ش | ی | د | س | چ | پ | ج |
1 | ||||||
2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 |
9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 |
16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22 |
23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 | 29 |
30 |
در این بیماری ها، دیواره روده متورم، ملتهب و زخمی می شود و موجب مشکلات گوارشی می شود.
علائم این بیماری بستگی به قسمت درگیر در مجرای گوارشی دارد.
بیماری کورون (کرون)
این بیماری می تواند در تمام قسمت های لوله گوارش از دهان تا مقعد، رخ دهد.
این بیماری بر لایه های عمیق پوشش لوله گوارش اثر می گذارد و می تواند باعث ضایعات بالا و پایین در بین مناطق سالم شود.
اغلب این بیماری، بر روده کوچک و روده بزرگ و یا هر دو اثر می کند.
بافت روده ای ممکن است تبدیل به مناطق کم عمق، دهانه مانند و یا زخم های عمیق و سنگ فرشمانند گردد.
کولیت اولسراتیو (کولیت زخمی)
بر خلاف بیماری کورون، مناطق درگیر در کولیت اولسراتیو فقط شامل روده بزرگ (کولون) و رکتوم (راست روده) است.
التهاب و زخم، تنها بر پوشش سطحی این مناطق اثر دارد. در حالی که بیماری کورون بر عمیقترین پوشش اثر می کند.
کولیت اولسراتیو، اغلب فقط سیگموئید را مبتلا می کند، اما مناطق بالاتر را نیز می تواند درگیر کند.
سیگموئید، بخش انتهایی روده بزرگ است که نزدیک راست روده و مقعد قرار دارد و حدود 40 سانتیمتر است.
هر چه بیشتر کولون تحت تاثیر قرار گیرد، به همان نسبت دارای علائم بدتری خواهد بود.
علائم بیماری های التهابی روده
- درد و یا گرفتگی عضلات شکم
- اسهال، چندین بار در روز
- مدفوع خونی
- کاهش وزن
- زخم دهان
- مشکلات پوستی
- آرتریت
- مشکلات چشمی
علت بیماری های التهابی روده
پزشکان هنوز علت واقعی بیماری های التهابی روده را درنیافته اند.
برخی بر این باورند که سیستم ایمنی بدن توسط چیزی تحریک شده و باعث تولید یک واکنش التهابی در لوله گوارش می شود.
پژوهش های جدید، ژنهای خاصی را در بروز بیماری های التهابی روده موثر می دانند.
بیماری های التهابی روده در مردان و زنان به طور مساوی بروز می کند.
این بیماری اغلب در شروع سن نوجوانی و جوانی رخ می دهد.
افراد دارای سابقه خانوادگی ابتلا به بیماری های التهابی روده، ده برابر احتمال بیشتری دارد که به این بیماری دچار شوند.
بیماری التهابی روده (IBD) همان سندروم روده تحریک پذیر (IBS) نیست!
گاهی IBD با IBS اشتباه گرفته می شود.
هر دوی این بیماری ها باعث بروز مشکلات گوارشی مزمن می شوند.
بیماران دچار بیماری التهابی روده دارای التهاب، زخم و دیگر آسیب های آشکار در داخل دستگاه گوارش می باشند. ولی بیماران دچار سندروم روده تحریک پذیر، هیچ گونه آسیبی ندارند، بلکه دچار علائمی از قبیل گرفتگی روده ها (دل درد)، اسهال و یبوست می شوند.
IBS بسیار شایع است و خطر کمتری نسبت به IBD دارد.
بیماری های شبیه بیماری های التهابی روده
- دیورتیکولیت : علائم دیورتیکولیت عبارت است از درد شکم، نفخ و اسهال (مانند IBD)، اما در این بیماری در امتداد دیواره روده بزرگ، کیسه ها ملتهب و عفونی می شوند.
- بیماری سلیاک : سلیاک با علائم دل درد و اسهال مکرر شناخته می شود. علت بروز آن پروتئین موجود در گندم (گلوتن) می باشد.
با آزمایش می توان بیماری های روده ای را از هم تشخیص داد.
راه های تشخیص بیماری های التهابی روده
- آزمایش خون
- اشعه X باریوم : باریوم، مایع گچی است که یا از طریق دهان و یا از طریق تنقیه به بیمار می دهند. این عمل کمک می کند تا پزشکان نقاط مشکل دار، مانند زخم، ورم، باریک شدن و یا انسداد روده را ببینند.
- سی تی اسکن
- کولونوسکوپی (تصویر کناری)
- بیوپسی (نمونه برداری)
دل درد از جمله دردهای موجی است؛ یعنی گاهی آنقدر شدید میشود که فرد حتی نمیتواند نفس بکشد و گاهی درد فروکش میکند. فرد مبتلا به دل درد گاه مجبور میشود تا ساعتها در دستشویی بماند.
بدن ما از برخی نشانهها استفاده میکند تا هشدار دهد که خطری در درون ما در حال وقوع است. یکی از این نشانهها دلدرد است.
برخی از دلایل دل درد کاملا روشن است؛ مثل وقتی که فرد پرخوری میکند یا وقتی که یک کودک نوپا، چیز خطرناکی را میبلعد، اما اغلب مواقع علت دل درد را نمیتوان به راحتی تشخیص داد.
برخی از دلایل اصلی ایجاد دل درد عبارتند از:
یبوست:
یکی از مهمترین دلایل شکم درد، یبوست است. یبوست در اثر رژیمهای غذایی نامناسب که مایعات و فیبر کمی دارند، ایجاد میشود.
عفونت:
وقتی که یک ویروس یا باکتری وارد بدن ما میشود، بدن برای خلاصی از آن، شروع به نشان دادن واکنشهایی میکند و واکنشهای مربوط به دستگاه گوارش معمولا با اسهال و استفراغ همراه است. عفونت باکتریایی موجب مسمومیت غذایی میشود. برخی از دل دردها در اثر ورود باکتری به بدن ایجاد میشوند؛ مثل گلو درد، سینه پهلو، عفونت دستگاه ادراری و عفونت دستگاه تناسلی.
ویروسها نوع دیگری از عفونتها هستند که باعث آنفلوآنزای شکم میشوند. هم باکتریها و هم ویروسها به راحتی از یک فرد به فرد دیگر انتقال مییابند. اما خبر خوب اینکه در اغلب موارد اگر دستها را به خوبی بشویید و از وسایل شخصی دیگران استفاده نکنید، میتوانید با آن مقابله کنید.
سوزش و التهاب:
وقتی یکی از ارگانهای داخلی بدن دچار زخم یا ورم میشود، ایجاد دل درد میکند. دردهای ناشی از آپاندیس، زخم معده، سندرم روده حساس و بیماری التهاب روده منجر به دل دردهای شدید میشوند که باید مداوا گردند.
واکنش بدن نسبت به برخی غذاها:
بدن برخی افراد قادر به هضم بعضی غذاها نیست؛ مثلا برخی افراد نمیتوانند لاکتوز موجود در شیر را هضم کنند و به همین دلیل باید از خوردن آن و تمامی فرآوردههای حاوی لاکتوز پرهیز کنند. اگر شما نیز جزء افرادی هستید که به برخی از غذاها واکنش نشان میدهید و دچار دل درد میشوید، بهتر است با مشورت پزشک آن را از برنامه غذایی خود حذف کرده و جایگزین مناسبی برایش بیابید.
بعضی از حساسیتها شامل حساسیت به برخی غذاها میشود. در این حالت، واکنش دستگاه ایمنی بدن هنگام خوردن آن غذای خاص، به گونهای است که در او ایجاد درد میکند.
استرسهای روحی:
وقتی که فرد بیش از حد دچار استرس، نگرانی و افسردگی میشود، ناراحتیهای عاطفی و روحی روی عملکرد دستگاههای مختلف بدنش اثر میگذارد و موجب ایجاد دردهایی مثل سردرد و دل درد میشود. استرس واکنش دفاعی و عادی بدن است، اما باعث بروز مشکلات گوارشی میشود و در درازمدت میتواند عملکرد معده و روده را مختل سازد. استرس عامل رفلاکس معده و مری، زخم معده و اثنیعشر و سندرم کولون (روده بزرگ) میباشد. تغذیه سالم و متنوع یکی از عواملی است که باعث کاهش استرس میشود، زیرا به مقدار کافی ویتامین B، C، منیزیم و سایر ویتامینها و مواد معدنی را به بدن میرساند. همچنین به میزان کافی بخوابید.
مشکلات تناسلی:
برخی موارد، دل درد فقط مربوط به مشکلات دستگاه گوارش نیست. درد شکم به دلیل قاعدگی یکی از علل عمده دل درد در میان دختران و زنان است. عفونت دستگاه تناسلی مثل عفونت و بیماری التهاب لگن نیز ایجاد دل درد میکند. در مردها، زخم بیضه موجب دل درد میشود.
بارداری:
بیشتر زنان در دوران بارداری دچار حالت تهوع میشوند و این حالتها گاه با دل درد همراه است. اما گاهی دل دردهای شدید زنان باردار میتواند در اثر قرار گرفتن جنین در یک جایگاه نامناسب (خارج از رحم) باشد. در این گونه مواقع باید حتما موضوع را با پزشک در میان گذاشت تا اقدامات لازم انجام گیرد.
بیماری های روده:
برخی از بیماریها روی عملکرد ارگانهای بدن اثر میگذارند و ایجاد درد میکنند. بیماری کرون میتواند به دیواره روده آسیب برساند و موجب زخم و ورم روده شود. بیماری فتق، باعث انسداد روده و رشد تومور میگردد. انقباض ماهیچهها و دلپیچههای شدید روی رودهها، تخمدانها و بیضهها اثر میگذارد و گاه عملکرد آنها را مختل میسازد.
کیست تخمدان:
از دیگر عوامل بروز درد در ناحیه پایین ناف و لگن، کیست تخمدان است. کیستهای بزرگ ممکن است درد لگن را افزایش دهند و فرد دچار تکرر ادرار شود.
گاهی درد شکم، علامت زودرس سرطان تخمدان است. سرطان تخمدان زودتر از آنچه اکنون درمان میشود، قابل درمان است. زنان مبتلا به سرطان تخمدان حداقل شش ماه قبل از تشخیص، دچار علائم زودرسی مثل تورم و درد شکم میشوند. با توجه مناسب به علائم بیماری میتوان اقدام به درمان آن نمود. علاوه بر آن، دل درد میتواند در اثر برخی بیماریهای خاص مثل دیابت، ایجاد شود.
پنج چیزی که باید در مورد دلدرد بدانید
دلدرد در خیلی موارد زودگذر و بیاهمیت است، اما گاهی ممکن است نشانهای از بیماری وخیمتری باشد. هر فردی باید پنج چیز را در مورد بیماریهای گوارشی وخیمی که ممکن است با درد شکم بروز کنند بداند.
علائم: اگر علائم مداوم گوارشی مانند درد یا ناراحتی در شکم، تهوع، آروغ، یبوست، اسهال، سوزش سردل یا وجود خون در مدفوع دارید، به دکترتان خبر دهید.
تشخیص: از آنجایی که بسیاری از اختلالات گوارشی با آزمایش خون یا تصویربرداری قابل تشخیص نیستند، تشخیص آنها ممکن است مشکل باشد، برای مثال سندرم روده تحریکپذیر معمولا با کنار گذاشتن سایر اختلالات، تشخیص داده میشود.
صحبت با پزشک: علائم شما و سابقه پزشکیتان ممکن است نقش عمدهای در تشخیص اختلالات گوارشی داشته باشد، بنابراین باید با دکترتان بیپرده باشید. عادات غذاخوردن و علائمتان را روزانه یاداشت کنید و در مورد مصرف سیگار صادق باشید تا دکترتان بتواند سریعتر و دقیقتر بیماریتان را تشخیص دهد.
تغییرات سبکزندگی: دانستن عادات شما اهمیت دارد، چرا که ممکن است علت علائم شما باشند و تغییردادن آنها بتواند بیماریتان را رفع کند. برای مثال درد معدهای که به دنبال مصرف فرآوردههای لبنی رخ میدهد، ممکن است بیانگر عدم تحمل به لاکتوز (قند شیر) باشد که با تغییر رژیم غذایی قابل درمان است.
درمان: گرچه تغییر عادات غذاخوردن معمولا خط اول مقابله با یک اختلال گوارشی است، اما این کار علاج هر بیماری نیست. بسته به نوع بیماری ممکن است نیاز به تجویز دارو، درمانهای طبیعی، کاهش دادن استرس و در صورت لزوم جراحی باشد تا علائم شما کاهش یابد.
توصیه ها در سندرم روده تحریک پذیر
سندرم روده تحریک پذیر(IBS) یک بیماری نیست، بلکه یک سری علایم و عوارض شایع است که شامل تغییر در حرکت روده، افزایش حساسیت سیستم معدی- روده ای و افزایش تأثیرپذیری احشاء از محرک های درونی و بیرونی می باشد.
بیماری می تواند هر ناحیه از روده بزرگ را درگیر کند، اما به دلیل عوارض IBS، بیشتر توجه بر روی کولون متمرکز می شود.
سندرم به طور معمول شامل یکی از 3 علامت اسهال، یبوست یا درد شکمی است، اما بیماران ممکن است ترکیبی از همه این علایم را داشته باشند.
ناراحتی معدی - روده ای بعد از وعده های غذایی یا همراه با پریشانی های روانی - اجتماعی، نفخ، گاز، افزایش پاسخ معدی، کاهش حد آستانه ناراحتی های معمول معدی - روده ای و حرکات غیر طبیعی روده در افراد مبتلا به IBS شایع هستند.
در IBSصدمه بافتی مشخص وجود ندارد، هیچ التهاب و درگیری ایمونولوژیکی هم وجود ندارد. در همه افراد مبتلا، سیستم عصبی - روده ای به وجود غذا، ترکیب شیمیایی و مقدار آن حساس است و دستگاه معدی - روده ای انواع متفاوت پیام ها را از مغز و سیستم عصبی خودکار دریافت می کند.
اشخاص مبتلا به IBS به بسیاری از این محرک ها بیش از حد عکس العمل نشان می دهند.
تشخیصIBS
تشخیص، بر مبنای معیار اجماع بین المللی و الگوریتم های تشخیصی صورت می گیرد که به مجزا کردن بیماری از سایر اختلالات جراحی یا معدی - روده ای دیگر که ممکن است با علائم مشابه ظاهر شوند، کمک می کند.
بر طبق معیار، علایم ناراحتی شکمی باید حداقل به مدت 12 هفته در سال گذشته وجود داشته و شامل حداقل 2 یا 3 علامت از این علایم ویژه باشد: ناراحتی پس از دفع مدفوع، شروع ناراحتی در اثر تغییر در تکرر مدفوع و شروع عوارض ناراحتی به هنگام تغییر در شکل مدفوع.
تشخیص معمولاً با دسته بندی کردن سندرم به زیر نمونه هایی مانند ابتلای متناوب اسهال و یبوست و یا وجود اسهال یا یبوست بدون درد، تکمیل می شود. شایع ترین علایم، یبوست و اسهال متناوب، دردشکمی (که معمولاً به وسیله دفع تسکین می یابد) و نفخ است، اما احساس نفخ بسیار شدید، احساس تخلیه ناکامل، درد در رکتوم و مخاط در مدفوع نیز ممکن است بروز نماید.
علایم اولین بار، بین دوران نوجوانی و دهه چهارم زندگی بروز می کند، اما بسیاری از افراد مشکل خود را با پزشک در میان نمی گذارند. در آمریکا، IBS در حدود 20 درصد زنان و 10 تا 15 درصد مردان رخ می دهد. این بیماری، 12 درصد مراجعات به کلینیک های پزشکی خانواده و 20 تا 40 درصد مراجعات به متخصصان بیماری های معده و روده را در بر می گیرد.
افراد مبتلا به IBS به غیبت از کار و مدرسه، کاهش قابلیت تولید، افزایش هزینه مراقبت های بهداشتی و کاهش کیفیت زندگی متأثر از عوارض بیماری دچار می شوند. در 32 تا 44 درصد موارد، تاریخچه ضایعه روانی - اجتماعی مانند سوء استفاده های جنسی یا جسمی گزارش شده است.
به نظر می رسد که حساسیت و حرکات روده در پاسخ به محرک های محیطی و معمول معدی- روده ای در افراد مبتلا به IBS تغییر می کند. این افراد در مقایسه با افراد طبیعی به اتساع روده، بی اختیاری در مصرف غذاهای نامناسب و فاکتورهای اجتماعی - روانی به طور معنی داری بیشتر عکس العمل نشان می دهند. اشخاص طبیعی ممکن است آشفتگی های خفیف معدی- روده ای را در پاسخ به همه موقعیت های ذکر شده تجربه کنند، اما بروز نمی دهند. استرس زاهای زندگی مانند تغییرات شغلی، مسافرت، تغییر مکان و یا موقعیت های اجتماعی ناراحت کننده ممکن است موجب شروع یا بدتر شدن علایم شوند و بسیاری از تلاش های درمانی را تحت الشعاع قرار دهند.
علاه بر الگوهای رژیمی و استرس، عواملی که ممکن است موجب بدتر شدن علایم شوند، عبارت هستند از:
1- استفاده زیاد از ملین ها یا دیگر داروهایی که در مغازه ها فروخته می شوند.
3- کافئین
4- بیماری معدی - روده ای قبلی
5- نقص در تنظیم خواب، استراحت و دریافت مایعات.
در بیماران دارای تاریخچه آلرژی خانوادگی، حساسیت زیاد به غذاهای خاص ممکن است علت IBS باشد. تحت این شرایط، آزمایشی که غذاها را حذف و نتیجه را بررسی کند، ممکن است در تعیین عامل غذایی اصلی، تعیین کننده باشد.
درمان پزشکی
درمان شامل مجموعه ای از تلاش ها برای کاهش عوارض بیماری و همچنین کاستن از فاکتورهایی است که این عوارض را تشدید می کنند؛ آموزش، تجویز دارو، مشاوره و رژیم غذایی در درمان نقش دارند.
بر اساس وضعیت بیماری و شدت علایم، داروها ممکن است شامل ضد اسپاسم ها، آنتی کولینرژیک، ضد اسهال، پروکینتیک یا عوامل ضدافسردگی باشند.
داروهای جدیدتری در حال بررسی هستند که نوروترانسمیترهای ویژه، پپتیدها یا مکانیسم های دیگر درگیر در حرکت معدی - روده ای و سیستم عصبی روده ای را مورد هدف قرار می دهند.
درمان تغذیه ای پزشکی
برخلاف IBD (بیماری های التهابی روده)، IBS (سندرم روده بزرگ تحریک پذیر) زندگی را تهدید نمی کند و به سوء هضم و سوء جذب مواد مغذی منجر نمی شود. به هر حال، عادات غذایی افراد مبتلا به IBS ممکن است به یک رژیم کمتر از کامل، دریافت ناکافی مواد مغذی و لذت بردن کمتر از غذاها منجر شود. انتخاب رژیم های غذایی و الگوها نیز در کنترل علایم مهم هستند.
هدف از مراقبت تغذیه ای، اطمینان از دریافت کافی مواد مغذی فرد بیمار، راهنمایی کردن او به سوی رژیمی که منجر به ادامه بروز علایم نمی شود و توضیح دادن نقش عادات غذایی معمولی در ایجاد یا اجتناب از علایم معدی- روده ای است. ارائه توصیه هایی به همه اشخاص جهت داشتن یک رژیم با کیفیت خوب، ارزشمند است.
در این بیماران، چربی اضافی رژیم غذایی، کافئین، قندهایی چون لاکتوز، فروکتوز و سوربیتول و غذاهای سنگین در مقایسه با اشخاص طبیعی کمتر تحمل می شوند.
متخصص تغذیه می تواند با شخص مبتلا به IBS جهت تعیین و تشخیص بیماری، نقش بالقوه غذاها و آموزش این که چگونه علایم ناشی از مصرف غذا (مرتبط با سندرم) را کاهش دهند، مشاوره نماید.
گاهی اوقات مراجعین در یک سیکل معیوب گرفتار می شوند که در این حالت، اضطراب درباره مصرف غذا، آشفتگی های معدی - روده ای و شرم های اجتماعی، موجب رعایت یک رژیم محدود و غیرضروری می شود که خود به بدتر شدن وضعیت تغذیه ای، افرایش اضطراب و بدتر شدن علایم می انجامد.
آرام کردن فرد و بازگشت تدریجی به رژیم مناسبی که فقط غذاهای افزایش دهنده عوارض بیماری در آن حذف شده باشند، اغلب بهبودی قابل توجهی در کیفیت زندگی ایجاد می کنند.
عموماً دریافت فیبر غذایی در نوجوانان و بزرگسالان در حدود نیمی از مقادیر توصیه شده است. مصرف زیاد سبوس یا فیبرهای زبر، محدود یا توصیه نمی شود، اما افزایش فیبر غذایی تا حد مقادیر توصیه شده 25 گرم یا بیشتر در روز ممکن است کمک کننده باشد.
اگر بیمار قادر به خوردن فیبر از منابع غذایی نباشد یا به میزان کافی پاسخ ندهد، مصرف فیبر به صورت ملین های حجیم (مانند پسیلیوم) ممکن است مفید باشد.
خوردن مقادیر کافی مایعات توصیه می شود، به ویژه وقتی که از مکمل های فیبر پودری استفاده می شود.
دوزهای زیاد سبوس گندم به مدت طولانی توصیه نمی شود و ممکن است موجب تشدید علایم در برخی اشخاص مبتلا به IBS شود.
غذاهای حاوی فیبر، نشاسته های مقاوم و الیگوساکاریدها ممکن است به صورت غذاهای پروبیوتیک جهت کمک به ایجاد میکروفلورای سالم و مقاوم به عفونت پاتوژنیک به کار روند.
نکاتی درباره التهاب راست روده
توجه به تغذیه و تامین سلامت روانی مبتلایان به التهاب راست روده در درمان این بیماری مفید است.
به گزارش سرویس بهداشت و درمان ایسنا منطقه علوم پزشکی تهران، پروکتیت اولسراتیو به ایجاد زخم یا آسیب دیدگی های کوچک بر روی سطح راست روده اطلاق می شود که ممکن است خون ریزی کرده و نهایتاً به صورت مدفوع خونی تظاهر کند.
بیماری التهابی روده (IBD) باعث زخمی شدن و التهاب بستر روده بزرگ و راست روده می شود.
پروکتیت اولسراتیو در همه سنین دیده می شود، اما به طور کلی شروع علایم این بیماری 20 تا 40 سالگی است.
پروکتیت (proctitis) یا التهاب روده راست، یعنی 15 تا 20 سانتی متری انتهای روده، جایی که مدفوع را نگه داری می کند.
این بیماری با یک یا همه ی علائم نظیر خون ریزی از مقعد، تغییر عادت دفع مدفوع، اسهال یا یبوست، زورپیچ، تمایل مداوم و احساس اجباری برای دفع مدفوع، خون، بلغم یا چرک در مدفوع و ترشح مقعدی بلغمی و یا خون بدون مدفوع همراه است.
طبق گزارش معاونت بهداشتی وزارت بهداشت، بهبودی بیمار و کاهش علائم، گام اول درمان در این بیماری است.
پزشک با بررسی آزمایشات خونی، عکس برداری و آزمایش، آن را تشخیص می دهد و در دوره ی درمان، به تغذیه و سلامت روانی بیمار در طول دوره توجه دارد.
ردگیری پاسخ بدن به غذاهای معین، می تواند به شناختن غذاهایی که وضعیت بدن را بدتر می کنند، کمک کند.
از سوی دیگر، سلامت روانی شامل فشار روحی، استرس و اضطراب ممکن است علایم بیماری را بدتر کند.
داروهای هیدروکورتیزون در کف، تنقیه و یا شیاف از درمان های شایع در این بیماری هستند که از طریق مقعد استفاده می شوند.
آمینو سالیسیلیک اسید به شکل تنقیه یا شیاف است. اگر علایم با درمان های مقعدی کنترل نشوند ممکن است به درمان خوراکی با سولفاسالازین یا کورتیکواستروئیدها نیاز باشد.
گفتنی است، برای بعضی بیماران ترکیب هر دو نوع درمان از طریق شیاف و تنقیه یا ترکیب خوراکی و مقعدی بسیار موثر خواهد بود.