خانواده در روابط سالمندان

تقریبا اکثر سالمندان فرزندانی در قید حیات دارند و تعداد زیادی از آنها با فرزندان خود زندگی می کنند یا زود به زود آنها را می بینند با این حال در روابط بین سالمندان و فرزندانشان مشکلات حادی نیز بوجود می‌آید، مسائلی از قبیل محل سکونت (زندگی مشترک ، خانه مستقل یا خانه سالمندان) استقلال یا عدم آن در زندگی شخصی بر روابط بین آنها تاثیرات عمیقی می‌گذارد. در عین حال این مسائل از اعتقادات مذهبی و اخلاقی و فرهنگ جامعه نیز متاثر می‌شود.

2-نقش دوستان سالمندان در شادابی

گاهی بودن با دوستان برای سالمند مهمتر و لذت بخش‌تر از روابط با فرزندان است چرا که سالمندان با دوستان هم سن راحت‌تر از فرزندان خود هستند. و بنابراین قرار ملاقات‌های متعددی را ترتیب می‌دهند. سالمندان با هم درباره خاطرات گذشته و دور خود صحبت می‌کنند. این کار پیوندهای عمیقی را بین آنها بوجود می‌آورد.

3-تاثیرتغییرات شغلی در زندگی سالمندان

امروزه در جوامع صنعتی و شهری سالمندانی مترادف با بازنشستگی است، در حالی که در روستاها و شهرهای کوچک آنها اکثرا تا آخرین روزهای زندگی فعالیت شغلی دارند. بین از دست دادن شغل (بازنشستگی) و احساس رضایت از خود (مفید بودن) رابطه متقابل وجود دارد و این یکی از پیامدهای منفی سالمندی است. با این حال اگر سالمند در گذشته از درآمد خوبی برخوردار بوده و در حال حاضر دارای سلامت جسمی باشد و برای دوران بازنشستگی برنامه ریزی کرده باشد، این اتفاق پیامدی منفی برایشان نخواهد بود.

بهداشت روانی سالمندان

بهداشت روانی در درون مفهوم کلی «بهداشت» قرار دارد و بهداشت یعنی توانایی کامل برای انجام نقش‌های روانی ، اجتماعی و جسمی ، بهداشت به معنی نبود بیماری نیست، بلکه بیشتر شناسایی و پیشگیری از بیماری‌ها و مشکلات در ارتباط است. تامین بهداشت روانی سالمندان تاثیر مهمی بر بهداشت فرد و جامعه می‌گذارد و عوامل چندی در این ارتباط دخیل هستند.

1-تفاوت سالمندان غرق شده درزندگی گذشته با دیگر سالمندان

سالمندی که احساس می‌کند زندگی گذشته خود را به هدر نداده است با سالمندی که رضایت چندانی نسبت به گذشته ندارد، تفاوت بسیاری دارد. سالمند راضی در خود احساس کمال می‌کند و روزهای آخر زندگی را با خوش بینی و شور و شوق سپری می‌کند. در مقابل سالمند ناراضی از گذشته خود مضطرب و افسرده خواهد بود.

2-توانایی سازگاری با تغییرات در سالمندان

تغییرات دوران سالمندی تاثیرات عمیقی بر زندگی و بهداشت روانی او دارد. اگر شخصیت فرد انعطاف پذیر باشد توانایی سازگاری با این تغییرات بیشتر خواهدبود. در این میان اگر سالمند این تغییرات را در جهت منفی ادراک کند میزان انعطاف پذیری و سازگاری پایین خواهد آمد.

3-نقش جامعه و دولت در حمایت از سالمندان

نگرش و دیدگاه اجتماع نسبت به سالمندان بر بهداشت روانی سالمندان تاثیر گذار است. اینکه جامعه سالمند را به چشم «چرخ پنجم گاری» ببیند یا به چشم فردی مجرب و عاقل موضوع مهمی است. میزان حمایت‌های مالی و درمانی دولت (حقوق بازنشستگی و بیمه خدمات درمانی) عامل موثر دیگر در میزان بهداشت روانی سالمندان است.

ورزش و سالمندی

سالمندیدورانی است که فعالیت های جسمانی، روانی فرد کاهش پیدا می کند و ابتلا بهبیماری های جسمی و ذهنی ممکن است منجر به احساس افسردگی در فرد شود. عواملآسیب پذیری چون ابتلا به بیماری های جسمی و مزمن، کاهش قدرت و تواناییبدن، بازنشستگی ، دوری از فامیل و دوستان ،مرگ اطرافیان ، بیماری و مرگدوستان موجب می گردد فرد بیش از پیش احساس ناامیدی، افسردگی و بیهودگی کند.در این مورد نگرش افراد جامعه اطرافیان و فرزندان سالمند بسیار مهماست توجه افراد جامعه به سالمندان می تواند تاثیر مثبتی در پیشگیری ازعوامل آسیب پذیر داشته باشد. عوامل جسمانی متعدی که منجر به پیر شدنمیگردند شامل تغذیه نادرست، بهداشت پایین ،کمبود ویتامین ها، کم آبی بدن،کم کاری غدد تیروئید، بیماری های حاد مغزی، تصلب شرابین، آرتروز سرطان و.. می باشند. یکی از مهم ترین و ساده ترین روشهای جلوگیری از پیر شدن توجهبه جسم است.عدم توجه و رسیدگی به جسم منجر به پیری زودرس می شودافرادی که تحرک کمتری دارند در معرض خطر ابتلا به بیماری هایی مانند: افسردگی، بیماری و مرگ زودرس قرار می گیرند.یکی از روش های ساده از پیری جلوگیری می کند ،ورزش است. بدون فعالیت و کار انرژی خیلی زود تحلیل می رود.افرادی که تحرک کمتری نسبت به افراد پر تحرک دارند در خطر ابتلا به بیماریهای گوناگون قرار می گیرند ورزش کردن برای تمام افراد و هر گروه سنی مفیداست.در گذشته فیزیولوژیست ها معقتد بودند که فقط تمرینات ورزشی درزمان جوانی به استقامت دوران پیری کمک می کند در حالی که تحقیقات اخیرنشان می دهد که ورزش برای هر فردی در هر سنی مفید است و یکی از خواص ورزشو فعال بودن جلوگیری از پیری است.از فواید مهم ورزش رابطه آن با سالمنگه داشتن عضلات است ورزش و تمرینات جسمانی موجب افزایش حجم عضلات شده واین امر به نوبه خود باعث می شود فیزیولوژی بدن قوی تر عمل کند . با توجهبه وزن سن و سلامتی جسمانی سه هفته پیاده روی موجب کاهش کلسترول خون میشود تمرینات ورزشی که در دوران جوانی شروع می شود مانع از پوکی استخوان درسنین بعدی می گردد و استخوان ها تحمل بیشتری برای وزن بدن پیدا می کنند،در نهایت ورزش موجب افزایش حجم عضلات و توان و قدرت فرد، افزایش در میزانمتابولیسم ،تحمل قند خون ،کاهش کلسترول، تنظیم حرارت بدن و تراکم استخوانمی گردد.

مشکلات دوران سالمندی

راثر تحلیل رفتن قوای جسمانی و ذهنی سالخوردگان تنوع و کثرت مسایل درسالخودرگی امری کاملا طبیعی به نظر می رسد. از این رو شاید هیچ دوره ای اززندگی مانند سالخوردگی پر مساله و نگران کننده نباشد . به همین دلیلسالخوردگان برای سالم زیستن به سازگاری فراوانی نیاز دارندحال برخی از مسایل این دوره اشاره می کنیم تا شاید راهنمایی باشد برای کسانی که با افراد مسن زندگی می کنند یا سرو کار دارند

- مشکلات روحی به ویژه دیداری و شنیداری

- مشکلات حرکتی معمولا درد مفاصل، موجب عدم تحرک و خانه نشینین سالخوردگان می شود

- کاهش نیرو به علت تغییرات فیزیولوژیکی بدن

- بی خوابی

- فراموشی به علت تغییرات فیزیولوژیکی مغز به خصوص در حافظه کوتاه مدت

- کمبود در آمد به علت از کار افتادگی و نداشتن شغل تمام وقت

- بازنشتگی اوقات خالی و بدون برنامه ای که ره آورد دوران بازنشتگی استاحتمالا از عزت نفس و ارزش که فرد برای خود قایل است می کاهد.

- تنهایی سالخوردگان معمولا احساس تنهایی می کند زیرا که فرزندانشان معمولاازدواج کرده و آنان را ترک کرده اند هم چنین مرگ همسر نیز به شدت می تواندبراحساس تنهایی آنها بیفزاید بعلاوه به علت ناتوانی حرکتی نمی توانند ازخانه خارج شوند و با دیگران در ارتباط باشند

- عدم توانایی تولید مثل به ویژه در زنان به علت یائسگی

- استقلال فرزندان استقلال خواهی فرزندان موجب می شود که پدران و مادرانسالخوده تنها بمانند در این احساس در آنان به وجود می آید که دیگرمسئولیتی ندارند و مثمر ثرم نیستند.

- کاهش سطح انگیزش برخی ازافراد مسن تصور می کند که چون به تدریج به مرگ نزدیک می شوند دیگر علتیبرای کار و فعالیت و لذت بردن از زندگی وجود ندارد.

- تغییر محلسکونت به طور اجباری پس از فوت همسر ممکن است فرزندان تصور کنند که راحتیو آرامش والد آنها در این است که در مکانی کوچکتر و یا نزدیک محل سکونتآنها زندگی کند به این ترتیب پدر یا مادر خانه ای را که یک عمر در آنزیسته اند و برایشان خاطره انگیز است به ناچار باید ترک کنند ؟

- از دست دادن عزیزان مثل بستگان نزدیک به ویژه همسر، فرزند، دوستان

- افزایش وابستگی به دیگران معمولا زمانی فرا می رسد که پدر و مادر بهفرزندان خود وابستگی شدید پیدا می کنند. اولا ممکن است بر اثر بیکاری وفقدان درآمد هزینه های دارویی پیش بینی نشده و .. فرد به کسانی وابستگیپیدا کند که قبلا به او وابسته بوده اند ثانیا شخص سالخورده به دلیلمشکلات جسمانی،روانی و بیماری امکان دارد نتواند بسیاری از کارهای خود راانجام دهد. از این رو به دیگران نیاز دارد تا از لحاظ تغذیه، نظافت ومراقبت های پزشکی او را یاری دهند.

- نگرش منفی نسبت به سالخوردگانعده ای از سالخوردگان پیری را زمان فراغت و انجام کارهای نا اتمام میدانند، ولی برخی از آنان که به حیات نگرش منفی دارند به این دوره به عنوانپایان راه می نگرند به خصوص اگر شاهد مرگ دوستان همسن و سال ، همسایگان وهسمر باشند مرگ را به خود نزدیک احساس می کنند.

 بی خوابی در سالمندان

 بهداشتروانی انسان بیش از هر چیز در گرو نحوه تامین نیازهای اساسی اوست و خواببه عنوان یکی از حیاتی ترین نیاز جسمی، ذهنی و عاطفی انسان از ابعاد ودیدگاه های مختلف از اهمیت ویژه ای برخوردار است. خواب راحت از نشانه هایسلامت جسم و آسایش روان است.امروزه تعداد کسانی که به علت های مختلفنمی توانند اغلب شبها خواب راحتی داشته باشند بسیار قابل ملاحظه اند بررسیها نشان می دهند که مشکلات بی خوابی با افزایش سن افزایش می یابد.( منبع مجموعه مقالات سالمندی صفحه ۸۳(

در ضمن الگوی بی خوابی با تغییر سنتغییر می یابد . فرضا سالمندان اغلب از بیداری های طویل و مکرر در طول شبو یا سحرخیزی شکایت دارند. بسیاری از سالمندان از تغییرات طبیعی خواب درگروه سنی خود مخصوصا عدم توانایی کافی در رسیدن به یک دوره طولانی خوابمداوم آگاه نیستند. با افزایش سن خواب سبک تر و نامنظم تر می شود اگر یکسالمند از تغییرات طول مدت و کیفیت خواب آگاه نبوده و به روال هر شب بهبستر می روداحتمالا ساعت ۴تا۵ صبح بیدار خواهد شد .بسیاری از پژوهشگرانخواب فکر میکنند که تنها عامل مهم در بهبود افراد سالمند تنظیم ریتم شبانهروزی آنهاست.بهترین طریق رعایت برنامه خواب و بیداری بلند شدن ازخواب در زمان یکسان بدون توجه به وقت یا مقدار خواب شب پیشین است.سالمندان غالبا صبح ها در بستر می ماننند زیرا برای برخاستن از بستر هااجباری ندارند باید آنها را تشویق کرد تا برنامه ای جهت مصرف غذا ،ملاقاتدوستان ،قرار ملاقات ها قدم زدن و هر فعالیت احتمالی دیگر داشته باشند پایبند به این برنامه نه تنها ریتم خواب را تنظیم می کند بلکه یک زندگی پرتحرک و فعال را برای آنان فراهم می آورد که خواب را هم بهبود می بخشد. درضمن در سنین سالمندی کارایی مکانیسم های تنظیم کننده حرارت بدن کمتر میشود، به طوری که احساس سرما در بستر می تواند با خواب تداخل پیدا کند. مشکلات مربوط به برگشت غذا از معده به مری ممکن است مستلزم اجتناب از طرفغذا در شب و تنظیم تشک برای بالا نگه داشتن سر در موقع خواب باشد. نیاز بهدفع ادرار مکرر در سالمندان مبتلا به فشار خون بالا علت اغلب بیدار شدنهایمکرر است. این مشکل را می توان با کم کردن مصرف مایعات در هنگام شب کاهش  داد.علاوه بر توصیه های بهداشتی که برای پیشگیری از بی خوابیسالمندان مطرح شد ،طرح ها و اندیشه ها ی درمانی دیگری ارائه شده. به عنوانمثال طرفداران بر انگیختگی جسمانی معتقدند که افراد کم خواب برانگیختگیفیزیولوژیکی و تنش ماهیچه ای زیادی دارند که با خواب در تعارض است. اینطرفداران عقیده دارند که استحمام با آب گرم ،گوش دادن به موسیقی یا صدایامواج و قدم زدن راههای پیشنهادی برای کاهش بی خوابی می دانند.

چرا افراد سالخورده اطمینان خود را نسبت به اطرافیان از دست می دهند ؟برایجواب دادن به این سوال که چرا افراد سالخورده معمولا اطمینان خود را نسبتبه اطرافیان از دست می دهند و یا نسبت به همه بدبین می شوند ابتدا بایدتوضیح مختصری درباره افت بینایی، شنوایی و چشایی در افراد مسن داده شود.

اختلالا ت بینایی

مهمترین اختلالات بینایی عبارتند از: نزدیک بینی، دور بینی و پیر چشمی یاتقلیل قابلیت تغییر پذیری عدسی چشم که به تناسب ازدیاد سن بیشتر شده درنتیجه قدرت تطابق چشم را کاهش می دهد . اختلالاتی که تحت عنوانآستیگماتیسم از آنها نام برده می شود همه از بی نظمی هایی است که در انحناقرینه یا عدسی چشم به وجود می آید و اغلب با نزدیک بینی همراه است. درحالت آستیگمات تصاویر اشیا کم و بیش تغییر شکل پیدا می کند و بطور نامساعدتشخیص داده می شود. افراد آستیگمات اگر به یک ساعت دیواری نگاه کنند بعضیاز اعداد آن را پررنگ و بعضی دیگر را کمرنگ می بینند.خوشبختانهامروزه بسیاری از اختلالات بینایی به کمک عینک برطرف می شود. استفاده ازعینک نیاز به یک دوره سازگاری دارد بدین ترتیب که فرد باید خود را با آنسازگار کند ، در غیراین صورت آسیبهای مهمتری را خواهد دید. البته امروزهاستفاده از عینک عمومیت پیدا کرده و کسی آن را عیب نمی داند. سازگاری بااستفاده از عینک مخصوصا در سنین بالا اهمیت پیدا می کند زیرا در این سنینانسان بالا جبار باید از دو عینک استفاده کند یکی برای نزدیک و یکی برایدور.اگر افرادی که به اختلالات بینایی مبتلا هستند نخواهند آنها رابه کمک عینک بر طرف کنند از خواندن روزنامه، کتاب و استفاده از تلویزیونمحروم خواهند شد و در نتیجه روز به روز تماس خود را با دنیای خارج محدودخواهند کرد. این محدودیت به احتمال زیاد اختلالات رفتاری به دنبال خواهدداشت.

افت شنوایی

افتشنوایی یعنی کاهش توانایی در شنیدن اصوات آزمایشها نشان میدهد که افتشنوایی با افزایش سن رابطه دارد .خوشبختانه این افت کامل نیست بدین معناکه افت شنوایی برای بعضی از فرکانس ها حاصل می شود.هر اندازه سنانسان بالاتر رود به همان اندازه اصوات بم را بهتر می شنود و در مقابلتوانایی شنیدن اصوات زیر را از دست میدهد. وقتی توانایی اخذ اصوات زیرآسیب می بیند درک کلام نیز با دشواری روبرو می شود. زیرا حروف بی صدا مثلاب، پ ،ت ،ث، ج، به علت فرکانس بالایی که دارند خوب شنیده نمی شوند و انسانخیال می کند که اطرافیان زمزمه می کنندعدم توانایی درک کامل کلماتموجب می شود که فرد اطمینان خود را نسبت به اطرافیان خود از دست بدهد. یعنی گفت های آنها را درست نشنود و آنها را متهم کند که از او حرف می زنندحال اگر این حالت زیاد طول بکشد و فرد نخواهد به کمک سمعک شنوایی خود رااصلاح کند تمایلات خود بزرگ بینی پیدا می کند یعنی نسبت به همه بدبینمیشود و خیال می کند همه در پی آزار او هستند و می خواهند او را از بینببرند.

پس:

در مواقع افت شنوایی حتما باید از سمعک استفاده کرد تا از بروز اختلالات روانی احتمالی جلوگیری شود.

 دگرگونی حس بویایی و شنوایی

حسچشایی با بویایی رابطه بسیار نزدیکی دارد و با افزایش سن دگرگون می شوند. بدین ترتیب که افراد مسن بو و مزه غذا را خوب تشخیص نمی دهند و در نتیجهشکوه و شکایت آغاز می کنند و دایما بهانه می گیرند.می دانید که برایمعطر شدن غذا از ادویه استفاده می کنند غافل از این که در سنین بالا تحملدر مقابل غذاهای تند کم می شود . یعنی افراد مسن به خوردن غذاهای که ادویهدارند تمایل نشان نمی دهند و این دگرگونی دشواریهایی را هم برای دیگران وهم برای خود آنها به همراه می آورد. این دشواری ها مسلما بر روابط آنهاتاثیر می گذارد و احتمالا درگیری هایی را به وجود می آورد که نتیجه آنناسالم شدن محیط زندگی خواهد بود. پس لازم است که اطرافیان این واقعیت هارا بدانند و خیال نکنند که افراد مسن از روی عمد یا لج بازی از خوردن بعضیغذاها امتناع می ورزند.

سوء تفاهم و شناخت مردم درباره پیری و پیران

برخلافعقیده عمومی مردم اغلب پیران خیلی خوب و زود تغییرات زندگی را از جوانی ومیانسالی به پیری می پذیرند و به سهولت قبول می کنند که دوره جوانی آنهاگذشته است و باید اکنون در۶۵،۷۰ سالگی طرز زندگی نوینی را بپذیرند، ولی بهاقتضای سن و زمان نباید بکلی حرکت و جنبش و ورزش و خوشی و شادکامی جوانی ومیانسالگی را ترک کنند و گوشه گیری و دوری از اجتماع و فرار از معاشرت بادوستان و همسالان را اختیار کنند.باید بدانیم که پیری مشکل و مسئلهدشواری نیست بلکه در واقع ورود به آخرین مرحله در دوران عمر و زندگی است. پیری پس از جوانی یک عالم دیگر نیست پیری هم مانند مراحل گذشته زندگی بهسهم خود هم لذت و هم رنج و الم دارد ، هم حسن و محسنان زیادی را شامل استو هم سختی و ناتوانی دارد. اما در بسیاری از جوامع انسانی مردم پیران رابه چشم بیچاره،ناتوان ، تنها، بی فایده و بیکار نگاه می کنندولیحقیقت امر این نیست و این گونه عقاید و تصورات واهی بلکی خطاست زیرا اغلبمردان و زنان بیش از ۶۰،۶۵،۷۰ سال و حتی به بالا از لحاظ بهداشت و صحتمزاج و بدن و خور و خواب و رفتار و گفتار کاملا عادی و سالمند و می توانندفعالیت ها و کارهای معمولی و مربوط به خودشان و حتی افراد جوان خانواده راانجام دهند و همواره تنهایی خودشان را غالبا به تالیف و ترجمه و تحقیق وتدوین آشکار علمی و ادبی و هنری می گذارند. بنابراین باید بدانیم که اندیشه های نادرست در مورد پیران باعث رنجیدن افراد سالخورده می شود و حتی گروهیاز آنان را به قبول این باورهای نادرست درباره خود وا می دارد بیشتر پیرانتا ماههای آخر عمر خودتواناییهای قابل ذکری دارند و هرگز نباید آنان را ازبسیاری از عرصه های زندگی کنار گذاشت. در عین حال نباید انتظارات بیجا ازسالخوردگان داشت

حفظ سلامت روان در سالمند

1 – کاهش استرس (دلهره ونگرانی )

استرس تاثیرات مختلفی بر کارکردهای جسمی ،‌افزایش فشار خون کارکرد سیستم عصبی ، تفکر ،‌خلق ، تمرکز و حافظه دارد. مواد شیمیایی که بدن در هنگام استرس تولید می کند باعث اثرات منفی در مغز می شود در نتیجه تمرکز ،‌یادگیری و عملکرد حافظه را در سنین بالا دچار اشکال می کند ..برای مقابله با استرس ابتدا بایستی منابع ایجاد کننده آن را پیدا کرد . برای مثال ماندن در ترافیک در ساعات شلوغ خیابانها می تواند باعث استرس شود . پس با تنظیم زمان رفت و آمدها و یا تغییر مسیر می توان با آن مقابله کرد .اگر نگهداری اجباری نوه ها باعث خستگی و استرس است می توان با طرح موضوع در جستجوی راه حل برآمد . کارهایی مثل قدم زدن ،‌ بازیهای ورزشی و سرگرمی های مناسب و به کار بردن روشهای آرام سازی (مدیتیشن و یوگا ) رفتن چند روزه به تعطیلات می تواند به کاهش استرس کمک کند .

2 – محافظت از مغز و جلوگیری از صدمات‌ آن :

زمین خوردن شایع ترین صدمات مغزی در سالمندی است . این صدمات می تواند به افت توانایی های مغزی منجر شود پس باید از مغز،‌این ارگان با ارزش به نحو مناسبی محافظت کرد . برای جلوگیری از زمین خوردن موانع مسیر راه رفتن سالمندان و جاهایی که احتمال لیز خوردن وجود دارد بایستی اصلاح شود و همیشه در خانه نور کافی وجود داشته باشد. اگر شخص هنگام ایستادن یا راه رفتن احساس عدم تعادل دارد با پزشک معالج صحبت کنید.

3 – روابط اجتماعی را حفظ کنید .

حمایتی که از روابط اجتماعی با دوستان ،‌خانواده ،‌بستگان و همکاران ایجاد می شود به حفظ سلامت روانی کمک می کند . مطالعات نشان داده است در کسانی که با اعضای خانواده ،‌خویشاوندان و همچنین گروههای اجتماعی ارتباط خوبی دارند علائم آلزایمر دیرتر از کسانی که گوشه گیر و کم ارتباط هستند تظاهر می کند بنابراین توصیه می شود که سالمندان این ارتباطات را حفظ کنند . فعالیت های داوطلبانه اجتماعی و شرکت در گروههای مختلف برای این موضوع کمک کننده است .

4 - ارتباط معنوی :

اگر مسائل معنوی و روحانی به شما احساس خوبی می دهد سعی کنید ارتباط خود را با این موضوع حفظ کنید . هر گونه عقاید مذهبی یا معنوی که دارید سعی کنید تقویت کنید . این ها ممکن است که به تخفیف افسردگی در سالمندی کمک کنند و یا حتی عامل دفاعی در برابر آلزایمر باشند کسانی که اعتقادات مذهبی و معنوی قوی دارند معمولاً به تبع آن احساس حمایت و راحتی بیشتری دارند .

چه کارهایی به حفظ حافظه در دوران سالمندی کمک می کند ؟

در درجه اول از سؤال کردن و گفتن این که «موضوعی را فراموش کرده اید» نترسید و خجالت نکشید انتظار نداشته باشید که همه چیز را به یاد آورید.

1 - از ‌یادداشت کردن ،‌مشخص کردن کارها روی تقویم و هر چیز دیگری که به حافظه کمک می کند استفاده کرد .

2 - تغذیه مناسب برای حفظ قدرت حافظه لازم است. برای این کار قند، چربی و نمک کمی مصرف کنید، ولی مصرف میوه و سبزی های تازه را بیشتر کنید.

3 – حفظ توجه موقع یادگیری مطالب جدید باعث بهبود حافظه و یادگیری می شود پس در این موقعیت ها سعی کنید محرک های اضافی محیط را حذف کرده و روی موضوع متمرکز شوید .

4 – اختصاص دادن زمان بیشتر برای یادگیری ، به خاطر سپردن و به یاد‌آوردن آن را تسهیل می کند .

5 - چیزهایی را که همیشه از آن استفاده می کنید مثل عینک یا کلید در یک جای مشخص بگذارید به عنوان مثال داخل یک کاسه بزرگ در اتاق نشیمن.

6 - هر روز به اخبار رادیو یا تلویزیون گوش دهید. سعی کنید هر روز یک مطلب جدید یاد بگیرید. کتاب یا روزنامه مطالعه کنید.

- 7در جمع دوستان یا خانواده، خاطرات گذشته را تعریف کنید. می توانید آلبوم عکس های قدیمی را برای یادآوری نام افراد و خاطرات گذشته نگاه کنید.

8- یک دفترچه یادداشت در کنار تلفن بگذارید. هر بار که کسی تلفن می زند، اگر پیغامی دارد یا کاری از شما می خواهد، بلافاصله یادداشت کنید. این کار کمک می کند که پیام های تلفنی را فراموش نکنید.

علائم خطر :‌

این علائم اجزاء طبیعی سالمندی نیستند و ممکن است وجود یک بیماری را نشان دهند پس بهتر است با پزشک یا مشاور مشورت شود .

1 – خلق افسرده و غمگین که بیشتر از دو هفته طول بکشد.

2 – افکار تکرار شونده راجع به مرگ ،‌مردن یا خودکشی (‌افکار خودکشی نیازمند مراجعه فوری به پزشک یا روانپزشک است .)

3 – از دست دادن علاقه و لذت به چیزها یا افرادی که قبلاً‌ احساس مثبتی ایجاد می کرده اند .

4 – احساس خستگی غیر عادی ، بی حالی و احساس بی انرژی بودن .

5 - تحریک پذیری و جر و بحث مکرر یا پرخاشگری.

6 – از دست دادن یا افزایش اشتها و تغییر وزن بارز .

7 - تغییر وضعیت خواب مثل بی خوابی در ابتدا یا انتهای شب یا خوابیدن بیشتر از حد معمول .

8 – احساس بی ارزشی یا احساس گناه بی مورد ، ناامیدی یا احساس بی کسی.