تب؛ عارضه ای مفید

تب به‌ دلایل مختلفی ایجاد می‌ شود. عفونت‌ های ویروسی و باکتریایی از عوامل اصلی ایجاد تب هستند. این میکروارگانیسم ‌ها با ابتلای افراد به بیماری‌ هایی نظیر سرماخوردگی، گوش‌ درد ، گلودرد ، اسهال و استفراغ باعث تب می ‌شوند.

علت تب در بیش از 90 درصد موارد، عفونت ‌های ویروسی است و احتیاج به درمان خاصی ندارد. گاهی هم تب به‌ دنبال تداخلات دارویی و گرمازدگی ایجاد می‌ شود.

هنگامی که بدن به مقابله با ویروس‌ ها و باکتری‌ ها می ‌پردازد، تب نشانه ی خوبی است. تب تولید گلبول‌ های سفید خون را تحریک می کند. این سلول‌ های خونی با ویروس‌ ها مقابله می ‌کنند.

همچنین، تب مقدار آهن خون را که ماده ‌ای لازم و حیاتی برای بقای ویروس‌ ها و باکتری ‌هاست، پایین می ‌آورد. به ‌علاوه، بسیاری از ویروس ‌ها و باکتری ‌ها در درجه حرارت بالای بدن، برای تولید مثل با مشکل روبرو می‌ شوند، در نتیجه تعداد آنها کاهش می ‌یابد.

امروزه بسیاری از پزشکان پایین آوردن تب را توصیه نمی ‌کنند، مگر آنکه کودک را با مشکل مواجه کند.

بسیاری از پزشکان توصیه می‌ کنند که به کودکان تب ‌دار داروهایی نظیر استامینوفن و ایبوبروفن داده شود. هر دو این داروها به‌ طور مساوی در کاهش تب مؤثرند، اما داروی ایبوبروفن برای کودکان کمتر از 6 ماه توصیه نمی ‌شود،زیرا این دارو هرچند که تب را در عرض یک ساعت پایین می ‌آورد، ولی مشکلات گوارشی در کودک ایجاد می‌ کند. به ‌خاطر داشته باشید که حتی برخی از داروهای کم‌ خطر مانند استامینوفن ممکن است در کودک شما عارضه ایجاد کنند. آسپیرین در کودکان باید با احتیاط بسیار به‌ کار رود، زیرا عامل ایجاد بیماری نادر، ولی کشنده ی سندرم ری (Reye’s Syndrome)است که به آسیب شدید مغزی و حتی مرگ در آنها می ‌انجامد.

هرچند بسیاری از کودکان با درجه ی حرارتی حدود 3/38 درجه ی سانتی‌ گراد بداخلاق و تحریک‌ پذیر می‌ شوند، گروهی دیگر با یک تب متوسط ممکن است بیمار هم به ‌نظر نرسند.

به طور کلی، هنگامی که کودک تب می‌ کند، ضربان قلب او بالا می ‌رود، سریع ‌تر نفس می‌ کشد و به مایعات بیشتری احتیاج دارد. این موارد در مجموع باعث می ‌شود که او احساس بیماری و پریشانی کند. تب خفیف این مشکلات را به ‌وجود نمی ‌آورد.

حتی در افراد سالم درجه ی حرارت بدن از شخصی به شخص دیگر متفاوت است. درجه ی حرارت بدن حتی در یک کودک در طول روز تغییر می ‌کند. درجه حرارت بدن در صبحگاه به کمترین حد خود می ‌رسد و هنگام عصر بالا می ‌رود. این تغییرات درجه حرارت بدن، تقلید کننده تغییرات چرخه ی زیستی طبیعی است.

اگر تب کودک شما بیش از یک روز طول کشید، دمای بدن او را با ذکر ساعات اندازه‌گیری، ثبت کنید و در ساعات مختلف درجه حرارت بدن او را با هم مقایسه کنید. حد نهایی درجه حرارت طبیعی دهان در حدود 37 و مقعد 5/37 درجه ی سانتی‌ گراد است.

اندازه‌ گیری درجه حرارت بدن و خواندن درجه به‌ ظاهر ساده، ولی تفسیرش مشکل است. آیا واقعاً کودک شما بیمار است یا اینکه پوشیدن لباس‌ های ضخیم درجه حرارت بدن او را بالا برده است؟ شاید هم او به ‌طور طبیعی از بقیه همسالان خود گرم‌ تر است.

کودکی که به ‌نظر سالم می ‌آید و خودش هم اظهار ناراحتی نمی‌ کند و بی ‌قرار نیست، اگر درجه حرارت بدنش در حدود 2/37 درجه سانتی ‌گراد شد، جای نگرانی نیست.

تشنج ناشی از تب در 3 تا 4 درصد کودکان 9 ماهه تا 5 ساله اتفاق می ‌افتد. شیوع این تشنج‌ ها در پسران بیشتر است و چند دقیقه به‌ ‌طول می‌ انجامد. هرچند تشنج ‌ها بسیار خطرناک به‌ نظر می‌ رسند، باعث صدمه به کودک نمی ‌شوند.

مکانیسم دقیق این تشنج ‌ها شناخته ‌شده نیست، اما پزشکان معتقدند بیشتر زمانی اتفاق می ‌افتند که در ساعات اولیه شروع تب، درجه حرارت بدن به‌ سرعت بالا رود.

اگر کودک شما دچار تشنج ناشی از تب شد، چشم‌ هایش به سمت بالا حرکت کرد، اندامش سفت شد و حرکات پرشی در تمام بدنش مشاهده شد، سریعاً با اورژانس تماس بگیرید یا او را به نزدیک‌ ترین مرکز درمانی برسانید.

اینکه تشنج به ‌دنبال تب رخ داده یا علل دیگری باعث آن شده ‌اند، نیاز به ارزیابی دقیق پزشکی دارد.

گفته می شود تنها در یک ‌سوم از کودکانی که تشنج ناشی از تب را تجربه کرده ‌اند، در طول یک سال بعدی باز هم این عارضه به‌ سراغشان می‌ آید.

نکته دیگر اینکه، بیشتر کودکانی که دچار تشنج‌ های پیاپی ناشی از تب می ‌شوند، رشد و تکامل طبیعی خواهند داشت.

یبوست بعد از 65 سالگی

از 65 سالگی به بعد، تقریباً یکی از هر دو نفر با مشکل یبوست دست به گریبان است. 

یبوست مشکلی است که بسیاری از سالمندان را آزار می ‌دهد. امروزه با کم شدن فعالیت‌ها و ماشینی شدن زندگی و پیروی از رژیم غذایی با فیبر و مایعات کمتر، شیوع عارضه یبوست افزایش یافته است. این موضوع در سالمندان اهمیت ویژه‌ای دارد.

معیار تشخیص

شاید تشخیص یبوست به این سادگی‌ها هم که فکر می ‌کنید، نباشد. تنها کند شدن یک انتقال روده‌ای دلیل بر یبوست نیست. در صورتی که طی 12 ماه، حداقل دو مورد از چهار نشانه زیر در شما به‌ وجود آمد، دلیل بر ابتلاء به یبوست است:

* کمتر از دو بار دفع مدفوع در هفته.

* مدفوع بسیار خشک (چهار برابر خشک ‌تر از حد معمول)

* آوردن فشار بیش ازحد به روده‌ها (چهار برابر حد طبیعی)

* حس تخلیه‌ نشدن کامل روده (حداقل یک مرتبه در هر چهار بار رفتن به دستشویی)

چرا سالمندان؟

روند پیری، تمامی ارگان‌های بدن را تحت تأثیر قرار می‌ دهد. با این حال انتقال روده‌ای با بالارفتن سن، کاهش پیدا نمی‌ کند. در حقیقت این ماهیچه‌های روده‌ای و پرینه یا میان دو راه است که ضعیف شده و انتقال روده‌ای را دردناک و سخت ‌تر می ‌کنند.

ابتلاء به بیماری‌های عمومی و عفونی، درصد احتمال بروز یبوست را در سالمندان بالا می ‌برد. دیابت، اختلال عملکرد غده تیروئید، بیماری پارکینسون و بیماری‌های عروقی، مغزی، افسردگی و... در بروز یبوست سهیم‌اند.

آزمایش‌های تکمیلی

در بیشتر مواقع یک آزمایش ساده موضوع را برای پزشک روشن می ‌کند، ولی گاهی لازم است پزشک درباره ریشه و علت اصلی یبوست اطلاعات بیشتری کسب کند، به ویژه زمانی که:

* یبوست، همراه با کاهش وزن، بی‌هوشی، دردهای تحتانی و خروج خون با مدفوع است یا شخص سابقه ابتلاء خانوادگی به سرطان روده را دارد.

* تغییری خاص در مدفوع شخصی که مدت‌ها از یبوست رنج می ‌برده، دیده شود.

* ناکارآمدی یک درمان

* دفع غیر ارادی ادرار یا مدفوع یا بروز اسهال شدید پس از یبوست.

 داروهای موثر برای رفع یبوست

پیش از مصرف هرگونه دارویی ابتدا باید عادت‌های بد غذایی و عامل اصلی ابتلاء به یبوست شناخته و برطرف شوند. وقتی سن بالا می ‌رود، خوردن هر چیزی درست نیست.

استفاده از ملین‌ها به تمامی سالمندان پیشنهاد می ‌شود. در عین حال خوردن چرب ‌کننده‌ها (روغن پارافین) که به‌ طور معمول مسبب بروز خارش‌های ناراحت ‌کننده می ‌شود، توصیه نمی ‌شود.

ملین‌ها را نباید به ‌طور دائم مصرف کرد، چون بدن به آنها عادت می ‌کند و در نتیجه هر بار باید دوز آنها را بالا برد. همچنین مصرف بیش از حد آنها باعث بروز دردهای شدید روده‌ای می‌ شود.

داروهای یبوست ‌زا

بعضی داروها و مسکن‌ها مثل مورفین، کدئین، تب ‌برها، داروهای قلب، داروهای ضد افسردگی و داروهای بیماری پارکینسون به ‌طور معمول سبب بروز یبوست می ‌شوند.

توصیه هایی برای رفع یبوست:

* حداقل روزی 6 تا 8 لیوان آب بنوشید:

- مایعات انتقال روده‌ای را راحت ‌تر می ‌کنند.

- آب‌، آب‌ میوه‌ها، شیر و سوپ مایعات مناسب سالمندان هستند.

- مصرف مرتب قهوه، چای و مایعات گازدار چندان مؤثر نیست. کافئین موجود در این مایعات قدرت حرکت را از اندام‌ها می ‌گیرد.

- در صورتی که تمایل دارید مقداری آب‌ میوه به آب اضافه کنید، آب لیمو و آب پرتقال را به شما توصیه می ‌کنیم.

- وقتی هوا گرم است، مقدار مایعات مصرفی‌ تان را کمی بالاتر ببرید.

- اگر دچار بیماری قلبی یا روده‌ای هستید، پیش از انتخاب هر نوع مایع نوشیدنی، با پزشک‌ تان مشورت کنید.

* هرگز فیبرها را از یاد نبرید:

- نان و حبوبات غنی شده را در برنامه غذایی ‌تان بگنجانید.

- روزانه مقدار فراوانی میوه و سبزی مصرف کنید.

- خوردن آلو، آلو خشک و آب آلو را فراموش نکنید. این میوه همانند دیگر فیبرها، ماهیچه‌های روده‌ای را تقویت می‌ کند.

- سبوس، حاوی مقدار فراوانی فیبر است. سبوس را در سوپ، غذاها، ماست و حبوبات گرم بریزید و بخورید.

* فعالیت بدنی‌تان را بالا ببرید:

- راه رفتن، انجام کارهای خانه، شنا، دوچرخه‌ سواری و... جلوی یبوست را می ‌گیرند.

- سعی کنید فعالیتی را بیابید که به آن علاقه دارید. در این صورت شما با لذت هر روز فعالیت بدنی ‌تان را انجام می ‌دهید.

* بعضی عادات، یبوست می ‌آورند. ‌از آنها دوری کنید:

- غذاهای صنعتی و تصفیه شده مثل نان سفید، شکر سفید، شیرینی، سیب ‌زمینی سرخ شده، ژامبون، سس سفید و... برای سالمندان مناسب نیست.

- گوشت و پنیر کمتر مصرف کنید. تنها یک وعده غذایی حاوی پنیر و گوشت در روز کافی است. زیاد شدن آنها در برنامه غذایی سبب بروز یبوست می ‌شود.

- دیر به دست ‌شویی رفتن از جمله عواملی است که سبب بروز یبوست می ‌شود

اهمیت میان ‌وعده‌ در سالمندی

بسیاری از سالمندان برخلاف دوران جوانی که عادت داشتند روزی سه وعده غذای اصلی مصرف کنند، تمام وعده‌های غذایی‌شان را میان وعده تشکیل می دهد و فقط یک بار در روز وعده غذایی اصلی را مصرف می ‌کنند. محققان می ‌گویند مصرف میان ‌وعده برای سالمندان خوب است و کالری دریافتی سالمندان را به مقدار کافی به آنان می ‌رساند.

بررسی حدود 2000 سالمند 65 ساله و مسن‌تر نشان می‌ دهد افرادی که به مقدار کافی میان ‌وعده مصرف می ‌کنند و در عین حال در معرض کاهش وزن و تغذیه نامناسب و ناکافی قرار دارند، کالری کافی را به بدن ‌شان می ‌رسانند. میان ‌وعده حاوی پروتئین، کربوهیدرات و چربی بیشتر است.

پژوهشگران بر این باورند که عوامل متعددی مانند مشکلات بهداشتی، مصرف دارو و تغییرات حس چشایی ممکن است به کاهش اشتها و کاهش وزن منجر شود. مردان 70 ساله در مقایسه با مردان 25 ساله، روزانه 1000 تا 1200 کالری کمتر دریافت می‌ کنند که این میزان در زنان 600 تا 800 کالری است.

در هنگام طبابت، پزشک شما نمی ‌داند که آیا به بیمارشان که اشتهای کمی دارد و ممکن است، مشکل سلامتی مانند بیماری قلبی -عروقی و... داشته باشد، توصیه کند که پس از ناهار یک غذای مختصر نیز مصرف کند یا خیر، چون ممکن است گرسنه نشود و شام نخورد.

پاسخ این است که هیچ اشکالی ندارد.

پزشک باید با اطمینان به بیمارش توصیه کند که در میان روز و عصر، میان ‌وعده مصرف کند، چون یک رفتار تغذیه‌ای درست است. البته محققان بر این باورند که مصرف میان ‌وعده‌های بی ‌ارزش و توخالی مانند چیپس، کیک و کلوچه، نباید زیاد توصیه شود، بلکه میان ‌وعده باید از نظر سلامتی با ارزش و مفید باشد.

بسیاری از سالمندان که در مراکز مراقبتی مخصوص نگهداری می‌ شوند، نان و کلوچه کنار ناهار خود را برای میان ‌وعده یا عصرانه نگه می ‌دارند و برخی از آنان به همین علت، حجم زیادی از کالری به بدن‌شان می‌ رسد، در حالی که در بسیاری از موارد هم، همین سالمندان هنگامی که در منزل خود تنها هستند، غذای مختصری درست می ‌کنند و آن را پای تماشای تلویزیون مصرف می ‌کنند که رفتار درست تغذیه‌ای نیست و به همین علت باید به میان‌ وعده‌ها نیز اهمیت داد تا اگر سالمندی یک وعده غذای اصلی را نخورد، کالری دریافتی روزانه‌اش کم نشود.

به نیمه پر لیوان نگاه کنید

این سالمندان تنها !

هنگامی که درباره سالخوردگی سخن می گوییم یا می شنویم ، معمولاً با واژه هایی مانند از بین رفتن ، خراب شدن ، کاهش ، از دست دادن و ... سروکار داریم . در حالی که دوره ی سالخوردگی ، از ویژگی های مثبت نیز برخوردار است . در اینجا، با نگرشی مثبت به این ویژگی ها می نگریم :

- هنر و خلاقیتی که در جوانی فرا گرفته شده است ، با افزایش سن، از بین نمی رود ؛

- با انگیزه و فعالانه زندگی کردن ، سبب می شود که سلول های مغزی رشد کنند و شبکه بیشتری را تشکیل دهند؛

- بدن از نظر فعالیت جنسی ، در آرامش است ؛

- توانایی سازگاری با شرایط افزایش می یابد و استرس کاهش پیدا می کند ؛

- می توان مسئولیت های بیشتری را برای حفظ تندرستی خود پذیرفت؛

- انسان ، در این دوره از دیدگاه بهتری به خود می نگرد؛

- بالا رفتن اعتماد به نفس و اطمینان خاطر سبب می شود به آنچه که دیگران درباره  ما می گویند، چندان اهمیت ندهیم ؛

- هر فرد سالخورده ای بهتر از دیگران می داند که چه چیزی برایش رضایت بخش است ؛

- ظرفیت عشق ورزیدن به دلیل افزایش اشتیاق و از خود گذشتگی ، زیاد می شود؛

- سطوح اضطراب کاهش می یابد؛

- حق شناسی عمیق تر می شود؛

- احساس شوخ طبعی افزایش می یابد.

تغییرات اجتماعی

همراه با افزایش سن ، تغییراتی در جامعه پیرامون ما نیز اتفاق می افتد ، از جمله دوستان قدیمی و خویشان از دست می روند. از دست دادن همسر، خواهر یا برادر، خویشان و دوستان نزدیک سبب می شود که فرد به انسانی گوشه گیر و منزوی تبدیل گردد. برای جلوگیری از انزوا و گوشه گیری ، بهتر است که در فعالیت های اجتماعی شرکت کنیم. از خانه خارج شویم و از هر فرصتی برای ملاقات با افراد جدید استفاده کنیم ؛ البته دوستان تازه هرگز نمی توانند جایگزین افرادی شوند که از پیش از به دنیا آمدن نخستین فرزندتان یا پیش از سفید شدن موهایتان می شناخته اید .

زندگی با دوستان وایجاد یک شبکه حمایتی ، می تواند بر تنهایی غلبه کند واحساس انزوا را کم رنگ تر سازد. هر قدر با افراد بیشتری برخورد کنید، شانس بیشتری برای تشکیل پیوندهای تازه خواهید داشت و در سال های آتی نیز دوستان زیادی خواهید داشت.

در زندگی خانوادگی نیز، سالخوردگان ، همانند کودکان به ارتباط نزدیک با اعضای خانواده نیاز دارند. اگر در فاصله طولانی نوه ها و فرزندان خود را ملاقات می کنیم ، بهتر است که امکان ملاقات با آنها را در فاصله های زمانی کوتاهتر فراهم کنیم ، فرزندانمان را با این که اکنون خود پدر یا مادر هستند، در آغوش بگیریم ، نوه هایمان را بغل کنیم و ارتباط نزدیک و صمیمانه ای با آنها برقرار کنیم.

تغییرات جسمی در دوره سالخوردگی

در دوره سالخوردگی ، تغییرات جسمی ، ناشی از بیماری نیستند. کاهش دید، کم شدن شنوایی ، کم شدن حساسیت نسبت به گرما، کم شدن حس لامسه و چشایی ، تغییراتی طبیعی هستند.

فعالیت متابولیکی بدن

همراه با افزایش سن ، روند متابولیکی بدن ، کند می شود و میل به غذا خوردن کاهش می یابد . اما فعالیت بدنی و چند دقیقه ورزش در روز مانع از بروز آن خواهد شد. کاهش روند متابولیکی بدن ، متابولیسم داروها را در بدن کـُند یا گاهی متوقف می سازد. به همین دلیل امکان بروز کنش ها یا واکنش های دارویی ، بیشتر از جوانان ، وجود دارد . به علاوه ، هر فرد سالخورده ، به وسیله پزشکان متخصص متعدد، درمان می شود وهریک از آنان دارویی خاص تجویز می کند. توجه به تداخل دارویی را نباید فراموش کرد. هر یک از پزشکان با در نظر گرفتن داروهای مصرفی دیگر، باید مسئولیت برنامه درمانی بیمار را بپذیرند و به طور مرتب آن را بررسی کنند. احتمال بروز تداخل دارو با دارو ، دارو با غذا ،و  دارو با آزمایش های پزشکی وجود دارد.

تغییرات فیزیولوژیکی طبیعی در دوره سالخوردگی

- هر 10 سال ، ظرفیت هوازی بدن ده درصد کاهش می یابد؛

- حداکثر برون ده قلبی کم می شود؛

- عملکرد ریوی کاهش می یابد؛

- توده عضلانی کاهش می یابد؛

- از تعداد فیبرهای عضلانی کاسته می شود؛

- زمان تحریک پذیری و پاسخگویی کم می شود؛

- چربی بدن افزایش می یابد ( در افرادی که فعالیت بدنی دارند، احتمال بروز خطر کمتر می شود).

نگرش های مثبت دوره سالخوردگی

وجود دیدگاه های مثبت و تحرک و فعالیت ، به موفقیت دردوره سالخوردگی می انجامد. سالخوردگی ، فقط پشت سر گذاشتن روزهای جوانی نیست، بلکه با ورود به این دوره می توان :

- در زندگی، خطر کرد،

- به باورهای خود احترام گذاشت،

- انعطاف پذیر و سازگار بود،

- به فراگیری تازه ها پرداخت و سرگرمی های تازه ای پیدا کرد.،

- از دست دادن عزیزان ناراحت کننده است اما نباید دوره اندوه و غم به مدت طولانی ادامه یابد،

- و نیمه پرلیوان را دید.

اگر نوه ها به دیدن پدربزرگ یا مادربزرگ می آیند، لازم است که به نکته های ایمنی زیر حتماً توجه کنیم:

داروهایی که به طورعادی به وسیله بزرگسالان مصرف می شوند، حتی در مقادیر جزیی ، می توانند برای کودکان مرگ آور باشند. قرص فشارخون ، داروی پایین آوردن قندخون و بسیاری از داروهای دیگر، برای کودکان خطرناکند. در سال 2002 تقریباً 30 کودک آمریکایی بر اثر مسمومیت دچار آسیب دیدگی شدند و بالاخره فوت کردند. کنجکاوی کودکان طبیعی است. عادت های افراد سالمند نیز کنار کنجکاوی آنان ، خطرآفرین است. سالمندان به طور معمول ، در روز چند نوع  دارو مصرف می کنند . آنها داروهای خود را در کنار تخت ، روی میز آشپزخانه و... می گذارند.

این محل ها، دسترس کودکان هستند . به علاوه ، ظرف های داروی بدون درپوش محافظ و قرار دادن دارو در جیب لباس یا در یک فنجان نیز خطرناک است .

توصیه های زیر خطر مسمومیت با دارو را برای کودکان کاهش می دهد:

1- همه داروها و ویتامین ها را در ظرفی با در پوش ایمنی نگهداری کنید،

2- داروها، مواد شیمیایی و مواد پاک کننده را در یک کمد قفل دار نگهداری کنید و بسته بودن در آن را مرتب کنترل کنید،

3- داروهای تاریخ گذشته را دور بریزید ؛ قبل از دور انداختن شربت ها، آنها را خالی کنید و شیشه را بشویید. یک کمد مخصوص قرار دادن داروها تهیه کنید،

4- هنگامی که با تلفن صحبت می کنید یا پاسخگوی زنگ در هستید ، مطمئن باشید که داروها در دسترس کودکان قرار ندارند ،

5- کودکان علاقه دارند که از بزرگسالان تقلید کنند. داروهای خود را دور از چشم کودکان میل کنید،

6- مواد شیمیایی و مواد پاک کننده را از مواد غذایی جدا کنید . نباید آنها را در کنار یکدیگر قرار دهید.

7- محصولات شیمیایی را در ظرف مخصوص نگهداری کنید. هرگز مواد شیمیایی را در ظروف مواد غذایی ( مانند بطری ، لیوان ، ظرف بستنی و...) نگهداری نکنید.

8- اگر کودکی دارو یا ماده شیمیایی را بلعیده ، او را به یک مرکز درمانی برسانید.

پدر بزرگ ها ، مادر بزرگ ها و نوه هایشان

پدر بزرگ و مادر بزرگ حامی مهمی برای فرزندان و حتی نوه هایشان به شمار می آیند. آنها مشاور امور مالی هستند. حمایت عاطفی فرزندان را نیز بر عهده دارند ، به ویژه وقتی که مسئولیت نگهداری و گاه  پرورش نوه هایشان را نیز می پذیرند.

امروزه بعضی از کشورها به دلیل افزایش تعداد طلاق ، بارداری در دوران نوجوانی ، ایدز ، مرگ یا ناتوانی والدین ، خشونت والدین ، زندانی شدن والدین، سرپرستی کودکانشان به پدر یا مادر بزرگ یا هر دو سپرده می شود . در حالی که میانگین سنی این افراد بین 30 تا 70 سالگ است. خود آنها نگرانی های مالی و روحی دارند ، توقف مسئولیت های اجتماعی سبب بروز اندازه ، عصبانیت و گاه آزردگی خاطر آنها می شود. در کنار همه ی این موارد ، آنها باید شوک فرهنگی ناشی از نگهداری نوجوانان ، از نسلی متفاوت را نیز تحمل کنند. علاوه بر این ، تأمین مایحتاج نوه ها ، بار مالی سنگینی را برای پدر و مادربزرگ ها ایجاد می کند. کودکان نیز از عوامل خطرناک ، آزار، اعتیاد پدر و مادر به مواد مخدر یا الکل و یا اندوه ناشی از فقدان پدر و مادر خود  در امان نیستند.

اما نگهداری از نوه ها با وجود مشکلات ذکر شده  می تواند بسیار مثبت و خرسند کننده باشد. آنها می توانند تجربه های خود را در اختیار نوه هایشان بگذارند، دورنمای ذهنی آنها را شکل دهند و سرمشق سالمی برای نوه هایشان با شند.

توصیه می شود که افراد خانواده از خدمات مشاوره خانواده بهره مند گردند، به ویژه معلمین و کارشناسان کودک و نوجوان نقش مهمی  در راهنمایی پدر بزرگ ها و مادر بزرگ ها برای نگهداری از نوه هایشان ، ایفا می کنند.

جرم دندان می تواند باعث مرگ افراد سالمند شود

پژوهشگران دریافته اند میکروب های موجود در جرم دندان  ها، با راه یافتن به داخل ریه ها می توانند باعث بروز ذات الریه کشنده در سالمندان شوند.

محققان در این مطالعه شواهد روشنی در هشت بیمار مبتلا به ذات الریه پیدا کردند که نشان می داد این بیماری از جرم دندان  های خود آنها به وجود آمده است.

دکتر علی الصلح از دانشگاه بوفالو در نیویورک که سرپرستی آن تحقیق را به عهده داشته است، می گوید:

 این مطالعه اولین تحقیقی است که ارتباط روشن و قطعی را بین بهداشت دندان ها و عفونت های تنفسی نشان می دهد.

این محقق و همکارانش 49 سالمند  ساکن آسایشگاه سالمندان  را که به علت احتمال ابتلا به ذات الریه در بیمارستانی بستری شده بودند ، بررسی کردند. آنها آزمایش هایی را بر روی باکتری های موجود در دهان بیماران قبل و بعد از ابتلا به ذات الریه انجام دادند. از این 49 بیمار، در نمونه های جرم دندانی 28 نفر، میکروب های عامل بیماری تنفسی مشاهده شد، اما در 21 نفر دیگر این میکروب ها دیده نشد. 14 نفر از این بیماران در نهایت به ذات الریه مبتلا شدند که در10 نفر، بیماری از میکروب های موجود بر روی دندان  های خود آنها شروع شده بود.

 جرم دندانی، مخزن میکروب های تنفسی است و می تواند در سالمندان باعث بروز ذات الریه شود.

آزمایش میکروبی گرفته شده از ریه نشان داد، DNA این میکروب ها با DNA میکروب های جرم دندانی در هشت نفر از این بیماران مطابقت دارد. این یافته ها نشان می دهد جرم دندانی، مخزن میکروب های تنفسی است و می تواند در سالمندان باعث بروز ذات الریه شود.

هرم غذایی مخصوص سالمندان

خانم یا آقای سالمند! اگر شما نگران این مسئله هستید که آیا تغذیه خوب و سالمی دارید، بیایید به هرم غذایی جدیدی که فقط مخصوص شما طراحی شده نظری بیندازید.

این هرم غذایی اصلاح شده به وسیله محققان دانشگاه محلی بوستون تنظیم و تهیه شده است. این هرم یک راهنمای غذایی است که مخصوص سالمندان 70 ساله و بالاتر از آن که سالم هستند و به صورت مستقل می توانند زندگی کنند می باشد.

چرا افراد سالمند به هرم غذایی خاص خودشان نیاز دارند؟

توضیح آن کاملا ساده است.

1- بدن سالمندان به کالری کمتری نیاز دارد، زیرابا افزایش سن، بافت عضلانی و ماهیچه ای کمتر می شود. فعالیت بدنی نیز کمتر از قبل می شود.

2- از طرفی همزمان با این تغییرات، افراد سالمند مانند سابق، به همان مقدار مواد مغذی و حتی در برخی موارد بیشتر از آن، نیاز پیدا می کنند.

به طور قطع سالمندان باید از غذاهایی استفاده نمایند که در عین حال که کالری کمی دارند، مواد مغذی آن ها بالا باشد. به عبارتی سالمندان از غذاهایی بیشترین بهره را می برند که دانسیته مواد مغذی آن بالا باشد.

بنابراین بیایید در هرم غذایی اصلاح شده برای سالمندان کنکاشی داشته باشیم. در اینجا نکاتی از مهم ترین توصیه ها آمده است:

* این هرم شامل غذاهایی است که دارای مواد مغذی کمیاب مانند ویتامین D ، کلسیم، ویتامین E و فیبر، در رژیم غذایی سالمندان هستند. بعضی از این غذاها عبارتند از شیر، ماست، پنیر، ماهی، تخم مرغ ، روغن ها ، غلات سبوس دار، میوه ها و سبزیجات.

* با این که مصرف مواد غذایی تازه همیشه ارجح تر است، ولی در نبود آنها می توان از میوه ها و سبزیجات فریز شده و کنسرو شده استفاده کرد.

* وجود یک ردیف لیوان آب در پایین هرم، یادآور نوشیدن مایعات فراوان است. کم آبی معمولا در سالمندان بیشتر اتفاق می افتد و می تواند منجر به عوارض خطرناکی مانند گیجی و آشفتگی در آنها شود. به خاطر داشته باشید که کافئین(در چای،قهوه و کولاها) موجب به هدر رفتن بیشتر آب بدن می شود.

* پرچم بالای هرم به ما یادآوری می کند که افراد سالمند به غذاها و مکمل های غنی شده با ویتامین D ، کلسیم و ویتامین B12 برای رفع نیازهایشان احتیاج دارند.

* فعالیت بدنی همان طور که در عکس نشان داده شده است باید برای افراد سالمند سبک تر و آسان تر در نظر گرفته شود؛ مانند پیاده روی ، باغبانی و ورزش های آئروبیک(شنا).

* نکته ای مهم:

از آن جایی که برخی سالمندان معمولا به کامپیوتر و اینترنت خیلی علاقه نشان نمی دهند یا توانایی کار با آن را ندارند، این وظیفه به عهده شماست تا توصیه های پزشکی و تغذیه ای مربوط به سالمندان را که در اینترنت مشاهده می کنید، به آنها بگویید یا نشان دهید.

به امید آن روزی که همه سالمندان زندگی سرشار از سلامتی و تندرستی داشته باشند.

چگونه با پدربزرگ ها و مادربزرگ ها کنار بیاییم؟

اکثر قریب اتفاق پدربزرگ و مادربزرگ ها روش فرزندان یا عروس و داماد خود را در برخورد با نوه شان درست نمى دانند و در تربیت نوه شان دخالت مى کنند. قصد والدینتان و والدین همسرتان خیر است ولى گاهى پیش مى آید که کنار آمدن با آنها کمى سخت است.

براى اینکه بتوانید همه را راضى و خوشحال نگه دارید، مطلب زیر را حتماً بخوانید.

دبرا راینسترا (DEBRA RIENSTRA) نویسنده کتاب « مادر شدن» مى گوید: «هرگز به ذهن من و شوهرم خطور نکرده بود که بعد از تولد کودکمان روابط ما با والدینمان تغییر مى کند. مادر من هر ساعت مى خواهد با نوه اش باشد.» مدت زیادى طول نکشید که راینسترا آرزو کرد تا ساعتى با فرزندش تنها باشد. آهسته آهسته میان او و والدینش بر سر چیزهاى جزیی مثل ساعات خوابیدن کودک  اختلاف نظر افتاد.

اگر والدینتان در نحوه تنبیه کردن فرزندانتان مداخله مى کنند، به آنها بگویید که از بابت کمکشان متشکرید ولى ترجیح مى دهید این کار را به شیوه خودتان انجام دهید و اگر اشتباهى هم مرتکب مى شوید از آن درس بگیرید.

راینسترا و والدینش به مرور موفق شدند مشکلات خود را حل کنند و راینسترا دو بچه دیگر آورد. با این وجود بسیارى از زوج ها متوجه مى شوند که والدین خودشان و همسرشان، آنگونه که انتظارش را داشتند، مفید و پشتیبان نیستند. کنار آمدن با بعضى پدربزرگ و مادربزرگ ها واقعاً مشکل است.

در اینجا علل مشکلات رفتارى آنها و راه حل هایى براى کنار آمدن با آنها آمده است:

یاوران دست به نقد

این دسته از پدربزرگ و مادربزرگ ها تمایل دارند نقش پدر و مادر کودک را بازى کنند. آنها کودک را جلوى شما تنبیه  مى کنند؛ بابت آنچه که کودک مى خورد، مى پوشد و برنامه هاى تلویزیونى که نگاه مى کند نگرانى خود را ابراز مى کنند و انتظار دارند ساعات طولانى را با نوه هاى خود سپرى کنند.

براى والدین شما و همسرتان مشکل است بپذیرند که دیگر مسئولیتى ندارند. دکتر سوزان نیومن روان پزشک اجتماعى و نویسنده کتاب « من دیگر بچه نیستم» مى گوید: «آنها هنوز به شما و همسرتان مثل بچه هایشان نگاه مى کنند و مایلند اختیارات بیشترى داشته باشند.»

بتسى سینگر خوشحال است که مادرش به دختر ?ساله شان هانا نزدیک است ولى وقتى اوضاع دارد آهسته آهسته از کنترل خارج مى شود نگران مى شود و مى گوید: «مادر من هر شب به منزلمان زنگ مى زند تا به نوه اش شب بخیر بگوید. گاهى من به دروغ به او مى گویم که هانا خوابیده است. این مسئله براى شوهر من تبدیل به یک معضل شده است. از من مى خواهد به مادرم بگویم خودش را کنار بکشد، ولى هرچه باشد او مادر من است و من دوستش دارم. یکى از عادت هاى بد مادر من این است که وقتى فرزندم را تنبیه مى کنم خودش را وسط مى اندازد و مى گوید «کار بدى نکرده» یا «تو دیگر دارى زیادی عکس العمل نشان مى دهى» و یا بدتر از همه مى گوید: «تو چرا این قدر بداخلاقى؟» نیازى نیست او مرا درست جلوى بچه ام سرزنش کند.»

راه حل

سعى کنید موقعیت را درک کنید و به خنده برگزار کنید. بالاخره حالا که خود شما هم بچه دار شده اید مى دانید که والدین به چه آسانى براى کودکان خود نگران مى شوند. بنابراین اگر زمانى که شما کودک بودید مادرتان مرتب به شما یادآورى مى کرد که خودتان را خوب بپوشانید - و احتمالاً هنوز هم این کار را مى کند- نگران آن است که نوه هایش هم دچار سرماخوردگى شوند. وقتی براى قدم زدن بیرون می روید یک کت هم با خودتان ببرید؛ این کار خیلى آسانتر از ایستادن و جر و بحث کردن با والدینتان است. اگر آنها در نحوه تنبیه کردن فرزندانتان مداخله مى کنند، به آنها بگویید که از بابت کمکشان متشکرید ولى ترجیح مى دهید این کار را به شیوه خودتان انجام دهید و اگر اشتباهى هم مرتکب مى شوید از آن درس بگیرید. دکتر نیومن مى گوید «اگر از تماس هاى شبانه مادرتان ناراحت هستید مى توانید بگویید: ما واقعاً از تماس هاى شما خوشحال مى شویم ولى اگر قرار باشد هر شب زنگ بزنید این کار جلوه خود را از دست مى دهد.

روش هاى قدیمى

والدین شما و همسرتان روش ها و اطلاعات جدید را در خصوص نگهدارى از کودکان قبول ندارند. آنها متوجه نمى شوند چرا شما کار خود را رها نمى کنید، چرا اجازه مى دهید فرزندتان در تختخواب شما بخوابد  یا چرا او را کتک نمی زنید. آنها نمى بینند که علیرغم همه این اختلاف ها کار شما در تربیت کودکتان  خوب بوده است.

دکتر نیومن مى گوید: «از آنجا که آنها قبلاً فرزندانشان را بزرگ کرده اند، خودشان را در این زمینه متخصص مى دانند و انتظار دارند شما از نصایحشان استقبال کنید. پدربزرگ و مادربزرگ شدن به آنها احساس پیرى مى دهد. مخصوصاً هر بار که شما به آنها گوشزد کنید اطلاعاتشان در خصوص جنبه هاى مهم بزرگ کردن کودک روزآمد نیست، این احساس ناخوشایند تشدید مى شود.»

راه حل

آرتور کورنهابر (ARTHUR KORNHABER) نویسنده کتاب «راهکار پدربزرگ و مادربزرگ ها» مى گوید: «به آرامى توضیح دهید زمانه از وقتى که شما بچه بودید تغییر کرده است. مقالات، تحقیقات و کتاب هاى تازه منتشر شده را در دسترس آنها قرار دهید و سعى کنید آنها را آموزش دهید. حتى مى توانید آنها را به ملاقات یک پزشک متخصص اطفال یا گردهمایى هاى مدرسه فرزندتان ببرید تا با دنیاى امروز بچه ها بیشتر آشنا شوند. در ضمن از راهنمایى هاى خوب و مفید آنها هم بهره مند شوید.»

زمانى که مسئله امنیت فرزند شما مطرح است، اصرار کنید از راهنمایى هاى شما پیروى کنند. دکتر نیومن مى گوید: «در این گونه موارد مى توانید بگویید : بله، حق باشماست. بهتر است که کودک روى صندلى به این بلندى ننشیند ولى اگر هم بخواهد، من نمى گذارم». دکتر نیومن مى گوید: «زمانى که پاى مسائل مهمى مثل سر کار رفتن شما مطرح است خیلى ساده، اعلام آتش بس کنید. بگویید: ببینید! بیایید بپذیریم که در این یک مورد با هم اختلاف نظر داریم. چون که این مسئله اى است که احتمالاً هیچ وقت بین ما حل نخواهد شد.»

پدربزرگ ها و مادربزرگ هاى رؤیایى

والدین شما و همسرتان به مناسبت هاى مختلف و حتى بدون مناسبت به فرزند شما پول  مى دهند و او را همراه با اسباب بازى  هایش به حمام مى برند. طورى که، کودک هنوز از لذت بازى با یک عروسک  بهره مند نشده، بعدى از راه مى رسد. این باعث مى شود که هر وقت چیزى خواست فقط بگوید: «مادربزرگ! پدربزرگ!»

دکتر پاتریشیا فارل ، نویسنده کتاب «چگونه روان درمانگر خود باشیم» مى گوید: « در این گونه موارد، نیت آنها خیر است ولى این پدربزرگ ها و مادربزرگ ها احتمالاً سعى مى کنند چیزهایى را براى نوه شان فراهم کنند که خود در کودکى نداشته اند و یا نتوانسته اند براى کودکان خود تهیه نمایند. آنها از داشتن نوه کاملاً به هیجان آمده اند. الان براى خرج کردن پول دارند و به این وسیله مى خواهند نشان بدهند که براى نوه شان اهمیت قائلند.»

سارا، مادر جک سالیوان (JACK SULLIVAN) ده ماهه مى گوید: «پدربزرگ و مادربزرگ جک هر چند هفته یکبار براى او هدیه مى خرند. مى دانم که جک از بازى کردن با اسباب بازى هایش لذت مى برد ولى همه آنها مناسب بازى براى یک بچه ده ماهه نیستند. از طرفى مى دانم که پدربزرگ و مادربزرگ از عهده خریدن این اسباب بازى ها برنمى آیند و من واقعاً نمى خواهم علیرغم مشکل مالى این همه هدیه بخرند. ولى نمى دانم چه کنم که احساساتشان جریحه دار نشود.

دکتر کورنهابر مى گوید: « به والدین خود و همسرتان بگویید که فرزند شما لباس ها و اسباب بازى هاى زیادى دارد و سیاست خانوادگى شما بر این است که اندکى محدودش کنید.» اگر علیرغم استدلال شما بر خرید هدیه اصرار داشتند ، مى توانید اقلامى را پیشنهاد کنید که واقعاً به کار شما مى آیند مثل : کالسکه بچه، دوچرخه یا کمک هاى نقدى براى پس انداز دانشگاه کودک . این دسته از پدربزرگ ها و مادربزرگ ها شما را براى رفتارها و مشکلات کودکان در مدرسه سرزنش مى کنند و از مهارت شما در نگهدارى از فرزندتان انتقاد مى کنند. کودک را بابت هر خطاى کوچکى مؤاخذه مى کنند و نارضایتى خود را با هر چیزى، حتى حرکات چشم و ابرو نشان مى دهند.

دکتر نیومن مى گوید: «والدین شما، تمام عمرشان را صرف ایراد گرفتن از شما کرده اند و به شما متذکر شده اند چه کنید، چه نکنید و چگونه امورتان را انجام دهید. آنها ممکن است از این نقطه ضعف خود حتى خبر هم نداشته باشند. بنابراین وقتش رسیده که شما پیشقدم شوید و این عادت بد را ترک دهید.»

سوزان کینگ مى گوید والدینش در برقرارى ارتباط با توماس، پسر هشت ساله او که یک پسر شاد و بسیار پرحرف است، مشکل دارند. آنها فکر مى کنند که ما با توماس خیلى مدارا مى کنیم. گاهى اوقات تصمیم مى گیرند خودشان تربیتش کنند. بنابراین کاملاً ندیده اش مى گیرند یا خیلى تند به او مى گویند: «نه! تو نمى توانى این کار را بکنى!» بدتر از همه این است که هر وقت والدینم نزد ما هستند، متوجه مى شوم که من هم بیشتر به توماس ایراد مى گیرم.»

راه حل

دکتر نیومن مى گوید: «شما الان یک بزرگسال محسوب مى شوید و هیچ عیبى ندارد اگر صادقانه به والدینتان بگویید که ایرادات اکید آنها چه حسى به شما مى دهد. بگویید که نمى خواهید هر بار که آنها با شما هستند این حس بد را داشته باشید. یادآوری کنید که مایلید آنها با پسرتان رابطه نزدیکى داشته باشند. رفتار منفى آنها شرایط را براى گذراندن اوقات با آنها براى شما مشکل ساخته است.» دکتر کورنهابر مى گوید: «اگر این یادآورى ها کمکى نکرد، جلسات مشاوره خانوادگى راه بیندازید؛ دیده شده است که روابط میان پدربزرگ و مادربزرگ ها و نوه هایشان از این طریق بهبود یافته است.» بگویید: «فکر نمى کنم این طورى به جایى برسیم. به نظر مى آید هیچ کدام از ما خوشحال نیستیم. پس بیایید از خانواده کمک بگیریم.»

پیری، دشمن مشترک مغز و چشم

محققان ارتباطی شگفت انگیز میان آلزایمر و آب سیاه کشف کردند.

آلزایمر (Alzheimer) و آب سیاه (Glaucoma) دو دشمن انسان در سنین پیری محسوب می‌شوند.

بر اساس مطالعات اخیر گفته می‌شود پلاک‌هایی مشابه با آنچه که در مغز افراد مبتلا به آلزایمر مشاهده شده، عامل اصلی ایجاد ضایعه ی عصبی چشم موسوم به آب سیاه است. محققان شواهدی یافته‌اند که داروهای درمانی آلزایمر در درمان آب سیاه نیز موثر واقع شده است.

تا کنون علت اصلی بیماری آب سیاه ناشناخته مانده، ولی در تعریف این بیماری می‌توان گفت که نوعی فساد چشمی ‌است که در اثر فشار بالای داخل چشم ایجاد می‌شود.

دانشمندان مدت‌های مدیدی تصور می‌کردند که افزایش فشار درون چشم به سلول‌های عصبی شبکیه (RGC) آسیب وارد می‌کند و چون وظیفه اصلی این سلول‌ها ارسال علائم به مغز است، فرد مبتلا به آب سیاه دچار اختلالات بینایی می‌شود.

اما چشم پزشکان به تازگی دریافتند که بیماری آب سیاه حتی در دوره‌ای که فشار چشم بیمار تحت نظر پزشک کنترل می‌شود، پیشرفت می‌کند. در ضمن مطالعات اخیر نشان می‌دهند که در بیماران مبتلا به آب سیاه، سلول‌های عصبی شبکیه مقدار زیادی پروتئین به نام بتا آمیلوید(β-amyloid) تولید می‌کنند و این پروتئین‌ها در واقع همان عامل ایجاد پلاک مغزی در افراد مبتلا به آلزایمر هستند. به علاوه، دانشمندان در تحقیقات دیگری متوجه شدند که مبتلایان به آلزایمر بیش از افراد سالم در معرض ابتلا به آب سیاه می‌باشند.

به منظور انجام بررسی‌های بیشتر در خصوص این ارتباط، گروهی به سرپرستی فرانسسکا کردیرو (Francesca Cordeiro) از دانشگاه لندن با روشی مصنوعی باعث ابتلای موش‌های آزمایشگاهی به آب سیاه شدند.

آنها با انجام این آزمایش دریافتند بتا آمیلوید در سلول‌های عصبی شبکیه به خصوص در سلول‌های مرده به مقدار قابل توجهی افزایش یافته است. در دومین آزمایش، داخل چشم‌های موش‌های سالم بتا آمیلوید تزریق کردند.

این پروتئین در سیستم عصبی مرکزی مانند سمی ‌خطرناک عمل می‌کند. با افزایش مقدار (دوز) بتا آمیلوید متوجه شدند تعداد بیشتری از سلول‌های عصبی شبکیه از بین رفته اند.

پس از انجام آزمایشات فوق، کردیرو و همکارانش سه روش درمانی برای موش‌ها به کار بردند تا مانع از ایجاد پلاک شوند. یکی از این روش‌ها همان روشی است که در درمان آلزایمر به کار می‌رود. اگرچه هر کدام از سه روش درمانی به تنهایی موثر واقع شدند، اما ترکیبی از هر سه روش، تأثیر به سزایی در کاهش پلاک‌های مضر و کاهش مرگ سلول‌های عصبی شبکیه داشت.

گروه تحقیقاتی به این نتیجه دست یافتند که داروهای موثر در درمان آلزایمر و کاهش بتا آمیلوید، دارای پتانسیل درمانی برای بیماری آب سیاه می‌باشند. در حال حاضر این روش هم زمان با کنترل فشار درون چشم انجام می‌شود. کردیرو بر این باور است که پلاک‌های پروتئینی بتا آمیلوید عامل مشترک ایجاد بیماری‌های آلزایمر و آب سیاه محسوب می‌شوند.

هیداکی ‌هارا (Hideaki Hara) پژوهشگر متخصص آب سیاه از دانشکده داروسازی گیفو (Gifu) واقع در ژاپن معتقد است یافته‌های جدید رابطه میان آلزایمر و آب سیاه را تأیید می‌کند، اما پروین آیسری (Pervin Iseri) متخصص اعصاب از دانشگاه کوکائلی (Kocaeli) در ترکیه می‌گوید:

بتا آمیلویدها می‌توانند عامل غیرمستقیم مرگ سلول‌های عصبی شبکیه باشند، اما تحقیقات بیشتری لازم است تا اثر مستقیم آنها به اثبات برسد، کما اینکه رابطه میان مکانیسم ابتلا به آب سیاه و آلزایمر به تأیید رسیده است.