فلج معده چیست؟

فلج معده که نام علمی آن گاستروپارزی است، به معنی کند‌شدن حرکات معده است. این بیماری بسیار شایع و آزاردهنده است.

معده، عضوی عضلانی است که با حرکات پی در پی، باعث مخلوط‌ شدن غذا با شیره‌های گوارشی و هضم غذا می‌شود و سپس غذا را به سوی روده می‌راند تا در آنجا عملیات جذب مواد غذایی شروع شود.

اگرچه بیماری فلج معده باعث مرگ نمی‌شود و طول عمر را تغییر چندانی نمی‌دهد، ولی کیفیت زندگی کاهش قابل ملاحظه‌ای پیدا خواهد کرد.

در این بیماری، غذا مدت خیلی طولانی در معده باقی می‌ماند و فرد، احساس سیری و پری معده می‌کند.

در این بیماری، اعصاب معده به خوبی کار نمی‌کنند. در واقع عصب معده به نام عصب واگ که در حرکت غذا در مجرای گوارشی نقش دارد، آسیب می‌بیند و ماهیچه‌های معده و روده کوچک به طور طبیعی کار نمی‌کنند. لذا حرکت غذا در لوله گوارش کند می‌شود یا کاملا متوقف می‌گردد.

نشانه‌های فلج معده

سوزش سردل

تهوع و استفراغ مواد غذایی هضم نشده

احساس سیری زودرس هنگام غذا خوردن

کاهش وزن

نفخ شکم

سطوح قند خون نامنظم

بی‌اشتهایی

احساس برگشت غذا از معده به مری

احساس انقباض و گرفتگی عضلات  دیواره معده

فلج معده یا گاستروپارزی بیماری است که طی آن مدت زمان تخلیه معده به دلیل اختلال عملکرد اعصاب معده طولانی می شود. به دنبال تخلیه تاخیری معده، شخص دچار تهوع، استفراغ، سوزش سردل و درد می شود

دلایل فلج معده

این احساس ناخوشایند را همه ما هنگام بیماری‌های ویروسی سخت، تجربه کرده‌ایم که در بسیاری اوقات همراه با تهوع و استفراغ بوده است؛ البته به دنبال بیماری‌های ویروسی ایجاد مشکلات گوارشی در کودکان بسیار شایع‌تر است.

خوشبختانه این نوع از فلج معده، موقتی و گذراست و شخص، بعد از بهبودی از بیماری کاملا حال طبیعی را پیدا خواهد کرد.

از علل بسیار شایع فلج معده، داروها هستند. انواع داروهای مشتقات مورفین مثل تریاک ایجاد بی‌اشتهایی و سیری کاذب می‌کند. مصرف سیگار نیز چنین عارضه‌ای دارد.

از جمله داروهای دیگر انواع آنتی‌هیستامین‌ها مثل دیفن‌هیدرامین، دیمن هیدرینات و سایر هم خانواده‌های این داروهاست که شل‌شدن معده را سبب می‌شود.

در بین بیماری‌ها، دیابت سر دسته بیماری‌هایی است که بیماری عذاب‌آور فلج معده را ایجاد می‌کند. هر چه قند خون بالاتر باشد این عارضه نیز شدیدتر است و با کنترل قند خون، معده حرکاتش بهتر خواهد شد.

این اختلال در واقع نوع دیگری از نوروپاتی (اختلال عصبی) دیابتی است. در صورتی که قندخون در یک دوره طولانی مدت در بیماری دیابت بالا بماند، عصب معده آسیب می بیند. در حقیقت قند خون بالا منجر به تغییرات شیمیایی در اعصاب و آسیب به عروق خونی که اکسیژن و مواد غذایی را به اعصاب حمل می‌کنند، می شود.

فلج معده با سخت‌تر کردن کنترل قندخون، دیابت را بدتر می‌کند. وقتی غذا با تاخیر از معده وارد روده کوچک شده و جذب گردد، باعث افزایش سطح قندخون می‌گردد.

درمان فلج معده

فلج معده چه موقتی و به دنبال بیماری‌های ویروسی شایع یا داروها رخ دهد و چه این که به دنبال بیماری مزمن و دائمی مثل دیابت باشد، باید کنترل شود.

خوردن غذاهایی با حجم کم، خوردن غذاهای آبکی و نرم و پرهیز از خوردن غذاهای چرب که مدت بیشتری در معده باقی می‌مانند، باعث بهبودی نسبی می‌شود.

همچنین بهتر است از خوردن غذاهای دیرهضم و سنگین مثل آنهایی که دارای حبوبات است، پرهیز کرد.

تحرک بدنی و پرهیز از نشستن و بخصوص دراز کشیدن یا خوابیدن بعد از غذا باعث بهتر شدن بیماری فلج معده می‌شود

داروهای مختلفی هم برای این بیماری وجود دارد. متوکلوپرامید به صورت قطره، قرص و آمپول، یکی از قدیمی‌ترین و موثرترین داروها برای درمان بیماری فلج معده است که در دیابتی‌ها باید روزانه سه بار مصرف شود.

داروی «اریترومایسین» که برای درمان ذات‌الریه استفاده می‌شود دارای خاصیت ایجاد حرکات معده است که می‌توان از شربت یا قرص آن برای درمان کم تحرکی معده استفاده کرد.

داروی «دومپریدون» که در سال‌های اخیر وارد داروخانه‌های ایران شده است نیز هم خانواده‌ متوکلوپرامید است و می‌توان برای درمان این بیماری از آن استفاده کرد.

البته باید به خاطر داشته باشید که هر نوع دارویی را باید با تجویز پزشک متخصص و تحت نظر وی مصرف کنید، نه به طور خودسرانه.

روشی جدید برای درمان فلج معده 

در این روش با استفاده از تحریک الکتریکی معده می توان تاخیر تخلیه معده را در مبتلایان به فلج معده درمان کرد.

دانشمندان دانشکده کک در دانشگاه کالیفرنیا جنوبی در لس آنجلس، 29 بیمار مبتلا به نوع ناتوان کننده این بیماری را که برای جراحی و خارج ساختن کامل معده به بیمارستان آمده بودند را مورد بررسی قرار دادند و دستگاه محرک معده با جریان الکتریکی در بدن آنها کاشته شد.

این وسیله نشانه های بیماری را درمان می کند و بیمار بدون خارج ساختن معده می تواند دقیقا مانند یک فرد سالم از طریق دهان غذا بخورد.

وزن بیمار افزایش می یابد، تعداد دفعات تخلیه معده افزایش یافته و زمان تخلیه معده کم می شود.

این روش درمانی به راحتی می تواند جایگزین عمل جراحی خارج ساختن معده شود.

باقی ماندن طولانی مدت غذا در معده، به دلیل خاصیت مخمری غذا می تواند مشکلاتی مانند رشد باکتری ها را بوجود آورد

از این روش می توان در افرادی که به درمان های دارویی پاسخ نمی دهند و بیمارانی که به دلیل اختلال فعالیت معده و فشار معده و درد ناشی از اتساع آن دچار اختلال ضربان قلب می شوند استفاده کرد.

همچنین این روش درمانی جدید را می توان در بیمارانی که دچار عوارض بیماری هایی مانند سوء تغذیه هستند به کار گرفت.

مشکلات ناشی از فلج معده

باقی ماندن طولانی مدت غذا در معده، به دلیل خاصیت مخمری غذا می تواند مشکلاتی مانند رشد باکتری ها را بوجود آورد.

همچنین ممکن است غذای باقیمانده به صورت توده‌های سفت به نام bezoar درآید که می‌تواند منجر به ایجاد تهوع، استفراغ و انسداد در معده شود.

حتی ممکن است این توده‌های سفت مسیر غذا در روده باریک را مسدود کنند که در این حالت خطرناک می‌شود.

اثرات سیگار بر لوزالمعده

مواد شیمیایی موجود در سیگار، سبب ایجاد جهشDNA  در سلول های پانکراس می شود و به مرور زمان منجر به ابتلای فرد به سرطان پانکراس می شود.

پانکراس یا لوزالمعده در پشت معده واقع شده و در سمت راست شکم وجود دارد . پانکراس از طریق مجرای باریکی به نام مجرای لوزالمعده به دوازدهه (اولین قسمت روده باریک) متصل شده است. پانکراس آنزیم گوارشی تولید می کند که از طریق این مجرا به دوازدهه ریخته می شود.

پانکراس یک غده است، که هم جزء غدد درون ریز و هم جزء غدد برون ریز محسوب می شود.

قسمت درون ریز غده پانکراس از جزایر لانگرهانس ساخته شده که با ترشح هورمون هایی به نام انسولین (کاهش قند خون) و گلوکاگون (افزایش قندخون) به تنظیم قند خون می پردازد.

قسمت برون ریز غده پانکراس جزیی از سیستم گوارش محسوب می شود که مایع پانکراس را که حاوی آنزیم های گوارشی می باشد، به روده باریک می فرستد. این آنزیم ها به هر چه بیشتر شکسته شدن پروتئین ها و چربی ها و کربوهیدرات ها کمک می کنند .

تاثیر سیگار روی پانکراس

سالیان سال است که خبرهای مختلف و تکان دهنده ای  را از رسانه های مختلف مبنی بر ضررهای متعدد سیگار کشیدن می شنویم .با این حال هنوز هم عده ای هستند که با دانستن تمام این نکات و ضررها، باز هم سیگار می کشند.

این گونه افراد باید بدانند که سیگار کشیدن نه تنها بر اعضای خارجی بدن انسان و دستگاه های تنفسی تاثیر می گذارد، بلکه بر روی داخلی ترین اندام ها مانند پانکراس نیز تاثیرات مخرب خود را خواهد  گذاشت .

این گونه افراد خود را در معرض انواع اختلالات گوارشی و بیماری های مختلف پانکراس و حتی سرطان پانکراس قرار می دهند .

اگر بدن فردی با کاهش بی کربنات روبرو شود، احتمال ابتلای او به زخم معده و یا زخم روده افزایش می یابد

سیگار کشیدن سبب می شود پانکراس یا لوزالمعده بی کربنات کمتری تولید کند.

بی کربنات ماده ای است که در مایع پانکراس وجود دارد و به ابتدای روده باریک می ریزد و سبب خنثی کردن اسید معده می شود، زیرا غذای آغشته شده به اسید معده هنگامی که به روده باریک وارد می شود، باید توسط بی کربنات پانکراس خنثی شود، وگرنه اسید معده بر دیواره روده باریک  اثر می گذارد و سبب آسیب دیواره روده باریک می شود و حتی ممکن است به مرور زمان مشکلات اساسی گوارشی برای فرد ایجاد کند.

علاوه بر مشکلاتی که ذکر شد، مواد شیمیایی موجود در سیگار، سبب ایجاد جهشDNA  در سلول های پانکراس می شود و به مرور زمان منجر به ابتلای فرد به سرطان پانکراس می شود .

چند تذکر

* اگر بدن فردی با کاهش بی کربنات روبرو شود، احتمال ابتلای او به زخم معده و یا زخم روده افزایش می یابد .

* طبق مطالعات متعدد مشخص شده است که سیگار کشیدن در مدت زمان طولانی ارتباط مستقیمی با سرطان پانکراس دارد .

* ترک سیگار منجر به تولید بی کربنات در حد طبیعی می شود و ناراحتی های گوارشی را تا حدی بهبود بخشد .پس اگر سیگاری هستید همین الان تصمیم به ترک آن بگیرید و خود و خانواده تان و همشهری های خود را از شر این ماده خطرناک و سرطان زا نجات دهید .

چطور بفهمیم بیش فعالیم؟ADHD (Attention deficit-hyperactivity dis

بسیاری از بزرگسالان نمی دانند که مبتلا به اختلال بیش فعالی و کم توجهی (ADHD) هستند تا اینکه دچار مشکلات دیگری مانند اضطراب و افسردگی می شوند.

برای اثبات اختلال بیش فعالی در بزرگسالی، باید علائم آن در در دوران کودکی نیز دیده شده باشند، هرچند مورد توجه قرار نگرفته باشند.

صحبت کردن با بستگان معلوم می کند که فرد در دوران کودکی دچار بیش فعالی بوده است یا نه.

راه های تشخیص

برخی روانپزشکان از آزمایشات نوروفیزیولوژیک استفاده می کنند. این آزمایشات مبتنی بر آزمایشات کامپیوتری می باشد که توجه و مهارت حل مسئله را اندازه گیری می کند.

این آزمایشات برای تشخیص ADHD لازم نیست، بلکه اثر ADHD را بر زندگی فرد نشان می دهد.

با انجام این آزمایشات نیز می توان ناتوانی یادگیری فرد را آشکار ساخت.

آزمایش خون نیز از فرد مبتلا گرفته می شود.

دارودرمانی

رایج ترین داروهای این افراد، داروهای محرک می باشند.

شواهدی وجود دارد که این داروها عدم تعادل شیمیایی مغز را برطرف می کتند.

مطالعات نشان داده است علائم ADHD در بزرگسالانی که از داروهای محرک استفاده می کنند، کاهش می یابد.

اگر داروهای محرک موثر نباشند، پزشک از داروهای ضدافسردگی استفاده می کند.

مشاوره

بسیاری از افراد مبتلا به ADHD هنگامی که داروی خود را مصرف می کنند، بهبود می یابند، اما ممکن است هنوز به عادات ضعیف و کمبود اعتماد نفس دچار باشند.

با استفاده از مشاوره می توان بیشترین تمرکز را در برنامه های روزمره خود داشت و نیز روابط و مهارت های اجتماعی را بهبود داد

شغل مناسب افراد ADHD

خرید و فروش، بازیگری، سربازی و شغل های نظامی، عکاسی، مربی ورزشی و ... .

ADHD و ازدواج

این افراد به راحتی خلق و خوی خوب خود را از دست می دهند و رفتارهای توهین آمیز می توانند داشته باشند. این امر باعث افزایش طلاق می شود.

راه های کمک به افراد ADHD

- تلفن های هوشمند می توانند با استفاده از نوشتن برنامه های روزانه، کمک زیادی به این افراد کند.

- درمان های شناختی و رفتاری برای افزایش اعتماد به نفس لازم است.

- حفظ آرامش و کنترل استرس برای کاهش اضطراب و استرس مفید است. در مواقع عصبانیت، تا 10 شماره تنفس آرام داشته باشد.

- حواس پرتی خود را کم کنید. اگر متوجه شدید هنگامی که صدای تلویزیون بلند است، حواستان پرت می شود، پس به مکان ساکت روید.

- سرگرمی و یا تفریحاتی که لذت می برید را انجام دهید.

- به ورزش یوگا بپردازید و با این ورزش، علائم ADHD را کم کنید.

- مکمل ویتامین و املاح تحت نظر پزشک مصرف کنید.

- اسیدهای چرب ضروری امگا-3 به عملکرد درست مغز کمک می کنند.

رژیم غذایی

غذاهای دارای پروتئین زیاد مثل آجیل، گوشت، لوبیا و تخم مرغ ممکن است تمرکز ذهنی را بهبود بخشند.

کربوهیدرات های پیچیده از قبیل: ماکارونی، نان سبوس دار و برنج می تواند از نوسانات خلقی بکاهند و سطح انرژی بدن را ثابت کنند.

این باور که غذاهای شیرین باعث بیش فعالی می شود را همه مردم قبول دارند، اما مدرکی وجود ندارد که ثابت کند که غذاهای شیرین باعث بوجود آمدن ADHD و یا بدتر شدن علائم آن گردد.

تحقیقات انجام شده در کودکان نشان دهنده آن است که مصرف آسپارتام (قند مصنوعی) باعث کاهش علائم ADHD نمی شود.

ویتامین‌ها و مکمل‌ها: از گفته‌ها تا واقعیت(١)

ویتامین‌ها برای سلامتی ما لازم هستند و بهترین راه تأمین آن‌ها مصرف مواد غذایی سالم است. البته گاهی پیش می‌آید که بدن به مکمل‌ها نیاز پیدا می‌کند اما نه همیشه

باید بدانید دنیای ویتامین‌ها پر است از باورهای درست و غلطی که دهان به دهان می‌چرخد و به باورهای رایج تبدیل شده است. حتماً شما هم افرادی را دیده‌اید که به طور افراطی از مکمل‌ها استفاده می‌کنند و هدفشان درمان سرماخوردگی و یا خنثی کردن مشکلات دیگری مانند استرس است. اما بر خلاف باورهای رایج، ویتامین‌ها دارو و شفابخش‌های معجزه‌آسا نیستند. ویتامین‌ها ترکیبات ارگانیکی هستند که در عملکردهای مختلف متابولیکی بدن شرکت دارند. بهتر است ویتامین‌های مورد نیاز را با داشتن یک تغذیه‌ی سالم و متعادل تأمین کنیم تا این که به مصرف مکمل‌ها رو بیاوریم. در این مطلب راجع به  باورهای رایجی که در مورد ویتامین‌ها و مکمل‌ها وجود دارد صحبت و راست و دروغ‌ها را بیان می‌کنیم. با ما باشید.

کاری از محکم کاری عیب نمی‌کند: ویتامین بخور

بیشتر مردم به اشتباه تصور می‌کنند از آنجایی که میزان کم ویتامین‌ها مفید است پس اگر میزان زیادی ویتامین به بدن برسد خیلی بهتر خواهد بود. یعنی به اصطلاح کار از محکم کاری عیب نمی‌کند را سرلوحه‌ی زندگی خود کرده و مدام به فکر ویتامین مصرف کردن هستند. اما ویتامین‌ها قانون خود را دارند. باید میزان جذب آن‌ها به اندازه باشد. ویتامین‌های A، D، E و K ویتامین‌های محلول در چربی هستند، یعنی میزان زیاد آن‌ها در بدن ذخیره می‌شوند. اگر در طولانی مدت میزان این ویتامین‌ها به خصوص ویتامین A در بدن زیاد شود ممکن است باعث رسوب شده و به بدن آسیب برساند.

حواستان باشد که مصرف زیاد ویتامین C ممکن است باعث حالت تهوع، سردرد، اسهال، گرفتگی عضلات شکمی و غیره شود. مصرف بیش از حد این ویتامین

همچنین باعث به هم زدن متابولیسم مواد مغذی دیگر نیز می شود

از این گذشته دُز زیاد برخی از ویتامین‌های محلول در آب نیز می‌توانند باعث بروز عوارض جانبی دیگری شود. به عنوان مثال اگر مصرف ویتامین B6 شما بیش از حد باشد به اعصابتان آسیب می‌رسد. برخی افراد با مصرف بیش از اندازه‌ی این ویتامین دچار بد خوابی و یا کابوس‌های شبانه می‌شوند.

هر فرد بزرگسالی که از سلامت خوبی برخوردار است و می‌خواهد مکمل مصرف کند باید حواسش به میزان نیاز روزانه‌اش باشد. تا جایی که می‌توانید از مصرف خودسرانه‌ی مکمل‌ها بپرهیزید و فقط با نظر پزشک از آن‌ها استفاده کنید.

کمبود ویتامین یعنی بیماری؟

بدن انسان قادر است که ویتامین‌ها را ذخیره کند. ویتامین‌های محلول در چربی مانند ویتامین‌های A، D، E و K در کبد و چربی‌های بدن انباشته شده و به این ترتیب به  مدت طولانی ذخیره می‌شوند. ویتامین‌های محلول در آب مانند ویتامین B کمپلکس و ویتامین C نیز به مدت کوتاه تری ذخیره می‌شوند. برای همین هفته‌ها و یا ماه‌ها طول می‌کشد تا کمبود این ویتامین‌ها بتواند آسیبی به سلامتی وارد کند زیرا بدن از ذخیره‌ی خود استفاده می‌کند. به عنوان مثال یک فرد باید ماه ها با کمبود ویتامین C مواجه باشد تا به اسکوربوت (بیماری ناشی از کمبود ویتامین C) مبتلا شود. توجه داشته باشید اگر در برنامه‌ی غذایی‌تان مواد غذایی تازه و متنوعی بگنجانید کمبود موقت یک ویتامین به سلامتیتان آسیبی نخواهد رسانید.

مکمل‌های غذایی، گاهی اوقات لازم هستند:

بله برخی از افراد به مصرف مکمل با دُز مناسب توصیه شده نیاز پیدا می‌کنند. به عنوان مثال:

* گیاه‌خوارانی که هیچ ماده‌ی غذایی حیوانی یعنی گوشت، تخم مرغ و شیر مصرف نمی‌کنند ممکن است بیشتر در معرض کمبود ویتامین B12 قرار گیرند.

* زنانی که در دوره‌ی قبل از بارداری هستند روزانه به 400 میکروگرم فولات نیاز دارند و در طول سه ماهه‌ی اول بارداری نیز باید همین میزان مکمل دریافت کنند. در غیر این صورت احتمال بروز ناهنجاری در نوزادان بالا می‌رود.

* سیگاری‌ها در مقایسه با غیر سیگاری‌ها باید دو برابر بیشتر ویتامین C دریافت کنند.

* افرادی که رژیم غذایی بسیار کم چرب دنبال می‌کنند بیشتر با خطر کمبود ویتامین‌های محلول در چربی یعنی ویتامین‌های A، D، E و K مواجه می‌شود.

* افرادی که به دلیل آلرژی یا عدم تحمل مواد غذایی مانند عدم تحمل گلوتن یا لاکتوز مجبورند از مصرف برخی از مواد غذایی محروم باشند. برای همین این افراد با کمبود بعضی از مواد مغذی و ویتامین‌ها مواجه می‌شوند که باید با مصرف مکمل جبران شود.

* افرادی که دچار بیماری شدید هستند و یا عمل جراحی کرده‌اند دچار کمبود بیشتر ویتامین‌ها و املاح معدنی می‌شوند.

* افرادی که دچار مشکلاتی مثل اسهال، بیماری‌های پانکراس و غیره هستند و نمی‌توانند به خوبی ویتامین جذب کنند می‌توانند از مکمل استفاده کنند.

اگر مصرف ویتامین B6 شما بیش از حد باشد به اعصابتان آسیب می‌رسد. برخی افراد با مصرف بیش از اندازه‌ی این ویتامین دچار بد خوابی و یا کابوس‌های شبانه می‌شوند

* اگر شما نیاز به مصرف مکمل دارید بهتر است مولتی ویتامین‌هایی که متناسب با سن، جنسیت و سبک زندگی‌تان است مصرف کنید نه این که به سراغ یک مکمل یا مولتی ویتامین قوی و با دُز بالا بروید.

ویتامین C بخور تا سرما نخوری

بیشتر مردم تصور می‌کنند که ویتامین C باعث پیشگیری از زکام و سرماخوردگی می‌شود. بر خلاف این تصور نتایج یک پژوهش گسترده نشان می‌دهد هیچ مدرک قانع کننده‌ای برای اثبات این ادعا وجود ندارد. البته باید بدانید که مصرف دُز بالای این ویتامین یعنی بیش از 1000 میلی گرم در روز در اول سرماخوردگی و یا در طول آن به تسکین برخی از علائم کمک کرده و دوره‌ی بیماری را کوتاه تر می‌کند. اما مصرف ویتامین C نمی‌تواند شما را از سرماخوردگی بر حذر کند.

البته باید حواستان باشد که مصرف زیاد ویتامین C ممکن است باعث حالت تهوع، سردرد، اسهال، گرفتگی عضلات شکمی و غیره شود. مصرف بیش از حد این ویتامین همچنین باعث به هم زدن متابولیسم مواد مغذی دیگر نیز می شود. به عنوان مثال می‌تواند میزان آهن بدن را تا میزان خطرناکی بالا ببرد. از این گذشته میزان بیش از حد ویتامین C در بدن می‌تواند با برخی از آزمایش‌های پزشکی مثل آزمایش دیابت وارد تداخل شده و نتیجه را اشتباه نشان دهد. افراد بزرگسال روزانه به 45 میلی گرم ویتامین C نیاز دارند و مازاد بر این میزان دفع می‌شود.

مراقب بیماریهای پاییز باشیم

با بوجود اینکه پاییز اومده پس مراقب بیماری های آن باشید.

با شروع فصل پاییز شیوع بیماری های دستگاه تنفسی مثل سرماخوردگی، آنفلوآنزا، آلرژی و ... زیاد می شوند. همچنین به علت کاهش طول مدت روز و تابش کمتر نور آفتاب، بیماری روحی افسردگی فصلی بیشتر می شود. لذا سعی کنید بیشتر مراقب خود باشید تا دچار این مشکلات نشوید.

صندلی مناسب برای دانش‌آموزان

براساس علم ارگونومی، میز و صندلی باید به گونه‌ای باشد که کف پای فرد در هنگام نشستن روی صندلی، روی زمین هم‌سطح قرار گیرد. بخصوص هنگام نشستن دانش‌آموزان روی صندلی، باید به این نکته توجه بیشتری شود.

امکان جابجایی و حرکت آزادانه با توجه به فاصله بین ران و سطح زیرین میز، توجه به ارتفاع میز طوری که آرنج‌ها تقریبا هم‌سطح با لبه جلویی میز باشد، توجه به شرایط صندلی مطالعه در منزل و... از نکاتی است که شرایط دانش‌آموزان را برای نشستن روی یک صندلی مناسب، مساعدتر می‌کند.

 وقتی کف پا روی زمین قرار می‌گیرد، زاویه‌ای که ران با تنه می‌سازد حدود 90 درجه است و در این صورت گودی کمر حفظ می‌شود.

در هنگام مطالعه سر و گردن نباید بیشتر از 20 درجه به طرف پایین خم شود. علاوه بر آن، بعضی اعمال مثل تاق ‌باز خوابیدن یا به شکم خوابیدن در هنگام مطالعه در درازمدت، دردهای ناحیه گردن و کمر را افزایش می‌دهد.

 کسانی که طولانی مدت مطالعه می‌کنند یا به حالت نشسته کاری را انجام می‌دهند، باید هر 20 دقیقه یک بار عضلات خود را حرکت دهند.

در واقع چهار گروه اصلی عضلات که شامل عضلات ناحیه ران، باسن، ستون فقرات و شانه می‌شوند، نباید به طور مداوم بی‌حرکت بمانند، چون در طولانی مدت صدمات زیادی را برای فرد ایجاد می‌کنند.

اگر این توصیه‌ها در درازمدت رعایت نشود، فرد را دچار آسیب‌های جدی از جمله آرتروز، ساییدگی مفاصل و مشکلات گردن می‌کند که کمتر درمان قطعی برای آن وجود دارد.

9 مدل کفش مناسب مدرسه

فصل پاییز و زمستان که می رسد، باید کمی ساق کفش ها بلندتر باشد و حداقل مچ پا را بگیرد. اگر این کفش ها رویه چرم داشته باشند، بهتر است چون دوام بیشتری دارند.

پاییز یادآور شروع سرما، برگ های زرد درختان و از همه مهم تر شروع مدارس است، حتی اگر در سن مدرسه نباشیم، اطرافمان این جنب وجوش جدید برای شروع یک فصل دیگر از زندگی را حس می کنیم و یاد دوران مدرسه خودمان و وسایل نویی که با عشق می خریدیم، می افتیم.

یکی از این وسایل مدرسه، پوشاک پا یعنی کفش است که در این مطلب سعی شده چند مدل راحت و مناسب از آن پیشنهاد شود.

1- کفش کتانی؛ انتخابی مناسب

کفش کتانی مطمئنا انتخاب مناسب تری برای مدرسه رفتن است. جنس های مختلف کتانی از چرمی گرفته تا کتان در بازار و فروشگاه ها وجود دارند. این مدل کتانی که برای شما انتخاب کرده ایم، به دلیل ساق داربودن، محافظ خوبی برای مچ پاهای فرزندتان است. به خصوص در زنگ ورزش که احتمالا فعالیت بیشتری دارد. پیداکردن کتانی بدون بند کار چندان راحتی نیست و شاید یکی از ایرادهای کتانی ها بند آنها باشد. راستی اگر کمی هزینه کنید و کتانی دوردوز بخرید، فرزندتان مدت های زیادی می تواند از کفشش استفاده کند.

2- کفش چرم؛ ضدعرق

یک کفش ساده با جنس چرم که پای دخترتان در آن عرق نکند، انتخاب مناسبی برای روزهای مدرسه او است. البته روی این کفش باز است و برای فصل های سرد مناسب نیست. زیره این کفش های چرم بسیار راحت است و البته چون بند ندارد و چسبی است، برای دخترهای تنبل تر مناسب تر است.

3- کفش خوش رنگ و بی بو

دخترها به پوشیدن کفش های رنگی علاقه بیشتری دارند. این کفش قرمز شاید به نظرتان چندان مناسب رفتن به مدرسه نباشد، اما زیره مناسب آن و لژی که دارد، آن را به گزینه ای مناسب برای انتخاب تبدیل می کند.

4- چکمه ها و دوامشان

فصل پاییز و زمستان که می رسد، باید کمی ساق کفش ها بلندتر باشد و حداقل مچ پا را بگیرد. اگر مثل این مدل بوت دخترانه تا زانو را هم بگیرد، چه بهتر. اگر این چکمه ها رویه چرم داشته باشند، بهتر است چون دوام بیشتری دارند، اما ترکیب های جیر و نبوک هم که در بازار وجود دارد، واکس مخصوص دارند و برای تمیز کردنشان نگرانی ای ندارید.

نکته ای که در مورد خرید چکمه برای کودکتان باید در نظر بگیرید این است که این چکمه ها مدل های مختلفی دارند؛ بنددار، زیپ دار یا ترکیبی از هر دو یا هیچ کدام. ما مدلی را به شما پیشنهاد می کنیم که هیچ کدام از اینها را نداشته باشد، چون برای فرزندتان راحت تر است و احتمال خراب شدنش کمتر.

5- بی حوصله ها و کتانی چسب دار

اولین و در دسترس ترین مدلی که برای پسربچه ها مناسب به نظر می رسد، یک کتانی چسب دار است. بیشتر آنها حوصله بستن بند کفش ندارند. در خرید کتانی به کف آن دقت کنید که کمی لژ داشته باشد تا به کمر فرزندتان فشار نیاید. پسربچه ها از داشتن آرم و طرح روی کفش هایشان لذت می برند. البته بعضی از آنها هم از اینکه کفش راحت و کم دردسری داشته باشند بیشتر استقبال می کنند. پس پیشنهاد ما یک کفش مشکی دو چسبه با لژ مناسب و البته چرم است که مقاومت بیشتری داشته باشد. مزیت کفشی که دو تا چسب دارد این است که بیشتر مچ پای کودک را می گیرد و در واقع در پایش ثابت تر می ماند، اما عمر کفش چسبی به چسبش است، پس به کودکتان بگویید مدام با چسب آن بازی نکند.

6- ساق دارهای پاییزی

ساق دارهای پسرانه و دخترانه چندان تفاوتی با هم ندارند، اما لژ کتانی های پسرانه کمی بیشتر است و شاید تنوع بیشتری هم داشته باشد و به هر حال گزینه مناسب تری برای پسربچه هاست؛ البته پسربچه هایی که از بند فراری نباشند! ساق دار بی بند زیپ دار، مورد نادری است. کتانی های ساق دار تا قبل از آمدن باران و برف برای پاهای پسرتان مناسب هستند.

7- کیکرز؛ قدیمی و مناسب

کفش کیکرز ساق دار چرم یک مدل بسیار قدیمی است، اما هنوز که هنوز است در بازار می توانید آنها را پیدا کنید. لژهای کف کفش و رویه چرم آن بهترین انتخاب برای روزهای سرد سال است. اگر پسرتان مشکل پسند است؛ مدل دیگری به شما پیشنهاد می کنیم؛ ساق دار چرمی که کمی از مدل قبلی شیک تر است. حسن این کفش این است که کاملا مچ پا را می پوشاند، در نتیجه اگر اتفاقا در مدرسه بیفتد، مچ پایش در امان می ماند.

8- کتانی برای فوتبالیست ها

کتانی ها (به جز کتانی های چرم) به راحتی شسته می شوند. پس هر چقدر پسرتان فوتبال بازی کند و آن را کثیف کند جای نگرانی ندارد. مزیت دیگر آنها، سبک بودنشان است و البته به خاطر اینکه خنک هستند، انتخاب خوبی برای پاییز به شمار می روند، اما برای فصل زمستان باید به فکر کفش دیگری باشید.

9- بنددار ساده؛ دوستدار پا

کفش های بنددار ساده که چندان دخترانه و پسرانه ندارند، بیشتر از جنس چرم هستند و رویه باریکی دارند. بندهای آنها باریک تر است و دوردوز هستند، در نتیجه مقاومت زیادی دارند و بیشترشان زیره های طبی دارند. در نتیجه اگر فرزندتان ساعت ها هم پاهایش داخل آن باشد اذیت نمی شود. این مدل آخر به مشکل پسندها پیشنهاد می شود.

میز و نیمکت غیراستاندارد، دانش‌آموزان بیمار

کارشناسان می‌گویند بیش از 80 درصد دانش‌آموزان دختر ایرانی به‌علت کمبود حرکت بدنی، به اختلالات ساختار قامتی مبتلا هستند و به‌طور متوسط هر دانش‌آموز ایرانی در مقطع دبیرستان با یک یا دو معضل مربوط به ساختار قامتی از جمله گودی کمر، افتادگی شانه‌ها، پاهای پرانتزی شکل و انحنای غیرطبیعی ستون فقرات مواجه است.

این آمار جدیدی نیست، ولی زمانی اهمیت خود را بیشتر نشان می‌‌دهد که بدانیم بیشتر این اختلالات، با تحصیل و محیط مدرسه دانش‌آموزان مرتبط است و رعایت نکردن استانداردها در مکانی که دانش‌آموزان بیشترین وقت خود را در آن سپری می‌کنند، در ایجاد این اختلالات نقش غیرقابل انکاری دارند.

با اشاره به اینکه خیلی از دانش‌آموزان، مستعد ابتلا به ناهنجاری‌های قامتی بوده و باید حتما شناسایی شوند،: "متأسفانه در مدارس ما هنوز برنامه ویژه‌ای برای غربالگری این دانش‌آموزان در نظر گرفته نشده است، در حالی که اختلالات قامتی بسیار متنوع هستند."

توصیهاین است که قبل از شروع سنین مدرسه همه دانش‌آموزان از نظر ابتلا به این اختلالات شناسایی شوند.

نیمکت‌های مدارس استاندارد نیست

«هنوز مطالعه جامعی در مورد اینکه مدارس چقدر در بروز اختلالات قامتی مؤثرند، انجام نشده، ولی به‌طور کلی چیزی حدود 20 تا 25 درصد دانش‌آموزان به‌نحوی در اثر شرایط غیر استاندارد مبتلا به این اختلالات هستند.»

 دردهای موضعی، اسپاسم و گرفتگی عضلات ، اختلالات گردن و حتی اختلال سیستم‌های داخلی بدن، افتادگی شانه‌ها، گوژپشتی و گرد بودن ناحیه پشت از جمله اختلالات شایع بین دانش‌آموزان هستند،  به‌طور کلی همه مدارس باید در رابطه با استاندارد کردن محیط منطبق با علم ارگونومی باشند.

«ارگونومی یعنی سازگار کردن بشر با وسایل کار و تطبیق دادن این وسایل برای راحت استفاده شدن توسط بشر.»

: "البته به تازگی و برای منطبق شدن با این علم اقداماتی در دست انجام است، ولی هنوز وضعیت تجهیزات مدارس با استانداردهای ارگونومی فاصله زیادی دارد."

دانش‌آموزان امروز، بیماران آینده

«اختلالات ایجاد شده در دختران تا سن 16 ‌سالگی و در پسران حداقل تا سن 18 ‌سالگی دیگر قابل اصلاح شدن نیستند.» این تاکید متخصصان طب فیزیکی در حالی است که اختلالات قامتی، در بیشتر موارد توسط مربیان مدارس و حتی والدین کاملا نادیده گرفته می‌شوند و فرد را در آینده در معرض ناهنجاری‌های جدی‌تری قرار می‌دهند.

عدم‌ رعایت استانداردهای لازم، چه از نظر زمان بودن در مدرسه و چه از نظر تجهیزات، باعث شده طیف وسیعی از دانش‌آموزان امروز، بیمارانی باشند که در آینده به کلینیک‌های فیزیوتراپی مراجعه می‌کنند، : "به‌طور کلی دوران رشد و بلوغ اسکلتی مهم‌ترین مرحله شکل‌گیری قوس‌های ستون فقرات است و تشکیل این قوس‌ها هم بستگی به وضعیت‌های افراد از قبیل نشستن، خوابیدن و راه رفتن دارد."

این متخصص طب فیزیکی، مطالعه زیاد در دانش‌آموزان را که مجبورند ستون فقرات خود را مدت زیادی در یک حالت نگه‌دارند نیز عامل مهمی در ایجاد ناهنجاری‌های ستون فقرات می‌داند و خاطرنشان می‌کند: "این حالت در مدرسه نمود بیشتری پیدا می‌کند، چون با توجه به اینکه کودک مجبور است 4 تا 6 ساعت از وقت خود را در مدرسه بگذراند، آن هم بیشتر در شرایط بی‌تحرکی و نشسته در یک کلاس یک ساعت و نیمه، پس فرصتی برای بازسازی ستون فقرات باقی نمی‌ماند."

 از سوی دیگر، تکالیف حجیم دانش‌آموزان هم به این امر دامن می‌زند.

"سن رشد و توزیع متوسط قد اقتضا می‌کند وسایلی که در اختیار دانش‌آموزان قرار می‌گیرد، مطابق با وضعیت دانش‌آموز باشد و این در حالی است که متأسفانه در مدارس ما همه نیمکت‌ها به یک ارتفاع هستند و استانداردهای لازم از این نظر به هیچ وجه اجرا نمی‌شوند."

مربیان هم مقصرند

به عقیده کارشناسان، نقش مربیان مدارس هم در دامن زدن به این اختلالات انکارناشدنی است.

: "متأسفانه مربیان ورزش تنها به دادن یک سری از ورزش‌های کلیشه‌ای به همه دانش‌آموزان بسنده می‌کنند، در حالی‌که ما تاکید می‌کنیم دانش‌آموزان در تمام مدارس باید توسط فیزیوتراپ غربالگری شوند و برای آنها ورزش‌های خاص تجویز شود."

دکتر رایگانی نیز با تاکید بر اینکه مربیان ورزش و بهداشت باید در شناسایی اختلالات ساختاری و قامتی با هم رابطه تنگاتنگ داشته باشند و این امری است که تا به حال به آن توجه نشده، معتقد است: "متأسفانه زنگ ورزش مدارس تنها محدود به یک زمان مشخص است که همین امر در به‌وجود آمدن ناهنجاری‌های قامتی تاثیر زیادی دارد، در حالی که برنامه فعالیت‌های ورزشی باید مناسب با وضعیت بدن هر کودک توسط مربی تهیه شود و در اختیار او قرار گیرد."

 یک نکته را نباید فراموش کرد و آن این است که در بسیاری از موارد این خود دانش‌آموز است که به خاطر وضعیت نادرست نشستن، ایستادن و راه‌رفتن و همچنین عدم‌استقبال از ورزش مبتلا به ناهنجاری‌های اسکلتی-عضلانی می‌شود.

 "حتی اگر همه استانداردها چه در مدارس و چه از سوی خانواده رعایت شود، ولی به دانش‌آموزان، آموزش کافی از نظر رعایت وضعیت صحیح نشستن و حرکت داده نشود، نباید منتظر کم شدن آمار مبتلایان به ناهنجاری‌های قامتی بود."

چرا  باید به انحرافات ستون فقرات توجه کنیم؟

به گفته کارشناسان، اهمیت توجه به انحرافات ستون فقرات به‌خصوص در دانش‌آموزان:

اولا به این دلیل است که در صورت بروز آنها، نیاز بیشتری به عملکرد عضلات است. در این شرایط به سیستم عصبی – عضلانی کار بیشتری تحمیل می‌شود و این سیستم کم‌کم رو به تحلیل می‌رود.

دوم اینکه اعمال نابجای فشار، باعث فرسایش مهره‌ها و لیگمان‌ها شده و منجر به اختلال دیسک ‌بین‌مهره‌ای می‌شود، به‌طوری که چنین فردی احتمالا در آینده دچار تنگی کانال نخاع و اختلالات حسی‌- حرکتی نیز خواهد شد.

سومین و مهم‌ترین مسئله این است که اگر قفسه سینه دچار فشار شود، حجم و فضای آن برای حمایت از قلب و ریه کم شده و همین باعث تغییر عملکرد قلبی – تنفسی می‌شود، به‌طوری که برون‌ده قلبی تحت‌تأثیر قرار می‌گیرد. به همین دلیل افرادی که انحرافات ستون فقرات دارند، ظرفیت انجام کوچک‌ترین فعالیتی از جمله راه رفتن معمولی را ندارند.