تکنیکهای موثر در یادگیری

تکنیکهای موثر در یادگیری

به نام آن که جان را فکرت آموخت

ای برا در تو همه اندیشه ای

ما بقی خود استخوان و ریشه ای

گر گل است اندیشه تو گلشنی

و ربود خاری تو هیمه  گلخنی

مقدمه

رسالت معلم

در گذشته هدف آموزش و پرورش صرفاً در سواد آموزی و انتقال اطلاعات و معلومات خلاصه می شد و محور اصلی فعالیتهای یادگیری معلم بوده است از این رو نوجوانان و جوانان پس از اتمام مدارس برای فعالیتهای تولیدی و اقتصادی آمادگی چندانی نداشته اند و یا دچار افت تحصیلی می شدند اما امروز در نظام تعلیم و تربیت اسلامی آنچه که مورد توجه باید قرار گیرد . شکوفائی ستعدادها و تعادل اخلاقی و پرورش متخصصان لایق و شایسته است و اینکه مقدمات حرکت و هدایت آدمی در صراط مستقیم پروردگار فراهم آید و معراج او را از مرحله کمال انسانی تسهیل نماید . در تعلیم و تربیت باید به متعلم روح علمی داد ، یعنی نباید صرفاً به این توجه داشت  که شاگرد دانا شود بلکه باید کاری کرد که روح حقیقت جویی پیدا کند و با روح علمی بار آید و معلم باید بکوشد که رشد فکری یعنی قوه تجزیه و تحلیل به دانش آموز بدهد تربیت باید برای شکوفا کردن روح باشد و ترس و تهدید در انسان عامل تربیت نیستند و نمی توان از این طریق استعدادها را پرورداند از این رو باید در تلاش بود تا قدرت یادگیری را در دانش آموزان افزایش داد و استعداد خلاقیت ابداع ابتکار و نوآوری را در او شکوفا ساخت از این رو به برخی از روش های موثر در یادگیری می پردازیم .

تمرکز :

 توانایی مغز انسان بالقوه بسیار بالا است و بزرگترین کامپیوتر ها هم در مقابل پانزده میلیارد طول مغز حقیرند کامپیوتر ها با توجه به نداشتن قدرت خلاقیت و لزوم برنامه ریزی برای آنها توسط انسان در حالت عادی چیزی بیش از یک دستکاه بی محتوا نیست ، استعداد متمرکز امری ذاتی و ثابت نیست بلکه یک ویژگی اکتسابی و قابل پرورش و تقویت است نقطه مقابل تمرکز فراموشی است که غالبا از ناخوشایند بودن موضوع است ، علاقمندی و ایجاد انگیزه برای تمرکز و یادگیری شرط لازم و کافی است و کسب اطلاع از هر موضوع هر چقدر جزیی اولین گام برای ایجاد انگیزه یادگیری بیشتر و گسترش دامنه تمرکز است برای تقویت قوه تمرکز و یا پردازی و تجسم عینی به شرط آن که معقول و در حد اجرای رویا پرداز باشد نه تنها جنبه منفی ندارد بلکه توصیه می شود تمرکز آن قدر آسان نیست که بتوان به گونه ای اتفاقی به آن رسید پس لازمه ایجاد عادات سالم و معین و موثر در تقویت توان تمرکز نحوه اختصاص ساعات کار و استراحت بین کارها و غیره از آن جمله است و روشن است که دانش بودن تمرکز آموختنی نیست و این پیش شرط یادگیری است . همه افراد باهوش می توانند روش تمرکز را بیاموزند و برای تمرکز باید کنجکاوی ذهنی شدید همراه باشد چون امروزه تمایل به یادگیری هر چیز همراه با راحت طلبی هر چه بیشتر است به این جهت سیستم تحصیلی آمریکا از هم پاشیده والدین و آموزگارانی که برای تلقین کنجکاوی ذهنی در بچه نمی کوشند باعث پرورش افرادی می شوند که تا سن پیری هیپ گرایشی به یادگیری ندارند اگر شما از کودکی به کنجکاوی درباره همه چیز در اطراف خود ترغیب شده باشید یادگیری تمرکز حواسزحمتی نخواهید داشت و اگر دارای این نوع کنجکاوی نیستید باید آن را پرورش دهید چون پیش شرط یادگیری و تمرکز کنجکاوی است تنها راهی که می توانید درباره آن تمرکز کنید گسترش علاقه به موضوع است محیط فیزیکی نامساعد از عوامل برای تمرکز می باشد سلامتی جسمی و احساس سلامتی و اعتماد به نفس از عوامل دیگر در ایجاد تمرکز است . حواس پرتی بزرگترین دشمن کشانی است که قصد رسیذن به توانایی های ذهنی خود را دارند و منظور هر چیزی که بتواند باعث انحراف توجه شما از موضوع مورد نظرتان شود پس باید سعی شود به صورت نظامداری این عوامل منحرف کننده از بین ببرید . مهمترین کمک روان شناختی برای تمرکز و مطالعه انگیزه است چه بسا که به دلیل تمرکز نادرست ، عادات مطالعه شخص فاقد کارایی باشد خود پنداری مثبت مهم ترین کمک برای تمرکز و یادگیری است به این معنا که فرد احساس بی کفایتی نکند و ارزش و مناعت را در خود بالا ببرد و ذهن نیمه هوشیار خود را با عقاید مثبت تغذیه کند زیرا عقاید منفی برای زمانی طولانی اگر تقویت شوند شخص قدرت عمل سازنده را از دست می دهد روش افزایش قدرت تمرکز به کنترل در آوردن ذهن نیمه آگاه است که این کار را شخص در یک حالت استراحت کامل در تعمق و تفکر می یابد  و به شروع به خود القایی نماید یعنی درست قبل از خواب واقعی و همزمان با تجسم های عینی .

تقویت حافظه با تکنیک تصویر سازی ذهنی

روان شناسان یادگیری بهتری و موثرترین روش را روش تصویر سازی ذهنی دانسته اند روشی که بر اساس آن تمام اطلاعات درس اعم از جملات ، کلمات ، فرمول های ریاضی ، لغات و فرمولهای انگلیسی را به شکل تصویر ذهنی در آورید روانشناسان یادگیری معتقدند که زبان حافظه زبان تصویر است و انسان به واسطه تصاویر فکر می کند تصاویر نسبت به کلمات به تنهایی قابلیت به خاطر سپردن بیشتری دارند و در حافظه به مدت طولانی ماندگارند به همین دلیل عده ای معتقدند که یک تصویر ارزش هزار کلمه را دارد منظور از تصویر سازی ، تجسم خود کلمه در ذهن نیست بلکه ما تصویر موضوعی را که به جای کلمه می نشیند در ذهن ایجاد می کنیم برای مثال شما می توانید از رنگها و اشیاء تصویرهای ذهنی بعدی ، از موسیقی و صدا تصویر های ذهنی ، شنیداری داشته باشد گنجایش حافظه انسان برای ثبت تصاویر ناحدود است و نیمکره راست مغز انسان نقش بارز و برجسته ای را در فرآیند زمانی که یک مطلب مثلاً فرمول ریاضی ، شعر ، قرآن و مفاهیمی از این قبیل را می خوانید می توانید از آن یک تصویر ذهنی ایجاد کنید توانایی تصویر سازی در همه افراد وجود دارد ولی  نیاز به آموزش و تمرین دارد . قدرت ذهن در حل مشکلات و رسیدن به آرزوها از طریق تجسم خلاق و تخیل است انیشتین  تخیل   را مهم تر از دانش می دانست  . بزرگترین مردمان تاریخ کسانی مانند افلاطون ، نیوتن ، ادیسون ، بتهون و ... از قدرت تخیل خود بهره جسته اند . مزیت اصلی تصویر سازی ذهنی است که می تواند یادگیری اطلاعات درسی و غیر درسی را کارآمدتر نماید و مزیت دیگر این است که می تواند یادگیری این اطلاعات درسی و غیر درسی را به صورت یک تفریح و بازی ذهنی در آورد یکی از دلایل اینکه شما در حال حاضر در ساختن کلام قوی هستید و در تصویر سازی ذهنی ضعیف عمل می کنید این است که نظام آموزشی بیشتر بر مهارتهای کلامی تکیه دارد و بر مهارت تصویر سازی تکیه اساسی و زیر بنایی ندارد . تاکید نظام آموزشی بر امور و وسایل کلامی است که اعتماد کودکان بر تصویر سازی را  نابود ساخته است . تداعی با رمز حافظه خوب و عالی است .

تداعی

تداعی در معنی لغوی آن به معنا ارتباط برقرار کردن بین دو یا چند کلمه دو فرمول دو شکل دو جمله و مواردی از این قبیل تداعی می تواندبرای هر گونه اطلاعاتی به مثابه قلاب ، گیره و زنجیره ای باشد که به وسیله آن اطلاعات آویخته می شوند و این کار شما را در یادآوری اطلاعات کمک می کند اگر بین اطلاعات درس خود ، ارتباط تصویری برقرار کنید و به روشنی و وضوح آن را تجسم کنید به طور قطع می توان گفت که فراموشی از حافظه شما فاصله می گیرد . سیستم گیره یا قلاب یا پایه ، یک نوع سیستم بایگانی حافظه است که از یک سری کلمات عینی و تصویری شکل شده و از شماره و عدد کمک می گیرد و مات تصویری باید به نحوه ی هماهنگ با شماره و عدد باشد در این روش هر کلمه ای نماینده یک عدد خاص است این روش به این علت گیره یا قلاب خوانده می شود که کلمات تصویری پایه یا گیره شبیه گیرهای حافظه عمل می کنند وشما می توانید اطلاعات جدیدتان را به آنها وصل و آویزان کنید و آن ها را با هم پیوند بزنید .

- نردبان یادگیری :

پله ی اول مهارت در زمان بندی و اولویت بندی وقت و کنترل آن است یعنی در همه جا و هر جا مطالعه کنید زیرا مکان یادگیری جایی است که شما هستید – تبادل ایدها ، یادداشت برداری استفاده از مهارت های خوب خواندنو تمرین آموخته ها ، فنون بخاطر سپاری ومهارت مرور گری و نیز استفاده از ابزار و روش های گوناگون یادگیری .

- فن پیچخام :

استفاده از فن خوب خواندن ( پیچخام ) می تواند زمان مطالعه را کاهش داده وتوانایی شما را در کسب طلاعات موردنیاز افزایش دهد . خلاصه فن پیچخام عبارتست از مرحله اول پیش مرور مرحله دوم پرسش ، مرحله سوم خواندن و برجسته کردن مرحله چهارم از بر خواندن و نوشتن مرحله پنجم مرور و بازنگری . توجه داشته باشید که از همه ی حوا سخود در فرایند یادگیری استفاده کنید .

الگوهای تجسم :

این الگوها به صورت درخت ، فلوچارت به شکل خورشید یا ساعت خطوط خوشه ای و شاخه ای ، نمودار پنج انگشتی و روش لوسی ، استفاده از کارتهای مطالعه ، واژگان رابط است .

- نبوغ کلامی

یکی از مولفه های بهره هوشی بالا ، توانایی خواندن دامنه ی وسیعی از اطلاعات با سرعتی بالاتر از حد متوسط و با درک زیاد است و راههای ساده ای موجود است که می توانید به این سطح مهارت ها دست یابید و آن از طریق افزایش نبوغ کلامی است یکی از مواردی که موجب کاهش یادگیری می شود عدم نبوغ کلامی است یعنی  عدم توانایی خواندن صحیح متون تخصصی ، حرفه ای و یا سخت و مشکل به شکل صحیح است یکی از راههای افزایش نبوغ کلامی آموختن کنترل سریع کلماتی است که با آنها مواجه می شوید . اشخاصی که دارای نبوغ کلامی هستند برای یادگیری سریع تر از روش نقشه ذهنی استفاده می کنند .

- چشم سوم    

حداقل ماهی یکبار با درک چشم سوم خود بازی کنید کتابی شامل تصاویر چشمان جادوی بخرید و از نگاه کردن به آن و تمرکز بر روی تصاویر لذت ببرید این امر ورزیده شدن عضلات چشم سوم شما می شود و به طور اتوماتیک شما را قادر می سازد در مطالعات روزمره تان بهتر ببینید و بنابراین سرعت در خواندن و درک بهتر را برایتان به ارمغان می آورد . ذهن انسان بر زندگی او اثر می گذارد . دیدگاه ما نسبت به مسائل و تعریفی که از دنیا و روابط آن در ذهن داریم و طرز فکر و نگرش ما همه و همه بر زندگی ما اثر می گذارند

این تاثیرات را می توان به 5 گروه دسته بندی کرد :

اول تاثیر ذهن بر شخصیت . که این بر کسی پوشیده نیست و علم روانشناسی سالهاست که پیرامون آن بر رسی می کند . مثلا انسان با اعتماد به نفس ضعیف کسی است که تصویر مطلوب و خوبی از خویش در ذهن ندارد . و یا کسی که خود را دوست نداشته باشد به سختی می تواند دیگران را دوست بدارد و این بر شخصیت فرد اثر گذاشته و شخص رو به افسردگی می رود . دوم تاثیر ذهن بر رفتار و روابط یا در واقع تاثیر نوع نگرش ما بر دیگران است . وقتی شما از رئیستان متنفر بودید خود به خود طرز بر خورد شما و حرف هایی که در باره او می زنید تحت تاثیر این نفرت قرار می گیرد و این در رابطه شما و رئیستان موثر خواهد بود . حتی او می تواند نا خودآگاه متوجه احساس شما نسبت به خودش شود و این در آینده شغلی موثر خواهد بود . سوم تاثیر ذهن بر بدن که البته روانشناسی هنوز به تمام ابعاد این یکی پی نبرده است .  همه می دانیم که بعضی بیماری های جسمی ریشه در ذهن و روان ما دارند . مثلا شخصیت عصبی یا افسرده ما می تواند بر جسم ما نیز اثر منفی بگذارد و باعث بروز انواع بیماری شود . اکنون توصیه دکتر ها به اکثر بیمارها این است که حرص نخورید نگران نباشید و ..... اما برعکس این قضیه هم صادق است . یک ذهنیت مثبت می تواند اثر مثبتی بر جسم داشته باشد .

مطلب رو مطالعه کنید نظر یادتون نره منتظرم