کاربرد غیرمجاز داروها در ورزش (دوپینگ)

دوپینگ عبارت است از تجویز یا مصرف یک ماده خارجی یا ماده درون زای بدن با مقادیر غیرعادی و یا استعمال غیر طبیعی توسط شخص سالم با هدف افزایش کارائی ورزشی.در سالهای اخیر پدیده‏ای به نام پارادوپینگ نیز مطرح شده است که عبارت از دادن دارو به یک ورزشکار توسط حریف جهت کاهش کارائی وی و یا بدنام کردن ورزشکار.میزان مرگ و میر قابل توجه ناشی از ارتکاب دوپینگ، موارد فراوان خلع مدال و عوارض گسترده جسمی و روحی، حاکی از گسترش تکان دهنده این ضد ارزش در حرفه ورزش می‏باشد.

بنابراین با توجه به اثرات جانبی ناخواسته و زیانبار برای بدن که در پاره‏ای از موارد صدمات جبران ناپذیری بر روی سلامتی ورزشکار وارد می‏نماید و همچنین با توجه به ایجاد برتری غیرمنصفانه در صحنه ورزش و مغایرت دوپینگ با اهداف عالیه ورزش که سالم سازی جسم و روح ورزشکاران می‏باشد عمل دوپینگ ممنوع گردیده است. همچنین مصرف داروهای محرک سیستم اعصاب مرکزی، ضد دردهای مخدر، استروئیدهای آنابولیزان، داروهای مدر، مسدود کننده‏ گیرنده‏های بتا آدرنرژیک نیز توسط ورزشکاران در مسابقات ورزشی ممنوع می‏باشد.
● داروهای محرک سیستم اعصاب مرکزی:
این داروها در ورزشکاران جهت افزایش انرژی، دقت، تمرکز حواس، افزایش سطح هوشیاری و تحریک رفتاری مورد استفاده قرار می‏گیرد. از این دسته داروها می‏توان به کوکائین، کافئین، آمفتالین وپروپانول آمین اشاره کرد.
از عوارض جانبی کوکائین می‏توان به کاهش هماهنگی حرکات، هیجان، بی‏خوابی، بی‏قراری، اضطراب، جنون، سکته‏های قلبی و نارسائی احتقانی قلب اشاره کرد.
از عوارض جانبی آمفتامینها می‏توان به عوارض قلبی و عروقی، اختلالات انعقاد خون، خشونت، اعتیاد و گرمازدگی اشاره کرد.
از عوارض فنیل پروپانول آمین که در فرمول داروی سرماخوردگی جهت رفع احتقان بکار رفته است می‏توان به افزایش فشارخون، حملات صرعی، آریتمی قلب و افزایش احتمال سکته قلبی اشاره کرد.
از عوارض کافئین که در چای و قهوه و برخی از داروهای مسکن و سرماخوردگی موجود می‏باشد می‏توان به آریتمی قلب، عدم هماهنگی کارهای دقیق و بر هم زدن وضعیت خواب و بیداری را در کنار عوارض کلی سایر داروها اشاره کرد.
● داروهای مدر (ادرار آور):
مصرف نابجای این داروها در ورزش بدلیل کاهش وزن ناشی از آنها و همچنین رقیق کردن ادرار و فرار از نتیجه آزمایشات مثبت سایر داروهای مورد استفاده در دوپینگ می‏باشد. از عوارض این داروها می‏توان به برهم خوردن تعادل آب و الکترولیت‏های بدن و عوارض قلبی - عروقی و عصبی اشاره کرد.
● استروئیدهای آنابولیزان: این داروها از مشتقات هورمونهای مردانه یا تستوسترون می‏باشند که در ورزشکاران جهت افزایش کارآیی ورزشی، حجم و قدرت عضلانی، ایجاد ظاهری درشت و خشن، افزایش حالت تهاجمی و کاهش احساس خستگی استفاده می‏شوند.
از عوارض این داروها می‏توان به ایجاد جوش صورت، طاسی، کاهش میل جنسی، تحلیل رفتن بیضه‏ها، تحریک‏پذیری، حالت تهاجمی، بزرگ شدن پستانها، ایجاد خصوصیات مردانه در زنان، عقیمی، رکود رشد در دوران نوجوانی و جوانی، افزایش احتمال در رفتگی استخوان، عدم تناسب عضله، تخریب مفاصل، احتباس صفرا، یرقان انسدادی، تخریب بافت کبد و سرطان کبد (تا 22 سال پس از مصرف دارو)، بزرگ شدن پروستات، سرطان پروستات، افزایش احتمال سکته قلبی، سکته مغزی، افزایش انعقاد خون، افزایش تعداد سلولهای خونی، افسردگی، جنون و اعتیاد را نام برد. از این دسته داروها می‏توان تستوسترون، ناندرولون، استانوزولول، متیل تستوسترون را ذکر کرد.