حفظ، تأمین و ارتقاء بهداشت روح و روان از طریق دین و تعالیم الهی

دین و دینداری حقیقتی است که پیوسته با بشر بوده و شالوده زندگی انسان را تشکیل می دهد. دین و مذهب از ارکان اصلی فرهنگ هر ملتی است؛ جامعه را هویت و انسجام می بخشد و در افراد جامعه حس همبستگی به وجود می آورد.

در این میان ارزش ها و باورهای زندگی ارزش ها و معتقدات دینی از مهمترین آنها است و روش زندگی یکی از شاخص های مهم سلامت از جمله سلامت روان است. معتقدات و دستورات دینی در تمام شئون زندگی دخالت داشته و از عوامل مؤثر در رشد شخصیت بوده، از این رو دین می تواند اهرمی برای رفع نواقص شخصیتی برای اصلاح روش زندگی باشد. به عبارتی، دین عاملی است برای حفظ و ارتقاء سلامت اعم از بدنی و روانی.

انسان در تفکر دینی بالاتر از آن است که به چیزی تعلق و وابستگی پیدا کند. همه چیز برای انسان است و او خود تنها و تنها به خدا و جمال و کمال مطلق تعلق دارد و چون از اوست به همه چیز رسیده است و آنچه غیر اوست ابزار است و بازیچه است.

سازمان بهداشت جهانی بهداشت سلامت روان را قابلیت ارتباط موزون و هماهنگ با دیگران، تغییر و اصلاح محیط فردی و اجتماعی، حل تضادها و تمایلات شخصی به طور عادلانه و مناسب می داند.

ویلیام جیمز، دین را عبارت از نظم نامرئی موجود در جهان می داند که وظیفه انسان هماهنگی با این نظم است و برای رسیدن به شخصیت بالغ (سالم) یک دینداری عمیق لازم است و داشتن اعتقادات مذهبی نقش مهمی در بالا رفتن قدرت تحمل افراد در رویارویی با مشکلات و فشارهای روانی دارد.

حفظ، تامین و ارتقاء بهداشت روان از طریق:
- توکل بر خدا و واگذاری همه چیز به خدا، ضمن اینکه همه وظایف خویش را انجام دهند." و مَن یتوکلَ عَلَی الله فهو حسبه ان الله . . ."
- وجود آرامش و بر طرف کردن اضطراب و نگرانی ها و دلهره ها که بهترین و مطمئن ترین راه برقراری آن آموزش و تربیت دینی است.
- درک واقعیت های جهان و آگاهی از قوانین نظام آفرینش و دیدن و اندیشیدن در آثار الهی.
- تسلیم محض بودن در برابر خداوند متعال و نداشتن ترس و اندوه و غم از غیر خدا.
- رسیدن به یقین و باور قلبی از طریق ایمان به خدا.

و نزد خدا هیچ چیز افضل و بالاتر از توکل و رضایت به آنچه که مقدر کرده، نیست و امور خویشتن را به پناه خدا و معبودیت ببرد که در این صورت به پناهگاهی مستحکم و دژی خلل ناپذیر و مانع و حافظی عظیم و بی مانند پناه برده ای.

یشگیری از اختلال های روانی و رشد، که فرایند های روانی در سه فرایند شناخت، عواطف و رفتار طبقه بندی می شود و اساسی ترین فرایند روانی انسان، شناخت است و عواطف و رفتار تحت تأثیر شناخت قرار دارد و تنها راه شکوفایی و حاکمیت فطرت پیاده شدن معیارهای الهی در همه شئون زندگی انسان است و مشخص کردن هدف و اصلاح شناخت در ابتدای حرکت الزامی است.

رشد به عنوان هدف اصلی پیامبران الهی تأمین کننده و ارتقاء بهداشت روانی انسان ها است و توجه به جنبه های مثبت زندگی توجه به مسئول بودن انسان، لزوم برنامه ریزی بر اساس تفکر و تعقل و لزوم توجه به ظرفیت روانی و عوامل تقویت کننده و محدود کننده آن، اصل سالم بودن افکار و رفتار فرد برای خود و جامعه و اصل توجه و تأکید بر امیدواری و پیروزی فرد و اجتماع در صورت حاکمیت فطرت و عمل به تکالیف الهی و اصل معیار قرار دادن خود در روابط اجتماعی و اصل واکنش متقابل با توجه به عمل.

و هدف اصلی تأمین و ارتقاء بهداشت روح و روان از طریق اصلاح شناخت و عواطف و رفتار با ضمانت های اجرایی قوی و قانونی بر آورده می شود.
روح و روان انسان که حقیقت آدمی است، مظهر ذات الهی بوده و بیش از تن بالقوه موجود بوده و پس از آن نیز معدوم نمی شود و علی هذا بیماری به اختلال در وی محدود نیست و اما معنای لغوی روان همان روح است.

نقش دین و تعالیم دینی و تحکیم باورهای مذهبی در افراد مانع از شکل گیری اختلال ها یی نا به هنجار و بسیاری از رفتارهای توأم با بی بند و باری خواهد شد.

عوامل مهم در حفظ و ایجاد بهداشت روان:
- بهبود بخشیدن به روابط بین فردی و اجتماعی و شناختن خصوصیات نیک و بد خویشتن و دانستن حدود و ثغور اختیارات و حقوق خود و آگاهی داشتن به آثار و پیامد های اعمال و کردار شان، پرهیز از بدی ها و روی آوردن به خوبی ها.
- آگاهی داشتن از زشتی ها و زیبایی های درون نخستین گامی است که برای حفظ سلامت روان و دوری جستن از تنش ها و پرهیز از تنش آفرینی باید بر داشته شود.
- ایمان، معتقدات مذهبی و دستورات دینی و مراسم و ایین نامه های مذهبی همه عواملی هستند که می توانند در امر درمان و پیشگیری اختلالات روانی و همچنین برای ارتقاء سلامت روان به کار برده شود و پژوهش ها اثبات کرده که جهت گیری دینی با سلامت روان رابطه دارد بدین مفهوم که اگر این جهت گیری درونی است، فرد سالم تر است