تابستان جوانان دودی می‌شود!!

دود سیگارش تابلویی را که روی آن نوشته«لطفا سیگار نکشید» می‌پوشاند. هر لحظه و بی‌فاصله از انتهای سیگار پکی می‌زند و گاهی دود آن را بدون آن‌که از دهان بیرون دهد قورت می‌دهد و گاهی هم آن را به بیرون فوت می‌کند...

خوشبختانه در سالهای اخیر فرهنگ مصرف سیگار در مجالس و مجامع عمومی خصوصا مساجد حسینیه‌ها و اتوبوس‌ها بهبود یافته و حتی سیگاریها هم با قبح مصرف سیگار در این اماکن و محیط‌ها آشنا شده‌اند که این حرکت خود باعث زنده شدن امیدی تازه در کشور است که می‌تواند ادامه و آینده خوشی داشته باشد.

اما وقتی تابستان می‌رسد و در کوچه و خیابان و به ویژه پارک‌ها نوجوانان سیگار به دست را می‌بینیم و یا این که شاهد افزایش هجوم جوانان تازه از نوجوانی درآمده به قهوه خانه‌ها و چایخانه‌ها که به مرکز استفاده از قلیان تبدیل شده، می‌شویم. این نگرانی بیشتر می‌شود، چرا که برخی آمارها شمار مصرف کنندگان دخانیات را 10 میلیون نفر اعلام می‌کنند یعنی از هر 7 ایرانی یک نفر به مصرف دخانیات (سیگار قلیان پیپ) معتاد است.

تلفات انسانی ناشی از مصرف دخانیات هم در کشور ما در مرز خطرناکی قرار دارد زیرا به طور میانگین هر 8 دقیقه یک ایرانی به واسطه بیماریهای ناشی از مصرف سیگار جان خود را از دست می‌دهد.

در کشور سالهاست  قوانین و آئین نامه‌های مشخص برای مبارزه با استعمال دخانیات تصویب شده، اما برای اجرای آن هنوز فاصله بسیاری در پیش داریم که نقش مطبوعات و رسانه‌ها و به موازات آن تک تک افراد غیرسیگاری و حتی سیگاری جامعه برای نتیجه گیری درست این حرکت بسیار حساس است و تا فرهنگ سازی درستی در این زمینه صورت نگیرد نباید به موفقیت این قوانین و آئین نامه‌ها چندان دل خوش بود.

این نگرانی از آن جهت مطرح شده که بدانیم گره‌های اصلی مبارزه با استعمال دخانیات کجاست زیرا هم اکنون در این زمینه شاهد سرچشمه‌های گل آلودی هستیم که مبارزه درست باید از آنجاها شکل گیرد زیرا سرچشمه ورود به جرگه سیگاریها سنین نوجوان و جوانی است که هم اکنون میزان گرایش جوانان و نوجوانان به مصرف سیگار افزایش یافته و علاوه بر کاهش سن شروع مصرف دخانیات به 13 سال تعداد مصرف کنندگان هم رو به افزایش است.

سطح فرهنگی جامعه در آلودگی افراد آن به مصرف سیگار بسیار موثر است و در کشور ما به دلیل بروزمشکلات اقتصادی، بیکاری و بیماریهای روحی و روانی خاص آن مصرف دخانیات افزایش یافته است

به اعتقاد پژوهشگران افرادی که سیگار کشیدن را از سنین نوجوانی آغاز کرده باشند حتی اگر این عادت خود را ترک کنند بیشتر از کسانی که در سنین بالاتر به سیگار روی آوردند ولی آن را ترک کرده‌اند دچار صدمات ژنتیکی می‌شوند.

وقتی در جامعه با چنین نوجوانانی مواجه می‌شویم بیش از هر چیز شاهد فقر فرهنگی آنها می‌شویم زیرا فرزندان خانواده‌های متمول اما دچار مشکلات فرهنگی نیز به شدت در معرض آلودگی به استعمال دخانیات قرار دارند.

محسن نوجوان 17 ساله و قدبلندی است که حتی نحوه به دست گرفتن نخ سیگار ناشی بودن او را نمایش می‌دهد. وقتی درباره علت سیگار کشیدن از او می‌پرسم می‌گوید: از خرداد سال جاری و به اتفاق دوستان سیگار کشیدن را آغاز کردم و از آن ماه تاکنون هر وقت با دوستان به پارک می‌آئیم سیگاری هم می‌کشیم !

وی از اینکه سیگار می‌کشد ناراحت نیست و درباره آینده خود هم می‌گوید: تاثیری در آینده من ندارد زیرا بسیاری از مهندسان و دکترها هم سیگاری هستند و برای من هم هرچه پیش آید خوش آید!

نحوه سخن گفتن محسن نشان می‌دهد که برای آینده خود هیچ برنامه‌ای ندارد و درباره معایب سیگار نیز بی‌اطلاع است که نشان می‌دهد اطلاع رسانی درباره مضرات سیگار هیچگاه در او نفوذ نکرده که می‌تواند به عوامل خانوادگی هم باز گردد.

وی درباره مصرف سیگار در خانواده خود می‌گوید: پدر و مادرم و برادرم سیگاری نیستند اما دائی هایم هستند ولی همه وضعشان خوب است !

علی اکبر جوان شهرستانی 20 ساله‌ای که سیگار در دست دارد. او درباره علت استعمال سیگار می‌گوید: حدود شش ماه است که با جمعی از دوستان برای جستجوی کار به تهران آمدم اما کار آبرومندی پیدا نکردم و از همان ماههای اول که زیاد درباره مشکلات خود فکر می‌کردم برای کم شدن فکر و خیال به سفارش یکی از دوستان کشیدن سیگار را آغاز کردم.

وی ادامه می‌دهد: در لحظه‌ای که سیگار می‌کشم بیشتر به همین کار فکر می‌کنم و لحظاتی آرام هستم و هر وقت فکر و خیال پیدا کردن کار و خانواده به ذهنم می‌آید برای فراموشی مشکلات سیگار می‌کشم" !

به اعتقاد پژوهشگران افرادی که سیگار کشیدن را از سنین نوجوانی آغاز کرده باشند حتی اگر این عادت خود را ترک کنند بیشتر از کسانی که در سنین بالاتر به سیگار روی آوردند ولی آن را ترک کرده‌اند دچار صدمات ژنتیکی می‌شوند

شاید بتوان بزرگترین حقی که به چنین نوجوانان و جوانانی داد "جهل" از واقعیات باشد زیرا نوجوان برای آنکه آینده خود را در قالب آرزو ترسیم کند و خود را در موقعیت عالی زندگی ببیند راحت‌ترین راه را که نشانه‌های ظاهری "بزرگی" و وضعیت خوب زندگی و رفاه باشد انتخاب می‌کنند تا خود را در صورت شخصیت‌های قابل قبول مجسم نمایند.

به راستی چه باید کرد تا نوجوانان و جوانان ما از معایب سیگار آگاه شوند!!

آنچه که مشخص است اینکه سطح فرهنگی جامعه در آلودگی افراد آن به مصرف سیگار بسیار موثر است و در کشور ما به دلیل بروزمشکلات اقتصادی، بیکاری و بیماریهای روحی و روانی خاص آن مصرف دخانیات افزایش یافته است. در کنار آن روحیه افراد برای جذب شدن به سمت سیگار و سایر مواد دخانی ، تربیت خانوادگی، تبلیغات رسانه ای، سیاست‌های ملی و منطقه ای،تبلیغات، نگرش گروههای همسال و... مجموعه‌ای دیگر از عوامل وابسته است که می‌تواند افراد را به سمت استعمال سیگار تشویق کند.که برای مبارزه با این عوامل هم در راستای مبارزه با دخانیات باید کاری کرد.

در مقابل تربیت صحیح خانوادگی درباره منفور بودن استعمال دخانیات در خانواده، تقید به مبانی اعتقادی خصوصا اثرات بسیار مفید روزه‌داری در مبارزه با استعمال سیگار و حتی مصرف مواد مخدر و... عوامل موثری در خودداری فرد خصوصا نوجوانان و جوانان از استعمال سیگار و سایر دخانیات است که می‌توان با شناخت زمینه‌ها و بسترها به مبارزه مفیدتری دست زد.