نقش ایمنی میوه و سبزی در سلامت انسان‌ها

مواد غذایی ناسالم موجب ابتلای آدمی به بیش از 200 بیماری از یک اسهال ساده تا سرطان پیشرفته شده و علت مرگ و میر سالانه بیش از دومیلیون نفر در جهان می‌شود؛ به همین علت سال 2015 از سوی سازمان جهانی بهداشت به‌عنوان «بهبود ایمنی مواد غذایی از مزرعه تا بشقاب» نامگذاری شده تا به این صورت، توجه مسئولان و دست‌اندرکاران به این مقوله معطوف شود و مرگ و میر ناشی از غذای ناسالم کاهش یابد.

سبزی‌ها و میوه‌های تازه فواید زیادی دارند و توصیه می‌شود روزانه حداقل 5 وعده از آن‌ها مصرف کنید.گاهی بی‌توجهی به نکته‌های بهداشتی هنگام خرید، شست و شو و نگهداری میوه و سبزی سبب ایجاد آلودگی محصول و بیماری می‌شود میوه و سبزی‌ها هنگام رشد در مزرعه ممکن است با حیوانات، مواد خطرناک موجود در آب و خاک و بهداشت نامناسب کارگران و کشاورزان آلوده شوند که انتقال این محصولات بعد از برداشت نیز خطر آلودگی را افزایش می‌دهد.

آلودگی می‌تواند بعد از خرید محصول و هنگام تهیه غذا و با نگهداری نامناسب هم اتفاق بیفتد بنابراین توصیه می‌شود میوه‌ها و سبزی‌های که له یا خراب شده‌اند. انتخاب نکنید، چرا که احتمال رشد باکتری در این قسمت‌ها بیشتر است.سبزی‌ها و میوه‌ها از گروه‌های غذایی اصلی در هرم غذایی هستند که باید هر روز به مقدار توصیه شده در برنامه غذایی روزانه گنجانده شوند.گروه میوه‌ها شامل انواع آبمیوه طبیعی، کمپوت میوه‌ها و میوه‌های خشک (خشکبار) می‌شود که این گروه دارای مواد مغذی مهم از جمله ویتامین آ، ث، فیبر و مواد معدنی است.

گروه سبزی‌ها نیز شامل انواع سبزی‌های برگ‌دار، هویج، بادمجان، نخود سبز، انواع کدو، قارچ، خیار، گوجه‌فرنگی، پیاز، کرفس، ریواس و سبزیجات مشابه دیگر است که این گروه دارای انواع ویتامین‌های آ، ب، ث و اسید فولیک، مواد معدنی مانند پتاسیم، منیزیم و مقدار قابل توجهی فیبرو آنتی‌اکسیدان است.سبزی‌های نارنجی مانند هویج و کدو تنبل دارای بتاکاروتن هستند که در صورت نیاز بدن، در بدن به ویتامین A تبدیل می‌شود. این ماده بدن را در مقابل سرطان‌ها محافظت می‌کند.

سبزی‌های سبز رنگ، دارای کاروتنوئیدها، ساپونین‌ها، لوتئین و فلاوونوئیدها هستند که فیبر، فولات و بتاکاروتن مورد نیاز بدن را تأمین و  بدن را در مقابل چند نوع سرطان حفظ می‌کنند. کرفس، اسفناج، بروکلی و جعفری از جمله سبزی‌های برگ سبز هستند.سبزی‌های قرمز رنگ مانند گوجه‌فرنگی، هندوانه و کلم بنفش دارای انواع مختلفی از فیتوکمیکال‌ها هستند و سبزی‌های خانواده کلم نیز از ارزش غذایی بالایی برخوردارند که در پیشگیری از سرطان‌ها موثرند.«ایندول» موجود در انواع کلم در ایجاد خاصیت ضد سرطانی کلم نقش دارد. از سبزی‌های خانواده کلم می‌توان از بروکلی، گل کلم، کلم بروکسل و کلم بنفش نام برد.

نقش میوه و سبزی در عدم ابتلا به سرطان و بیماری‌قلبی
اکثر سبزی‌ها دارای ویتامین C فراوان هستند. این ویتامین نقش مهمی در پیشگیری از سرطان‌ها دارد و به وفور در سبزی‌هایی مانند فلفل، بروکلی و گوجه فرنگی یافت می‌شود.فیبر موجود در سبزی‌ها در پیشگیری از سرطان روده بزرگ نقش اساسی دارد و به رشد باکتری‌های مفید روده نیز کمک می‌کند.سبزی‌ها دارای کالری پایین حجیم و سیرکننده هستند و مصرف زیاد آنان در مقایسه با سایر مواد غذایی بسیار کمتر موجب افزایش وزن می‌شود.بر عکس میوه‌ها، سبزی‌ها و خصوصاً‌ سبزی‌های تازه قند بسیار کمی دارند و مصرف آنها تعادل قند را فراهم و سبب رسیدن ویتامین‌ها و املاح معدنی به بدن می‌شود.سبزی‌ها حاوی فیبر، آنتی‌اکسیدان‌ها و املاح معدنی فراوان و ترکیبات دیگرند که خطر پیشرفت دیابت نوع دوم و عوارض آن را کاهش داده و از سوی دیگر مصرف آنان فاکتوری برای کاهش وزن محسوب می‌شود.

چربی موجود در سبزی‌ها بسیار پایین است و سبزی‌ها فاقد کلسترول هستند بنابر این مصرف آنان برای سلامت قلب تجویز می‌شود.پتاسیم یکی از املاح معدنی مهم برای بدن است که فعالیت بسیاری از آنزیم‌های بدن به وجود آن وابسته است کمبود پتاسیم در بدن می‌تواند زمینه‌ساز حملات قلبی شود و البته این پتاسیم به صورت روزانه از طریق مصرف سبزی‌هایی مانند جعفری، کرفس، لوبیا، سبوس گندم و سیب‌زمینی به دست می‌آید.همچنین سبزی‌هایی مانند کرفس و ریواس به علت دارا بودن پتاسیم فراوان موجب کاهش فشار خون می شوند.

نحوه نگهداری سبزی‌ و میوه‌ها در منزل
سبزی‌های برگ سبز، مانند اسفناج را باید در کیسه‌ای پلاستیکی قرار داده و در یخچال نگهداری کنیدسبزیجاتی مانند کاهو را نیز در پارچه خشک و تمیز بپیچید و در یخچال بگذارید؛ ضمن اینکه در مورد سبزی خوردن نیز بعد از شستشو و خشک کردن کامل آن، در ظرف «رویی» دردار در یخچال نگهدار شود با این کار شما تا 5،6 روز سبزی خوردن تازه دارید.سبزیجاتی مانند انواع کلم‌ها و گل‌کلم را نشسته در یخچال باید قرار داد و قبل از هر بار مصرف آن‌ها را شست.

نحوه شست و شوی میوه و سبزی
برای از بین بردن میکروب‌ها باید سبزی‌ها را که در مرحله قبلی با مایع ظرفشویی شسته شده‌اند در مایع ضد عفونی کننده ریخت، برای این کار باید در یک ظرف 10 لیتری آب یک قاشق چای خوری پرکلرین (گرد کلر) راحل کرد و سبزی‌ها را به مدت 5 دقیقه در آن نگه داشت.