ضربه‌فنی سرطان با ورزش!

سرطان بیماری نا آشنا اما و اگرهای مختلفی در زمینه درمان آن و افزایش قوای ایمنی بدن در مبتلایان به آن با خود هم‌چنان به همراه دارد و در حال حاضر علاوه بر رشد چشمگیر درمان‌های پیشرفته در زمینه‌ی سرطان موضوع مراقبت حین این بیماری به ویژه انجام ورزش‌های مختلف در مبتلایان به سرطان بسیار مهم است موضوعی که باعث شده امروز تحقیقات محققان و پژوهشگران در خصوص بهبود وضعیت بیماران پایه‌اش به مرزهای ورزش و افزایش قدرت بدنی در این ارتباط نیز باز شود.طبق آمارهای سازمان بهداشت جهانی، تعداد بیماران سرطانی از ۱۱میلیون و ۸۰۰ هزار نفر در سال ۲۰۰۵ با ۵۵ درصد رشد به ۱۸ میلیون و ۲۰۰ هزار نفر در سال ۲۰۲۰ خواهد رسید.

بیماری سرطان بسیار گسترده است که اگر به موقع درمان شود و بیماران به موقع ورزش کنند بهبود می‌یابند‌.دو نوع ورزش وجود دارد، ورزش‌های هوازی و مقاومتی، که ورزش‌های هوازی باید بیماران با توجه به نسخه‌ی ورزشی تجویز شده و دستورالعمل‌های ورزشی مناسب اجرا گردد.حتی شدت ورزش، مدت ورزش و نوع ورزش با توجه به نوع سرطان و آزمایش‌های موجود حائز اهمیت است که فرد در چه مدت زمان و در چند روز باید انجام دهد‌.اولین مورد قابل توجه انگیزه این افراد برای ورزش کردن است که شاداب‌تر می‌شوند و باعث می‌شود علائم بیماری خود را تحمل کنند‌، این امر باعث می‌شود کیفیت زندگی فرد افزایش ‌یابد.ورزشکاران معمولا برنامه سالم و منظمی برای زندگی دارند (چه از نظر غذا و چه از نظر ورزش) بنابراین تحریک‌های ورزشی سبب ترشح بعضی از هورمون‌های درونی می‌شود که قادر به فعالیت سلول کشی سلول‌های لنفوسیتی تحریک شده و در نتیجه موجب دفاع بدن علیه متاستاز شود پس با کاهش چربی‌های اضافه موجب کاهش سرطان رحم، سینه و روده‌ی بزرگ می‌شود.

  بیماران سرطانی می‌توانند با یک برنامه ریزی مناسب اعم از غذای سبک(استفاده نکردن از فست فود) انرژی مورد نیاز روزانه‌ی بدن خود را تامین کنند و در کنار آن با ورزش‌ها و نرمش‌های سبک تا حدودی به بهبود کیفیت زندگی کمک کنند.یک سری از ورزش‌ها و نرمش‌های سبک از جمله شنا، پیاده روی، ورزش‌های کششی و هر ورزشی که نیاز به قدرت بدنی کم و سبک دارد به عنوان یکی از راههای پیشگیری و کنترل خستگی بیماران تحت اشعه درمانی پیشنهاد می‌شود.این تمرینات موجب کاهش استرس می‌شوند زیرا فعالیت‌های فیزیکی، کاهش فشارهای روانی و تغییرات هورمونی را به همراه دارند.بنابراین نگرش افراد سرطانی به خود و زندگی خود منجر به کاهش تکثیر سلول‌های سرطانی می‌شود.

یکی از ورزش‌های موثر برای بیماران سرطانی حرکات کششی برای افزایش انعطاف پذیری بدنشان است.ورزش‌های هوازی همچون پیاده روی‌های مرتب و نرمش‌های کششی ساده در بهبودی عملکرد قلب کمک می‌کند اما در مقابل این افرد نباید در وزرش‌های سنگینی که باعث خستگی و کاهش انرژی کافی می‌شود همچون کوهنوردی، وزنه برداری،فوتبال، بسکتبال و ورزش‌های رزمی فعالیت داشته باشند. این بیماران به علت درمانشان و نوع سرطانی که مبتلا شدند بخشی از انرژی‌شان کاهش می یابد پس بهتر است که بیمار هر گونه فعالیت بدنی خود را با پزشک در میان بگذارد، در هنگام خستگی ورزش کردن را رها و استراحت کند.سرطان پایان زندگی نیست‌، اگرچه نام سرطان هول آور است و بیمار در ماه های اول درمان یاس و نا امیدی بر او غلبه می‌کند اما باید گفت با سرطان هم می توان جدا از دارو و درمان جنگید که ورزش کردن و داشتن روحیه سالم و با نشاط یکی از سلاح‌های موثر در این جنگ تن به تن است.

عوامل و فاکتورهای که در بروز سرطان نقش دارند

بعد از بیماری های قلبی عروقی سرطان به عنوان اولین عامل مرگ و میر در بیشتر کشورها مطرح است. سالانه حدود 7 میلیون نفر در جهان در اثر ابتلا به سرطان جان خود را از دست می دهند و برآورد می شود تا سال 2020 شمار موارد جدید ابتلا به سرطان در هر سال از 10 میلیون نفر به 15 میلیون نفر برسد و حدود 60 درصد از این موارد جدید در کشورهای درحال توسعه خواهد بود.

واژه سرطان به فرآیند تکثیر کنترل نشده بافت ها اطلاق می شود. عوامل مختلفی در بروز سرطان موثر شناخته شده اند. در حالی که سبک زندگی ما انسانها همچون عدم مصرف دخانیات -اصلاح رژیم غذایی و انجام منظم فعالیت های بدنی، عوامل مهمی در پیشگیری و کنترل سرطان به شمار می روند.درصد زیادی از سرطان‌ها بر اثر عوامل بسیار ساده‌ای به وجود می‌آیند که ما هر روز به راحتی و بدون توجه از کنار آنها می‌گذریم، اگر بیمارانی که امروز بر تخت‌های بیمارستان خوابیده‌اند، این موارد را می‌دانستند شاید هیچگاه به سرطان دچار نمی‌شدند.روزانه اخبار و آمار متعددی از شیوع انواع مختلف سرطان، عوامل موثر در بروز آن و راه‌های مقابله و پیشگیری از آن منتشر و آزمایشات متعددی در مورد نقش مواد و وسایل مختلف ایجاد کننده این بیماری انجام می‌شوند.لذااز مهمترین عوامل موثر در ایجاد سرطان می توان به موارد زیر اشاره نمود

- عوامل فیزیکی همچون اشعه ایکس: وجود دوز پایین از اشعه ایکس احتمال آنکه فرد را در معرض ابتلا به سرطان قرار دهد افزایش می‌دهد. به طور کلی میزان بالاتر از این اشعه خطر ابتلا به سرطان را نیز بالاتر می‌برد هر چند هیچ مقداری از این نوع اشعه برای سلامت بدن مناسب نیست.همچنین اشعه ماورای بنفش ( نور آفتاب ) و پرتوهای یونیزه کننده ( تصویر برداری تشخیصی و انفجارات اتمی )را نیز باید مد نظر قرار داد.

- تلفن همراه: این وسیله ارتباطی با تمام مزیت‌هایی که برای بشر دارد نوعی انرژی مشابه با اشعه ایکس را منتشر می‌کند. تاکنون ارتباط مستقیم تلفن همراه با ابتلا به سرطان تایید نشده و لازم است تحقیقات بیشتری انجام شود. هرچند بهتر است ساعات استفاده از آن و مکالمه با تلفن همراه کمتر شود و برای صحبت کردن از هندزفری استفاده کرد.

- گوشت: بهتر است مصرف گوشت فرآوری شده یا قرمز محدود باشد چرا که در بروز سرطان روده موثر است. همچنین پختن یا دودی کردن گوشت در دمای بالای ترکیب‌هایی به نام هیدروکربن آروماتیک چند حلقه‌ای (PAH) ایجاد می کند که محققان در مورد چگونگی تاثیر آن بر روی سلامت افراد به نتیجه قطعی نرسیده‌اند.

- بطری آب: در صورتی که بطری آب از جنس پلاستیک شفاف باشد احتمالا حاوی ماده شیمیایی بیسفنول A  است. از این ماده شیمیایی در قوطی‌های نوشیدنی و مواد غذایی، مواد «سیلانت» در دندانپزشکی و محصولات دیگر استفاده می‌شود. سازمان غذا و داروی آمریکا در پاسخ به این پرسش که این ترکیب سرطان‌زا است، اعلام کرده در صورت که میزان آن در حد استاندارد باشد خطرزا نیست با این وجود توصیه می‌شود از مصرف غذاهای کنسروی و نوشیدنی‌های موجود در ظروف پلاستیکی شفاف خودداری شود.

- قهوه:نوشیدن میزان متعادلی از قهوه حدود چهار فنجان در روز خطر ابتلا به برخی انواع سرطان‌ها از جمله پوست، کبد، و روده را کاهش می‌دهد.

- محصولات خانگی: بسیاری از حشره‌کش‌ها، رنگ‌ها،‌ لاک‌ها و واکس‌ها گازهایی به نام ترکیبات آلی فرار (VOC) منتشر می‌کنند. این گازها با بروز سرطان در انسان و حیوانات مرتبط هستند. برای دوری جستن از خطر این ترکیب لازم است محصولاتی که حاوی میزان پایینی از آن هستند مورد استفاده قرار گیرد. همچنین از خرید محصولاتی که روی آنها عناوینی همچون خطر سمی بودن، فرساینده بودن، تحریک‌کنندگی شدید، آتش‌زا بودن، حک شده، خودداری کنید.

- آلودگی هوا: آلودگی هوا موجب می‌شود سالانه در جهان بیش از 220 هزار نفر بر اثر سرطان ریه جان خود را از دست بدهند. همچنین ارتباطی بین آلودگی هوا و خطر فزآینده ابتلا به سرطان مثانه وجود دارد.

-سبک زندگی:علاوه بر عوامل ژنتیکی عادتهای فردی مانند : سیگار کشیدن ، تماس بیش از حد با نور خورشید ، مصرف الکل و...نیز در ایجاد سرطان نقش بسزایی دارد .استعمال دخانیات بزرگترین ریز فاکتور در ایجاد سرطان است . رژیم غذای غنی از گوشت قرمزو غذاهای کنسرو شده نیز در ابتلا به سرطان نقش دارند . یکی دیگر از عوامل مهم دربروز سرطا نهای گوارشی چاقی و عدم تحرک می باشد .


عوامل غذایی موثر در پیشگیری از انواع سرطان  به طور خلاصه شامل موارد زیر هستند:

*سبزی ها به ویژه سبزی های برگ سبز، هویج و میوه ها منجر به کاهش موارد ابتلا به سرطان ریه، معده و روده می شوند. فعالیت بدنی نیز در کاهش بروز سرطان روده موثر شناخته شده است.*چربی زیاد و رژیم غذایی و چربی های اشباع و حیوانی در احتمال افزایش شیوع سرطان پروستات موثرند. کیلوپن (گوجه فرنگی)، فیتواستروژن های سویا نیز از عوامل موثر در کاهش شیوع این سرطان هستند.*سبزی ها، میوه ها، آنتی اکسیدان، فیتوکمیکال ها، سیر، پیاز، کاهش چربی دریافتی فیبر غذایی کنترل وزن و فعالیت بدنی در کاهش بروز انواع سرطان موثر شناخته شده اند.* سالیسیلات موجود در بعضی از مواد غذایی مثل قارچ، کشمش، توت فرنگی، سیب، ادویه ها مثل آویشن، دارچین، نیز در کاهش خطر ابتلا به انواع سرطان موثرند.*روش های طبخ و نگهداری مواد غذایی نیز در این زمینه موثرند. روش های نادرست طبخ مانند دوددادن، نمک سود کردن، حرارت دادن شدید مواد غذایی با ایجاد ترکیبات سرطان زا مثل هیدروکربن های پلی سیلیک و آمین های هتروسیلیک باعث افزایش شیوع سرطان می شوند. پری و پروبیوتیک های موجود در ماست و شیر از عوامل غذایی موثر در کاهش ابتلا به سرطان های دستگاه گوارش مثل سرطان معده هستند.

*از آن جا که عوامل غذایی علت حدود 30 درصد از موارد ابتلا به سرطان را در کشورهای غربی تشکیل می دهد می توان گفت رژیم غذایی پس از دخانیات دومین عامل قابل پیشگیری از سرطان به شمار می آید. در سال های اخیر شواهد زیادی مبنی بر ارتباط اضافه وزن و چاقی با انواع زیادی از سرطان ها نظیر سرطان مری، پستان و آندومتر به دست آمده است که خود به طور مستقیم با رژیم غذایی مرتبط است.*از آن جا که تغذیه نامناسب، فقدان تحرک جسمانی، چاقی و مصرف دخانیات عوامل خطر مشترک در بـــروز بیماری های مزمن هستند. اجرای برنامه های پیشگیری از سرطان در قالب برنامه های ملی پیشگیری به شکل ادغام یافته با سایر بیماری های مزمن راهبر مناسبی برای کاهش شیوع این معضل بهداشتی است.

جمع بندی:

پیشگیری از ابتلا به سرطان، بهترین روش برای پیروزی بر آن است. واقعیت این است که ما تقریبا به طور دائم با غذاهایی که می‌خوریم و کارهایی که انجام می‌دهیم بدن خود را سرطانی می‌کنیم، یعنی ژن‌های ما به طور مرتب در معرض رشد غیرعادی سلول‌های سرطانی است. اما در یک بدن سالم به سرعت با این تغییرات مقابله شده و از رشد غیرطبیعی سلول‌های سرطانی پیشگیری می‌شود. مشکل اصلی زمانی ظاهر می‌شود که مکانیسم دفاعی بدن ما ضعیف شود و در آن زمان است که سلول‌های سرطانی شروع به رشد در بدن ما می‌کنند. زمانی که ما استرس و فشار زیادی به بدن خود وارد می‌کنیم، برای مثال برنامه خواب منظمی نداریم، ورزش نمی‌کنیم یا بعضی از داروها را مصرف می‌کنیم، سیستم ایمنی بدن را ضعیف کرده و آن را آماده ابتلا به سرطان می‌کنیم.

 اجتناب از مصرف دخانیات و ترک آن، مصرف سبزیجات و میوه‌های تازه پنج بار در روز، رعایت بهداشت موادغذایی و اجتناب از آلودگی قارچی و میکروبی، تعدیل مصرف غذاهای نمک‌سود، پرنمک و سرخ‌کردنی و تعدیل مصرف گوشت قرمز و گوشت‌های فرآوری شده مانند سوسیس و کالباس از جمله موارد پیشگری از سرطان است.به علاوه عدم مصرف نوشابه‌های گازدار و غذاهای داغ، عدم مصرف مشروبات الکلی، اجتناب از چاقی و فعالیت فیزیکی منظم و مداوم، استفاده از غلات کامل و سبوس‌دار، واکسیناسیون علیه هپاتیت بی و در روزهای آفتابی استفاده از کلاه، عینک، لباس‌های دارای پوشش کامل و همچنین استفاده از کرم‌های محافظت کننده از پوست و ضدآفتاب از دیگر نکات بازدارنده از بروز سرطان به شمار می‌روند.

سبک زندگی سرطان‌زای ایرانیان

آمار سرطان رو به افزایش است؛ روزانه 105 نفر و ساعتی 4نفر. این آمار مرگ و میر با سبک صحیح زندگی تا حدود 40 درصد کاهش می‌یابد. طبق آمار سالانه حدود 40 هزار ایرانی، یعنی روزانه 105 نفر و  هر ساعت 4 نفر بر اثر سرطان می‌میرند. سالانه حدود 80 هزار موردِ جدید سرطان در کشور پیدا می‌شود و گفته شده تا حدود 10 سال آینده میزان ابتلا به سرطان‌ها همچنان افزایش می‌یابد. آمار دیگری می‌گوید بروز سرطان تا کمتر از 20 سال آینده تا 90 درصد افزایش می‌یابد.

 

 میزان و انواع سرطان در ایران بر حسب جنسیت فرق می‌کند. زنان به سرطان‌های خاص‌تری مبتلاء هستند و آمار دقیق‌تری از ابتلاء آنان وجود دارد. مراکز پزشکی و علمی می‌گویند که درصد انواع سرطان در بین زنان ایرانی زیر ۳۰ سال، دو برابر زنان خارج از کشور است.سرطان‌های رحم، تخمدان،‌ سینه و دهانه‌ رحم از سرطان‌‌های زنانه معروف هستند. سرطان رحم معمولا در زنان 50 سال به بالا روی می‌دهد. سرطان سینه  شایع‌ترین نوع سرطان در بین زنان ایرانی است و از هر 100 هزار زن 30 نفر در ایران به سرطان‌‌ سینه مبتلاست.سرطان زنانه دیگری که به قاتل خاموش معروف است، سرطان تخمدان است و به دلیل اینکه به موقع تشخیص داده نمی‌شود، مرگ و میر بالایی دارد. سرطان دهانه رحم هم در چند سال گذشته رشد چشمگیری داشته و از مقام پنجم به مقام دوم در بین سرطان‌های شایع زنان ایرانی ارتقاء یافته است.

 

در بین مردان، اما سرطان پوست شایع‌ترین نوع سرطان است. به گفته وزارت بهداشت پس از سرطان پوست، سرطان‌های معده، مثانه، پروستات، روده بزرگ و راست روده، دستگاه‌های خون‌ساز، ریه، مری، مغز و اعصاب مرکزی و دستگاه لنفاوی از شایع‌ترین سرطان‌های مردان به شمار می‌رود.متخصصان می‌گویند که سرطان معده هم از شایع‌ترین و کشنده‌ترین انواع سرطان است که هر سال ده هزار نفر در کشور به این بیماری مبتلاء و هشت هزار نفر از مبتلایان نیز جان خود را از دست می‌دهند.سبک زندگی غلط ایرانیان دامن‌شان را گرفته است درباره دلایل ابتلاء به سرطان بسیار گفته‌اند، اما امروزه بیش از هر چیزی به علل مرتبط با سبک زندگی اشاره می‌شود. به گفته کارشناسان 35 تا 40 درصد سرطان‌ها با رعایت سبک صحیح زندگی قابل پیشگیری هستند.

محققان چاقی مفرط را یکی از علل اصلی سرطان معرفی کرده‌اند. سازمان‌های مبارزه با سرطان تأکید دارند که شیوه زندگی و بی‌توجهی به مسائل بهداشتی از جمله نوع تغذیه در افزایش خطر ابتلاء به سرطان نقش زیادی دارد. به گفته کارشناسان و رئیس انجمن سرطان زنان، عمدتا زنانی که در شرایط اجتماعی و اقتصادی پایینی قرار دارند، امکان ابتلاء آنها به انواع سرطان از جمله سرطان دهانه رحم بیشتر است. این زنان حداقل پنج سال یک‌بار هم به پزشک زنان مراجعه نمی‌کنند و تنها در مراحل پیشرفته به سرطان خود پی می‌برند.افزایش آلودگی‌های زیست محیطی، شیوع اضافه وزن، کم‌تحرکی و دور شدن از شیوه زندگی سالم، از دیگر علل افزایش سرطان در ایران برشمرده می‌شود که همه آنها مرتبط با مقوله سبک زندگی است. رئیس مرکز تحقیقات سرطان دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی از تشدید و افزایش شیوع سرطان بین مردم تهران به علت هوای آلوده هشدار داده وگفته که رعایت رژیم غذایی، اصلاح سبک زندگی و همچنین دوری از هوای آلوده در برنامه‌های زندگی افراد در کاهش سرطان مؤثر است.

 

 

براساس آمار سازمان بهداشت جهانی با زندگی سالم، تغذیه صحیح، فعالیت بدنی مناسب و همراه با پیشگیری از سایر بیماری‌های غیرواگیر مانند دیابت و بیماری‌های قلبی عروقی می‌توان از 40 درصد موارد ابتلا به سرطان جلوگیری کرد.همچنین به گفته متخصصان رژیم غذایی پرچربی و کم فیبر، مصرف الکل و سیگار کشیدن از عواملی هستند که در افزایش خطر ابتلا به سرطان مؤثر هستند. معصومه ابتکار عضو شورای شهر تهران هم به نقش پررنگ تغذیه در بروز سرطان‌ها اشاره کرده و گفته است: «امروز بحث امنیت غذایی برای ما دغدغه شده و نگران‌ کننده است و با مباحثی نظیر بقایای سموم، نیترات‌ها و کودهای شیمیایی در مواد غذایی روبرو هستیم.».سبک زندگی غلط قابل اصلاح است، به شرطی که آگاهی لازم به مردم داده شود. به راستی چند درصد مردم از عواقب سرطان‌زای سبک زندگی غلط خودشان آگاهند و آستین‌هایشان را برای بهبود آن بالا می‌زنند؟

7 علامت سرطان که اکثر زنان نادیده می گیرند!

برخی علائم به قدری برایمان تکراری شده اند که بی توجه از کنارشان عبور می کنیم، علائمی که می توانند زنگ خطر سرطان باشند. لازم است که افراد تنها به انجام آزمایشات پزشکی جهت تست کردن سرطانها در بدن خود اکتفا نکنند، و در صورت بروز برخی علائم که به آن اشاره می گردد پیگیر این موضوع بسیار مهم باشند.حال در اینجا به برخی علائم اشاره می گردد که به راحتی نادیده گرفته می شوند:
1. خس خس سینه یا تنگی نفس
یکی از اولین نشانه های سرطان ریه تنگی نفس است که غالبا این افراد به سختی قادر به حبس نفس خود هستند.

2. سرفه مزمن یا درد سینه
انواع مختلفی از سرطان، من جمله تومورهای سرطان خون و ریه، می تواند نشانه هایی شبیه سرفه بد یا برونشیت داشته باشد.گزارش شده است که برخی از بیماران مبتلا به سرطان ریه درد در قفسه سینه دارند که گستردگی آن تا شانه یا پایین بازوها می رسد.

3. تب یا عفونت های مکرر
این اتفاق می تواند نشانه ای از سرطان خون باشد، سرطان سلول های خونی که در مغز استخوان شروع می شود. این سرطان باعث می شود که مغز تولید غیر طبیعی سلول های سفید خون را داشته و قابلیت  مبارز با عفونت بدن شما از بین برود.

4. اشکال در بلع
وجود مشکل در بلعیدن معمولا با مری یا سرطان گلو همراه است، و گاهاً یکی از اولین نشانه های سرطان ریه محسوب می گردد.

5. متورم شدن غدد لنفاوی و یا توده در گردن، زیر بغل، کشاله ران
بزرگ شدن غدد لنفاوی نشان دهنده تغییراتی در سیستم لنفاوی است که خود علامت خطری از سرطان است.

6. کبودی بیش از حد یا خونریزی های بدون توقف
این علامت معمولا نشان می دهد که اتفاق غیر طبیعی با پلاکت و گلبول های قرمز خون رخ داده است، که می تواند نشانه ای از سرطان خون باشد. با گذشت زمان، سلول های سرطانی توانایی حمل اکسیژن از طریق خون را تضعیف می کنند.

7. ضعف و خستگی
خستگی و ضعف عمومی از نشانه های انواع مختلف سرطان است که نیازاست به آن نگاه ویژه ای شود، که غالبا در ترکیب با سایر علایم رخ می دهد. اما هر زمان که احساس خستگی بدون دلیل داشته و نتوانستید آن را با خواب رفع کنید، با دکتر خود صحبت کنید.

عوامل و فاکتورهای موثر در بروز سرطان

بعد از بیماری های قلبی عروقی سرطان به عنوان اولین عامل مرگ و میر در بیشتر کشورها مطرح است. سالانه حدود 7 میلیون نفر در جهان در اثر ابتلا به سرطان جان خود را از دست می دهند و برآورد می شود تا سال 2020 شمار موارد جدید ابتلا به سرطان در هر سال از 10 میلیون نفر به 15 میلیون نفر برسد و حدود 60 درصد از این موارد جدید در کشورهای درحال توسعه خواهد بود.

واژه سرطان به فرآیند تکثیر کنترل نشده بافت ها اطلاق می شود. عوامل مختلفی در بروز سرطان موثر شناخته شده اند. در حالی که سبک زندگی ما انسانها همچون عدم مصرف دخانیات -اصلاح رژیم غذایی و انجام منظم فعالیت های بدنی، عوامل مهمی در پیشگیری و کنترل سرطان به شمار می روند.

درصد زیادی از سرطان‌ها بر اثر عوامل بسیار ساده‌ای به وجود می‌آیند که ما هر روز به راحتی و بدون توجه از کنار آنها می‌گذریم، اگر بیمارانی که امروز بر تخت‌های بیمارستان خوابیده‌اند، این موارد را می‌دانستند شاید هیچگاه به سرطان دچار نمی‌شدند.روزانه اخبار و آمار متعددی از شیوع انواع مختلف سرطان، عوامل موثر در بروز آن و راه‌های مقابله و پیشگیری از آن منتشر و آزمایشات متعددی در مورد نقش مواد و وسایل مختلف ایجاد کننده این بیماری انجام می‌شوند.لذااز مهمترین عوامل موثر در ایجاد سرطان می توان به موارد زیر اشاره نمود

- عوامل فیزیکی همچون اشعه ایکس: وجود دوز پایین از اشعه ایکس احتمال آنکه فرد را در معرض ابتلا به سرطان قرار دهد افزایش می‌دهد. به طور کلی میزان بالاتر از این اشعه خطر ابتلا به سرطان را نیز بالاتر می‌برد هر چند هیچ مقداری از این نوع اشعه برای سلامت بدن مناسب نیست.همچنین اشعه ماورای بنفش ( نور آفتاب ) و پرتوهای یونیزه کننده ( تصویر برداری تشخیصی و انفجارات اتمی )را نیز باید مد نظر قرار داد.

- تلفن همراه: این وسیله ارتباطی با تمام مزیت‌هایی که برای بشر دارد نوعی انرژی مشابه با اشعه ایکس را منتشر می‌کند. تاکنون ارتباط مستقیم تلفن همراه با ابتلا به سرطان تایید نشده و لازم است تحقیقات بیشتری انجام شود. هرچند بهتر است ساعات استفاده از آن و مکالمه با تلفن همراه کمتر شود و برای صحبت کردن از هندزفری استفاده کرد.

- گوشت: بهتر است مصرف گوشت فرآوری شده یا قرمز محدود باشد چرا که در بروز سرطان روده موثر است. همچنین پختن یا دودی کردن گوشت در دمای بالای ترکیب‌هایی به نام هیدروکربن آروماتیک چند حلقه‌ای (PAH) ایجاد می کند که محققان در مورد چگونگی تاثیر آن بر روی سلامت افراد به نتیجه قطعی نرسیده‌اند.

- بطری آب: در صورتی که بطری آب از جنس پلاستیک شفاف باشد احتمالا حاوی ماده شیمیایی بیسفنول A  است. از این ماده شیمیایی در قوطی‌های نوشیدنی و مواد غذایی، مواد «سیلانت» در دندانپزشکی و محصولات دیگر استفاده می‌شود. سازمان غذا و داروی آمریکا در پاسخ به این پرسش که این ترکیب سرطان‌زا است، اعلام کرده در صورت که میزان آن در حد استاندارد باشد خطرزا نیست با این وجود توصیه می‌شود از مصرف غذاهای کنسروی و نوشیدنی‌های موجود در ظروف پلاستیکی شفاف خودداری شود.

- قهوه:نوشیدن میزان متعادلی از قهوه حدود چهار فنجان در روز خطر ابتلا به برخی انواع سرطان‌ها از جمله پوست، کبد، و روده را کاهش می‌دهد.

- محصولات خانگی: بسیاری از حشره‌کش‌ها، رنگ‌ها،‌ لاک‌ها و واکس‌ها گازهایی به نام ترکیبات آلی فرار (VOC) منتشر می‌کنند. این گازها با بروز سرطان در انسان و حیوانات مرتبط هستند. برای دوری جستن از خطر این ترکیب لازم است محصولاتی که حاوی میزان پایینی از آن هستند مورد استفاده قرار گیرد. همچنین از خرید محصولاتی که روی آنها عناوینی همچون خطر سمی بودن، فرساینده بودن، تحریک‌کنندگی شدید، آتش‌زا بودن، حک شده، خودداری کنید.

- آلودگی هوا: آلودگی هوا موجب می‌شود سالانه در جهان بیش از 220 هزار نفر بر اثر سرطان ریه جان خود را از دست بدهند. همچنین ارتباطی بین آلودگی هوا و خطر فزآینده ابتلا به سرطان مثانه وجود دارد.

-سبک زندگی:علاوه بر عوامل ژنتیکی عادتهای فردی مانند : سیگار کشیدن ، تماس بیش از حد با نور خورشید ، مصرف الکل و...نیز در ایجاد سرطان نقش بسزایی دارد .استعمال دخانیات بزرگترین ریز فاکتور در ایجاد سرطان است . رژیم غذای غنی از گوشت قرمزو غذاهای کنسرو شده نیز در ابتلا به سرطان نقش دارند . یکی دیگر از عوامل مهم دربروز سرطا نهای گوارشی چاقی و عدم تحرک می باشد .


عوامل غذایی موثر در پیشگیری از انواع سرطان  به طور خلاصه شامل موارد زیر هستند:

*سبزی ها به ویژه سبزی های برگ سبز، هویج و میوه ها منجر به کاهش موارد ابتلا به سرطان ریه، معده و روده می شوند. فعالیت بدنی نیز در کاهش بروز سرطان روده موثر شناخته شده است.

*چربی زیاد و رژیم غذایی و چربی های اشباع و حیوانی در احتمال افزایش شیوع سرطان پروستات موثرند. کیلوپن (گوجه فرنگی)، فیتواستروژن های سویا نیز از عوامل موثر در کاهش شیوع این سرطان هستند.

*سبزی ها، میوه ها، آنتی اکسیدان، فیتوکمیکال ها، سیر، پیاز، کاهش چربی دریافتی فیبر غذایی کنترل وزن و فعالیت بدنی در کاهش بروز انواع سرطان موثر شناخته شده اند.

* سالیسیلات موجود در بعضی از مواد غذایی مثل قارچ، کشمش، توت فرنگی، سیب، ادویه ها مثل آویشن، دارچین، نیز در کاهش خطر ابتلا به انواع سرطان موثرند.

*روش های طبخ و نگهداری مواد غذایی نیز در این زمینه موثرند. روش های نادرست طبخ مانند دوددادن، نمک سود کردن، حرارت دادن شدید مواد غذایی با ایجاد ترکیبات سرطان زا مثل هیدروکربن های پلی سیلیک و آمین های هتروسیلیک باعث افزایش شیوع سرطان می شوند. پری و پروبیوتیک های موجود در ماست و شیر از عوامل غذایی موثر در کاهش ابتلا به سرطان های دستگاه گوارش مثل سرطان معده هستند.

*از آن جا که عوامل غذایی علت حدود 30 درصد از موارد ابتلا به سرطان را در کشورهای غربی تشکیل می دهد می توان گفت رژیم غذایی پس از دخانیات دومین عامل قابل پیشگیری از سرطان به شمار می آید. در سال های اخیر شواهد زیادی مبنی بر ارتباط اضافه وزن و چاقی با انواع زیادی از سرطان ها نظیر سرطان مری، پستان و آندومتر به دست آمده است که خود به طور مستقیم با رژیم غذایی مرتبط است.

*از آن جا که تغذیه نامناسب، فقدان تحرک جسمانی، چاقی و مصرف دخانیات عوامل خطر مشترک در بـــروز بیماری های مزمن هستند. اجرای برنامه های پیشگیری از سرطان در قالب برنامه های ملی پیشگیری به شکل ادغام یافته با سایر بیماری های مزمن راهبر مناسبی برای کاهش شیوع این معضل بهداشتی است.

جمع بندی:

پیشگیری از ابتلا به سرطان، بهترین روش برای پیروزی بر آن است. واقعیت این است که ما تقریبا به طور دائم با غذاهایی که می‌خوریم و کارهایی که انجام می‌دهیم بدن خود را سرطانی می‌کنیم، یعنی ژن‌های ما به طور مرتب در معرض رشد غیرعادی سلول‌های سرطانی است. اما در یک بدن سالم به سرعت با این تغییرات مقابله شده و از رشد غیرطبیعی سلول‌های سرطانی پیشگیری می‌شود. مشکل اصلی زمانی ظاهر می‌شود که مکانیسم دفاعی بدن ما ضعیف شود و در آن زمان است که سلول‌های سرطانی شروع به رشد در بدن ما می‌کنند. زمانی که ما استرس و فشار زیادی به بدن خود وارد می‌کنیم، برای مثال برنامه خواب منظمی نداریم، ورزش نمی‌کنیم یا بعضی از داروها را مصرف می‌کنیم، سیستم ایمنی بدن را ضعیف کرده و آن را آماده ابتلا به سرطان می‌کنیم.

 اجتناب از مصرف دخانیات و ترک آن، مصرف سبزیجات و میوه‌های تازه پنج بار در روز، رعایت بهداشت موادغذایی و اجتناب از آلودگی قارچی و میکروبی، تعدیل مصرف غذاهای نمک‌سود، پرنمک و سرخ‌کردنی و تعدیل مصرف گوشت قرمز و گوشت‌های فرآوری شده مانند سوسیس و کالباس از جمله موارد پیشگری از سرطان است.به علاوه عدم مصرف نوشابه‌های گازدار و غذاهای داغ، عدم مصرف مشروبات الکلی، اجتناب از چاقی و فعالیت فیزیکی منظم و مداوم، استفاده از غلات کامل و سبوس‌دار، واکسیناسیون علیه هپاتیت بی و در روزهای آفتابی استفاده از کلاه، عینک، لباس‌های دارای پوشش کامل و همچنین استفاده از کرم‌های محافظت کننده از پوست و ضدآفتاب از دیگر نکات بازدارنده از بروز سرطان به شمار می‌روند.

سونامی سرطان؛ از شوخی تا واقعیت

مهمترین دلیل ابتلا به سرطان

نامش هم ترسناک است، چون با مرگ، درمان سخت، درد، تغییر ظاهر با ریختن موها، داروهای گران قیمت و امثال آن همراه می‌شود؛ واقعیت تلخی که در سایه بی تدبیری ما روز به روز دایره بزرگ‌تری از جامعه را در بر می‌گیرد تا ترسمان از آینده دو چندان شود. روند رو به رشد سرطانها در کشورمان، واقعیت تلخی است که وزیر بهداشت نیز به آن اذعان داشته و گفته است باید تدابیری اتخاذ کنیم که سرعت روند رو به رشد آن را کنترل کنیم. این در حالی است که برخی متخصصان سرطان و دست اندرکاران حوزه سلامت، بر این عقیده اند که کشور دچار " سونامی سرطان" شده است هرچند مسئولان ارشد وزارت بهداشت می گویند که چنین اتفاقی رخ نداده و آنچه از وضعیت بیماریهای سرطانی در کشور مشاهده می شود، تنها یک روند رو به افزایش است.اما نکته ای که در این بین وجود دارد، این است که سن ابتلا به سرطان در کشورمان پایین آمده و مرگهای سرطانی نیز رو به افزایش است. بطوریکه سالانه بیش از 90 هزار مورد جدید ابتلا به سرطان در کشور شناسایی می شود و 30 هزار مبتلا به سرطان نیز فوت می کنند.شناسایی بیماران مبتلا به سرطان در کشورمان، یکی از دغدغه های اصلی وزارت بهداشت است، زیرا،بیماران مبتلا به سرطان، زمانی به پزشک مراجعه می کنند که بیماری مزمن شده و روند درمان با مشکل مواجه می شود.

 بار سنگین هزینه های درمان و نگهداری بیماران سرطانی برای کشور، مردم و بیمه ها کمرشکن است و متاسفانه درصد شیوع آن در کشور ما رو به افزایش است. ضمن اینکه مرگ دلخراش مرتضی پاشایی نیز می تواند تلنگری جدی به تمام مردم و به خصوص جوانان و نوجوانان درباره تغییر سبک و سیاق زندگی باشد.این در حالی است که بررسی ها نشان می دهد درصورت بی توجهی مردم به موضوع پیشگیری، تغییر در شیوه زندگی و خودمراقبتی، چهار سرطان سینه، کولون، سرویکس و پروستات، طی سالهای نه چندان دورخط اول بیماریهای بدخیم را در کشور شامل خواهند شد.سرطان یک عامل خطر است، فرد را از شغلش باز می‌دارد و هزینه‌های بالای دارویی دارد. بیماری سرطان به علت رادیوتراپی، نیازمند تغذیه ویژه است. مشکلات افسردگی و روانی را نیز باید به آن اضافه کرد.

مهمترین دلیل ابتلا به سرطان
افزایش سن جمعیت مهمترین دلیل ابتلا به سرطان می باشدشیوه زندگی ناسالم  و عوامل محیطی در بروز این بیماری موثر واقع می شوند. مردم باید از خود مراقبتی آگاه باشند و در جهت مصرف غذای سالم تلاش کرده و از روغن پالم و آب آلوده استفاده نکنند و وزن خود را کنترل و از سبزیجات و میوه زیاد استفاده کنند.غربالگری می تواند سه سرطان پستان، روده بزرگ و دهانه رحم را زودهنگام مشخص کند و هر چه سرطان زودتر شناسایی شود هزینه های بیمار نیز کمتر خواهد شد.

سالانه 90 هزار مورد جدید سرطان در کشور شناسایی می‌شود و در حال حاضر 300 هزار مبتلا به سرطان در کشور وجود دارد که تمام این افراد نیازمند مراقبت، درمان، نگهداری و تسکین درد هستند. "سن"، شایعترین علت ابتلا به سرطان است چرا که با افزایش سن، تغییرات ژنتیکی را شاهد هستیم. از طرف دیگر جامعه ما در حال مسن شدن است. بنابراین انتظار آن است که در سال‌های آتی افزایش بروز موارد سرطان را شاهد باشیم.

آلودگی هوا و سرطان
تحقیقات سازمان جهانی بهداشت حاکی از آن است که خطر ابتلا به سرطان در افرادی که در محیط‌های باز آلوده زندگی می‌کنند، بیشتر از سایرین است. این در حالی است که مردم تهران تنها پنج درصد از روزهای سال را هوای پاک تنفس می‌کنند.مواد ناشی از اگزوز موتورها (گاز CO و ذرات معلق) و به ویژه موتورهای دیزلی بسیار خطرناک و سرطان‌زا هستند. بطوریکه 20 تا 30 درصد آلودگی هوا نیز به دلیل خودروهای فرسوده است.

مواد غذایی ناسالم و آلوده
مواد غذایی ناسالم از دیگر عوامل زمینه‌ساز سرطان است، بطوریکه در صورت آلوده بودن مواد غذایی، خطر سرطان‌زا بودن آنها وجود دارد. ثابت شده که مواد غذایی حاوی نیترات، سرطان‌زا هستند. این در حالی است که بیشترین نیترات در صیفی‌جات و سبزیجات وجود دارد. همچنین فلزات سنگین مانند آرسنیک، آفلاتوکسین و... نیز در بروز سرطان نقش بسیار مهمی دارند.

مواد دخانی و مخدر
سیگار و تریاک از دیگر عوامل زمینه‌ساز سرطان هستند. سیگار در بروز بسیاری از سرطان‌ها نقش مهمی دارد. همچنین بالاترین مصرف تریاک در دنیا، مربوط به ایران است. سرطان‌های دستگاه گوارش و مثانه نیز از این طریق ایجاد می‌شوند. بنابراین بخشی از عوامل زمینه‌ساز بروز سرطان‌ها در دست خود انسان است که می‌تواند از آنها پیشگیری کند.

چاقی و سرطان
چاقی و اضافه وزن از دیگر عوامل خطر بروز سرطانهاست. مصرف روغن جامد، اسیدهای چرب اشباع و ترانس می‌توانند زمینه بروز سرطان را فراهم کنند. بنابراین اطلاع‌رسانی به مردم بسیاری مهم است. رسانه‌ها، وزارت آموزش و پرورش، وزارت علوم و وزارت بهداشت و درمان نقش مهمی در این زمینه دارند.

پنج سرطان شایع در ایران
سرطان ریه، پستان، روده بزرگ، معده و پروستات پنج سرطان شایع کشور هستند.

سونامی سرطان؛ شوخی یا واقعیت
نه تنها آمار سرطان در کشور بالا رفته که سن ابتلا نیز کاهش یافته، آمار سرطان در کشور بالا رفته اما اینکه چرا گفته شده که سونامی سرطان در کشور نداریم، می تواند ناشی از مواضع سیاسی و اجتماعی باشد. در هر صورت، گفتن آمار سرطان در کشور، سیاه نمایی نیست بلکه واقع نمایی است.مراکز معتبر برای ارائه آمار مستند از سرطان در کشور نداریم،  تجربیات و مشاهدات روزمره پزشکان نشان می دهد که هم تعداد مبتلایان به سرطان در کشور بالا رفته و هم اینکه سن ابتلا به سرطان کاهش یافته است. به طور مثال در مورد سرطان پستان عنوان می شد که نباید قبل از 30 سالگی به این سرطان فکر کرد. در حالی که خود بنده بیماری دارم که 21 سال سن دارد و مبتلا به سرطان پستان است. همچنین مواردی از ابتلا به سرطان مقعد(رکتوم) در سنین زیر 18 سال داشته ایم که نشان می دهد سن سرطان در کشور کاهش یافته است.

در سالهای اخیر اخبار و گزارشهای متعددی مبنی بر اینکه سونامی سرطان در کشور در حال رخ دادن است، منتشر شده که منجر به نگرانی های مردم گردیده است در حالی که آمارهای موجود صحت این موضوع را تایید نمی کند.بر اساس آمارهای معتبر، میزان بروز سرطان در ایران کمتر از کشورهای دیگر است و بر اساس آمار سازمان بهداشت جهانی، میزان بروز سرطان در کشور ما بطور متوسط 134.7 نفر در هر 100 هزار نفر گزارش شده است.

کشنده ترین سرطان در ایران
50 سال پیش سرطان معده جزو 10 سرطان اول در کشورهای غربی به شمار می رفت ولی با افزایش مراقبت های بهداشتی در آن کشورها سرطان معده از فهرست سرطان های مطرح خارج شده است.سرطان ارثی نیست، ابتلای مرحوم مرتضی پاشایی به سرطان معده در سن 28 سالگی یک استثنا بوده است.سرطان دارای فرآیند مزمن و طولانی 15، 16 ساله است وتغییراتی که در ژن صورت می گیرد سبب بروز سرطان زودرس می شود.باید کمپین سرطان را برای بیماران و خانواده هایشان فراهم کرد و هنرمدان باید وارد کمپین این ها شوند تا مردم بیشتر متوجه اهمیت این بیماری شوند.

سرطان معده به دو دسته تقسیم می‌شود. در نوعی از این سرطان ابتدای معده درگیر شده که به آن سرطان proximal معده گفته می‌شود و در نوع دیگر قسمت‌های انتهایی معده درگیر شده که به آن Distal گفته می‌شود.سرطان proximal معده را بسیار خطرناک‌تر و کشنده‌تر است ولی خوشبختانه این نوع سرطان شیوع کمتری در افراد دارد.سیگاریکی از عوامل زمینه ساز مهم در ارتباط با این نوع سرطان معده است مصرف غذاهای نیترات‌دار، غذاهای مانده و ته دیگ از جمله عوامل زمینه‌ساز در بروز سرطان معده نوع Distal می باشندافراد درصورت ابتلا به این نوع عفونت حتما سریع‌تر نسبت به درمان آن اقدام کنند.وجود این نوع عفونت در معده علامت مشخصی نداشته و امکان دارد افراد در پی مراجعه به پزشک به علل مختلفی از جمله سوزش یا ورم معده با انجام آزمایش به وجود این نوع عفونت در معده خود پی برند. بنابراین توصیه می‌شود افراد در صورت امکان هر چند وقت یکبار چکاپی را در این زمینه انجام دهند.

عدم استعمال سیگار، نخوردن غذاهای ته مانده و نیترات‌دار و نیز عدم مصرف ته دیگ غذا و پرهیز از استرس از راهکارهای موثر در جهت پیشگیری از ابتلا به سرطان معده می باشدپرهیز از استرس حتی می‌تواند در روند درمان سرطان معده نیز موثر باشد.شانس درمان سرطان معده در مراحل پیشرفته بسیار کم است،به همین علت توصیه می‌شود افراد به علائمی از جمله کاهش وزن بدون دلیل و نیز ناراحتی‌های معده خود توجه کرده و هر چه سریع‌تر به پزشک مراجعه کنند.

دانشمندان ثابت کرده‌اند، سبک زندگی مناسب، بهترین راه ِپیشگیری از این بیماری است؛ موضوعی که مورد تأکید کمیته ملی سرطان نیز هست و توصیه‌های غذایی ایشان نیز ریشه در این باور دارد؛ اما چه سود وقتی می‌بینیم مجموعه مدیران وزارت بهداشت از تداوم تبلیغ غیرقانونی محصولات مخربی چون پفک و چیپس گلایه می‌کنند، با طرح موضوعاتی چون اشکالات به‌کارگیری خمیر مرغ در محصولاتی که در مغازه‌ها عرضه می‌شوند یا ضررهای فراوان امثال سوسیس و کالباس و غیره، سعی به اصلاح امور دارند اما در ‌‌نهایت هیچ همراهی از دیگر مسئولان و نهاد‌ها نمی‌بینند.  

اینجاست که درخواهیم یافت‌‌ همان گونه که وزیر بهداشت هشدار می‌دهد، متأسفانه می‌بایست رشد سرطان‌ها در کشورمان را انتظار بکشیم، مگر آنکه از خوردن نمک و غذاهای چرب، به ویژه فست فود‌ها پرهیز کنیم، سالانه یک بار چکاپ کنیم و بعد از آن امید داشته باشیم که مسئولان هم برای پیشگیری از شیوع این بیماری کشنده دست به کار شده و برای آلودگی هوا، برای آلودگی‌هایی که از طریق خورد و خوراک وارد بدنمان می‌کنیم و از آبیاری میوه‌جات و سبزی‌ها با آب‌های آلوده یا سم‌پاشی‌های مخرب گیاهان پدید می‌آید، برای کاستن از مصرف فست فودهایی که بالا‌ترین حمایت مالی برای تأسیسشان نزد بانک‌ها تعریف شده و... فکری کنند!

آخرین نکته:

سرطان یک واقعیت تلخ است و علی‌رغم اینکه میزان ابتلا به این بیماری در ایران در مقایسه با اروپا و سایر کشورها پنج برابر کمتر است، اما روندی رو به رشد دارد و وضعیت فعلی ما در این خصوص مشابه چند دهه قبل آن‌هاست.  اگر وزارت بهداشت در طی یک سال گذشته در حوزه امنیت غذا، هوا و کم تحرکی تاکید داشته و گاهی نیز مورد بی مهری هایی در این خصوص قرار گرفته است، دلیل عمده‌اش آینده نگری و داشتن دورنمایی از وضعیت سرطان در کشور است. سرطان واقعیتی تلخ در زندگی صنعتی و مدرن امروزی است و باید تدابیری اتخاذ کنیم که سرعت روند رو به رشد آن را کنترل کنیم. انجام چکاب سالیانه می‌تواند تضمینی برای تشخیص به موقع و کنترل این بیماری کشنده باشد. در حال حاضر سرطان معده کشنده‌ترین سرطان در ایران بخصوص در مردان است مهمترین علت تزاید سرطان تغییر اجتناب ناپذیر هرم سنی جمعیت در کشور است، بنابراین باید تدابیری اتخاذ کنیم که بتوانیم سرعت ابتلا به این بیماری را کاهش دهیم و با تعامل و هم افزایی بین بخشی حوزه‌های صنعت، کشاورزی، آب و هوا و شورای عالی سلامت و  امنیت غذا از بروز سرطان پیشگیری کنیم تا جمعیت سالم بیشتری در آینده داشته باشیم.

سرطان قابل اجتناب است؛ سالم زندگی کنید

عوامل محیطی و سبک زندگی از جمله سیگار، رژیم غذایی شیرین، پرچرب و پرکالری، حمام آفتاب و روش های برنزه کردن، نوشیدن الکل و قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی سمی نسبت به جهش تصادفی پروتئین DNA، نقش بیشتری در ابتلا به سرطان دارند.عوامل درونی 10 تا 30 درصد و خطرات خارجی 70 تا 90 درصد در بروز سرطان نقش دارند. سرطان با رعایت سبک زندگی صحیح و تغییر مثبت در شیوه زندگی قابل اجتناب است. علاوه بر رژیم غذایی سالم، ورزش روزانه، پرهیز از سیگار و الکل و اتخاذ اقدامات مناسب برای جلوگیری از تابش نور آفتاب به پوست، واکسیناسیون و غربالگری مداوم نیز از اهمیت ویژه ای برخوردار است. رژیم غذایی مدیترانه ای که شامل سبزیجات، میوه، غلات، آجیل، ماهی و روغن زیتون است، بیشترین تاثیر را در مقابله با سرطان دارد.

*علائمی در باره سرطان که نباید نادیده گرفته شود

علائمی مانند سرفه مزمن، درد کمر و لگن، تغییر ناگهانی رنگ پوست، خونریزی بی دلیل و کاهش ناگهانی وزن، جزء مهمترین فاکتورهای تشخیص سرطان هستند و در صورت مشاهده نباید نادیده گرفته شوند. برخی سرطان ها علایم اولیه ای ندارند و زمانی بروز می کنند که بیماری پیشرفت کرده است و درمان با مشکل مواجه می شود. ولی علایم مهمی وجود دارند که می توانند نشانه ای از بیماری باشند. این علایم نباید نادیده گرفته شوند و در صورت بروز باید در اولین فرصت به پزشک مراجعه شود. این علایم عبارتند از :

* نفخ در زنان
نفخ مزمن و بدون دلیل می تواند یکی از علایم سرطان تخمدان باشد. اگر نفخ با علایمی مانند درد لگن ، درد کمر و پشت یا احساس سیری زودهنگام همراه باشد، باید جدی گرفته شود و در اولین فرصت باید به پزشک مراجعه شود.

* درد شکم یا لگن خاصره در زنان
درد شکم و لگن اگر با علایمی مانند نفخ، مشکل در غذاخوردن و مشکلات ادراری همراه باشد، می تواند نشانه سرطان تخمدان باشد و باید جدی گرفته شود.

* درد مزمن پشت و کمر در مردان
کمر درد می تواند علایم مختلفی داشته باشد ولی یکی از مهمترین علایم سرطان روده بزرگ و پروستات، درد مزمن پشت، کمر و لگن است.

*درد و تورم در ناحیه کشاله ران و لگن
درد مزمن در ناحیه کشاله ران و لگن می تواند یکی از نشانه های سرطان پروستات باشد.

* خونریزی نامنظم در زنان
خونریزی نامنظم خارج از چرخه قاعدگی یا پس از یائسگی، می تواند یکی از نشانه های عفونت یا سرطان دهانه رحم قلمداد شود.

* سرفه مداوم در زنان و مردان
سرفه معمولا یکی از ابتدایی ترین علایم سرماخوردگی است؛ ولی چنانچه مزمن باشد و بیش از چندین ماه طول بکشد، می تواند علامت سرطان ریه، تیرویید یا گلو باشد.

* تغییرات در دفع ادرار و مدفوع
تغییرات دفع ادرار و مدفوع گاهی با توجه به رژیم غذایی طبیعی است، ولی چنانچه این تغییرات دائم باشد یا دفع همراه با خونریزی باشد، حتما باید به پزشک مراجعه شود.

* کاهش ناگهانی وزن
کاهش ناگهانی وزن یکی از مهمترین دلایلی است که حتما باید به پزشک مراجعه شود و اولین قدم در تشخیص، یک آزمایش خون ساده است.

همچنین:

-احساس توده در سینه، گردن و زیر بغل
-تورم غدد لنفاوی
-تغییر رنگ پوست و مشاهده جوش و خال با ظاهر غیر متعارف
-تغییر رنگ خال ها
-تغییر رنگ زبان و مشاهده توده های سفید رنگ روی زبان و در دهان
-احساس خستگی مزمن

این علایم می توانند علایم سایر بیماری ها یا اختلال در عملکرد ارگان های بدن باشند، ولی در صورت تدام بهتر است حتما به پزشک متخصص مراجعه شود.

*به گزارش مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها،سرطان سینه در زنان و سرطان پروستات در مردان همچنان شایع ترین محسوب می شود.

دلایل افزایش شیوع سرطان در کشور

سونامی سرطان

سالانه 70 تا 90 هزار نفر در کشور به سرطان مبتلا می شوند؛ بیماری که هرچند پیشگیری از آن آسان است و هر روز درمان های جدیدی برای آن پیدا می شود اما افزایش صعودی آن و مرگ و میر ناشی از سرطان های مختلف جای تامل دارد.ˈسونامی سرطانˈ ، ˈتوفان سرطان ایران را درنوردیدˈ ، ˈافزایش ابتلای دو برابری سرطان در ایرانˈ ، ˈدلایل افزایش شیوع سرطان در کشورˈ و ˈافزایش غیر طبیعی سرطانˈ همه و همه عناوینی بودند که رسانه ها نوشتاری طی ماه های اخیر در هشدار به افزایش سرطان منتشر کردند.

*سرطان چیست؟

سرطان یا چنگار ، بیماری رشد بدون کنترل سلول های بدن است؛ بیش از 100 نوع متفاوت از سرطان وجود دارد که هر کدام با توجه به نوعی سلولی که تحت تاثیر قرار گرفته، طبقه بندی می شود.سلول هایی که بدون کنترل تقسیم می شوند به شکل توده یا تومور درمی آیند (به جز در مورد سرطان خون) .تومور می تواند رشد کند و در سیستم گوارش، عصبی و گردش خون، اختلال ایجاد کرده و موجب تغییرات هورمونی شود.تومورهایی که در یک نقطه باقی می مانند و رشد آنها محدود است، خوش خیم هستند؛ سرطان بدخیم موقعی اتفاق می افتد که یک سلول سرطانی با استفاده از خون یا سیستم لنفاوی به دیگر قسمت های بدن حرکت کرده و طی فرایندی به نام تهاجم، بافت های سالم را از بین ببرد.

فعل و انفعالات خاصی موجب حرکت کردن تومورهای سرطانی می شوند؛ حرکت سلول های سرطانی برای پزشکان و دانشمندان بسیار مهم است چرا که مرگ و میر سرطان بیشتر به خاطر تومور متاستاتیک (تومور جدیدی که به خاطر حرکت تومور اولیه ایجاد شده است) اتفاق می افتد و فقط 10 درصد از مرگ ها ناشی از سرطان با تومورهای اولیه است.دانشمندان معتقدند که پیدا کردن یک راه برای متوقف کردن چسبیدن سلول های سرطانی به سلول های جدید موجب توقف گسترش سرطان می شود.

*مقایسه آمار سرطان ایران با جهان

سالانه بیش از 200 تا 250 نفر از هر صد هزار نفر در جهان به سرطان مبتلا می شوند در حالی که این آمار در ایران بیش از یکصد نفر از هر صد هزار نفر است.میزان بروز سرطان در همه جای جهان از جمله ایران در حال افزایش است و با توجه به اینکه در سال 2011 جمعیت مبتلایان به سرطان در جهان 10 میلیون نفر بود، پیش بینی می شود که این آمار تا سال 2020 به 20 میلیون نفر رسیده و دو برابر شود.اغلب موارد سرطان در کشورهای درحال توسعه از جمله ایران اتفاق می افتد.بروز سالانه سرطان در ایران 80 هزار نفر است و پیش بینی می شود میزان سرطان در ایران طی 10 تا 15 سال دیگر ، دو برابر شود.


*افزایش روند ابتلا به سرطان در ایران

میزان سیر صعودی افزایش سرطان در ایران بیش از کشورهای دیگر است.یزان بروز سرطان طی چند سال اخیر در کشور افزایش یافته و آمار ثبت آن هر روز بیشتر می شود.در ایران میزان های بروز سرطان بر اساس ثبت سرطان مبتنی بر پاتولوژی (آسیب شناسی) تخمین زده می شود (یعنی فقط سرطان هایی که در آزمایش ها نمونه برداری می شود مورد ثبت قرار می گیرد) که در حقیقت یک ˈکم شماریˈ در بروز سرطان است و باید ثبت جمعیتی نیز شود.

چرا سرطان در ایران در حال افزایش است؟

یکی از دلایل افزایش سرطان در ایران  افزایش متوسط سن جمعیت است هر چه سن بیشتر شود با توجه به تغییرات سلولی و تغییرات ژنی، احتمال ابتلا به سرطان نیز افزایش می یابد.افزایش سن از عوامل موثر در بروز سرطان است، متوسط سن در اوایل انقلاب 59 بوده که اکنون به 73 تا 74 سال رسیده است.یکی دیگر از افزایش سرطان در ایران مربوط به خود افراد است یعنی مسائلی مانند تغییر شیوه زندگی و تمایل به زندگی غربی، کاهش فعالیت بدنی، تغذیه ناصحیح و مصرف دخانیات موجب ابتلا به سرطان می شوند که وضعیت همه این موارد در کشور هر روز بدتر می شود.به طور مثال آمارها حاکی از بدتر شدن وضعیت چاقی و اضافه وزن در جمعیت ایرانی است؛ بیش از 50 درصد زنان و 40 درصد مردان ایرانی ، اضافه وزن دارند.

همچنین فقط حدود 10 تا 11 درصد جمعیت کشور در پنج وعده غذایی خود از سبزی و میوه استفاده می کنند و بیش از 30 درصد نیز فعالیت بدنی منظم دارند و بقیه مردم این نکات سلامتی را رعایت نمی کنند.استعمال سیگار از دلایل ابتلا به سرطان به شمار می رود، شیوع مصرف سیگار در مردان بیش از 20 درصد و در زنان سه درصد است و طبق آمار سازمان جهانی بهداشت این آمار در ایران رو به افزایش است.مطالعات ˈ آژانس بین المللی تحقیق در سرطانˈ به تازگی نشان داده است که هوای آلوده به طور قطع از عوامل ابتلا به سرطان به شمار می رود. وجود نیترات در آب نیز موجب بروز سرطان به ویژه سرطان گوارش می شود.

*برنامه های وزارت بهداشت برای کنترل سرطان در کشور

پیشگیری و تشخیص به موقع نقش مهمی در کاهش موارد بروز سرطان در کشور دارد. حدود 50 درصد بروز سرطان را می توان با خودمراقبتی کنترل کرد و مردم باید نسبت به عوامل خطر بروز سرطان آگاه باشند.اید شرایطی فراهم شود که عوامل خطر بروز سرطان کنترل شوند به طور مثال کارمندان ادارات دولتی 10 دقیقه تا یک ربع در روز باید فعالیت بدنی داشته باشند.

*سرطان خطرناک در عین حال درمان پذیر

هرچند که 17 درصد مرگ و میر در کشور ناشی از سرطان ها است به طوریکه سرطان رتبه دوم مرگ و میر در کشور را به خود اختصاص داده اما سرطان بیماری است که به آسانی می توان از آن پیشگیری کرده و در صورت تشخیص به موقع به راحتی درمان پذیر است و از سوی دیگر با پیشرفت های علمی هر روز روش های درمانی جدیدی برای این بیماری وارد عرصه پزشکی می شود.لازم است که مردم به علائم هشداردهنده بروز سرطان که یکی از آنها داشتن سابقه خانوادگی این بیماری است، توجه کرده و برای پیشگیری یا درمان هرچه سریع تر اقدام کنند.به گفته متخصصان مربوطه، اگر سرطان به موقع تشخیص داده شود علاوه بر بقای طولانی تر عمر، درمان ها نیز سبک تر و ارزان تر شده و احتمال بروز نقص عضو بعد از جراحی نیز کمتر می شود.