سندرم متابولیک و اصلاح شیوه زندگی

اصطلاح سندرم متابولیک به گروهی از عوامل خطر از جمله: چاقی شکمی، فشار خون بالا، قند خون بالا و سطوح نامناسب کلسترول خون گفته می‌شود.

شاید تعجب برانگیز باشد اما هیچ الگوی درمانی ویژه و خاصی برای این سندرم تعریف نشده است. به جای آن، معالجه این عارضه عموماً از طریق تمرکز بر هر یک از عوامل خطر و تلاش برای برطرف کردن آن‌ها می‌باشد. هدف از درمان آن است که شانس خطرات برای بیماری‌های قلبی – عروقی و دیابت، کاهش یابند.در اغلب موارد بهترین راهکار درمانی برای سندرم متابولیک؛ تداوم مراقبت و تلاش شخص خودتان است. اصلاح رفتارهای غذایی نظیر خوردن غذاهای سالم‌تر و فعالیت بدنی بیشتر از اولین مواردی هستند که پزشک معالج‌تان از شما درخواست می‌کند.آنچه به عنوان یک اصل باید بپذیرید آن است که عادات غذایی ناسالم برای شما دردسرساز می‌گردند. ولی با اصلاح روش زندگی، چه بسا بتوانید تمام ریسک فاکتورها را به طور کامل برطرف نمایید.

کاهش خطرات سندرم متابولیک با اصلاح شیوه زندگی

متخصصین علوم پزشکی اظهار می‌دارند که اصلاح شیوه زندگی، درمان اصلی برای سندرم متابولیک است. از مراحل اصلاح شیوه زندگی عبارتند از:

* انجام فعالیت بدنی و ورزش:

ورزش و فعالیت بدنی یک راهکار عالی برای کاهش وزن و تناسب اندام است. اگر دارای اضافه وزن هستید، ورزش و فعالیت بدنی یک راهکار کلیدی برای حل مشکل شماست. ولی اگر علیرغم ورزش و فعالیت بدنی عقربه ترازو تکان نخورد و پیشرفت سریعی در کاهش وزن نداشتید؛ ناامید و بی انگیزه نگردید. حتی اگر شما با ورزش نتوانسته باشید حتی نیم کیلو وزن کم کنید؛ باز باید امیدوار باشید چرا که ورزش در کاهش فشار خون، بهبود سطوح کلسترول خون و بهبود مقاومت به انسولین موثر است.

از طرف دیگر باید توجه داشته باشید که اگر تناسب اندام شما به هم ریخته است باید به تدریج و به آرامی، ورزش و فعالیت بدنی‌تان را شروع کنید. سعی کنید پیاده‌روی خود را افزایش دهید. سعی کنید فعالیت بدنی بیشتری را به زندگی روزانه‌تان بیاورید. هر زمانی که سرپا هستید؛ بهانه‌ای را پیدا کنید که موجب شود بیشتر قدم بزنید و فعالیت داشته باشید. همچنین می‌توانید برای افزایش انگیزه و تداوم تلاش‌تان، یک همراه برای خود برگزینید.حتی اگر شما با ورزش نتوانسته باشید حتی نیم کیلو وزن کم کنید؛ باز باید امیدوار باشید چرا که ورزش در کاهش فشار خون، بهبود سطوح کلسترول خون و بهبود مقاومت به انسولین موثر است.

ایده آل آن است که فعالیت بدنی خود را در طی روزهای هفته افزایش دهید تا این که سرانجام هر روز از فعالیت بدنی مطلوبی برخوردار گردید. ولی نباید خیلی بلند پروازانه فکر کنید و از خود توقع‌های بیش از حد داشته باشید، چرا که اگر برنامه فعالیت و ورزشی که برای خود تنظیم می‌نمایید خیلی دشوار باشد، ممکن است فقط منجر به ناامیدی و تسلیم شدن شما گردد. شما نیازمند دست‌یابی به سطوحی از ورزش و فعالیت بدنی هستید که مناسب شرایط تان باشند. متخصصین تغذیه و تناسب اندام می‌توانند رهنمودهای مفیدی را در این زمینه به شما ارائه نمایند.

* یک رژیم غذایی سالم:

یک رژیم غذایی سالم می‌تواند در بهبود سطوح کلسترول خون، مقاومت به انسولین و فشار خون بسیار موثر باشد، حتی اگر وزن‌تان مناسب نباشد. می‌توانید در مورد چگونگی رژیم غذایی‌تان، با یک متخصص تغذیه مشاوره کنید. افرادی که به بیماری قلبی یا دیابت مبتلا هستند، به الگوهای غذایی ویژه‌ای نیاز دارند.به طور کلی نشان داده شده است که یک رژیم غذایی سالم (که محتوای چربی اشباع، چربی ترانس، کلسترول و نمک آن محدود بوده و غنی از میوه و سبزیجات باشد)؛ به افراد دارای فشار خون بالا و در معرض خطر بیشتر برای بیماری قلبی کمک می‌نماید.بسیاری از پزشکان و متخصصین تغذیه رژیمی شبیه رژیم مدیترانه‌ای را پیشنهاد می‌کنند. این رژیم غذایی بر مصرف چربی‌های خوب (نظیر چربی تک غیر اشباع موجود در روغن زیتون) تاکید دارد و دارای یک توازن خوب از کربوهیدرات‌ها و پروتئین‌های سالم می‌باشد. شما می‌توانید در راستای دست‌یابی به یک رژیم غذایی مناسب، با یک متخصص تغذیه مشورت داشته باشید.

* کاهش مقداری از وزن مازاد:

اگر شما دارای اضافه وزن و یا چاقی هستید؛ کاهش وزن شاه کلیدی برای بر طرف نمودن خطرات مرتبط برای سندرم متابولیک در شماست.

واضح است که کاهش وزن از نتایج ورزش و رژیم غذایی سالم است. کاهش وزن حتی قبل از رسیدن شما به وزن مطلوب و حتی با 5-7 درصد کاهش وزن می‌تواند در تخفیف هر یک از جنبه‌های سندرم متابولیک موثر باشد.

* ترک استعمال سیگار و دخانیات:

استعمال سیگار، به خودی خود ریسک فاکتوری برای سندرم متابولیک نیست. ولی سیگار کشیدن به میزان زیادی خطرات عوارض قلبی - عروقی را تشدید می‌کند. علاوه بر آن که سیگار باعث افزایش مقاومت به انسولین می‌گردد.

یک رژیم غذایی سالم می‌تواند در بهبود سطوح کلسترول خون، مقاومت به انسولین و فشار خون بسیار موثر باشد، حتی اگر وزن‌تان مناسب نباشد

داروهای مورد استفاده برای سندرم متابولیک

برخی از افراد مبتلا به سندرم متابولیک به مصرف داروها نیاز خواهند داشت. اگر اصلاح شیوه زندگی برای کاهش خطرات کفایت نکند، ممکن است نیاز به مصرف دارو گردد.

برخی داروهایی که ممکن است مصرف شوند عبارتند از:

* داروهای کاهنده فشار خون بالا: برخی از داروهای درمان فشار خون بالا عبارتند از: ممانعت کننده‌های آنزیم مبدل آنژیوتانسین، مسدود کننده‌های رسپتور آنژیوتانسین 2، ادرار آورها، و دیگر داروها

* داروهای کاهنده کلسترول: این داروها عبارتند از استاتین ها، نیاسین، رزین های متصل شونده به اسید صفراوی (از جمله: Colestid و Questran )، داروی Zetia و دیگر داروها

* داروهای دیابت: اگر شما دارای مشکل عدم تحمل گلوکز باشید، ممکن است مصرف برخی داروها برای شما لازم شوند از جمله: متفورمین، اکتوس و آواندیا...

* دوز پایین از داروی آسپیرین: ممکن است از داروی آسپیرین برای کاهش خطرات حمله‌های قلبی و سکته‌ها استفاده شود. این دارو به ویژه ممکن است برای افراد مستعد تشکیل لخته‌های خونی، مفید باشد.

اگر آقا هستید و دور کمرتان بیشتر از 120 سانتی‌متر است و اگر خانم هستید و دور کمرتان 110 سانتی‌متر و بیشتر است باید بدانید که دور از جانتان خطر مرگ را دو برابر بیشتر به جان خریده‌اید.

نام علمی‌اش «سندرم متابولیک» است، همان شکم بزرگ یا شکم‌گنده‌ی خودمان. اسمش را هر چه که بگذارید این سندرم موذی و ناشناخته بلای جان می‌شود.البته زمانی بود و آقایانی بودند که به شکمشان می‌نازیدند شاید هنوز هم هستند مردانی که شکم بزرگ را نشانی از مردی و مردانگی می‌دانند اما بایدخدمت این آقایان محترم عرض کنیم شکم بزرگ داشتن یعنی سکته‌ی قلبی، یعنی سکته‌ی مغزی، یعنی مشکلات جنسی، یعنی دیابت و یعنی دور از جانتان مرگ زودهنگام. پس اجازه ندهید شکم برجسته سلامتی‌تان را به خطر بیندازد. با ما باشید تا با خطرات شکم‌گنده بودن آشنایتان کنیم.

شکم گنده: یکی از دلایل سکته‌ی قلبی و مغزی

برجستگی شکم را شوخی نگیرید و نگذارید وضعیت از این که هست بدتر شود. نتایج پژوهشی که در 52 کشور جهان انجام گرفته نشان می‌دهد که سندرم متابولیک سومین عامل ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی است. عامل اول مصرف دخانیات است و عامل دوم میزان کلسترول بالا. شکم بزرگ به این معنی است که در بدنتان چند جور اختلال ریز و درشت وجود دارد. این اختلالات هم باعث می‌شود که رگ‌های خونی پر شوند از چربی اضافه. برای همین هم کم‌کم رگ‌ها گرفته می‌شود و خون نمی‌تواند به راحتی جریان داشته باشد و اکسیژن لازم به ارگان‌های بدن نمی‌رسد. نتیجه این می‌شود که در قلب یا مغز لخته ایجاد می‌شود و دیگر نمی‌شود جلوی سکته‌ی قلبی یا مغزی را گرفت. برای همین هم لازم است مصرف میوه و سبزیجات را بالا ببرید. تا می‌توانید از روغن‌های گیاهی مانند روغن زیتون، روغن کلزا و غیره استفاده کنید و مصرف چربی‌های اشباع‌شده و ترانس را کاهش دهید. سیگار را ترک کنید. تنبلی را کنار بگذارید و روزانه حداقل بیست دقیقه پیاده‌روی کنید.

شکم گنده = 5 برابر دیابت بیشتر

چربی زیاد دور شکم خطر ابتلا به دیابت نوع 2 را پنج برابر می‌کند. می‌پرسید چرا؟ به خاطر اینکه کارایی انسولین را کاهش می‌دهد. انسولین هورمونی است که میزان قند خون را تنظیم می‌کند. زمانی که میزان قند خون از 1 گرم در لیتر می‌گذرد معنی‌اش این است که قند خونتان بالاست و زمانی که این میزان به بالای 1.26 گرم در لیتر می‌رسد معنی‌اش این است که دیابتی هستید.داشتن شکم بزرگ برای سلامت کبد نیز خوب نیست. مشکل با تجمع چربی‌ها در سلول‌ها آغاز می‌شود. این شرایط می‌تواند با التهاب سلول‌های کبدی بدترشود و سپس باعث تخریب سلول‌ها به بیماری سیروز کبدی منجر شود.

توجه داشته باشید که اگر دچار سندرم متابولیک باشید کاهش مصرف قند به تنهایی خطر ابتلا به دیابت را کاهش نمی‌دهد. باید حواستان به کل تغذیه‌تان باشد و حتماً به طور مرتب ورزش‌هایی مانند پیاده‌روی و دوچرخه سواری و غیره داشته باشید. توصیه می‌کنیم تا جایی که می‌توانید مصرف قندهای زود جذب مانند کیک، آب نبات، بستنی، قند و شکر را کاهش دهید به خاطر اینکه با سرعت زیادی میزان قند خون را بالا می‌برند و باعث ابتلا به دیابت می‌شوند. سعی کنید از قندهای دیر جذب مانند پاستاها یا برنج کامل استفاده کنید.

شکم گنده= بالا رفتن خطر ناتوانی جنسی

خدا را شکر خیلی از آقایان حداقل این مسئله را جدی می‌گیرند. نتایج یک پژوهش آمریکایی نشان می‌دهد که 74 درصد آقایان مبتلا به سندرم متابولیک با مشکلات جنسی روبه رو هستند. باید بدانید که این سندرم عملکرد هورمون‌های جنسی مردانه را به هم می‌زند و قدرت جنسی آن‌ها را کاهش می‌دهد.

شکم گنده: آپنه‌ی خواب، مشکلات تنفسی

معمولاً مردم آپنه‌ی خواب را جدی نمی‌گیرند اما این مشکل یکی از خطرات ناشناخته‌ی سندرم متابولیک است. به عقیده‌ی محققان 30 درصد افرادی که دچار سندرم متابولیک هستند از آپنه‌ی خواب هم رنج می‌برند. آپنه‌ی خواب یعنی اینکه در خواب برای چند ثانیه تنفس شما قطع می‌شود و از خواب بیدار می‌شوید. این مشکل اگر درمان نشود به مرور شما را در معرض بیماری‌های عروق کرونری قرار می‌دهد. زمانی که چربی زیادی در بالاتنه و دور شکم تجمع می‌کند تنفس عادی دچار مشکل می‌شود. این مشکل که در شب و موقع خواب رخ می‌دهد نیز قلب را دچار مشکل می‌کند.

شکم گنده = فشار بالا

داشتن شکم بزرگ باعث افزایش فشارخون و ابتلا به بیماری فشارخون می‌شود. می‌پرسید چرا؟ چون زمانی که به تغذیه‌تان اهمیت نمی‌دهید و تحرکتان کم است و چربی دور شکمتان زیاد می‌شود قند کمتر جذب ارگان‌هایی که مسئول تامین انرژی بدن هستند می‌شود. در نتیجه در خون باقی می‌ماند و پانکراس انسولین بیشتری ازاد می‌کند تا جبران مافات کند. متأسفانه ترشح انسولین زیاد نتایج منفی دارد و فشارخون را بالا می‌برد. اگر فشارتان از 13 روی 8.5 بیشتر می‌شود باید حواستان را جمع کنید. توصیه می‌کنیم مصرف نوشابه، آبمیوه‌های صنعتی، نوشیدنی‌های انرژی‌زا، نمک و فست فودها را کاهش دهید و در عوض ماهی، غلات کامل و شکلات سیاه را وارد برنامه‌ی غذایی‌تان بکنید.

شکم گنده = کبد در آمپاس

داشتن شکم بزرگ برای سلامت کبد نیز خوب نیست. مشکل با تجمع چربی‌ها در سلول‌ها آغاز می‌شود. این شرایط می‌تواند با التهاب سلول‌های کبدی بدتر شود و سپس باعث تخریب سلول‌ها به بیماری سیروز کبدی منجر شود. این وضعیت هم مرحله‌ی تولید سلول‌های سرطانی است. حواستان باشد مصرف الکل نیز همین اثرات مخرب را به جا می‌گذارد.

شکم گنده: خطر مرگ جدی است

اگر آقا هستید و دور کمرتان بیشتر از 120 سانتی‌متر است و اگر خانم هستید و دور کمرتان 110 سانتی‌متر و بیشتر است باید بدانید که دور از جانتان خطر مرگ را دو برابر بیشتر به جان خریده‌اید. این را ما نمی‌گوییم. نتایج پژوهش‌های محققان آمریکایی می‌گوید که روی 48500 مرد و 56343 زن بین 50 سال و بالاتر انجام شده است. لطفاً کم تحرکی را کنار بگذارید. غذاهای سالم و کم چرب را در برنامه‌ی غذایی‌تان بگنجانید. از مصرف قندهای زود جذب بپرهیزید. چربی‌های سالم مانند روغن‌های گیاهی و ماهی‌های چرب را دریابید.

شکم گنده: سرطان؟

متأسفانه باید بگوییم که داشتن شکم بزرگ خطر ابتلا به سرطان را نیز افزایش می‌دهد. نتایج پژوهش‌های محققان کره‌ایی نشان می‌دهد افرادی که شکم‌های بزرگی دارند بیشتر در معرض به خصوص سرطان کبد قرار می‌گیرند. البته همچنان محققان در حال تحقیقات بیشتر هستند و معتقدند که رسیدن به نتایج قطعی نیاز به بررسی‌های بیشتر دارد. اما در هر حال شکم بزرگ هر مشکلی که به فکرتان می‌رسد را دیر یا زود ایجاد خواهد کرد.

شکم گنده: یکی از دلایل ناباروری

سندرم متابولیک می‌تواند یکی از عوامل اصلی سندرم پلی کیستیک باشد که اولین عامل ناباروری است. در این صورت کیست‌هایی در رحم ایجاد می‌شود که اجازه‌ی تخمک‌گذاری را نمی‌دهند. اگر می‌پرسید چرا باید بگوییم تاکنون محققان پاسخ درستی به این سۆال پیدا نکرده‌اند. این احتمال می‌رود که مازاد چربی اندام‌های داخلی می‌تواند تأثیر منفی روی هورمون‌های جنسی بگذارد و باعث بی‌نظمی‌هایی در تخمدان‌ها شود.