نکاتی در مورد حوادث در سالمندان

نکاتی در مورد حوادث در سالمندان

دوران سالمندی مرحله‌ای از زندگی است که از ۶۰ سالگی شروع می‌شود و این باور که دوران پیری در همه‌ی افراد با کاهش توانایی‌های جسمی و روانی عمیق همراه است واقعیت ندارد و اکثر افراد سالمند توانایی‌هاشان را تا حد قابل توجهی حفظ می‌کنند. افراد مسن سالم معمولا سطح فعالیت اجتماعی خود را تا حدی که فقط تفاوت جزیی با افراد میانسال دارد در حد مطلوب نگه می‌دارند. برای خیلی از افراد‌، دوران پیری تداوم رشد هوشی، هیجانی و روانی است. قراین زیادی در دست است که حفظ فعالیت اجتماعی برای سلامت جسمی و روانی سالمندان حایز اهمیت است در این صورت فرد سالمند می‌تواند احساس کفایت و احترام به نفس را در خود تداوم بخشد. آنچه که اطرافیان فرد سالمند شایسته است انجام دهند کمک به حفظ حس احترام و عزت نفس سالمند است‌. فرد مسن اگر مورد حمایت اجتماعی و خانوادگی قرار گیرد، سلامت جسمی و روانی او تامین می‌گردد و عزت نفس بالایی پیدا می‌کند. هر چه فرد سالمند توان جسمی خود را تداوم بخشد بهتر می‌تواند با عوامل خطرزای محیطی مقابله کند.  بررسی آخرین تجزیه و تحلیل اطلاعات برنامه‌ی کشوری پیشگیری از حوادث خانگی نشان می دهد که در مقطع سنی ۶۰ و بالاتر افزایش قابل توجهی یافته است

پنج علت اصلی بروز حوادث که بالاترین میزان حادثه در منزل را برای سالمندان تشکیل می‌دهد عبارتند از‌:

تماس با مایعات داغ‌، تماس با اجسام تیز‌، زمین خوردن‌، سقوط، برخورد با اجسام (ضربه)

با توجه به عللی که اشاره شد سالمندان به عنوان یکی از اقشار آسیب‌پذیر به محیطی ایمن نیاز دارند که بتوانند در آن از عوامل خطرزا مصون باشند و یا این عوامل برایشان به حداقل رسیده باشد. در محیط داخل و بیرون منزل سالمندان با حوادث گوناگونی مواجه‌اند که در ذیل به اهم این حوادث و روش‌های پیشگیری از آنها اشاره می‌شود:

خفگی: در برخی سالمندان به علت حالت‌های بیقراری و رفتارهای تکانشی ممکن است حادثه پریدن غذا و خوراکی‌ها به راه‌های تنفسی اتفاق بیفتد زیرا برخی مواقع آنها با بی‌توجهی و عجولانه غذا می‌خورند و این حادثه می‌تواند منجر به خفگی آنها گردد. برای پیشگیری از این مساله بهتر است‌: ۱- سالمندان حین خوردن غذا و هر نوع خوراکی دیگر تنها نباشند‌، ۲- آموزش‌های لازم از طریق فیلم به آنان داده شود. ۳ ـ نوع غذاهای آنان متفاوت باشد

سقوط: یکی از شایعترین حوادث در سالمندان سقوط است. افراد سالمند به علت ضعف عضلانی، عدم تعادل جسمی و به علت سرگیجه (ناشی از تغییرات فشار خون) قادر به ممانعت از سقوط و زمین خوردن نیستند‌. اینگونه حوادث ممکن است در حمام، راه‌پله، سطوح لیز و لغزنده (بخصوص سطوح سنگی و پوشیده شده با پارکت و سرامیک)‌ و حتی در تختخواب (سقوط از تختخواب) اتفاق بیفتد برای پیشگیری از این حوادث سالمندان حین حمام کردن مراقب باشند برای آنها در کنار دوش دستگیره وجود داشته باشد و در کف حمام و زیر دوش، زیر پایی غیر‌لغزنده قرار گیرد راه پله‌ها و کلیه‌ی محل‌های عبور سالمندان در منزل باید نور و روشنایی کافی داشته باشد و این محل‌ها عاری از هر‌گونه وسایل اضافی و مانع باشد و سطوح آنها لغزنده نباشد. اولین پله و آخرین پله می‌بایستی علامت‌گذاری شود فرش و موکت در منزل باید به زمین فیکس شده باشد و سر نخورد. برای ایمنی هر چه بیشتر، سالمندان حین راه رفتن در منزل و خارج از آن باید عصا همراه داشته باشند تلفن باید در نزدیکی محل خواب و نشستن فرد سالمند باشد تا زمان پاسخگویی به آن که با عجله بلند می‌شوند زمین نخورند در زمستان و در هوای برفی و بارانی سالمندان باید کفش‌های عاج‌دار بپوشند و عصا همراه داشته باشند و خیلی با احتیاط قدم بر‌دارند.

از آنجایی که برخی سالمندان در کلیه‌ی ساعات روز عادت به چرت زدن دارند (به علت اختلالات خواب و کم‌خوابی‌های مکرر در طول شب) باید صندلی محل نشستن آنها و یا تختخواب آنها ایمن باشد و در وضعیتی باشند که حین چرت زدن سقوط نکنند
همچنانکه کلیه‌ی محل‌های نشستن و رفت و آمد سالمندان باید نور کافی داشته باشد، لازم است محل خواب آنان نیز در طول شب از یک نور ملایم برخوردار باشددر مقابل بالکن‌‌، در کنار پنجره‌ها و در کنار راه‌پله‌ها باید نرده و حفاظ مناسب وجود داشته باشد

مسمومیت: به علت وابستگی که سالمندان به انواع و اقسام داروها دارند و از طرف دیگر به علت ضعف بینایی آنان، احتمال دارد که داروها را بیش از اندازه‌ی لازم تجویز شده و یا به طور اشتباه مصرف کنند و دچار مسمومیت دارویی شوند بهتر است داروها کاملا برچسب مشخص کننده با رنگ‌های متفاوت داشته باشند و داروها جداسازی شوند و فقط میزان‌های لازم در دسترس آنها باشد و حتی‌المقدور مصرف دارو به همراه مراقب انجام شود

سوختگی: در نزدیکی محل خواب و نشستن و در مسیرهای تردد آنها در منزل‌، بخاری و ظروف غذا و مایعات داغ وجود نداشته باشد

قبل از حمام کردن بهتر است درجه‌ی آب تنظیم شود تا خیلی داغ و سوزاننده نباشد

در زمان خوردن غذاها و مایعات داغ با دقت کافی این کار صورت گیرد و با عجله و شتابزدگی نباشد

سالمندان حین استفاده از اجاق گاز و روشن و خاموش کردن آن و حین آشپزی و در زمان روشن و خاموش کردن بخاری و شومینه باید بسیار مراقب باشند و اصول ایمنی را رعایت کنند

بریدگی: به علت لرزش دست و ضعف حرکات ظریف انگشتان، سالمندان قادر نیستند که از چاقو و سایر وسایل تیز مثل قیچی، سوزن و ... به خوبی استفاده کنند حتی‌المقدور کار با این وسایل را نباید به آنها محول نمود و اگر ناچار به انجام این کار شدند دقت و احتیاط کافی داشته باشند در مسیرهای رفت و آمد، خواب و نشستن سالمندان نباید اشیای تیز و برنده مانند اشیای تزئینی تیز و یا میزهای دارای لبه‌های تیز و … وجود داشته باشد

کمک‌های اولیه: دستگاه فشار خون از جمله وسایلی است که وجود آن در منزل ضرورت دارد و باید مرتبا فشار خون فرد سالمند کنترل شود زیرا بالا بودن یا پایین بودن بیش از حد میزان فشار خون موجب به هم خوردن تعادل حرکتی و سر گیجه می‌شود که خود عامل زمینه‌ساز برای سقوط است. در مورد سالمندان به علت پوکی استخوان و سستی عضلات در برخی از آنان، احتمال شکستگی و در رفتگی استخوان زیاد است و احتمال دارد که با کوچکترین ضربه و با یک زمین خوردگی ساده این اتفاق بیفتد‌

حوادث ترافیکی: سالمندان به دلیل محدودیت‌های جسمانی و حرکتی خود نمی‌توانند به سرعت از خیابان عبور کنند و به دلیل ضعف بینایی و شنوایی قادر نیستند که موقعیت وسایل نقلیه را به طور سریع و مناسب تشخیص دهند در چنین مواقعی آنها نیاز به یاری دارند و از سوی دیگر رانندگان باید مراقب وضعیت سالمندان باشند و احتیاط بیشتری بنمایند

رانندگی توسط افراد سالمند باید با رعایت ایمنی کافی صورت گیرد‌، قبل از اقدام به رانندگی، باید فرد سالمند از سلامت جسمی و روانی خود مطمئن و دچار ضعف حرکتی و بینایی نباشد و از جهت‌یابی سالمی برخوردار باشد تنها با وجود چنین شرایطی سالمندان می‌توانند رانندگی کنند و بهتر است مسافت و مدت زمان رانندگی آنان طولانی نباشد

نکات آموزشی درایمنی منزل برای سالمندان :

کف ها :

·         اگر کف زمین را به تازگی شسته اید ، هرگز قبل از خشک شدن روی آن راه نروید .

·         فرشهای همه سطوح باید کاملاً محکم باشد و لغزنده و لیز نباشد ، قالیچه ها و موکت ها باید بصورت بافت متراکم و کوتاه انتخاب شوند .

·         لبه همه موکتها کاملاً و بطور مناسب چسبانده و نصب شوند .

روشنائی :

·         کلیدهای برق باید نزدیک هر در ورودی نصب گردند . سطوح نور باید خوب و مناسب و بدون سایه انتشار یابند .

·         یک لامپ یا کلید برق در کنار هر تختخواب وجود داشته باشد .

·         در ابتدا و انتهای پله ها حتماً‌ کلید روشنائی برق وجود داشته باشد .

·         راهروی ورودی به حمام و دستشوئی  در هنگام شب باید دارای روشنائی باشند .

حمام و دستشوئی :

·         یک پوشش لاستیکی که لیز نباشد در وان ، دوش و روی کف حمام استفاده کنید .

·         میله های قلاب مانند بر روی دیوارهای حمام نصب کنید تا در موقع شستشو از آن میله ها استفاده کنید .

·         صابون را در ظرفی نگه دارید که به راحتی قابل دسترسی باشد تا از افتادن شما در جائی که باعث سرخوردن می شود جلوگیری کند .

اتاق ها :

·         همه اتاق ها باید دارای روشنائی مناسب و بدون سایه باشند مخصوصاً هنگام مطالعه .

·         سیم های برق را زیر قالیچه ها عبور ندهید .

·         سیم های اتصالی پتوی الکتریکی را مرتباً کنترل کنید و پتوی برقی را زیر تشک تا نکنید .

  کفش ها و جورابها :

·         کفش ها همیشه باید پاشنه و کف مناسب داشته که کشش خوب ایجاد کنند .

·         از راه رفتن با جوراب به تنهائی در سطوح لغزنده خانه اجتناب کنید .

·         در سطوح برفی و یخ زده از پوتین یا کفش های مناسب دیگر استفاده کنید .

آشپزخانه :

·         دسته های تابه روی گاز باید به طرف داخل باشند ، تا هنگام عبور ،‌ به آنها برخورد نکنید .

·         لوازم آتش گیر و قابل اشتعال باید دور از گاز قرار گیرند .

·         هرگز روی یک وسیله سوزاننده خم نشوید .

·         لباسهای با آستین گشاد و شل می توانند به دستگیره های تابه گیر کرده و یا در اثر شعله های گاز ، آتش بگیرند ، بنابراین بهتر است موقع آشپزی از پوشیدن اینگونه لباسها اجتناب کنید .

·         تمام کشوها و درهای کابینت را پس از استفاده ببندید .

·         حشره کشها و مایعات پاک کننده را در ظروف مشخص و دور از قوطی های مواد غذائی قرار دهید .

·         یک آتش خاموش کن در آشپزخانه نصب کنید .

·         سیخ کبابها و فر و مجاری اجاق گاز را از روغن پاک کنید تا از آتش سوزی جلوگیری شود .

آنچه افراد بالای ۶۰ سال باید بدانند

دراین سن چه غذایی برای من مناسب است؟

·      رژیم غذایی سالمندان باید حاوی مواد غذایی غنی از ویتامین‌ها، املاح و بویژه کلسیم و آهن باشد. لذا مصرف شیر و لبنیات، سبزیها و میوه‌ها و گوشت توصیه می‌شود.

·         تعداد وعده‌های غذا باید حداقل روزی ۵ وعده و مقدار غذا در هر وعده کم باشد.

·      در سالمندانی که جویدن غذا برای آنها مشکل است، مصرف غذاهای نرم مانند پوره، گوشت‌های نرم، سوپ، آش‌هایی که حبوبات زیاد ندارند، آب میوه، میوه‌های رنده شده، سبزی خرد شده توصیه می‌شود.

·         غذاهای چرب و سرخ شده، سس مایونز، سبزیهای نفاخ مانند کلم و گل‌کلم بهتر است تا حد امکان کمتر مصرف شود.

·         مصرف تخم مرغ به سه عدد در هفته محدود شود.

·         مصرف چربی کم شود آن مقدار کم هم روغن مایع مانند روغن زیتون باشد.

·         برای جلوگیری از کم آب شدن بدن روزانه حداقل ۸-۶ لیوان مایعات ترجیحاً آب ساده تا قبل از ساعت ۸ شب بنوشید.

·         در صورت داشتن یبوست و بی‌خوابی یک لیوان شیر‌گرم قبل از خواب بنوشید.

اغلب اوقات دهان من خشک می‌شود چه توصیه‌ای دارید؟

برای برطرف شدن خشکی دهان

·         نصف قاشق چایخوری نمک را در یک لیوان آب حل کنید و چندین بار در طول روز رهان خود را با این محلول بشویید.

·         روزانه ۸-۶ لیوان مایعات مصرف کنید.

·         قبل از خوردن غذا کمی آب بنوشید.

·         از مصرف خودسرانه دارو خودداری کنید.

·         از کشیدن سیگار، قلیان و چپق خودداری کنید.

·         میوه‌ها و سبزی‌های تازه را بیشتر مصرف کنید.

      اهمیت ورزش و فعالیت بدنی:

    فعالیت بدنی و ورزش منظم در طول عمر، به خصوص سنین بالا عامل حفظ و حتی تقویت قلب، ریه‌ها، اعصاب و استخوان می‌باشد. با فعالیت ورزشی می‌توان مرگ ومیر ناشی از بیماریهای عروقی قلب، سرطان روده بزرگ و افزایش قند خون بزرگسالی را کاهش داد. فعالیت بدنی در کنترل چاقی، کلسترول بالا و فشارخون مؤثر است.

ورزش یکی از عوامل مهم برای قرار گرفتن کلسیم در داخل استخوان و محکم شدن استخوان‌هاست.

     ورزش از افسردگی‌های دوران سالمندی جلوگیری می‌کند. فواید زودرس ورزش شامل بهبود تعادل و هماهنگی، افزایش قدرت عضلانی، افزایش انعطاف‌پذیری و متابولیسم هوازی بدن است.

اگر می‌خواهید:…

·         کمتر به اطرافیان وابسته باشید،

·         کارهای مورد علاقه‌تان را انجام دهید،

·         زندگی شاداب داشته باشید،

·         هزینه کمتری صرف درمان کنید

                            ...ورزش کنید

ورزش مناسب سن من چه ورزشی است؟

   حتی افراد بسیار ضعیف و ناتوان نیز می‌توانند با فعالیت‌های بدنی مناسب سلامتی‌شان را به دست بیاورند و به دیگران وابسته نباشند.   شما با یک برنامه پیاده‌روی که به آرامی شروع شده و به طور تدریجی سرعت و مسافت آن افزایش یافته است، پس از مدتی می‌توانید توانایی‌های تنفسی خود را به حد یک فرد جوان برسانید.   بهتر است قبل از شروع پیاده‌روی با حرکات کششی عضلات خود را گرم کنید. سپس مدت ۱۵-۱۰ دقیقه پیاده‌روی کنید.   مدت پیاده‌روی را به تدریج افزایش دهید تا حداکثر به یک ساعت در روز برسد. اگر توانایی انجام ۳۰ دقیقه پیاده‌روی ندارید، می‌توانید سه پیاده‌روی ۱۰ دقیقه‌ای داشته باشید.

نمی‌خواهم حافظه قوی من ضعیف شود چه کنم؟

·         هر روز به اخبار رادیو تلویزیون گوش دهید.

·         سعی کنید هر روز مطلب جدیدی یاد بگیرید.

·         کتاب یا روزنامه مطالعه کنید.

·         جدول حل کنید.

·         خاطرات خود را بنویسید.

·         بازیهای فکری مانند شطرنج انجام دهید.

·         با دوستانتان مشاعره کنید.

·         دفترچه یادداشت همراه داشته باشید و مطالب مورد نیاز را یادداشت کنید.

·         قند، چربی و نمک کمتری مصرف کرده ولی مصرف میوه و سبزی تازه را بیشتر کنید.

 از خواب خود در شبها راضی نیستم چه کنم؟

·         از چرت‌های روزانه اجتناب کنید.

·         قبل از خواب یک دوش آب گرم بگیرید.

·         برای شام یک غذای سبک بخورید.

·         پس از شام چای و یا قهوه ننوشید.

·         قبل از خواب یک لیوان شیر گرم بنوشید.

·         بدون تجویز پزشک از داروهای خواب‌آور استفاده نکنید.

 اگر دچار کاهش دید شدم چه کنم؟

·         اگر در هنگام مطالعه دچار سر درد شده یا زود خسته شدید، با مراجعه به چشم پزشک و فراهم نمودن عینک این مشکل برطرف می‌شود.

·         اگر دچار کاهش بینایی بدون درد هستید، ممکن است دچار بیماری آب‌مروارید باشید. به چشم‌پزشک مراجعه کنید. این بیماری با عمل جراحی قابل درمان است.

·         مطالعه، راه رفتن و بالا‌رفتن و پایین‌آمدن از پله و سایر کارهای خود را در نور کافی انجام دهید.

 برای کاهش درد مفاصل چه کنم؟

·         اگر دچار درد مفاصل ران‌ مهره‌ها، زانو و گردن هستید این حالات عموماً به علت آرتریت مزمن که نشانه التهاب مفصل است می‌باشد.

·         به خاطر ترس از درد، در خانه و در بستر نمانید. تا حد امکان بدون اینکه خود را خسته کنید، از نظر جسمی فعال باشید.

·         اگر وزن شما زیاد است، با روشهای مناسب آنرا کم کنید.

·         دامنه حرکات مفاصل را با ورزشهای مناسب بهبود بخشید و با پزشک مشورت کنید.

·         به جای ایستادن بنشینید و هنگام کار مکرراً استراحت کنید.

·         روی تشک سفت بخوابید. از خم کردن سر به مدت طولانی و نشستن بر روی صندلی نرم و مبل گود پرهیز کنید.

چگونه با مشکلات برخورد کنیم؟

   در طول زندگی همواره در کنار خوشی و شادی، سختی و ناراحتی وجود دارد. زمانی که دلمان برای عزیزی تنگ شده است، از دست کسی ناراحت هستیم یا درآمدمان کم شده است روح، تحت فشار است.

·      زمانیکه این مسائل خارج از اختیار ما هستند می‌توانیم توانایی خود را در برخورد با این مسائل افزایش دهیم و از عواقب بعدی آن مانند اضطراب، (دل‌شوره) حواس‌پرتی،‌عصبانیت، بی‌خوابی، بی‌اشتهایی، زودرنجی و ……… جلوگیری کنیم، در این

   در این موارد:

·         زمانی که به کمک نیاز دارید از درخواست آن کوتاهی نکنید.

·         خود را به کار مشغول کنید برای روز خود برنامه داشته باشید اگر مشغول کار باشید غم و ناراحتی و فکرهای مزاحم کمتر به سراغ شما می‌آیند.

·         به کاری که مورد علاقه‌تان است بپردازید.

·         به موسیقی گوش دهید و تلویزیون تماشا کنید.

·         با یک نفر دوست یا اقوام نزدیک تلفنی صحبت کنید، یا به دیدن او بروید.

·         ورزش به کاهش اضطراب کمک می‌کند.

·         از خانه خارج شوید، به دیدن مغازه‌ها بروید یا در پارک قدم بزنید.

·         یاد خدا داروی شفابخش ناراحتی‌های روحی است و دردها و گرفتاریها را از انسان دور می‌کند.

·         هرگز خود را بی‌ثمر و از کار افتاده حساب نکنید. اکثر کارهای بزرگ در دنیا در سنین بالا انجام شده است.

·         انسان به همان اندازه جوان است که خود را می‌پندارد.

   در واقع شما همان سنی را دارید که احساس می کنید چون پیری بیشتر در ذهن انسان است . مهم این است که انسان از بودن خود بهره بگیرد و ثمربخش باشد چه در جوانی و چه در پیری، با روحیه‌ی مثبت با نشاط‌تر و جوان‌تر می‌شوید و شور و حرارتی در درون شما ایجاد می‌شود. شما در مرحله‌ی تکامل قرار دارید و دنیا را با دید بهتر و واقع‌بینانه‌تر می‌بینید. عقل و درک شما کامل شده است. حاصل تجربیات ارزنده‌ی خود را به کار ببرید. شما منبع خیر، برکت و پیشرفت هستید. با تجربیات و دانش خود جوهر زندگی را می‌توانید بهتر تشخیص دهید و از زیبایی‌ها، الطاف و پدیده‌های جهان بیشتر لذت می‌برید