اولین واکسن ضداعتیاد به سیگار

محققان موفق به تولید واکسنی شده‌اند که نه‌تنها می‌تواند به افراد سیگاری کمک کند اعتیاد خود را به سیگار از دست بدهند، بلکه باعث می‌شود افراد دیگر نیز تمایلی به سیگار کشیدن پیدا نکنند.

تقریبا همه آن هایی که سیگار می‌کشند، می‌دانند هر یک عدد سیگار، آن ها را یک قدم به زمین‌گیر‌شدن و بیماری نزدیک‌تر می‌کند، اما نمی‌توانند سیگارشان را ترک کنند.

این ناتوانی فقط مخصوص مردم معمولی نیست، حتی پزشکانی هم وجود دارند که در مطب به بیماران‌شان تذکر می‌دهند از سیگار پرهیز کنند و خودشان در خلوت سیگار دود می کنند.

بسیاری از سیگاری‌ها از مضرات کشیدن سیگار آگاه هستند، اما در تلاش برای ترک آن موفق نمی‌شوند.

شاید تزریق تنها یک نوبت از واکسن ضداعتیاد به نیکوتین، بتواند جان آن ها و نسل‌های آینده را نجات بدهد.

محققان موفق به تولید واکسنی شده‌اند که نه‌تنها می‌تواند به افراد سیگاری کمک کند اعتیاد خود را به سیگار از دست بدهند، بلکه باعث می‌شود افراد دیگر نیز تمایلی به سیگار کشیدن پیدا نکنند.

این واکسن بخشی از سلول‌های بدن فرد را به کارخانه تولید پادتنی تبدیل می‌کند که به شکل دائمی نیکوتینی را که وارد خون شده، جذب کرده و مانع از رسیدن آن به مغز و اعتیاد فرد می‌شود. تنها یک بار تزریق این واکسن اثرات بازدارنده مادام‌العمر دارد

واکسن‌های متعددی که تا به حال با آن ها برخورد داشته‌ایم، اغلب به دو روش تولید می‌شوند.

یک گروه از آن ها واکسن‌های فعال هستند که با انتقال یک ماده خارجی به بدن پاسخ‌های ایمنی را فعال می‌کنند. این گروه از واکسن‌ها به دلیل کوچکی مولکول نیکوتین که باعث می‌شود سیستم ایمنی توان شناسایی آن را نداشته باشد، گزینه مناسبی برای تهیه واکسن از آن نیستند.

گروه دوم واکسن‌های غیرفعال هستند که پادتن از پیش‌آماده را به بدن فرد انتقال می‌دهند. تهیه این واکسن‌ها برای جلوگیری از اعتیاد فرد به نیکوتین، قبل از این آغاز شده بود، اما مشکل اینجاست که در آزمون‌های بالینی چندان موفق نبوده‌اند، مصونیت آن ها تنها چند هفته دوام داشته و ادامه آن مستلزم تکرار تزریق‌های گران‌قیمت است.

واکسن تازه با استفاده از تلاش‌های پیشین و بر پایه نوع سومی از واکسن‌ها تولید شده که پیش از این در درمان بیماری‌های چشمی و حتی از بین بردن تومورها در موش‌ها به کار گرفته شده‌اند.

این گروه که به نام واکسن‌های ژنتیکی شناخته می‌شوند، می‌توانند اثری مادام‌العمر داشته باشند.

پژوهشگران دانشکده پزشکی ویل کورنل برای تولید واکسن ضداعتیاد به نیکوتین، توالی ژنتیکی پادتن نیکوتین را به دست آورده و آن را درون AAV یا "ویروس همراه آدنو" قرار داده‌اند که به نحوی طراحی شده که برای بدن بی‌خطر باشد.

اطلاعات دیگری نیز به ویروس منتقل می شود که باعث می‌گردد این واکسن پس از تزریق، به سمت سلول‌های کبدی حرکت کرده و توالی ژنتیکی پادتن را به هسته این سلول‌ها اضافه کند.

در نتیجه سلول‌های کبدی آغاز به تولید دائمی این پادتن‌ خواهند کرد و با ورود این ترکیب به خون از ادامه چرخه حرکت نیکوتین در بدن و رسیدن آن به مغز جلوگیری خواهد شد.

با اینکه این واکسن تا کنون تنها در موش‌ها مورد آزمایش قرار گرفته است، ولی محققان به تاثیر آن در انسان بسیار امیدوارند

آزمایش‌های آن ها نشان می‌دهد در موش‌هایی که این واکسن را دریافت کرده‌اند، همیشه حجم قابل‌توجهی از پادتن وجود دارد و تنها مقدار اندکی از نیکوتین به مغز راه پیدا کرده است.

فعالیت مغزی این موش‌ها نشان داد که پس از دریافت واکسن نیکوتین، بدون تغییر مانده است، در حالی که گروه دیگر که نیکوتین دریافت کرده‌اند، علائم واضحی از اثر آن روی مغز و سیستم قلبی‌عروقی خود نشان داده‌اند و در آن ها فشار خون و تپش قلب کاهش پیدا کرده است.

رونالد جی.کریستال، استاد پزشکی ژنتیکی دانشکده پزشکی ویل کورنل و مدیر آن می‌گوید: "اگر این واکسن همان اثرات مثبتی را که روی موش‌ها دارد، روی انسان نیز داشته باشد و بی‌خطر بودن آن اثبات شود، بهترین گزینه برای سیگاری‌هایی است که قصد دارند سیگار کشیدن را کنار بگذارند. آن ها پس از تزریق این واکسن، اگر دوباره به سراغ سیگار بروند، دیگر احساس رضایت از کشیدن سیگار را نخواهند داشت و همین باعث می‌شود این عادت را برای همیشه ترک کنند".

علاوه بر این می‌توان از این واکسن مانند هر واکسن دیگری استفاده کرد و افرادی که تاکنون سیگار نکشیده‌اند را برای اطمینان از عدم اعتیاد آن ها به نیکوتین در سال‌های بعد هدف گرفت.

کریستال می‌گوید: "شاید روزی برسد که والدین تصمیم بگیرند این واکسن را هم به لیست واکسن‌هایی که فرزندشان دریافت می‌کند، اضافه کنند. پیش از آن باید فواید و مضرات چنین واکسنی کاملا بررسی شود و این موضوع می‌تواند سال‌ها به طول بیانجامد".

در حال حاضر اولویت محققان، بررسی اثر این واکسن روی موش صحرایی، پس از آن پستانداران و در نهایت انسان است.

احتمال ترک سیگار در زنان زیر 50 سال بیشتر از مردان است 

تحقیقات جدید نشان می دهد احتمال ترک سیگار در زنان زیر 50 سال، نسبت به مردان همین رده سنی، بیشتر است.

محققان گفتند که ترک سیگار توسط زنان دشوارتر از ترک سیگار توسط مردان نیست و مردان در ترک سیگار عملکرد بهتری نسبت به زنان ندارند

نتایج تحقیقات، این تفکر را که زنان در مقایسه با مردان مشکل بیشتری در ترک عادت سیگار کشیدن دارند، به چالش می کشد.

محققان در این تحقیقات اطلاعات بیش از 102000 فرد سیگاری را مورد بررسی قرار دادند. این افراد در تحقیقات انجام شده در سال 2006 و 2007 میلادی در آمریکا، کانادا و انگلیس شرکت داشتند. این تحلیل الگوهای مشابه و ثابتی را در هر سه کشور نشان داد.

محققان دریافتند: زنان زیر 50 سال در مقایسه با مردان، در ترک احتمالی سیگار موفق تر عمل کرده بودند و این نتایج در مورد افرادی که در دهه های 20 و 30 زندگی خود بودند نیز صدق می کرد.

محققان افزودند: اما مردان بالای 60 سال بیشتر از زنان ترک سیگار داشتند. این امر ممکن است به دلیل میزان بالاتر مرگ و میر مردان سالمند در اثر سیگار کشیدن باشد.

برای مبارزه با نیکوتین آماده شوید

درمان ‌های جایگزین نیکوتین

از آنجا که ترک سیگار و دیگر انواع دخانیات به دلیل اعتیاد دوگانه فیزیکی و روانی - اجتماعی تا حدی سخت می ‌نماید، لذا در کنار اقدامات حمایتی و رفتاردرمانی در بسیاری افراد، از درمان ‌های جانشینی نیکوتین به عنوان روش تکمیلی و آسان ‌کننده ترک استفاده می ‌شود.

تحقیقات و پژوهش ‌های متعدد مبین این مطلب است که در مواردی از ترک که در کنار اقدامات حمایتی خانواده و اطرافیان از درمان جایگزینی نیکوتین بهره برده شده، نه تنها ترک موفق ‌تری را شاهد بوده ‌اند بلکه از میزان عود نیز کاسته شده است. بسیاری از افرادی که در طول روز به مصرف دخانیان مبادرت می ‌نمایند، برای مصرف خود صدها دلیل و بهانه می‌ آورند و سیگار کشیدن خود را به مسایل حاشیه‌ ای اطراف خود نسبت می دهند. ولی حقیقت این است که این افراد به واسطه اعتیاد به نیکوتین است که قادر به ترک کامل و آسان سیگار و دیگر انواع دخانیات نیستند.

آثار نیکوتین درمانی جایگزین

پژوهشگران دریافته‌ اند که در موارد به کاربری نیکوتین جایگزین، افراد سیگاری 7 برابر احتمال موفقیت بیشتری در ترک سیگار در مقایسه با دیگر افراد دارند.

اشخاص مناسب برای درمان جایگزینی نیکوتین

- اشخاصی که حداقل ده عدد سیگار در روز مصرف می ‌کنند.

- اشخاصی که در اثر مصرف نکردن سیگار و دیگر انواع دخانیات دچار علایم محرومیت از نیکوتین به طور جدی و غیرقابل تحمل می ‌شوند (بروز 4 مورد یا بیشتر از علایم).

- اشخاصی که به سیگار پُک ‌های عمیق می‌ زنند.

- اشخاصی که صبح ‌ها به محض بر خواستن از خواب به استعمال دخانیات مبادرت می ‌کنند (به خصوص نیم ساعت اول).

- اشخاصی که در موارد بدون مصرف نیکوتین در گذشته با شکست در ترک مواجه شده‌ اند.

- اشخاصی که در مکان‌ هایی که سیگار کشیدن در آن ممنوع است دچار مشکل می ‌شوند.

- اشخاصی که حتی در زمان بیماری شدید نیز به استعمال دخانیات مبادرت می ‌ورزند.

- بهترین سن درمان جایگزین نیکوتین 20 تا 60 سال است.

آدامس نیکوتین

اولین نوع درمان جایگزین که توسط سازمان غذا و دارو تایید شده آدامس نیکوتین است که دارای ویژگی‌های زیر است:

- در مصرف نوع 2 میلی ‌گرمی آن، سطح خونی نیکوتین به کمتر از نصف حالت سیگار کشی می ‌رسد.

- دو نوع 2 و 4 میلی ‌گرمی در بازار موجود است.

عوارض احتمالی: مزه تند و بد، التهاب گلو، امکان عادت به آن، تهوع، احساس ناراحتی در فک و دهان، التهاب گلو، ایجاد ناراحتی و اختلال در معده و روده.

فواید: ارزانی و آسانی دسترسی، امکان استفاده برای افرادی که مشغولیت دهان بعد از ترک در آنان اهمیت دارد، امکان استفاده در زمان وسوسه به سیگار و مصرف قابل تغییر و مطابق نیاز بیمار در هر شرایطی.

معایب:امکان نداشتن مصرف آدامس در همه جا و همه شرایط و دید عموم. امکان وابستگی به آدامس نیکوتین. تاثیر مواد غذایی که محیط بدن را بر جذب نیکوتین اسیدی می ‌کنند. ‌اطلاع نداشتن مصرف کننده از تکنیک خاص جویدن.

چسب پوستی حاوی نیکوتین

پچ‌ های پوستی ابداعی از صنعت داروسازی است که با تولید چسب‌ های پوستی به یاری افرادی که می ‌خواهند سیگار را ترک نمایند آمده است. با این روش در افراد در حال ترک دخانیات، احتمال موفقیت دو برابر می‌‌ شود. استفاده از چسب ‌های پوستی حاوی ماده نیکوتین باعث می ‌‌شود تا یک سطح خونی یک نواخت از ماده نیکوتین در بدن فراهم شده و به علت یکنواخت بودن این سطح، احتمال اعتیاد به آن کمتر است.

این روش جایگزینی نیکوتین در مردان طرفداران بیشتری داشته و زن‌ ها بسیار سخت‌ تر آن را قبول کرده و بدن شان مقاومت بیش تری نشان می ‌دهد. کاربرد چسب از آدامس راحت تر بوده و در نتیجه اثر بخشی بیشتری انتظار می‌ رود.

معایب: شایع ‌ترین عارضه جانبی چسب، اختلال در خواب، دیدن رویاهای ناهنجار و عوارض پوستی آن به ‌صورت تحریک، قرمزی و خارش است. همچنین میزان ثابت نیکوتین تا حدی دخالت مصرف کننده را در کم یا زیاد کردن مقدار در صورت وسوسه‌های گذرا محدود می‌ کند.

مزایا: استفاده آسان و امکان کاربرد مناسب آن در مکان‌های عمومی، با مهیا کردن یک غلظت خونی ثابت در خون جهت آمادگی بیشتر در برابر علایم ترک و نیز خطر کمتر اعتیاد به نیکوتین جایگزین، از مزیت‌های چسب نیکوتین است. به طور کلی چسب در مقایسه با آدامس نیکوتین دارای کاربری آسان ‌تر و اثر بخشی بیش تر است.

در آدامس‌های نیکوتین کم اثری به دلیل پایین بودن نیکوتین گزارش شده و در مواردی که حساسیت یا امکان نداشتن مصرف برچسب وجود دارد و نیز مصرف هم ‌زمان با برچسب برای بالا بردن مقدار مصرف و موارد پیشگیری از عود، توصیه می ‌شود.

افشانه(اسپری) نیکوتین

در سیگاری ‌های قهار بیشتر کاربرد دارد. به دلیل امکان اعتیاد به روش استفاده از این نوع افشانه‌ ها، استفاده طولانی مدت و نیز استفاده در افرادی که امکان اعتیاد آنان زیاد است توصیه نمی ‌شود و در افراد عادی حداکثر بعد از سه ماه مصرف کم شود.

عوارض: سرفه، التهاب سینوس ‌ها، آبریزش از بینی و دهان و چشم، عطسه.

منع مصرف: این روش در افراد دچار آسم، آلرژی یا بیماری ‌های ریوی توصیه نمی ‌شود.

قرص‌ های مکیدنی نیکوتین

با مصرف این قرص ‌ها بعد از 15 تا 20 دقیقه آثار مشخص می ‌شود، که درمقایسه با سیگار و افشانه و چسب نیکوتین، فرد کاهش اشتیاق به نیکوتین را دیرتر به دست می ‌آورد. لذا توصیه می‌‌ شود فرد، منتظر شروع علایم نباشد و آن را به طور منظم استفاده کند. معمولا تعداد 8 تا 10 عدد در روز کفایت کرده و به فرد تذکر داده شود که قرص را به آرامی مصرف کند تا غلظت مناسبی برای او مهیا گردد.

ارزانی و در دسترس بودن این قرص‌ ها از مزایای آن است. ولیکن اثر بخشی در مقایسه با آدامس و چسب و افشانه کمتر است.