بهداشت خواب

بهداشت خواب

1.    سعی کنید برنامه خواب منظمی داشته باشید. این کار ساعت بیولوژیکی بدن شما را تنظیم می‏کند
2.    قبل از خواب غذای سبکی میل کنید.
3.    خوردن یک غذای سنگین قبل از خواب باعث سوزش معده (ترش کردن)، سوء هاضمه و احساس نیاز به دفع ادرار را می گردد در نهایت منجر به اختلال در خواب می‏شود.
4.    مصرف برخی داروها و حتی داروهای گیاهی عوارضی مانند بی‏خوابی را به دنبال دارند بنابراین همیشه بروشورهای همراه داروها را مطالعه نموده و در این مورد با پزشک خود مشورت نمایید
 5.  مصرف چای یا قهوه قبل از خواب به دلیل ورود کافئین به بدن و کشیدن سیگار و ورود نیکوتین موجود در سیگار به بدن از علل بی‏خوابی هستند
6. ورزش کردن درست قبل از رفتن به رختخواب موجب می‏شود که فرد احساس نشاط کرده و دیرتر به خواب برود. پس سعی کنید چند ساعت قبل از خواب ورزش کنید
7. چرت زدن در طول روز باعث می‏شود فرد دیرتر به بستر برود و این مسئله خواب را به هم می‏زند.
5.    در صورت نیاز به خواب نیمروزی سعی کنید کمتر از یکساعت آن هم قبل از ساعت 3 بخوابید.
همیشه سعی کنید از رختخواب فقط برای خوابیدن استفاده کنید و از انجام سایر فعالیتها مانند تماشای تلویزیون در رختخواب خودداری کنید.
6.     در صورتی که بعد از 30 دقیقه به خواب نرفتید بهتر است بلند شده و خود را مشغول انجام کاری کنید هیچ گاه خود را وادار به خوابیدن نکنید.
7. بهتر است مراسم زمان خواب داشته باشید. این امر علائمی را به بدن شما می‏فرستد مبنی بر این که زمان آرامش یافتن و خوابیدن است. این مراسم  می‏تواند شامل مسواک زدن و مطالعه به مدت 15 دقیقه باشد.
8. در صورتی که قبل از خواب یک حمام گرم کنید دمای بدن بالا می‏رود و بعد به مرور زمان بدن خنک می‏شود که در نتیجه در ایجاد خوابی خوب موثر است.
9. سعی کنید از هنگام عصر شروع به تمدد اعصاب و آرامش دادن به ذهن و جسم خود کنید.
10.    اگر ذهن شما درگیر مشکلات، تصمیم‏گیریها و مرور اتفاقات روز گذشته باشد خواب خوبی نخواهید داشت.
11.     سعی کنید بدن را به آرامش و خونسردی دعوت کنید.

بهداشت پوست

بهداشت پوست

-از خستگی زیاد، کم خوابی ، استرس و عصبانیت بپرهیزیم.
-از اخم کردن ، انداختن چین و چروک و کشیدن پوست صورت خودداری کنیم.
-هنگام حرف زدن و فکر کردن به عضلات صورت فشار نیاوریم.
-اگر هنگام نگرانی ، هیجان ، تفکر و ... عضلات چهره را به شکل خاصی تغییر داده‏ایم ، به محض آن که متوجه شدیم ، وضع عادی به صورت خود بدهیم.
-آشامیدن 8-5 لیوان آب در طول روز باعث شفاف شدن پوست شده ، سموم را از بدن دفع می‏کند.
-از مواد غذایی سرشار از ویتامین ، غذاهای کم چرب و تازه، میوه ، سبزی و لبنیات استفاده کنیم.
-افزایش و کاهش متناوب وزن ، اثر نامطلوبی بر پوست خواهد داشت، بنابراین مراقب وزن خود باشیم.
-از لوازم آرایشی  بدلیل اختلال در فعالیتهای طبیعی پوست کمتر استفاده کنیم.
-اشعه ماوراء بنفش نور خورشید، موثرترین عامل در ایجاد پیری و لک‏های پوستی است.
-هرگز بدون استفاده از کرم‏های ضد آفتاب متناسب با نوع پوست خود و با) SPF  ضریب محافظت در برابر آفتاب ) بالای 15 در معرض تابش نور آفتاب قرار نگیریم، زیرا باعث ایجاد مشکلات پوستی از جمله خشکی پوست ، سوختگی و سرطان پوست می‏شود.
-هر نوع ضدآفتاب با هر ) SPF  ضریب محافظت در برابر آفتاب )  ، بیشتر از سه ساعت روی پوست موثر نیست و باید بعد از 3 ساعت مجدداً استفاده کنیم
-بیشترین مقدار اشعه خورشید در فاصله زمانی 10 صبح تا 3 بعدازظهر به زمین می‏رسد. بهتر است در این فاصله زمانی از قرار گرفتن مستقیم در برابر اشعه آفتاب خودداری کنیم.
-برای حفاظت کامل پوست در برابر تشعشات مضر نور خورشید، علاوه بر مصرف کرم های ضد آفتاب از پوشش‏هایی مانند کلاه ، لباسهای آستین دار و دستکش استفاده کنیم.
-در صورت داشتن پوستی چرب، هرگز بدون مشورت با پزشک یا متخصص پوست از هر صابونی برای شستن صورت خود استفاده نکنیم زیرا صابون‏هایی که مواد قلیایی بالایی دارند می‏توانند سبب آسیب شدید پوستی شوند.
-گرد و غبار و دودی که در پایان روز روی پوست می‏نشیند  هر شب با کمک مواد پاک کننده کاملاً تمیز کنیم و سپس  کرم مرطوب کننده مصرف نماییم.
-در صورت بروز هرگونه تغییر در شکل و قوام پوست و خال‏های پوستی ، بلافاصله به متخصص پوست مراجعه کنیم.
-بعد از سن 30 سالگی، برای جلوگیری از پیدایش تغییرات سنی غیرقابل برگشت، حتماً از کرم‏های مناسب و حافظ قوام پوست صورت و دور چشم و لب استفاده کنیم.
-فقط از محصولات آرایشی _ بهداشتی شناخته شده و معتبر استفاده کنیم
-در صورت حساسیت وخارش پوست بدنبال مصرف محصولات آرایشی _ بهداشتی ، مصرف آن را متوقف نماییم و از محصول ملایم‏تری ( با توصیه پزشک) استفاه کنیم.
-هرگز بدون شستن آرایش صورت به رختخواب نرویم، زیرا خوابیدن با صورت آرایش کرده، علاوه بر فشار بر پوست و پیری زودرس سبب پف آلود نمودن پوست صورت در صبح روز بعد نیز می‏شود.
-بعد از تعریق و انجام فعالیت‏های ورزشی حتماً استحمام کنیم، تا چربی، مواد سمی و دفعی ناشی از تعریق پوست شسته شوند و سپس از یک مرطوب کننده مناسب برای بازگرداندن رطوبت به پوست استفاده کنیم،
-در صورت داشتن پوست خشک ، بهتر است از کرم‏های چرب کننده نیز استفاده نمایید.
-برای انجام اعمال جراحی و زیبایی، به پزشک متخصص مراجعه کنیم و از مراجعه به افراد غیر متخصص بپرهیزیم.

بیماریهای قلبی

بیماریهای قلبی

1.    هیجان ها و عصبانیت های بیش ازحد سلامت قلب را تهدید می کند
2.    کاهش استرس و داشتن استراحت کافی نقش بسیار مهمی در پیشگیری از بیماری های قلبی- عروقی دارد.
3.    افردی که در معرض استرس های روزمره قرار دارند بیش از دیگران در معرض خطر ابتلا به بیماری قلبی هستند
4.    بهترین فعالیت ها برای سلامت قلب ، راه رفتن ، پیاده روی تند ،شنا، باغبانی و دوچرخه  سواری  است.
5.    40دقیقه ورزش روزانه  برای سلامت قلب ضروری است.
6.     ورزش می تواند خطر حملات قلبی را 2 تا 4 برابر کم کند.
7.    هر فرد در هر شرایطی چه لاغر و چه چاق باشد برای پیشگیری از بیماری های قلبی عروقی باید روزانه فعالیت بدنی داشته باشد.
8.    ورزش و فعالیت بدنی موجب تقویت عضله قلب می شود.
9.    ترک سیگار خطر بیماریهای قلبی را به نصف کاهش می دهد.
10.     برای پیشگیری از بیماریهای قلبی عروقی حداقل 2 وعده خوراک ماهی در هفته مصرف کنیم
11.    برای داشتن قلب سالم به جای سرخ کردن مواد غذایی از روش آب پز یا بخار پز کردن استفاده کنیم
12.    برای اینکه قلب سالم داشته باشید میوه، سبزی و حبوبات بیشتری استفاده نمائیم.
13.    فشارخون بالا، بار قلب را افزایش می دهد در نتیجه باعث سکته مغزی و حمله قلبی می شود.
14.    کسانی که چربی اضافه به خصوص در ناحیه شکم دارند بیش از دیگران به بیماری های قلبی مبتلا می شوند.
15.    بیماری قند ، بالابودن میزان چربی خون و پرفشاری خون و اضافه وزن و چاقی عمده ترین عوامل  بیماری های قلبی هستند.
16.    اگر دارای عوامل خطر بیماری قلبی مانند اضافه وزن، فشار خون بالا یا کلسترول بالا هستیم، لازم است در برنامه غذایی روزانه خود تغییراتی را ایجاد کنیم .
17.     مواد غذایی  مانند جو دوسر، حبوبات، سیب و گلابی می توانند به کاهش سطح کلسترول بد خون کمک می کنند.
18.    روغن زیتون ، مغزها و دانه ها حاوی نوعی از اسیدهای چرب هستند به کاهش سطح کلسترل بد خون کمک می کنند.
19.     میوه ها و سبزی ها حاوی ویتامین های آنتی اکسیدان (ضد سرطان)، مواد معدنی و مواد مغذی مفیدی هستند که سبب متوقف کردن آسیب به دیواره رگ ها و در نتیجه کاهش خطر ابتلا به بیماریهای قلبی و عروقی می شوند.
20.    مصرف پروتئین، سویا منجر به کاهش کلسترول بد خون  و افزایش کلسترول خوب خون می شود.
21.    سبزیجات و میوه ها دارای ویتامین زیاد و فیبر بالا هستند و چربی خون را کاهش می دهند.
22.    نان های سبوس دار مثل نان بربری – نان سنگک و نان جوی سبوس دار حاوی ویتامینB زیاد و کاهش دهنده چربی خون هستند
23.    بهترین روغن برای افراد مبتلا به بیماری های قلب و عروق،روغن مایع ذرت و آفتابگردان برای پخت غذا و خصوصا روغن کانولاوروغن زیتون روی سالاد است .
24.    مصرف ماهی نقش مهمی در حفظ و ارتقای سلامت  قلب و عروق قلب دارد.
25.    ماهی کباب شده و یا بخار پز برای سلامتی قلب و عروق مفید هستند
26.    شیر و ماست با چربی بالای 5/2% پر چرب محسوب می شود ، از مصرف لبنیات پر چرب بپرهیزیم
27.    این تصور که تمام خاصیت لبنیات در چربی موجود در آن است اشتباه است
28.    مصرف لبنیات پرچرب زمینه ایجاد فشار خون ، و تنگ شدن رگهای اصلی قلب است
29.    از لبنیات پر چرب فقط برای کودکان زیر 5 سال در صورتی که چاق نیستند استفاده کنیم
30.    چاقی در ناحیه شکم عامل مهمی در ابتلا به بیماری فشار خون است
31.    در روز بیش از یک قاشق مربا خوری نمک (3-2گرم) مصرف نکنیم مصرف نمک اضافی به قلب فشار اضافی وارد می کند
32.    مصرف لبنیات کم چرب ، حبوبات ،سبزیها و میوه جات در کنترل فشار خون موثر است
33.    در هفته 2 بار حبوبات مصرف کنیم
34.    برای کاهش مصرف چربی از رژیم غذایی ، کاهش مصرف غذاهای سرخ شده ( سیب زمینی ، بادمجان ، زولبیا ،بامیه) و کاهش مصرف ته دیگ و سس مایونز ضروری است
35.    مغزها (گردو ، بادام ،پسته ....) در جلوگیری از جذب کلسترول و کاهش تری گیلیسرید خون مفید هستند
36.    بهترین نوشیدنی آب ، دوغ کم نمک ، شربتهای خانگی کم شیرینی (آبلیمو ، آلبالو...) می باشد
37.    مصرف مواد غذایی حاوی شکر و قندهای ساده را به حداقل برسانیم

38.    مصرف ماهی 3 بار درهفته به ویژه ماهیهای روغنی (آزاد ،حلوا ،کپور ،شیر ،کیلکا ) برای پیشگیری و کنترل بیماری قلبی مفید است

خوراکی‌‌ها علیه اسـترس

خواب وخوراکی واضطراب

دیدن خواب‌های آشفته و تکان دادن پاها از علائم اضطراب است. اضطراب امروزه تقریباً گرفتاری همه افراد جامعه است و بیشتر مراجعان به روانپزشک‌ها، بیمارانی هستند که از اضطراب رنج می‌برند و اضطراب گاهی فرد را از زندگی سیر می‌کند. ممکن است افراد به خاطر گرفتاری‌هایی که در زندگی دارند، دچار اضطراب شوند که این موضوع بیمارگونه نیست، اما اگر همین اضطراب منجر به اختلال در عملکرد انسان شود و مثلا باعث اختلال در خواب و اشتها شود یا اگر فردی حوصله دیگران را نداشته باشد، این اضطراب بیماری است و نیازمند درمان است. کسی که دچار اضطراب می‌شود به‌طور دائم دست‌هایش را به‌هم می‌مالد، در جایی که نشسته آرام نیست، پایش را حرکت می‌دهد، نسبت به آینده نگران است، خواب‌های آشفته می‌بیند و اعتماد به نفس کمی‌ دارد. اطرافیان با دیدن چهره فرد مضطرب متوجه بیماری او می‌شوند. اضطراب یکی از ناتوان‌کننده‌ترین اتفاقاتی است که از نظر روحی برای یک فرد اتفاق می‌افتد.

1- استرس مهم ترین عامل ناتوانی در مقابله با بیماری های  مزمن است.

2- افسردگی، اضطراب، وسواس، پرخاشگری و دردهای جسمی با استرس تشدید می شوند.

3- ارتباط با خدا در سختی ها و بحران های زندگی، به انسان آرامش میدهد.

4- مشورت و بیان مشکلات با دیگران یکی از راه های مهم رفع تنش و استرس می باشد.

5- قناعت و صرفه جویی مانع از برخی استرس های اقتصادی می گردد.

6- نرمش و ورزش، اجتناب از عصبانیت، استفاده از دوش آب سرد، لبخند و شادی همگی روش هایی برای کنترل استرس می باشند.

استرس و تنهایی سیستم ایمنی را مختل می‌کنند

استرس وسیستم ایمنی

بررسی‌های جدید دانشمندان نشان می‌دهد تنهایی موجب بروز تعدادی از اختلال‌‌ها در واکنش‌های ایمنی بدن می‌شود و خطرات بالقوه‌ای برای سلامت دارد.محققان دریافتند افراد تنها و منزوی بیش از آنهایی که ارتباطات اجتماعی دارند، نشانه‌هایی از افزایش فعالیت ویروس نهفته هرپس و تولید پروتئین‌های مرتبط با التهاب از خود نشان می‌دهند. در حالت‌های عادی پروتئین‌های مرتبط با التهاب در واکنش به استرس حاد تولید می‌شوند.این پروتئین ها، نشانه وجود التهاب هستند و التهاب مزمن با بروز تعداد زیادی از بیماری‌‌ها از جمله بیماری عروق کرونر، دیابت نوع دو، آرتریت و آلزایمر مرتبط است. همچنین این پروتئین‌‌ها موجب بروز ضعف و کاهش عملکرد می‌شوند که با پیری مرتبط هستند.فعال شدن ویروس نهفته هرپس با استرس مرتبط است؛ این امر حاکی از آن است که تنهایی مانند یک استرس مزمن عمل می‌کند و می‌تواند سیستم ایمنی را هدف قرار دهد.تحقیقات پیشین از ارتباط تنهایی با بروز مرگ زودهنگام و تمام انواع دیگر بیماری‌های بسیار جدی خبر داده بود. لیزا جارمکا دانشجوی فرادکترا موسسه تحقیقات پزشکی رفتاری در دانشگاه دولتی اوهایو و مجری این مطالعه گفت: افراد تنها کیفیت ارتباط ضعیفی با دیگران دارند.یک دلیل برای اهمیت این تحقیقات، شناخت این است که چگونه تنهایی و روابط با دیگران می‌تواند به‌طور گسترده و همه جانبه‌ای سلامت را تحت تاثیر قرار دهد. به گفته وی هرچه اطلاعات ما در مورد این فرآیند افزایش یابد، بیشتر می‌توان تاثیرات منفی آن را در نظر گرفت و حتی می‌توان مانع از آن شد. اگر این فرآیند فیزیولوژیکی را نشناسیم چه کاری می‌توانیم برای تغییر آن صورت دهیم؟

با گرفتگی عضلات چه کنیم؟

رفع گرفتگی عضلات

صبح که از خواب بیدار می‌شوید، اگر به علت درد و گرفتگی عضلات گردن نتوانید سرتان را بچرخانید چه می‌کنید؟ تا به‌ حال برایتان پیش آمده است که حین انجام کارهای عادی روزانه، به‌ طور ناگهانی دچار درد شدیدی در قسمتی از بدنتان ‌شوید؛ مثلا وقتی خم شده‌اید تا شیئی را از روی زمین بردارید یا هنگامی که سرتان را موقع خروج از پارکینگ برای احتیاط و نگاه‌ کردن به عقب بر‌گردانده‌اید؟ حتی ممکن است تنها بعد از کش ‌دادن بدنتان پس از یک سفر هوایی طولانی، دچار این نوع دردهای ناگهانی شدید شوید. این دردها معمولا آن ‌قدر شدید هستند که شاید حتی به سختی بتوانید از جایتان تکان بخورید، زیرا ماهیچه‌های اطراف ستون فقرات ، از قوی‌ترین و در عین حال کاربردی‌ترین نقاط بدن هستند و گرفتگی آنها می‌تواند منجر به بروز دردهای ناراحت ‌کننده در ناحیه پشت و گردن شود. گرفتگی عضلات یکی از شایع‌ترین عوامل ایجاد درد شدید در پشت و گردن افراد است. این درد اگرچه گاهی با بعضی روش‌های سنتی معمول قابل کنترل است و نیازی به درمان از طریق روش‌های جراحی ندارد، اما در صورت مشاهده بعضی علائم باید سریعا به پزشک مراجعه کرد.گرفتگی عضلات یکی از عکس‌العمل‌های حفاظتی و طبیعی بدن نسبت به مشکلاتی است که در ماهیچه یا رشته‌های عصبی اطراف آن پیش آمده است. گرفتگی پشت ممکن است به دلایل مختلفی بروز کند. معمولا حرکات ناگهانی نامناسب ممکن است باعث کشش‌های شدید در بافت ماهیچه‌ای و عصبی این قسمت شده و درد و ناراحتی برای ما ایجاد کند. گرفتگی عضلات پشت گاهی هم می‌تواند نشانه‌ای از وجود صدمات و مشکلات در قسمت‌های درونی خود ستون فقرات مثل مهره‌ها یا دیسک‌ها و زردپی‌ها (رشته‌های پیوندی که مهره‌ها را به هم متصل می‌کنند) باشد.

این درد معنی ‌دار

از اولین نشانه‌های گرفتگی عضلات، درد شدیدی است که بسته به موقعیت ناحیه صدمه‌ دیده، در پشت یا گردن ظاهر می‌شود. این درد که با انقباض دردناک ماهیچه همراه است، ممکن است بین چند ثانیه تا چند دقیقه طول بکشد. این درد و انقباض معمولا دو هدف دارد: یکی اینکه شما را متوجه وجود مشکل در بدنتان کند و دیگر اینکه حرکات شما را محدود سازد تا مانع صدمات بیشتر در آن ناحیه از بدنتان گردد. این علائم معمولا‌ بر اثر فعالیت بدنی زیاد تشدید می‌شوند و عموما پس از یک دوره استراحت، کمتر شده یا از بین می‌روند.

چه باید کرد؟

بیشتر اوقات اگر گرفتگی عضله علت پزشکی جدی نداشته باشد، با یک دوره درمانی ساده در چند روز یا چند هفته بهبود پیدا می‌کند. اما اگر هر یک از علائم زیر را در خود مشاهده کردید، فورا به پزشک مراجعه کنید:

- تغییر در نحوه عملکرد روده‌ها و مثانه، به طوری که در کنترل آنها دچار مشکل شوید.

- ضعف ماهیچه‌ها در ناحیه بازوها و ساق پاها و عدم تعادل هنگام راه ‌رفتن، و احساس کاهش تــدریجــی توانایی در طی مسیری که معمولا به راحتی پیاده‌روی می‌کرده‌اید.

- احساس گسترش درد و بی‌حسی در دست و پا بویژه هنگام عطسه، سرفه یا موقع نشستن.

- بدتر شدن درد در حالت دراز کشیدن و بی‌خوابی در طول شب از شدت درد.

- درد همراه با تب، کاهش وزن و دیگر نشانه‌های بیماری.

اگر هیچ یک از علائم ذکر شده در بالا را نداشتید، شاید با انجام کارهایی بتوانید خودتان درد و گرفتگی ماهیچه‌هایتان را کاهش دهید، یا بعضی از علائم آزاردهنده و مشکل‌ساز آن را از بین ببرید.

از تو حرکت

انجام فعالیت‌های روزانه و معمول (البته شاید با سرعت کمتر و مطمئنا با خودداری از انجام کارها و حرکاتی که ممکن است دوباره شما را دچار مشکلاتی کند) بهترین و مناسب‌ترین راه برای شروع یک دوره درمانی است. استراحت کوتاه‌ مدت مشکلی ایجاد نخواهد کرد،اما خوب است بدانید که انجام فعالیت‌های سبک، بهبود وضعیت شما را تسریع می بخشد. بنابراین از دراز کشیدن و استراحت‌های طولانی ‌مدت خودداری کنید.

کمپرس سرد

در 72 ساعت (سه روز) اولیه‌ پس از شروع گرفتگی عضلات،‌ فورا تعدادی قطعه یخ را در کیسه و سپس پارچه‌ای بپیچید و حداکثر 20 دقیقه روی موضع دردناک قرار دهید. این کار را چندین بار در طول روز تکرار کنید. کمپرس سرد، درد و ورم ناحیه دردناک را کاهش می‌دهد و با بی‌حس کردن بافت عضلانی آن منطقه، تحریکات عصبی را کم می‌کند.

کمپرس گرم

پس از گذشت سه روز از آغاز درد ، می‌توانید روش کمپرس گرم را شروع کنید. کمپرس گرم باعث شل ‌شدن ماهیچه‌های منقبض‌ شده و افزایش جریان خون در آنها می‌شود. این کار حتما باید پس از 72 ساعت اولیه گرفتگی عضلات آغاز شود تا التهاب فروکش کند. استفاده از گرمای مرطوب بهتر از گرمای خشک است.‏

داروهای ضد‌درد و آرام‌ بخش

انواع داروهای ضد درد مانند آسپیرین، ایپوبروفن، استامینوفن یا ناپروکسن می‌توانند درد را کاهش دهند و ورم و گرفتگی عضلات را کم کنند. ‏

موضع‌بند‌های طبی

استفاده کوتاه‌ مدت از موضع ‌‌بند‌های طبی نیز می‌تواند برای کاهش درد گرفتگی عضلات مفید باشد. این‌گونه تجهیزات طبی (سینه‌بند یا گردن‌بند طبی) با ثابت نگه‌ داشتن و گرم کردن ماهیچه‌های محل مورد نظر، درد را کاهش می دهند.

جایگاه ورزش در آیین اسلام

ورزش در اسلام

در عصر حاضر بیش از هر زمان دیگری اهمیت ورزش در تندرستی و سلامت روحی و روانی انسان به اثبات رسیده و علم پزشکی به مدد یافته‌های دانشمندان و محققان بر این واقعیت صحه نهاده است . امروزه علم پزشکی از یک سو در پی ترغیب عموم اقشارجامعه برای روی آوردن به ورزش به عنوان یکی از عوامل مهم حفظ تندرستی است و عامل بسیاری از بیماریها را کم تحرکی معرفی می‌کند .از دیگر سو رواج ورزشهای قهرمانی و حرفه‌ای شدن ورزش موجب شده کیفیت کار مدنظر گرفته شود . لذا امروزه به کمک پزشکی ورزشی ، کشورهای پیشرفته ورزشکاران خود را بر اساس متدهای علمی آماده رویارویی در مسابقات بین المللی و یا رقابتهای داخلی می‌کنند و به سبب همین موضوع به نتایج بهتر و درخشان تری دست می‌یابند .در روزگار ما بر اساس پژوهشها و یافته‌های نوین ، ورزش درمانی به عنوان یکی از راههای معالجه برخی از امراض و بیماری‌ها معرفی و توصیه می‌گردد و پزشکان در کنار تجویز دارو و رژیم‌های خاص غذایی ، به بیماران خویش ورزش کردن را نیز سفارش می‌کنند که غالبا به تناسب وضعیت بیماران ، شنا و پیاده روی از اهم ورزش‌ها به شمار می‌آید و همچنین نرمش‌های سبک در صبحگاهان و ایجاد طراوت و نشاط درآدمی بسیار موثر است .در آیین مبین اسلام به ورزش و لزوم حفظ تندرستی به عنوان یکی از نعمت‌های بزرگ پروردگار یکتا ارج و اهمیت بسیار نهاده شده و ضمن دعوت از انسان به قدر دانستن و شکر این نعمت سفارش شده است که در این طریق کوشا باشد.دین اسلام ، ورزش را یکی از نیازهای انسان برای رهایی از کسالت و خمودگی و رسیدن به آمادگی افزونتر جسمی و روحی می‌داندکه این صفات از اوصاف مومنین است که می‌کوشند در جهت رضای خالق ، خود را در بهترین شرایط و مراتب قرار دهند ، از این رو در قرآن کریم ، احادیث ، روایات و ادعیه شاهد این نکته هستیم که تلاش انسان در جهت قوت یافتن تحسین شده است ،خصوصا آنکه قوت و قدرت انسان درخدمت اطاعت از پروردگار قرار گیرد و در خدمت به همنوعان از آن استفاده شود ، به قول شاعر :

چیست ورزش ؟ رشد جسم و رشد روح

پایداری در حوادث همچو نوح

هست ورزش سیره پیغمبران

اهل بیت عصمت (ع) ، آن نام آوران

ورزش و تن پروری از هم جداست

روح ورزش ، سلم در نزدخداست ...

( در آمدی بر ورزش در اسلام - ص 15)

رسول اکرم (ص)به ورزش علاقه بسیار داشتند و ورزشهای مورد علاقه آن حضرت طبق احادیث و روایات ؛ شنا، سوارکاری ، تیراندازی و کشتی بوده است که در این مجال به ذکر احادیثی از آن حضرت درباره این ورزشها اکتفا می‌کنیم :

« احب اللهو الی الله تعالی اجرا الخیل و الرمی » بهترین بازی‌ها در نزد خدا سوارکاری و تیراندازی است.

( نهج الفصاحه- ص169 )

« ما تشهد الملائکه من لهوکم الا الرهان و انضال» فرشتگان از بازی‌های شما جز در اسب دوانی و کشتی حضور نمی‌یابند.

( نهج الفصاحه - ص 698 )

« خیر لهو المومن السباحه» بهترین بازی مومن شنا کردن است .

( نهج الفصاحه -473)

در برخی از احادیثی که در خصوص اهمیت ورزش از رسول اکرم (ص) نقل شده ، انجام این مورد نه تنها برای شخص مورد تاکید واقع شده ، بلکه در برخی از احادیث تلاش در فراگیری دیگران در این زمینه نیز واجب شمرده شده است .

« حق الولد علی الوالد ان یعلمه الکتابه و السباحه و الرمایه .» حق پسر بر پدر آن است که او را نوشتن ، شنا کردن و تیراندازی بیاموزد.

( نهج الفصاحه- ص447)

تعداد احادیث در این باره بسیار متعدد و متواتر است و نشانگر توجه رسول اکرم (ص) به اهمیت ورزش و تندرستی است. در واقع آن حضرت بر این باور بودندکه جامعه اسلامی می بایست جامعه‌ای نیرومند و با نشاط باشد . آن حضرت در آن دوران بر این نکته اشراف داشتند که تفریح و ورزش یکی از نیازهای جسمی و روحی انسان است که علاوه بر پرکردن اوقات فراغت او ، به جامعه آرامش بخشیده و چهره دین را دلپذیرتر می‌نماید چنانکه در حدیثی فرموده‌اند :

« الهوا و العبوا فانی اکره ان یری فی دینکم غلظه» تفریح و بازی کنید ، زیرا دوست ندارم که در دین شما خشونتی دیده شود .

( نهج الفصاحه- ص259)

پیامبر اکرم (ص) در مسابقات ورزشی حضور می‌یافتند و گاه نیز شخصا در برخی از مسابقات شرکت می‌کردند چنانکه روایت شده است که آن حضرت با پیشنهاد ابوقتاده مبنی بر مسابقه اسب دوانی موافقت کردند و در آن مسابقه ازهمگان پیشی گرفتند و یا در روایت دیگری آمده است که آن حضرت در مسابقه شتر دوانی شرکت فرمودند و در پایان مسابقه جوان عربی زودتر به خط پایان رسیده و برنده مسابقه شد ، در این حال رسول اکرم (ص) با خوشرویی با او برخورد کردو پیروزی اش را تبریک گفت ، که چنین روایاتی در بردارنده اخلاق حسنه آن حضرت و الگویی برای اصحاب ورزش است .نکته‌ای که جا دارد در اینجا به آن اشاره شود این است که اگر چه در آن عصر ورزش به شکل امروزین آن و باوجود رشته‌های متعددو رقابتهای بین المللی وجود نداشته است، اما در اصل ماجرا و اهمیت قائل بودن برای ورزش به عنوان یک نیاز برای آمادگی جسمانی و روحی و نیز تفریح و سرگرمی تفاوتی نبوده هر چندکه به لحاظ شیوه زندگی ، تحرک و کار جسمانی نیز بیشتر بوده است ، اما علی رغم تفاوتها، مشابهت‌های فراوانی نیز در این زمینه دیده می‌شود که این مشترکات با مرور زمان تغییری نیافته است ، به عنوان مثال در روایتی نقل شده است که حضرت امام حسن (ع) و امام حسین ( ع) در پیشگاه رسول اکرم (ص) با یکدیگر کشتی می‌گرفتند و آن حضرت با هیجان و شادمانی آنان را تحریک و تشویق می‌فرمود.پیشوایان عالی‌قدر مکتب تشیع ، همانند رسول اکرم (ص) ورزش و حفظ تندرستی و آمادگی جسمانی و روحی را ارج می‌نهادند ، چنانکه در این زمینه نیز از سرآمدان عصر خویش بودند و نمونه بارز این مدعا حضرت امیر المومنین امام علی بن ابیطالب (ع) است که هیچ مبارزی توان شمشیر زنی با او و یا پنجه در پنجه او درافکندن را نداشت آن حضرت با آنکه قهرمان بی رقیب همه میدان‌ها و پر افتخار ترین پهلوان میدان‌ها بود اما به سبب اخلاص و جوانمردی محبوب خاص و عام بود تا به آنجا که قهرمانان شکست خورده و یاخانواده‌های آنان با افتخار از این موضوع سخن می‌گفتند و چنین است که پس از قرنها پهلوانان با گفتن یا علی مدد از آن حضرت یاری می‌جویند.امام علی (ع) شخصیتی بسیار سختکوش و خستگی ناپذیر داشتند و باتمرین‌های سخت و دشوار می‌کوشیدند توانایی های خویش را افزایش دهند و دیگران را نیز به این روش ترغیب می‌کردند ، چنانکه در کتاب « بحار الانوار» نقل شده است که بسیار اتفاق می‌افتاد آن حضرت سنگ بزرگی را از قله کوه برداشته ، آن را با یک دست می‌گرفت و پایین می‌آورد و پیش روی مردم می‌گذاشت ، به طوری که یک یا دو سه مرد ، قادر به حرکت دادن آن نبودند .( بحار الانوار - ج 41 -ص275 )امام علی (ع) به تقویت جسم و ارتقای توانایی ها اهمیت بسیاری قائل است چنانکه در دعای کمیل می فرمایند : « یارب قو علی خدمتک جوارحی» پروردگارا ! اعضا و جوارح مرا در راه خدمت به خودت قوی و نیرومند گردان .( مفاتیح الجنان- ص 109 )

امام علی (ع) در عین حالی که بر امر تلاش در جهت کسب توانمندی تاکید می ورزند و به شدت جامعه را از کسلی و تن پروری نهی می‌فرمایند برآنند که زورمندی نباید انسان را آن گونه بفریبد که خدا را از یاد ببرد و در کلامی موجز از در آویختن و کشتی گرفتن یاد کرده‌اند تا بر حق جویی و عاقبت درافتادن با حق سخن بگویند :

« من صارع الحق صرعه» کسی که با حق کشتی بگیرد ، حق او را بر زمین می‌کوبد.

( نهج البلاغه - ص1277)

فرزندان ارجمند آن حضرت نیز هر یک نمونه ارزنده و الگوی راستینی در این زمینه هستند چنانکه در خصوص دلاوری ها ، قدرت و استقامت آنان روایات فراوانی نقل شده است که جای هیچ گونه تردیدی در صحت آن وجود ندارد. شجاعت و پایداری در میدان‌های دشواری همانند صفین و نیز مقاومت جوانمردانه ، نابرابر و پر صلابت حضرت امام حسین (ع) و یارانش در میدان عاشورا که زیباترین حماسه حق جویی و ایستادگی است ، مبین این واقعیت بزرگ است . امام سجاد (ع) در نیایش‌های آسمانی خویش بر اهمیت تقویت جسمانی و لزوم نیرومندی بسیار تاکید فرموده ‌اند که به عنوان مثال می‌توان به مناجات مرزداران در کتاب ارجمند صحیفه سجادیه اشاره نمود . همچنین درفرازی از دعای ابوحمزه ثمالی که روایت است آن حضرت این دعا را در سحرگاهان ماه مبارک رمضان می‌خوانده‌اند ، چنین می‌فرمایند : ( الها ! به من صحت و سلامت در جسم و قدرت و نیرو در بدن عطا فرما.)

( مفاتیح الجنان - ص322)

در سیره امام باقر (ع) آمده است که آن حضرت در باغ فدک به کار سخت جسمانی ساعتها مشغول می‌شده‌اند ، همچنین سید بن طاووس در کتاب امان الاخطار نقل کرده است از کتاب « دلائل الائمه» محمد بن جریر طبری که امام صادق (ع) فرموده‌اند به همراه پدر بزرگوار خویش امام محمد باقر (ع) در بارگاه هشام خلیفه اموی در « شام » حضور یافتند و در آنجا مسابقه تیراندازی بر پا بود. در آن حال هشام ، امام باقر (ع) را دعوت به شرکت در مسابقه تیراندازی نمود ، اما امام باقر (ع) گفت که من پیر شده‌ام و موقع تیر اندازیم گذشته است . اما هشام با اصرار تیرو کمان یکی از شخصیت‌های بنی امیه را گرفته و به دست امام باقر (ع) داد تا آن حضرت در مسابقه تیر اندازی شرکت کند .امام بعد از این اجبار ، کمان را گرفته و تیری در چله کمان نهاد و پس از نشانه گیری هدف ، تیررا رها کرد و تیر در نقطه وسط هدف جا می‌گرفت . تیر دوم هم به وسط تیر اول اصابت کرد و آن را شکافت آن حضرت 9 تیر پشت سر هم به هدف زد که تیر قبلی را شکافت و در یکدیگر داخل شد ، آنچنان که هشام به اضطراب گرفتار شد و به تحسین آن حضرت زبان گشود و گفت : خوب زدی ! تو بهترین تیر انداز عرب و عجم هستی ، چطور می‌گفتی که پیر شده‌ای ؟!

( بحار الانوار - ج 11- ص 217)

امام صادق (ع) نیز علاوه بر مطالعه و تدریس ، بخشی از وقت خود را در باغی که در خارج مدینه به نام « عین زیاد » داشتند صرف کار و تلاش می‌فرمودند و از فعالیت جسمی پرهیز نداشتند .

( معلم کبیر - ج 1- ص172 )

آن حضرت در آن دوران یکی از بزرگترین دانشگاههای تاریخ اسلام و جهان را اداره می‌کردندو شاگردان بسیاری از اطراف و اکناف جهان برای بهره گیری از دانش آن حضرت به محضر ایشان شرفیاب می شدند که برخی از آنان مانند جابر بن حیان در شمار مفاخر بزرگ علمی هستند . از امام صادق (ع) در علم طب و شیوه حفظ تندرستی ، آثاری برجای مانده است که از آن با عنوان « طب الصادق » یاد می‌شود .امام موسی کاظم (ع) همانند پدر ارجمند خویش ازکاهلی و تن آسایی رویگردان و بخشی از اوقات خویش را به انجام فعالیت‌های بدنی می‌گذراندند ، آن حضرت به اسب سواری علاقه بسیار داشتند و احادیث و روایاتی در این خصوص از ایشان به یادگار رسیده است .( فرهنگ و آداب کار در کلام امام کاظم (ع) - ص50 )آن حضرت در حدیثی افراد را سفارش می‌کند که اوقات در اختیار خویش را به چهار قسمت تقسیم و برنامه ریزی کنند ، آن‌گاه یک قسمت از آن را برای درک لذتهای غیرحرام و مجاز اختصاص دهند تا برای دیگر امور نیرو یابند .

تحف العقول- ص 748