عرقیاتی برای فصل سرما

با کاهش دمای هوا، بدن شروع به تولید گرما می‌کند تا تعادل دمای بدن را حفظ کند. برای این هدف بدن دو راه را انتخاب می‌کند که یکی ذخیره چربی و دیگری تامین سوخت از طریق مصرف برخی مواد غذایی مقوی است. بنابراین توجه به رژیم غذایی در فصل سرما از اهمیت بسیاری برخوردار است.مزاج‌ها در هر فصل متغیر است. مزاج فصل پاییز سرد و خشک است و مزاج فصل زمستان سرد و تر است. در سن میانسالی (از سن 40 سالگی تا 60 سالگی) مزاج‌ها معمولا سرد و خشک است و در سن پیری (از 60 سال به بالا) سرد و تر است، بنابراین افرادی که در سن میانسالی هستند، در فصل پاییز و افرادی که در سن پیری هستند، در فصل زمستان بیشتر دچار مشکل می‌شوند.

کنترل مزاج را در دست بگیرید
در فصل پاییز معمولا مزاج سرد و خشک است، بنابراین بیماری‌های پوستی مثل اگزما، ترک لب و اختلالات روانی مثل وسواس و افسردگی تشدید می‌یابد.خشکی پوست و اگزما در فصل پاییز بیشتر می‌شود، بنابراین یکی از تمهیدات لازم برای افراد بین 40 تا 60 سال چرب کردن پوست و استفاده از غذاهای گرم و تر مثل آبگوشت و انواع آش و سوپ‌های سنتی می‌باشد.

پوست، حساس ترین عضو پاییزی
برای چرب کردن پوست حتما باید از روغن‌های طبع گرم مانند روغن زیتون، روغن سیر  روغن زنجبیل و روغن‌های حیوانی مانند روغن کوهان شتر یا روغن شهن گاو، روغن کرمانشاهی، روغن زرد و روغن گوسفندی استفاده کنید. همچنین مصرف گوشت بره، تخم‌مرغ عسلی، انجیر، کشمش، سیر، پیاز، زنجبیل و دارچین به بهبود این بیماری‌های فصلی کمک می‌کند.

غذاهای مناسب فصل برگ ریزان
افرادی که در فصل زمستان که مزاج این فصل سرد و تر است دچار ترک لب می‌شوند، توصیه می‌شود در هنگام خواب ناحیه اطراف ناف خود را با روغن حیوانی ماساژ بدهند، این روش به تدریج موجب بهبود ترک لب می‌گردد و افراد بالای 60 سال به ویژه زنان بیشتر دچار ورم مفاصل و دست درد و پا درد می‌شوند، بنابراین در چنین افرادی که به بیماری‌های روماتیسمی درد مفاصل و دردهای آرتروزی دچار هستند، توصیه می‌شود از موادغذایی گرم مثل آبگوشت، انواع سوپ و آش، هویج، انجیر، کشمش، شیره انگور استفاده کنند و در هر دو فصل کمتر از آب سرد و بیشتر از آب گرم استفاده نمایند.

استفاده از شربت‌ها و عرقیات سنتی و گرم مانند گل گاو زبان، زعفران و دارچین برای کاهش بیماری‌های فصلی در روزهای سرد بسیار موثر است که توصیه می‌شود برای شیرین شدن آنها از عسل.و حتی الامکان در صورت تشنگی از نوشیدن آب یخ خودداری کنید.از جمله عرقیات گرم می‌توان به عرق یونجه اشاره کرد که بسیار برای تقویت بینایی موثر است. همچنین عرق‌های بیدمشک، بهار نارنج، نعناع، پونه و آویشن از جمله عرق‌های گرمی هستند که از ابتلا به سرماخوردگی و بسیاری از بیماری‌های دیگر جلوگیری می‌کنند.

نکاتی درباره قاتل خاموش وراهکارهای پیشگیری از آن

همه ساله با شروع فصل سرما، شمارش معکوس برای مرگ و میرهای ناشی از گازگرفتگی در نقاط مختلف کشور آغاز می شود. متاسفانه بسیاری از آنها نشأت گرفته از عدم رعایت نکات ایمنی در ساخت وسایل گرمازا توسط بعضی از سازندگان، تولید لوازم غیراستاندارد و بی توجهی شهروندان است و این در حالی است که با شناسایی علایم گاز گرفتگی، می توان از خطر مرگ، جان سالم به در برد.‏

 استاندارد نبودن وسایل گرمایشی، یکی از مهم ترین دلایل مرگ و میر بر اثر استنشاق گاز منواکسید کربن است.لذا اقدام اساسی برای حل مشکلات ناشی از گازگرفتگی، طراحی، اجرا و اصلاح دودکش ساختمان ها و یا به کارگیری وسایل و سیستم های حرارتی خاص است، به این منظور همه دست اندرکاران ساختما ن ها باید به مسئولیت هایشان در قبال کیفیت طراحی و اجرای ایمن دودکش های استاندارد و تهویه هوا برای سیستم های مختلف گرمایشی، تامین آب گرم ساختمان های در حال احداث و انتخاب سیستم های گرمایشی مناسب آگاه باشند و به نظارت مهندسان ناظر گاز و تاسیسات بسنده نکنند، زیرا آنان به تنهایی مسئول تامین کیفیت دودکش ها نیستند و مهندسان طراح، سازه، معمار، عمران و مجریان ساخت و سازها، همگی در این مورد نقش دارند. ‏

عامل اصلی بیش از ۸۰ درصد حوادث گازگرفتگی، مشکل های ساختمان است و از این رو هر نوع سیستم گرمایشی در ساختمان هایی که مطابق با مقررات ملی ساختمان و اصول مهندسی طراحی نشده و توسط افراد ذیصلاح نیز ساخته و بر آن ها نظارت نشود، می تواند به حوادث جبران ناپذیر بیانجامد.آنچه در درجه اول اهمیت قرار دارد، آن است که در هر ساختمان متناسب با نوع و شرایط آن، از سیستم گرمایشی مناسب با آن استفاده شود و در مرحله دوم، باید ساختمان و همچنین سیستم گرمایشی مطابق با مقررات ملی ساختمان و اصول ایمنی، به صورت مهندسی طراحی و توسط افراد و یا شرکت های ذی صلاح، اجرا شود.‏

متاسفانه اغلب ساخت و سازهای کشور و همچنین اجرای تاسیسات آنها، توسط افراد فاقد صلاحیت قانونی، طراحی و اجرا می شود و تا زمانی که این معضل حل نشود، مشکل حوادث ناشی از گازگرفتگی به صورت ریشه ای حل نخواهد شد و از اینرو هرسال باید منتظرحوادث تلخ گازگرفتگی و مرگ های خاموش باشیم.

ایمنی صرفاً در ایمن بودن خود سیستم یا وسیله تامین گرمایش خلاصه نمی شود، بلکه به ایمن بودن ساختمان و شرایط محل نصب و نحوه اجرا، نصب و نگهداری آن نیز وابسته است.از این رو، با اینکه به درستی انتظار می رود سیستم حرارت مرکزی نسبت به سایر سیستم ها ایمن تر بوده و حادثه گازگرفتگی و مرگ های خاموش نداشته باشد، اما در عمل این گونه نیست و متاسفانه در ماه های سرد سال، شاهد اخبار متعدد حوادث گازگرفتگی های دسته جمعی در مجتمع های مسکونی و خوابگاه های دارای سیستم حرارت مرکزی هستیم.

*تاثیر گازگرفتگی بر اعضای بدن
مسمومیت با گاز مونواکسیدکربن بسیار خطرناک است و می تواند به راحتی جان افراد را بگیرد. ‏اگر فردی از مسمومیت با گاز ‏CO‏ نجات پیدا کرد، باید مطمئن شود که این گاز کشنده تاثیر و عوارض چندانی بر سلامت ریه هایش نگذاشته است.از آنجا که مونواکسیدکربن با هموگلوبین خون ترکیب و مانع اکسیژن رسانی مناسب به بدن می شود، می تواند نوعی خفگی تدریجی برای مصدوم ایجاد کند و به همین دلیل به گاز مونواکسیدکربن، «قاتل خاموش» گفته می شود.‏

اگر فردی دچار گازگرفتگی شود، باید از نظر مغزی مورد بررسی قرار گیرد، به هنگام گازگرفتگی، میزان اکسیژن رسانی خون به مغز کاهش می یابد و این در حالی است هر چه مدت زمان استنشاق گاز مونواکسیدکربن بیشتر باشد، امکان آسیب رسیدن به سلول های مغز هم بیشتر خواهدشد. در مواردی دیده شده است که اثر منفی گازگرفتگی بر مغز، تا پایان عمر در فرد مصدوم باقی می ماند و باعث ابتلایش به برخی بیماری ها مانند پارکینسون می شود که ریشه در اختلال کارکرد مغز دارد.

اگر فردی که در معرض مسمومیت با مونواکسیدکربن قرار گرفته است، به سرعت از شرایط بحرانی و فضای مسموم خارج شود و اقدام های درمانی لازم مانند اکسیژن رسانی مناسب برای او انجام گیرد، امکان در امان ماندن مغز او از آسیب های احتمالی وجود دارد.با وجود این اگر زمان استنشاق این گاز پرخطر طولانی باشد و فرد مصدوم در این زمان فوت نکند و به هوش بیاید، امکان بروز عارضه های مختلف مغزی مانند اختلال های حرکتی در وی چندان دور از انتظار نخواهد بود.

اگر فرد بعد از گازگرفتگی دچار علایم عصبی شود، باید هر چند ماه یکبار برای بررسی بیماری به پزشک مراجعه کند، تا تحت درمان های مستمر قرار بگیرد‏‎گازمونواکسیدکربن به صورت برگشت ناپذیر به هموگلوبین خون، که نقش آن جابه جا کردن اکسیژن در عروق بدن است، می چسبد و جای اکسیژن را می گیرد،در این حالت، میزان اکسیژن رسانی به بافت ها کاهش می یابد و ارگان های مختلف و از جمله قلب و مغز، تحت تاثیر این کاهش اکسیژن قرار می گیرند.‏

*تغذیه مسمومان گازگرفتگی
مغز جزو اولین ارگان هایی است که از استنشاق گاز مونواکسیدکربن تاثیر می گیرد، بنابراین علایمی مانند خوا ب آلودگی، سردرد، تهوع و استفراغ در بدن بروز می دهد که گاهی در موارد شدید گازگرفتگی، فرد مصدوم دچار آسیب ایسکمیک غیرقابل برگشت مغز هم می شود.این اختلال کارکرد ممکن است برای تمامی ارگان های بدن و به خصوص ارگان های حیاتی مانند قلب و کلیه ها هم بر اثر گازگرفتگی و اکسیژن رسانی های نامناسب، ایجاد شوداگر گازگرفتگی خفیف تا متوسط برای افراد دچار مشکلات قلبی زمینه ای رخ دهد و به موقع از شرایط بحرانی نجات پیدا کنند، سیستم قلبی- عروقی شان می تواند شرایط را به خوبی و راحتی تحمل کند. در حالی که اگر گازگرفتگی برای بیماران مبتلا به بیماری های زمینه ای قلب و عروق، نارسایی های قلبی، اختلال در پمپاژ خون به وسیله قلب، اختلال همودینامیک یا اختلال فشارخون یا حتی در سالمندان اتفاق بیفتد، خطرهای بیشتر و غیرقابل برگشت تری آنان را تهدید خواهدکرد.‏

‏به همین دلیل بررسی کامل این بیماران و رساندن سریع آنان به مراکز درمانی پس از گازگرفتگی، اهمیت زیادی دارد. گرفتن نوار قلب ساده یا گرافی قفسه سینه برای افراد طبیعی که سیستم قلبی وعروقی سالمی دارند، پس از گازگرفتگی کافی است و به بررسی های مکرر یا مراقبت های قلبی خاصی نیاز ندارند، اما در گازگرفتگی های شدید که ارگان های حیاتی بدن مانند قلب تحت تاثیر قرار می گیرند، به مراقبت های ویژه ای نیاز است.اگر سلول های قلبی و مغزی مصدوم بر اثر کمبود اکسیژن دچار اختلال شوند، پزشکان مجبور به بستری کردن بیمار در بخش «آی سی یو» هستند.

بیماری که به دلیل گازگرفتگی در بخش آی سی یو بستری می شود، مراقبت های تغذیه ای خاصی دارد و این مراقبت ها هم از بیماری به بیمار دیگر متفاوت است.گاهی ممکن است ۴۸ ساعت یا بیشتر، تغذیه فرد مصدوم به صورت وریدی باشد. گاهی هم ممکن است تغذیه این بیماران به طور خاص از طریق لوله بینی به معده باشد تا کم کم شرایط تغذیه دهانی برای آنها فراهم شود و این در حالی است که اگر گازگرفتگی شدید نباشد و آسیب جدی به سلول های حیاتی و مغز وارد نشده باشد، دستور تغذیه ای خاصی برای مصدوم وجود ندارد و او می تواند از تمامی خوراکی های عادی و در دسترس، برای خوردن و آشامیدن کمک بگیرد.

از آنجا که همه گازهای خطرناک، اکسیدکننده هستند، مصرف فراوان خوراکی های سرشار از انواع ویتامین ها، املاح و آنتی اکسیدان ها در روزهای پس از گازگرفتگی، بسیار ضروری است.این توصیه و تاکید در مورد افراد آسیب پذیر مانند کودکان، سالمندان و خانم های باردار بیشتر مطرح می شود. به همین دلیل به تمامی کسانی که دچار گازگرفتگی شده اند، توصیه می شود تا می توانند میوه، سبزی، صیفی و آبمیوه های طبیعی و تازه را که سرشار از آنتی اکسیدان ها است، در برنامه غذایی روزهای پس از حادثه خودبگنجانند‏‎.‎‏ ‏

*نجات فرد گاز گرفته ‏
‏ اولین و مهم ترین اقدام برای نجات فردی که دچار مسمومیت با مونواکسیدکربن و سایر انواع گازگرفتگی شده، رساندن اکسیژن (هوای تازه) به او است.به محض مشاهده فردی که دچار گازگرفتگی شده است، باید پنجره ها را باز کنید تا هوای تازه وارد اتاق شود و در صورت امکان، او را به پنجره نزدیک کنید و بلافاصله دستمال مرطوبی جلوی دهان و بینی تان بگیرید تا شما نیز دچار گازگرفتگی نشوید.

منبع نشت گاز را شناسایی و قطع کنید و اگر کپسول اکسیژن در منزل دارید، ماسک آن را روی بینی و دهان بیمار بگیرید و شیر آن را به آرامی باز کنید تا اکسیژن مورد نیاز به او برسد.با اورژانس تماس بگیرید، حوله مرطوبی را به آرامی در اتاق بچرخانید تا گاز با سرعت بیشتری از اتاق خارج شود و تا رسیدن اورژانس، هیچ خوراکی با نوشیدنی ای به فرد گاز گرفته ندهید، زیرا به دلیل حالت تهوع، احتمال خفگی بیشتر می شود، به زنان باردار، کودکان و سالمندان زودتر از بقیه آسیب دیده ها کمک کنید. ‏از آنجا که گاز مونواکسید کربن بدون بو و رنگ است، به آسانی می تواند قربانی بگیرد. در بررسی های گذشته بیشترین قربانیان مسمومیت با گاز، کسانی بوده اند که از بخاری و آبگرمکن های دارای نقص فنی یا فاقد دودکش، استفاده کرده اند.‏

*به این نکات توجه کنید‏
‏- در خرید وسایل گازسوز به ایمنی محصول، نشان استاندارد ملی، گارانتی های معتبر و دسترسی به خدمات پشتیبانی توجه کنید، تا از خطرهای احتمالی پیشگیری به عمل آورید.

- چنانچه در محل سکونت خود دچار سردردها و سرگیجه های غیرطبیعی می شوید، وضعیت گاز خانه را حتما بررسی کنید، زیرا ممکن است در معرض نشت گاز مونواکسیدکربن قرار گرفته باشید.

- به محض بروز علایـم مسمومیت ناشی از گاز مونواکسیدکربن (سرگیجه، سردرد، خواب آلودگی، سنگینی هوا و...) به سرعت پنجره ها را باز و وسیله گازسوز را خاموش کنید.

- محل نصب دستگاه های گازسوز دودکش دار باید به گونه ای انتخاب شود که قابلیت نصب دودکش و امکان تخلیه دود به فضای خارج، وجود داشته باشد. دستگاه های گازسوز که نیاز به دودکش ندارند، مانند اجاق گاز و بخاری های بدون دودکش، باید در محلی نصب شوند که امکان تهویه به صورت طبیعی یا مکانیکی وجود داشته باشد.

- گازهای سمی حاصل از احتراق لوازم گازسوز دودکش دار، باید از طریق دودکش های استاندارد و مطمئـن تعبیه شده در ساختمان یا با استفاده از دودکش های فن دار، دوجداره یا دوبل از محیط نصب خارج و به فضای آزاد هدایت شود.

خودمراقبتی شامل، خودمدیریتی و خوداتکایی

نقش مردم در مراقبت از سلامت خود و اعضای خانواده برای سالم زیستن، مدیریت ناخوشی‌های جزیی، مدیریت بیماری‌های مزمن و حاد، روز به روز در حال افزایش می باشد. در بررسی های انجام شده در خصوص سواد سلامت، از هر دو نفر یک نفر سواد سلامت بسیار کمی دارد و از پیامدهای ناشی از کم سوادی سلامت، می‌توان به افزایش بیماری‌های مزمن اشاره کرد. به منظور افزایش سواد سلامت تمام ایرانیان و توانمندی سازی آنها برای خودمراقبتی، برنامه ی ملی خودمراقبتی در حال اجرا می باشد.برنامه خودمراقبتی در مدارس نیز در حال اجرا می باشد، مربیان بهداشت میتوانند از روش های مختلفی برای آموزش استفاده کنند، یکی از روشها استفاده از پاورپوینت و اسلاید می باشد، پاورپوینت خودمراقبتی مناسب برای دانش آموزان متوسطه اول و دوم می باشد.

دانلود پاورپوینت خودمراقبتی

۱۰ اصل خود مراقبتی :

 سرعت بهبود و آرامش روانی در بیمارانی که بار ناخوشی خود را به دوش می‌کشند، بیشتر است و نباید خیال کنیم آن‌که از بیماری‌اش می‌گریزد، آرام‌تر است.گاهی بیماران نمی‌خواهند چیزی از بیماری‌شان بدانند و مسئولیت بیماری‌شان را قبول نمی‌کنند. تصویری که از جهان داریم و نگاهی که جهان به ما می‌کند، هر دو بر مبنای تلقی ما از خودمان شکل می‌گیرد. کسی که بر خود اهانت روا می‌دارد، به دیگران احترام نمی‌گذارد و دیگران نیز احترامش نمی‌کنند و تحویلش نمی‌گیرند.
ریشه اعتبار ما، ربط و نسبتی است که با خود برقرار می‌کنیم و شأنی است که برای خودمان قائلیم.

 

خودمراقبتی، گام اول تأمین سلامتی

خودمراقبتی، گام اول سلامت است گام اول سلامت، یعنی اینکه که ما یاد بگیریم خودمان از خودمان مراقبت کنیم. اگر به دنبال اطلاعات بیشتری درباره خودمراقبتی هستید، مطالعه ادامه این نوشتار گامهای اساسی برای رسیدن به سلامتی با خودمراقبتی را در اختیارتان می گذارد.بین ۶۵ تا ۸۵ درصد از مراقبت‌هایی که به سلامت ما منجر می‌شود، محصول همین خود مراقبتی است؛ یعنی فعالیت‌هایی که خود یا خانواده مان برای حفظ یا ارتقای سلامت مان، پیشگیری از ابتلای مان به بیماری، درمان بیماری مان یا کاهش عوارض آن انجام می‌دهیم. بین اعضای خانواده، معمولاً مادران مهمترین نقش مراقبتی را بر عهده دارند.

بیشتر انسان ها قسمت عمده جوانی خود را در سلامت کامل سپری می‌کنند، اما همه ما گه گاه به بیماری‌های خفیف و گذرا مبتلا می شویم؛ گاهی از بیماری های حاد رنج می بریم و گاهی در دوران میانسالی و سالمندی، با بیماری‌های مزمن دست و پنجه نرم می‌کنیم. خودمراقبتی در تمام طیف سلامت و بیماری معنی پیدا می کند و مراقبت های بهداشتی در طیفی قرار می‌گیرند که دامنه‌اش از خودمراقبتی ۱۰۰ درصد (مثل مسواک زدن منظم روزانه) تا مراقبت حرفه‌ای ۱۰۰ درصد (مثل جراحی اعصاب) متغییر است.بخشی از ناخوشی‌های جزیی، بیماری های مزمن و بیماری های حاد، نیازمند مراقبت‌های پزشکی حرفه ای است و هدف خودمراقبتی، این است که بخش حرفه‌ای مراقبت از این بیماری ها را به حداقل برساند.با خود مراقبتی می‌توانید به سلامتی و طول عمر بیشتری دست یابید و از ابتلا به انواع بیماری های روحی و جسمی پیشگیری کنید.خود مراقبتی شامل اعمالی اکتسابی، آگاهانه و هدف‌دار است که مردم برای خود، فرزندان و خانواده‌های‌شان انجام می‌دهند تا تندرست بمانند، از سلامت ذهنی و جسمی خود حفاظت کنند، نیازهای اجتماعی و روانی خود را برآورده سازند و از بیماری‌ها یا حوادث پیشگیری کنند.

خودمراقبتی شامل اقداماتی است آموختنی، آگاهانه و هدفمند که هر فردی برای خود، خانواده و دیگران انجام می دهد تا سالم بماند، از سلامت جسمی و روانی خود حفاظت کند، نیازهای اجتماعی خود را برآورده سازد، از بیماریها یا حوادث پیشگیری کند، از ناخوشی ها و بیماری های مزمن مراقبت کند و نیز از سلامت خود بعد از بیماری حاد یا ترخیص از بیمارستان حفاظت کند. خودمراقبتی به وضوح موجب افزایش کارآیی و مهارت های فردی ما می شود.

انواع خودمراقبتی:

۱-خودمراقبتی جسمی:

شامل خوردن غذای سالم و منظم، انجام ورزش روزانه، انجام معاینات پزشکی ادواری و منظم پیشگیرانه، دریافت خدمات و مراقبتهای پزشکی مورد نیاز، استراحت کافی هنگام بیماری، داشتن خواب و استراحت کافی، رعایت پوشش مناسب بر اساس فصول سال، رفتن به تعطیلات، اجتناب از وسایل، لوازم و رفتارهای پر خطر.

۲- خودمراقبتی روانی:

اختصاص وقت و زمان روزانه برای تفکر و تامل، مراجعه به روان پزشک یا روان شناس در صورت بروز مشکل یا ناراحتی روانی، انجام اقدامات لازم برای کاهش تنش و استرس، توجه به تجارب، آرزوها، افکار و احساسات خود، مطالعه شاهکارهای ادبی و هنری، اختصاص زمان مناسب برای رفتن به دامن طبیعت

۳- خودمراقبتی عاطفی:

معاشرت و مراوده با دیگران، برقراری ارتباط با خانواده و دوستان، مهربانی با خود و دیگران، افتخار به خود، گریه کردن وقتی که لازم است، جستجوی چیزهایی برای خندیدن، بیان خشم خود به روشی سازنده، اختصاص وقت برای بودن در کنار والدین و برادر و خواهر، مطالعه کتاب هایی که دوست شان داریم

۴-خودمراقبتی معنوی:

اختصاص زمان روزانه برای عبادت و نیایش، تلاوت و شنیدن آیات قرآن، انجام کارهای خیر و عام المنفعه، کمک به نیازمندان، شکر گذاری نعمت های الهی، احساس ارزش، خوشبینی و امید، شرکت در مراسم و مناسک دینی و مذهبی، مطالعه متون و ادبیات مذهبی و معنوی، تامل در ارزشها.

انواع خودمراقبتی

داشتن یک برنامه جامع خودمراقبتی به ما کمک می‌کند گام‌های کوچکی برای کاهش استرس و بهبود کیفیت زندگی خود برداریم. با خود مراقبتی، ما به صورت ارادی و فعالانه، زمانی را برای خودمان در نظر می‌گیریم تا کارهایی را انجام دهیم که موجب حفظ و تقویت جوانی و انرژی ما شود. خود مراقبتی،‌ اعتماد به نفس و عزت نفس ما را افزایش داده و بر شور و شوق زندگی و انگیزه موفقیت ما می‌افزاید.

خودآگاهی، اولین گام خودمراقبتی

برای خود مراقبتی باید در مورد آنچه که هستیم، آنچه که می‌خواهیم باشیم و دلایل‌مان برای چنین قصدی، دیدگاه روشنی داشته باشیم و سپس، باید توانمند شویم تا آگاهانه و فعالانه آنچه را که می‌خواهیم به واقعیت تبدیل کنیم. همه ما از نقاط قوت و ضعف خود آگاهیم و این آگاهی به ما قدرتی می‌دهد که با کمک آن می‌توانیم تغییراتی را به وجود آوریم و زندگی خود را تغییر دهیم.

 بنیان نظری خود‌مراقبتی همین است اما چند ملاحظه‌ جدی در این خصوص قابل‌تامل است:

یکم:
با این فرض که «من مالک خودم هستم»، آدمی نمی‌تواند جسم و جانش را تاراج کند و دست تطاول بر آن بگشاید. دایره‌ مالکیت ما به واسطه‌ تعهدات، دلبستگی‌ها و روابط انسانی و اجتماعی‌مان، محدودتر از آن است که در آغاز می‌پنداریم.

دوم:
با این فرض که «از من گذشته است»، انسان مجاز نیست افسار روزگارش را رها کند و جسمی فرسوده و ظاهری فرتوت به بار آورد. نشاط و شادابی و شور زندگی هیچ‌گاه از آدمی نمی‌گذرد گرچه که بروز و بیان آن گاه تغییر می‌کند.

سوم:
با این فرض که «من خودم را وقف فرزندانم می‌کنم» حق نداریم به خودمان بی‌توجهی کنیم. مادری که فرزندش را به کلاس شنا می‌فرستد و برایش غذایی مناسب درست می‌کند، قرار نیست از ترس اینکه به خوشگذرانی متهم شود، به استخر نرود یا غذای مورد علاقه‌اش را درست نکند یا سفارش ندهد. بعضی والدین، خود را از دست رفته می‌پندارند و به همین دلیل برای فرزندانشان آینه می‌گیرند اما خود، به خشت خامی بسنده می‌کنند.

چهارم:
از ترس اینکه «مبادا چیزی توش در بیاد» نباید از آزمایش و ارزیابی جسمی بگریزیم. این ضرب‌المثل دقیقی نیست که می‌گوید: «آب که از سر گذشت، چه یک‌وجب چه صدوجب» چرا که اگر یک‌وجب با سطح آب فاصله داشته باشیم، هنوز مجال دست تکان دادن و نجات است اما صد‌وجب که بگذرد، دیگر غرق شده‌ایم. فرق ما با مردم ژاپن این نیست که مثلا آنها کمتر سرطان می‌گیرند. اتفاقا شیوع برخی سرطان‌ها در آنها بیشتر است اما «خودمراقبتی» باعث می‌شود در همان مراحل اولیه سرطان‌شان کشف و مهار شود. همان سرطان‌ها در جامعه ما در بسیاری موارد دیرتر مشخص می‌شوند.

پنجم:
خود‌مراقبتی به این معنا نیست که مدام خود را به تیغ وسواس بکشیم. کشتی گرفتن با بیماری‌های خیالی، خیلی وقت‌ها واقعا ما را زمینگیر می‌کند و به خاک بیماری می‌نشاند.

ششم:
خودمراقبتی، مهارتی تدریجی است. از همان کودکی باید یاد بگیریم گلیم سلامت را از آب بیماری بکشیم و هر ناخوشی جزئی، عاجزمان نکند. کسی که در کودکی و نوجوانی یاد می‌گیرد در مهار بیماری‌اش مشارکت کند، در سنین بالاتر مستاصل و وابسته نمی‌شود و می‌داند چگونه ناخوشی‌اش را به ساحل سلامت بکشاند.

هفتم:
گاهی بیماران نمی‌خواهند چیزی از بیماری‌شان بدانند و مسئولیت بیماری‌شان را قبول نمی‌کنند. تحقیقات متعدد نشان داده است سرعت بهبود و آرامش روانی در بیمارانی که بار ناخوشی‌شان را به دوش می‌کشند، بیشتر است. خیال نکنیم آنکه از بیماری‌اش می‌گریزد ، آرام‌تر است.

هشتم:
گاهی می‌خواهیم به عزیزانمان محبت کنیم و به همین دلیل در هنگام بیماری، ساده‌ترین امور مثل نظافت شخصی‌شان را به عهده می‌گیریم. حواسمان باشد از دیگران موجوداتی وابسته و بی‌دست و پا نسازیم.

نهم:
کسانی که یاد گرفته‌اند از خودشان مراقبت کنند، کمتر در معرض مشکلات روحى و روانی مربوط به کهولت سن قرار می‌گیرند.

دهم:
از زمانی که به دنیا می‌آییم تا هنگامی که از این جهان می‌رویم، دارای وظیفه‌ایم. مسئولیت سلامت خود، یکی از این وظایف است

دانلود کتاب سفیران سلامت

رمز کلیه فایل های فشرده: www.behdashtiha.com

اسلاید خدمات و مراقبت1

اسلاید خودمراقبتی2

اسلاید آموزشی خود مراقبتی ( کلیات )

راهنمای استفاده از کتاب خودمراقبتی در ناخوشی های جزئی 1

راهنمای استفاده از کتاب خودمراقبتی در ناخوشی های جزیی.2

دریافت پاورپوینت آموزشی راهنمای  خودمراقبتی سفیران سلامت مدارس

منبع:کتاب راهنمای خودمراقبتی برای سفیران سلامت

مفهوم خود مراقبتی

خود مراقبتی اقدامات و فعالیتهای آگاهانه ، آموخته شده و هدفداری است که توسط فرد به منظور حفط حیات و تامین و ارتقاء سلامت خود و خانواده انجام میشودخود مراقبتی قسمتی از زندگی روزانه است و جایگزین مراقبت تخصصی و سازمانی نیست بلکه مکمل آن است و بیشتر به معنای تعامل با سیستم مراقبت از سلامت است تا استقلال از سیستم مراقبت تخصصی ، مهمترین دستاوردهای تقویت خود مراقبتی این است که افراد تصمیمات درستی درباره استفاده صحیح از مراقبتهای بهداشتی بگیرند و رفتارهای مراقبت از خود را به طور مناسب انتخاب و اجرا کنند خودمراقبتی عملی است که در آن هر فردی از دانش، مهارت و توان خود به عنوان یک منبع استفاده می کند تا به طور مستقل از سلامت خود مراقبت نماید.

                              استقلال = قدرت تصمیم گیری فرد درباره سلامت خود

خود مراقبتی جزء لاینفک تمام سطوح مراقبتهای بهداشتی اولیه و تخصصی بوده ، بنابراین اندکی تسهیل در روند اجرای خود مراقبتی می تواند وضعیت بهداشتی ، اقتصادی و اجتماعی کل جمعیت را بهبود بخشد.

عبارت خود مراقبتی اشاره دارد  به مجموعه فعالیتی هائی که فرد برای بهبود وضعیت جسمی ، روحی و روانی خود انجام می دهد.

 فعالیتهائی است  که فرد  را به مراقبت از خود متعهد می کند . زمانیکه افراد از نظر کمی ، کیفی قادر به مراقبت از خود نیستند بایستی مورد حمایت قرار بگیرند این حمایت می باید توسط اعضای خانواده ، نهاد های اجتماعی ، و مراقبین سلامت انجام میگیرد.

 تئوری خود مراقبتی برای اولین بار در حوزه سلامت توسطOREM   مطرح شد و در اصل مفهوم اصلی ان بیان دیدگاه انسان نسبت به خود است مراقبت از خود فعالیت پایداری است که توسط خود فرد ، برای فرد ، از زمان تولد تا مرگ اتفاق می افتد.

·         در این دیدگاه انسان خود هم عمل کننده است و هم هدف عمل .

·         خود مراقبتی فرایندی است که فرد طی ان از سلامت خود خفاظت می کند.

·         خود مراقبتی نیاز به حمایت دارد.

·         خود مراقبتی از مسئولیت انسان در قبال خود سخن می گوید.

·         نتیجه گراست.

·         خود مراقبتی از انتقاد از خود شروع می شود.

·         در این رویکرد توان و ظرفیتها فرد لازم و ضروری است .

·         این مراقبت ها نتیجه محور است  و بدنبال کسب هدفهای تعیین شده برای سلامت است.

·         قابلیت و تمایل به انجام عمل نیز ضروری است.

·         مراقبت از خود مهارت تدریجی است و به مرور زمان و با کسب تجربه ، آموزش و تربیت حاصل می شود .

·         مهمترین قسمت مراقبت  ، توانائی «انتقاد از خود»  و  « مدیریت خود» است .

·         خود مراقبتی فقط به معنی مراقبت از خود فرد نیست و مراقبت از فرزندان، همسایگان، هم محلی ها، همشهریان، پرسنل، دوستان، و محیط زیست را نیز شامل می شود.

حمایت از  خود مراقبتی   شامل موارد زیر است.

·         تامین اطلاعات در زمینه سلامت و کمک به کسب اطلاعات  مورد نیاز و تفسیران

·         فراهم سازی ابزار های توانمند سازی در زمینه های مختلف و فراهم سازی ابزارهای ساده و کاربردی برای ارزیابی خود

·         آموزش مهارتهای زندگی

·         هدایت گروههای اجتماعی ، تشکل ها و انجمن ها و فراهم سازی شبکه های اجتماعی سالم سلامت محور

·         کمک به تغییر نگرش نسبت به سبک زندگی

·         ایجاد محیط سالم برای مشارکت و کارهای گروهی

ویژگی های خودمراقبتی

·         داوطلبانه

·         آموخته شده

·         حق و مسئولیت همگانی

·         بخشی از مراقبتهای نوزادان، کودکان، نوجوانان و میانسالان و سالمندان

·         مراقبت از بزرگسالانی که قادر به خودمراقبتی نیستند

حیطه های خود مراقبتی ارتقای سلامت

·         اصلاح شیوه زندگی - پیشگیری از بیماری  - ارزیابی علایم -  حفظ سلامت  -  درمان بیماری -  توان بخشی

فواید خود مراقبتی

·         50 ٪ کاهش در روزهای غیبت از کار

·         40٪ کاهش در مراجعه به پزشکان عمومی

·         50٪ کاهش در بستری بیمارستانی

·         50٪ کاهش در مراجعه به مراکز اورژانس   

·         17٪ کاهش در مراجعه به پزشکان متخصص

مزایای فردی خودمراقبتی

·         انرژی ما را تجدید می کند.

·         استرس ما را کاهش می دهد.

·         چشم اندازی نو و احساسی مثبت برای زندگی به ما می بخشد.

·         احساس شادی، آرامش و صلح را در ما ایجاد می کند.

·         احساس سلامت وتندرستی در جسم خود می کنیم.

·         اعتماد به نفس و عزت نفس ما را افزایش می دهد.

·         شور و شوق زندگی و انگیزه موفقیت ما را افزایش می دهد.

هدف نظام جامع حمایت از خود مراقبتی

هدف نظام جامع حمایت از خود مراقبتی ،‌افزایش رفتارهای خود مراقبتی و ارتقای سلامت از طریق رویکرد توانمند سازی است در یک نظام خود مراقبتی اهداف کلی یک برنامه تقویت خود مراقبتی می تواند تلفیقی از گزینه های زیر باشد:

·         ایجاد انگیزه مناسب در فرد

·         ایجاد دانش سلامت و افزایش سواد بهداشتی

·         تقویت حسن ارزشمندی و برداشت فرد از خود

·         تقویت باور خود کارامدی فرد

·         افزایش مهارت استفاده از منابع سلامت فرد

·         ایجاد تعامل مناسب بین دریافت کنندگان و ارائه دهندگان خدمات سلامت

·         ایجاد مهارت های زندگی لازم به تناسب موضوع

·         نتایج حمایت از خود مراقبتی

·         بهبود سلامتی و کیفیت زندگی

·         افزایش رضایت بیماران

·         منطقی شدن استفاده از خدمات (نیاز کمتر به مشاوره ارائه دهندگان خدمات در مراکز مراقبت اولیه بهداشتی

·         کاهش ویزیت بیماران سرپایی و کاهش استفاده از منابع بیمارستانی

·         کاهش هزینه های سلامت

·         تاثیر دراز مدت برنامه خود مراقبتی

·         بسیاری از شواهد حاصل از مطالعات متعدد حاکی از آن است که مداخلات ارتقاء سلامت و خود مراقبتی در زمینه های مختلف ارتقاء سلامت مردم موثر بوده است

علائم زیر به ما کمک می کنند بدانیم که آیا به اندازه کافی از خود مراقبت می کنیم یا نه:

·         پایین بودن انرژی

·         استرس و ناامیدی

·         کمبود انگیزه

·         کمبود شور و اشتیاق به زندگی

·         مشکلات عاطفی(به راحتی گریه کردن، زود خشمگین شدن و...)

·         احساس ضعف و خستگی

·         مشکلات اشتها و خواب

پس از خودت مراقبت کن

·         غذای سالم بخور          

·         از ورزش لذت ببر          

·         احساس خوبی داشته باش              

·         از زندگی لذت ببر

دانلود فایل : خودمراقبتی1

دانلود فایل : خودمراقبتی2

دانلود فایل : خودمراقتبی3

دانلود فایل : خودمراقبتی4

دانلود فایل : خودمراقتبی5

دانلود فایل : خودمراقبتی6

توصیه‌های بهداشتی برای تهیه غذای نذری

نذری تنها مخصوص آیین مقدس اسلام نیست بلکه آنچه که از تاریخ برمی آید نشان از این سنت در دیگر ادیان الهی نیز هست توزیع و مصرف غذاهای نذری در فرهنگ ما، عمل ارزشمندی است. نذرکردن در مناسبت های مذهبی متعدد، با فرهنگ دینی ما رابطه ای مستحکم و طولانی مدت دارد.پیوند نذری دادن نشان از بزرگداشت و تعظیم شخصیت های محوری مورد توجه در آن آیین ها نیز هست.

نذری و نذری دادن یاد آوری کننده ارزشهای اجتماعی نظیر برابری، تعاون، اتحاد، نظم، تعادل و توازن است؛ همکاری مردان و زنان برای نذری دادن و در کنار هم بودن آنها هنگام طبخ نذری، نشانه همراهی آنان در همه شرایط و زمان هاست.مراسم نذری دادن مملو از ارزشهای انسانی و اسلامی است که در کنار همیاری و دوستی مردم، نشان دهنده فرهنگ، آداب و رسوم و عقاید و سنتهای ماست و نشانه هایی از عواطف –احساسات و یکدلی مردم و شریک بودنشان در عزای سرور و سالار شهیدان است.

محرم که می آید هیئت‌های عزاداری رونق ویژه‌ای می‌گیرند.دیگ‌های بزرگ و کوچک روی اجاق‌های گازی و چوبی می‌نشینند تا پذیرایی نذری‌هایی باشند که دوستداران امام(ع) نذر کرده‌اند؛آیین نذری دادن به عزاداران امام حسین(ع)و غذاهای نذری ماه محرم سنتی دیرینه و پسندیده در میان اکثر مسلمانان و به خصوص شیعیان دنیاست که با عزاداریهای این ایام عجین شده و در کشورمان رواج بیشتری دارد و شب و روز تاسوعا و عاشورا به اوج خود می رسدکه هیئت‌های عزاداری و مردم اقدام به تهیه غذای نذری می‌کنند؛با توجه به این که این غذاها بین افراد زیادی توزیع می شود، درصورت رعایت نکردن اصول بهداشتی، می تواند سبب گسترش بیماری های واگیردار و یا مسمومیت های غذایی بین مصرف کنندگان شود. رعایت اصول بهداشتی در این موارد، از اهمیت ویژهای برخوردار است که به تعدادی از آن ها اشاره می کنیم:

پیشنهادات در مورد خرید مواد اولیه

* دام و طیور مورد مصرف را از مراکزی تهیه کنید که تحت نظارت مراکز بهداشتی هستند.
* روغن مورد نیاز تنها از انواع روغن مایع(مایع معمولی و مایع مخصوص سرخ کردن) خریداری شود.
* سنگ نمک اغلب دارای ناخالصی‌های زیادی است که برای کبد و کلیه زیان‌آور است. بنابراین نمک مورد نیاز را تنها از انواع نمک‌ های یددار تصفیه شده تهیه کنید. از خریداری و انبار کردن نمک به مقدار زیاد خودداری کرده و نمک خریداری شده را در ظروف در بسته و غیرقابل نفوذ به نور نگهداری کنید.
* در صورت استفاده از ماست یا لبنیات، از انواع کم چرب آن ها استفاده کنید.
* در صورت استفاده از کره سعی کنید آن را یا از نوع حیوانی کم ‌چرب یا گیاهی با اسیدچرب ترانس پایین تهیه کنید.

پیشنهادات در مورد تهیه غذا

-سعی کنید آبگوشت را به صورت پرچرب تهیه نکنید.

-سبزی خوردن مصرفی را با دقت بشویید و ضدعفونی کنید.

-چنان چه نذر شما توزیع شیر است از شیرین کردن آن خودداری کنید.

-به جای قند و شکر برای مصرف چای از کشمش و خرما استفاده کنید.

- تا حد امکان از مصرف دنبه گوسفند برای سرخ کردن مواد اولیه خودداری کنید.

-از استفاده زیاد از شکر در تهیه شله ‌زرد ، انواع شربت ‌ها و نذری ‌های شیرین خودداری کنید.

-با توجه به نقش نمک در افزایش فشار خون از حداقل مقدار نمک در طبخ غذاها استفاده کنید.

- سعی کنید توزیع میوه را هم به عنوان یکی از مواد غذایی که می ‌شود، نذر کرد در نظر بگیرید.

- باقی‌ مانده غذاها را در یخچال و سردخانه نگهداری کرده و از گرم کردن چند باره آن خودداری کنید.

-از مصرف زیاد روغن در تهیه غذاها خودداری کنید. استفاده از غذاهای آب پز و یا کبابی در این مورد بهتر است.

-حتی ‌الامکان به جای نوشابه‌ های گازدار از دوغ و یا آب برای نوشیدن استفاده کنید. می‌توانید با اضافه کردن سبزی‌ های معطر دوغ را خوش طعم ‌تر کنید.

-به طور کلی غذاها به طور کم چرب تهیه شوند. به طور مثال پوست و چربی مرغ یا چربی قابل رویت گوشت را پیش از طبخ جدا کنید.-از سرخ کردن غذاها تا حد امکان اجتناب شود. در مواردی که نیاز به سرخ کردن مواد غذایی وجود دارد فقط از روغن مایع مخصوص سرخ کردن استفاده کنید.

-کره را روی برنج نریزید. از بسته ‌های جداگانه و کوچک کره استفاده کنید. در صورت استفاده از این کره‌ها به دلیل این که به سرعت آب شده و وارد غذا می ‌شوند، آن را روی برنج داغ قرار ندهید.

-درباره مرغ و انواع گوشت چه به صورت آب پز و چه به صورت کبابی دقت کنید که کاملا پخته شوند تا از انتقال بیماری ‌های واگیر جلوگیری شود.

-برای تهیه انواع خورش ‌ها ، سبزی ‌های مصرفی از قبیل کدو، بادمجان، کرفس و سبزی قورمه با روغن کم و به مدت کوتاه تفت داده شوند.

-در طبخ کباب ‌کوبیده دقت شود که از گوشت کم چرب استفاده شود و تمام قسمت‌های آن به طور یکنواخت مغزپخت شود.

-از آنجا که نقــش مهــم و موثر سبزی‌ ها در پیشگیری از ابتلا به بیماری ‌های قلب ‌و‌عروق، سرطان، بیماری ‌های گوارشی و غیره به اثبات رسیده است، غذاهای مختلفی که حاوی سبزی هستند،طبخ شود. به ‌عنوان مثال تهیه غذاهایی مثل لوبیاپلو، باقلاپلو، شویدپلو، عدس‌پلو، استامبولی و ... به منظور افزایش مصرف انواع سبزی و حبوبات توصیه می ‌شود.

-در صورت استفاده از حبوبات و مواد اولیه ‌ای که امکان وجود سنگ در آن ها هست یا از انواع پاک شده استفاده کنید و یا آن ها را به دقت پاک کنید.

-از تهیه انواع سالاد حاوی سس زیاد اجتناب کنید. چنانچه در مراسم سالاد سرو می ‌شود نسبت به رعایت اصول بهداشتی در تهیه سبزی‌ های آن دقت کرده و سس سالاد را روی آن نریزید. می ‌توانید از بسته‌ های کوچک سس به صورت جداگانه استفاده کنید.

-به مقدار مورد نیازتان غذای نذری دریافت کنید. از دریافت مقادیر بیشتر از نیاز که در نهایت مجبور به دور ریختن آن می ‌شوید، خودداری کنید.

-آش‌ ها از بهترین غذاهایی هستند که به عنوان نذری تهیه می ‌شوند البته به شرط این که یک وجب روغن روی آن ها نباشد.

-چنانچه برای سرو غذا،چای و نوشیدنی از ظروف یک ‌بار مصرف استفاده می ‌کنید، به بهداشتی بودن آن ها توجه کنید.

- از مصرف «سنگ نمک» برای خیساندن برنج جداً خودداری شود. سنگ نمک به دلیل ناخالصی هایی مانند گچ، آهک، شن و ماسه و آلودگی های مختلف، سلامت فرد را به خطر می اندازد؛ بنابراین نمک موردنیاز را، باید از نمک های یددار تصفیه شده تهیه کرد.

-از سوزاندن غذا در زمان پخت (برای تهیه ته دیگ) خودداری و از مصرف بخش های سوخته غذا نیز، پرهیز شود، زیرا این بخش ها، حاوی مواد سرطانزا هستند.

- از آنجا که غذای نذری در حجم بالایی پخته می شود و امکان نگهداری صحیح آن داخل یخچال وجود ندارد، بهتر است کار پخت و پز ناهار نذری را از صبح همان روز و شام نذری را از عصر همان روز شروع کرد، زیرا اگر دمای غذا برای مدت بیشتر از 2 ساعت، بین 15 تا 30 درجه سانتی گراد باقی بماند، امکان فساد مواد  و نفوذ آلودگی های میکروبی و باکتریایی وجود خواهد داشت.

-بهتر است تا زمان توزیع و سرو، غذا روی حرارت بماند و در آخرین زمان ممکن، داخل ظروف پخش ریخته شود. با این کار، احتمال فاسدشدن غذا به حداقل ممکن می رسد.

-مناسب ترین ظروف برای توزیع غذاهای نذری، ظروف یکبارمصرف با پایه گیاهی و تجزیه پذیر هستند؛ درصورت عدم دسترسی به آنها، می توان از ظروف سلولزی استفاده کرد.

-در صورت عدم رعایت بهداشت به هنگام طبخ غذاهای نذری، احتمال بروز بیماری های عفونی، روده ای و بروز مسمومیت های غذایی زیاد است. افرادی که غذای نذری را می پزند، باید از لحاظ سلامت و بهداشت در شرایط مطلوب باشند و دست های خود را قبل از تهیه غذا با آب و صابون بشویند.

-تمام سطوحی که برای تهیه غذا و آشپزی استفاده می شود، قبل از هرگونه پخت و پز باید شسته، تمیز و ضدعفونی شده باشند و نیز تمام غذاها به ویژه گوشت، ماکیان، ماهی و تخم مرغ، باید به طور کامل پخته و در ظروف جداگانه نگهداری شوند.

-چربی های اضافه همراه با گوشت و پوست مرغ (که حاوی کلسترول فراوان است) باید قبل از طبخ به طور کامل جدا شود. برای حفظ سلامت و خواص مواد غذایی نیز، باید غذاهای خام و پخته جداگانه نگهداری شوند.

-گاهی از مواد رنگ دهنده یا طعم زا به جای زعفران در تهیه شله زرد، حلوا، انواع خورش (مانند قیمه) یا برخی شربت ها، استفاده می شود که اگر این مواد غیرخوراکی بیش از مقدار استاندارد مصرف شود، غذا را ناسالم می سازد.

# افراد دچار یبوست و کم خونی نیز از خوردن چای زیاد بپرهیزند

# افراد چاق و دچاراضافه وزن نیز نباید مقدار زیادی نذری در یک روز مصرف کنند.

# افراد دچار نقرس نیز باید توجه داشته باشند که از گوشت قرمز زیاد استفاده نکنند.

# افرادی که به ادویه ها یا کاکائو حساسیت دارند از خوردن چای دارچین و شیرکاکائو زیاد پرهیز کنند.

# با وجود علاقه همه به خوردن نذری امام حسین(ع) نباید در مصرف آنها زیاده روی کرد و خوردن چند نذری پشت سرهم می تواند باعث سوء هاضمه و ناراحتی گوارشی گردد.

# افراد دچار چربی خون و فشار خون بالا و سابقه بیماری های قلبی نباید از خورشت های چرب استفاده کنند. بنابراین در صورت گرفتن یک نذری پرچرب از خوردن قسمت چرب غذا بپرهیزند و به یاد داشته باشند که تبرک با یک دانه برنج نیز میسر است.

به هر حال در هر محفلی که دیگی به نیت آقا بر اجاق گذاشته شود، شمعی در دل سقاخانه ای افروخته شود و یا باران اشکی بر کویر گونه هایمان بنشیند، در حقیقت چراغ آگاهی روشن شده است؛ تا در این ایام همراه با شورمان شعور و معرفت اهل بیت عصمت و طهارت را بیشتر در یابیم.اما گاهی اوقات چشم و همچشمیها، ریخت و پاشهایی و سفره هایی که پای آن فقرا و افراد مستحق نمی نشینند از آسیب های این سنت زیباست که با تبلیغات و آگاهی رسانی در سالهای اخیر کمتر شاهد این موارد بوده ایم.

شاید بهترین نذرها برای مقابله با شبیخون فرهنگی دشمن و بالا بردن آگاهی قشر جوانمان توزیع محصولات فرهنگی مانند سی دی های سخنرانی موثر –کتب مذهبی ساده و زیبا و قابل فهم برای عموم مردم - در بین جماعت عزادارباشد.در این میان برخی کاندیداهای انتخابات مجلس شورای اسلامی نیز با ورود به هیأت های حسینی، ضمن ایراد سخنرانی‌های انتخاباتی و سیاسی، حاضران را برای شرکت در مراسم نذری خود دعوت می‌کنند.پیش از این خبرهایی مبنی بر پخش تراول داخل کتاب، ولیمه‌های انتخاباتی زودرس و افطاری‌های انتخاباتی منتشر شده بود که ظاهراً پدیده جدید نذری‌های انتخاباتی نیز به ان اضافه شده است.

*امیدواریم توانسته باشیم سهمی کوچک، در هرچه بهتر برگزارشدن این فریضه بزرگ، داشته باشیم.

توصیه های بهداشتی برای شروع سال تحصیلی

چند روزی بیشتر به اول مهر و بازگشایی مدارس باقی نمانده است. هم برای کلاس اولی ها و هم برای بقیه ی بچه ها، این روزهای آخر از اهمیت بالایی برخوردار است. بنابراین والدین باید تلاش کنند که بچه ها را از هر لحاظ برای شروع یک سال تحصیلی جدید آماده کنند. در این بین کاهش استرس بچه ها، رسیدگی به مسائل سلامتی شان، آماده سازی روحی روانی آنها، تنظیم ساعات خواب و خوراک و غیره از اهمیت بالایی برخوردار است.

بچه ها را به ساعت جدید عادت دهید

از اول مهر ساعت ها، یک ساعت به عقب کشیده می شوند و لازم است بچه ها به این ساعت جدید عادت کنند. در گام اول لازم است که این چند روز باقیمانده اجازه ندهید بچه ها صبح ها تا دیروقت بخوابند و یا اینکه شب ها تا دیر وقت بیدار بمانند. دیر خوابیدن مانع از احیای درست سلول های مغز در بچه ها شده و تمرکز آنها را سلب می کند.می توانید از چند روز قبل، ساعت را به عقب بکشید تا بچه ها به ریتم جدیدعادت کنند. کلاس اولی ها را تشویق کنید تا ساعت نه شب بخوابند. به آنها یاد بدهید که نیم ساعت قبل از خواب، مطالعه کنند.

سر ساعت معینی به بچه ها غذا بدهید

در این روزهای باقی مانده، در خصوص مدرسه و شرایط تحصیلی با بچه تان گفتگو کنید، بخصوص اگر کلاس اولی باشد. او را از نظر روحی روانی برای پذیرش دنیای جدید و آدم های جدید آماده کنید.تعطیلات و مسافرت های آخر تابستان باعث می شود که وقت غذا خوردن به هم بریزد. قبل از بازگشایی مدارس تجدید نظری در این باره کنید. بچه ها باید تغذیه ی سالم و منظمی داشته باشند تا سالم بمانند.صبحانه ی قبل از رفتن به مدرسه از اهمیت بالایی برخوردار است. با شروع مدارس حتما بچه ها را ساعتی بیدار کنید که فرصت کافی برای خوردن یک صبحانه ی کامل را داشته باشند.

یک چکاپ کامل بدنی انجام دهید

معمولا مدارس برای کلاس اولی ها این کار را انجام می دهند. اما شما برای همه ی بچه مدرسه ای ها در هر سنی این کار را انجام دهید. معاینه چشم، گوش و دندان ها از اهمیت بالایی برخوردار است. حتما حواستان به واکسن بچه ها باشد.امکان دارد بچه ها صرفا به خاطر اینکه چشم شان ضعیف است و یا گوششان مشکل دارد، تبدیل به شاگردی تنبل شوند و شما علت اصلی افت تحصیلی شان را متوجه نشوید. در نتیجه یادتان باشد بچه ها زمانی نتایج بهتری کسب می کنند که از سلامت خوبی برخوردار باشند.

پوست سر او را بررسی کنید

این چند روز مانده به مدرسه بهترین فرصت برای رسیدن جدی تر به سلامت بچه هاست. در این روزها پوست سر بچه ها را با دقت بررسی کنید، چون تماس بچه ها با هم در مدرسه زمینه را برای تکثیر شپش سر فراهم می کند.موهای بچه ها را ببندید و به آنها یاد بدهید که لوازم شخصی مانند شانه، کلاه، شال گردن و غیره را به بچه های دیگر ندهند و از لوازم شخصی آنها نیز استفاده نکنند.اگر متوجه وجود شپش در سر آنها گشتید، نگران نباشید، چون شپش سر یک بیماری خطرناک و جدی نیست. اما لازم است که مسائل بهداشتی در جهت رفع آن در پیش گرفته شود.

اگر کودکان از خارش پوست سر شکایت می کنند و شما متوجه وجود شپش ها شده اید، می توانید با مراجعه به پزشک و استفاده از داروهای ضدشپش، این مشکل را رفع کنید. البته حواستان باشد که استفاده از این داروها برای کودکان زیر شش سال و خانم های باردار ممنوع است. در هر حال بهتر است با یک پزشک متخصص مشورت کنید تا خیالتان راحت شود.

از نظر روحی روانی آنها را آماده کنید

در این روزهای باقی مانده، در خصوص مدرسه و شرایط تحصیلی با بچه تان گفتگو کنید، بخصوص اگر کلاس اولی باشد. او را از نظر روحی روانی برای پذیرش دنیای جدید و آدم های جدید آماده کنید.نیازی نیست به او استرس بدهید. با زبانی که متناسب با سن و سال اوست صحبت کنید. از در دوستی وارد شوید. به او بگویید که قرار است با بچه های جدیدی آشنا شود که متفاوت هستند. او را برای انجام کارهای جدید، درس خواندن، مشق نوشتن و غیره آماده کنید.

اگر استرس دارد به او بگویید که درکش می کنید و همه ی بچه های هم سن و سال او همین حس را دارند. هیچ وقت پشت سر معلم یا بچه های دیگر بدگویی نکنید. به او اطمینان خاطر دهید اگر مشکلی پیش بیاید در کنار او هستید و به کمک هم هر مشکلی را از پیش رو برخواهید داشت. با همین حرف های ساده به میزان زیادی از استرس مخرب کاسته کودک مدرسه ای تان خواهد شد.یادتان باشد بچه ی مضطرب آسیب پذیرتر بوده و سلامتی شکننده تری خواهد داشت. بنابراین با این استرس ها مقابله کنید.

استرس مسیر خانه تا مدرسه را کاهش دهید

برای کلاس اولی ها که تا حالا مدرسه ی خود را ندیده اند و یا بچه هایی که برای اولین بار به مدرسه ی جدید می روند، مسیر ناشناخته کمی استرس آور است.بهتر است قبل از روز اول مدرسه، با هم چندین بار مسیر خانه تا مدرسه را طی کنید. اگر امکان دارد او را به داخل مدرسه ی جدید برده و حیاط، کلاس ها و محیط را به او نشان دهید. شناخت بیشتر محیط، استرس را کاهش و اعتماد به نفس بچه ها را افزایش می دهد.

روز اول مدرسه:عجله ممنوع

روز اول مدرسه زودتر بیدار شوید تا استرس دیر رسیدن به مدرسه را نداشته باشد. صبحانه ی کاملی به بچه تان بدهید و با آرامش لباس هایش را عوض کنید. خوراکی ها مدرسه را در کیفش گذاشته و خودتان او را به مدرسه برسانید.در این روز تا حد امکان از استرس، عجله و یا درگیری با افراد دیگر بپرهیزید، چون سلامت روحی بچه تان را با مشکل جدی مواجه خواهد کرد.

لزوم تغییر در رویکردهای مبارزه با اعتیاد

رابطه اعتیاد با جامعه یک رابطه دوسویه است، آسیب های اجتماعی همچون فقر، طلاق، نارضایتی از زندگی، نبود نشاط اجتماعی بسترساز رشد اعتیاد در جامعه هستند و در یک تسلسل بی پایان اعتیاد می تواند آسیب های ذکر شده را به وجود آورد.متاسفانه باندهای مافیایی از تولید و توزیع مواد مخدر سودهای کلانی به جیب زده و چرخه اقتصادی بزرگی به وسیله این مواد افیونی نه تنها در ایران که در کل جهان به وجود آمده و مبارزه با آن را مشکل می سازد.اگر در گذشته های نه چندان دور تنها چند ماده مخدر در بازار وجود داشت و مصرف کننده مجبور بود به همان مواد سنتی اکتفا کند؛ اما امروز انواع مواد مخدر صنعتی بازاری متنوع و حق انتخابی گسترده را برای فرد معتاد فراهم کرده است.اعتیاد در کشور ما امروزه به یک مسئله اجتماعی تبدیل شده است که علی رغم تلاش های زیادی که برای کنترل آن صورت می گیرد اما موفقیت های چندانی حاصل نمی شود و بسیاری از خانواده های ایرانی با این موضوع سرو کار دارند.

اعتیاد به مواد مخدر یکی از مهم‌ترین و شاخص‌ترین مسائل اجتماعی کشور به شمار می‌رود. این معضل زمانی چالش‌برانگیز‌تر شده است که شاهد تغییر رویه مصرف معتادان از سنتی به صنعتی هستیم به طوری که شیشه و کراک جای تریاک و حشیش را گرفته و این یعنی زنگ خطری برای خانواده و جامعه. در واقع افراد معتاد در 4 گروه مختلف یعنی آرام بخش ها، شادی گرایان، گروههای محرک و همچنین گروه‌های علاقه‌مند به مواد مخدر اختلال آور و توهم زا قرارمی گیرند، جوانان و نوجوانان معمولا با هدف دستیابی به شادی، نشاط و آرامش، دنبال مواد مخدر هستند و از آنجایی که مواد مخدر صنعتی ارزان تر و راحت تر از مواد سنتی مهیا می شود آنها را ترغیب می کند برای رسیدن به آن شادی و آرامش کاذب و لذا مصرف این نوع مواد را جایگزین شکل سنتی آن می نمایند.

به‌طور کلی وقتی تولید یک محصول یا کالایی در جامعه افزایش یابد بر اساس قانون عرضه و تقاضا، میزان استفاده از آن نیز بالا می رود، متاسفانه بیش از 90 درصد انواع مواد مخدر صنعتی به اشکال مختلف در آشپزخانه های زیر زمینی کشور تولید و با هزینه بسیار ناچیز در اختیار مصرف کننده قرار می گیرد و مصرف کننده نیز به دلیل ارزان بودن، استفاده راحت تر و سهولت دسترسی این نوع مواد را بر نوع سنتی آن ترجیح می دهند.بی اطلاعی و ناآگاهی از دیگر دلایل مهم افزایش مصرف مواد مخدرصنعتی در بین جوانان و نوجوانان است، متاسفانه هیچ نوع برنامه آموزشی در دانشگاهها و حتی رسانه های ما در جهت شناساندن اشکال مختلف مواد مخدر صنعتی که بسیاری از آنها به‌صورت قرص های آرام بخش به جوانان و سایر قشرهای مردم داده می شود وجود ندارد و گاه اسامی برخی از این مواد نظیر شیشه، کراک و هروئین و در نهایت اکستازی شنیده می شود و صدها ماده مخرب اعتیاد آور دیگر نظیر کریستال، LSD، آمفتامین، جی اچ بی، کتامین، مسکالین، پان پراگ، دیفنوکسیلات و غیره را نه شنیدیم و نه می توانیم تشخیص دهیم، بر همین اساس بسیاری از این قرص ها به شکل آرام بخش های معمولی بین قربانیان آن رواج پیدا می کند، به‌طوری که آنها از اعتیاد آور بودن این مواد بی اطلاع هستند.

متاسفانه بسیاری از مصرف کنندگان شیشه، این ماده را به دلایلی از جمله افزایش غیرعادی انرژی، لاغرکننده بودن، کمبود نیاز به خواب و افزایش فعالیت جسمی، برانگیختگی جنسی، نشئگی، عدم وابستگی جسمی و تجربه خماری، جزء مواد اعتیاد آور تلقی نمی کنند، در حالی که برخلاف مواد مخدر سنتی، وابستگی به مواد مخدر صنعتی از جمله شیشه کاملا روانی است و عوارض مصرف این مواد خطرناک به‌صورت اختلال روانی، افسردگی شدید، اضطراب دائم، ضعف اراده، توهم، هذیان گویی، اختلالات شناختی، مغزی و رفتاری به‌صورت طولانی مدت بروز می کند.بنایراین ضروری است مراکز آموزشی مختلف بخصوص دانشگاه ها و رسانه های جمعی، رواج مواد مخدر صنعتی در جامعه را به عنوان یک واقعیت تلخ بپذیرند و با تولید برنامه های آگاهی بخش، اجازه ندهند از ناآگاهی جوانان ما سوء استفاده شود.متاسفانه اکثر تفریحاتی که جوانان جامعه ما می توانند از آنها استفاده کنند نظیر ورزش، رفتن سینما و غیره، نیازمند هزینه است و جوانان به دلیل بیکاری، وضعیت نامناسب اقتصادی و برخی محدودیت های دیگر، نمی توانند به راحتی به تفریح سالم بپردازند، بنابراین خلا های خود را با مصرف مواد مخدر صنعتی که تقریبا ارزان ترین تفریح بین آنهاست، پرمی کنند.

تعادل میدان نیرو در جامعه به هم خورده است یعنی نیروهای برانگیزنده به اعتیاد و مواد مخدر در بین جوانان بیشتر از نیروهای بازدارنده است. اگر ما انسان را به یک خط افقی تشبیه کنیم، نیروهایی که از اطراف بر او وارد می شود، تعادلش را بر هم می زند. خانواده فاسد، طلاق، فقر، دوستان ناباب، پول زیاد، برنامه های ماهواره‌ای و چت کردن نیروهای برانگیزنده هستند و در مقابل پلیس، زندان و اعدام به عنوان نیروهای بازدارنده در جامعه شناخته می‌شوند.در حال حاضر چون نیروهای بازدارنده ضعیف تر از نیروهای برانگیزنده هستند، مسئله اعتیاد درمیان نوجوانان زیاد شده است.در واقع در جامعه ما تعادل میدان نیرو به هم خورده است.نداشتن اوقات فراغت، موسیقی خوب و امید به آینده و نداشتن برنامه های تلویزیونی خوب و آموزنده تاثیر زیادی بر افزایش آماراعتیاد در ایران دارد.ما برای کاهش آمار اعتیاد در جامعه باید شادی و امید به آینده را گسترش دهیم. نقش خانواده در این مسئله بسیار زیاد است.از سوی دیگر متاسفانه آموزش و پرورش بیماراست، چون قدرت مدیر و ناظم از بین رفته  و بی اعتبار شده اند. در گذشته به خاطر فساد اخلاقی دانش آموز اخراج می شد ولی در حال حاضر این اختیار از مدیر سلب شده است .

مبارزه با هر خطری منوط به شناسایی ابعاد آن است و چنانچه این شناخت هرچه دقیق تر و عمیق تر صورت گیرد، از قابلیت اتکای بیشتری برخوردار است.جمع آوری اطلاعات درحوزه های زیستی، رفتاری، اجتماعی و قانونی تصویر جامع و همه جانبه ای از وضعیت سوء مصرف مواد مخدر در اختیار قرار می دهد تا بتوان از طریق راهکاری دانش بنیان با این معضل جهانی مواجه شد.اعتیاد همچون دیگر پدیده های اجتماعی که با انسان سر و کار دارند، بسیار پیچیده است.ویژگی های جسمانی و روانی در زمینه های گوناگون اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، سیاسی و نظایر آن در نضج، سرایت و شیوع این پدیده یا ممانعت از آن نقش دارند.آگاهی به عوامل و دلایل فرهنگی و اجتماعی در شیوع این پدیده می تواند در تنظیم راهبردهای مناسب در حوزه کاهش تقاضا، پیشگیری، درمان، کاهش آسیب و بازتوانی یاری رسان باشد. اعتیاد در جامعه امروز مسئله اجتماعی بحران سازی است که بیشترین آسیب را به نهاد خانواده وارد می سازد و مانع از تحقق ضرورت ها و اهداف کارکردی این نهاد موثر می شود.

جلوگیری از عرضه مواد مخدر در سطح شهرها یکی از موضوعات مهم در پیشگیری از مصرف مواد مخدر است. مواد مخدر امروز به آسانی و گاهی با قیمت‌های ارزان در دسترس معتادان قرار می‌گیرند در حالی که باید اقدامات وسیعی جهت مبارزه با عرضه مواد مخدر انجام گیرد.دشمنان نظام و انقلاب در خارج از مرزهای کشور برای جوانان و نوجوانان ما برنامه‌ریزی می‌کنند تا آنها را به انحطاط بکشانند،لذا جهت پیشگیری از اعتیاد و مبارزه با نقشه شوم دشمنان انقلاب باید با برنامه‌های فرهنگی مدون مانع از گرایش به مصرف مواد مخدر در کشور شد.تنها با گذاشتن مسئولیت بر عهده ستاد مبارزه با مواد مخدر و نیروی انتظامی از رسیدن به نقطه مطلوب فاصله می‌گیریم،مباحث مربوط به اعتیاد و پیشگیری از آن باید در سطح وسیعی از کشور مطرح شود و آموزش‌ها نیز در این زمینه به روز شده و ارتقا یابد .

هم اکنون یک میلیون و 325 هزار مصرف کننده مواد مخدر در کشور وجود دارد که نزدیک به 10 درصد آن را زنان تشکیل می دهند وبیش از 26 درصد مصرف کنندگان مواد مخدر از مواد صنعتی بویژه  شیشه  استفاده می کنند در گذشته متاسفانه به مردم القا شده بود که مبارزه با مواد مخدر تنها بر عهده حکومت و دولت است و مردم نقش مهمی در این زمینه ندارند. اما امروزه همگان دریافته‌اند که این مسئله تنها بر عهده یک نهاد نیست بلکه همه باید مشارکت کنند تا شاهد نتایج موثر در کاهش و کنترل مواد مخدر در جامعه باشیم.باید دستگاه‌های مسئول همچون ستاد مبارزه با مواد مخدر، پلیس، شهرداری، هلال احمر، صدا و سیما، مطبوعات و... بیش از گذشته در بحث‌های فرهنگی ورود یابند و برنامه‌های مدونی را با همکاری یکدیگر اجرا کنند تا علاوه بر ارتقای دانش مردم در زمینه‌های پیشگیرانه، فرهنگ‌سازی لازم هم انجام شود.عوارض مصرف روان‌گردان‌ها و محرک‌‌ها بسیار وحشتناک بوده و متاسفانه مصرف این ماده مخدر در میان زنان هم راه یافته که مبارزه با تولید و عرضه و توزیع این مواد در پیشگیری از اعتیاد بسیار حائز اهمیت است. ضرورت آموزش و ارائه راهکارهای پیشگیرانه از این مواد میان افراد جامعه وجود دارد و دست اندرکاران و مسئولان باید اقدامات آموزشی را بیش از گذشته و با کیفیت بیشتر مورد توجه قرار دهند. 

اگر ما بتوانیم آسیب های اجتماعی را واقعا اجتماعی کنیم و برای کاهش این آسیب ها مردم را درگیر و دغدغه مند کنیم قطعا به نتایج بهتری دست پیدا خواهیم کرد.فعال شدن سازمان های مردم نهاد  قدمی مثبت برای کاهش اعتیاد است.مردم ما آشنایی کمی با سازمان های مردم نهاد دارند و رسانه ها باید نقش پررنگ تری برای آشنایی مردم با این سازمان ها ایفا کنند تا هم مردم و هم ارگان های مربوطه همکاریNgo ها را بپذیرند و بتوان برای مبارزه با این بلای خانمانسوز راه حلی موثر پیدا کرد.
عدم وجود سیاست گذاری مشخص در حوزه حمایتی و آسیب های اجتماعی، نداشتن متولی مشخص در حوزه آسیب های اجتماعی، رویکرد صرف سیاسی، امنیتی، قضائی و انتظامی به مسائل در حوزه آسیب ها و جدی گرفته نشدن امور اجتماعی بویژه آسیب ها، عدم ارزیابی مستمرطرح ها و برنامه های اجتماعی، توجه به آسیب دیدگان به جای توجه به آسیب ها، عدم ایجاد هماهنگی کامل بین سازمان های ارائه کننده خدمات در زمینه حمایتی و آسیب، فقدان برنامه ای جامع در زمینه آسیب های اجتماعی کشور، عدم توجه کافی به برنامه های اجتماع محور منطقه ای و محلی و غیره از جمله موارد و مشکلاتی است که درخصوص بحث آسیب ها در کشور با آنها مواجه هستیم.

آموزش مهارت‌های زندگی، شاد بودن به صورت مستقیم و غیرمستقیم در ارتقای بهداشت روانی موثر است و سبب جلوگیری از مصرف مواد و روی آوردن به انواع مواد مخدر می‌شود.جلوگیری از افزایش مصرف کنندگان مواد مخدر سنتی و صنعتی نیازمند همکاری و همدلی دستگاه های اجرایی و نهادهای ذیربط است.همان‌گونه که انقلاب ایران اسلامی بعد از گذشت 36 سال توانسته در تمام عرصه ها به خوبی در دنیا بدرخشد، ان‌شاءالله با یاری خداوند متعال و همیاری همگان بتوانیم در کشور شاهد ریشه کنی مصرف مواد مخدر باشیم.نگرانی‌ دیگری که در کنار اعتیاد به مواد مخدر و محرک وجود دارد و باید درباره آن هم هشدار داده شود، رواج مصرف قلیان و سیگار در بین نوجوانان و جوانان است. این موضوع در جامعه ما هنوز به فرهنگ تبدیل نشده ولی با رشدی که در مصرف آنها می‌بینیم، جای نگرانی دارد چراکه دریچه‌ای است برای ورود آنها به مصرف مواد مخدر.