دلایل افزایش شیوع سرطان در کشور

سونامی سرطان

سالانه 70 تا 90 هزار نفر در کشور به سرطان مبتلا می شوند؛ بیماری که هرچند پیشگیری از آن آسان است و هر روز درمان های جدیدی برای آن پیدا می شود اما افزایش صعودی آن و مرگ و میر ناشی از سرطان های مختلف جای تامل دارد.ˈسونامی سرطانˈ ، ˈتوفان سرطان ایران را درنوردیدˈ ، ˈافزایش ابتلای دو برابری سرطان در ایرانˈ ، ˈدلایل افزایش شیوع سرطان در کشورˈ و ˈافزایش غیر طبیعی سرطانˈ همه و همه عناوینی بودند که رسانه ها نوشتاری طی ماه های اخیر در هشدار به افزایش سرطان منتشر کردند.

*سرطان چیست؟

سرطان یا چنگار ، بیماری رشد بدون کنترل سلول های بدن است؛ بیش از 100 نوع متفاوت از سرطان وجود دارد که هر کدام با توجه به نوعی سلولی که تحت تاثیر قرار گرفته، طبقه بندی می شود.سلول هایی که بدون کنترل تقسیم می شوند به شکل توده یا تومور درمی آیند (به جز در مورد سرطان خون) .تومور می تواند رشد کند و در سیستم گوارش، عصبی و گردش خون، اختلال ایجاد کرده و موجب تغییرات هورمونی شود.تومورهایی که در یک نقطه باقی می مانند و رشد آنها محدود است، خوش خیم هستند؛ سرطان بدخیم موقعی اتفاق می افتد که یک سلول سرطانی با استفاده از خون یا سیستم لنفاوی به دیگر قسمت های بدن حرکت کرده و طی فرایندی به نام تهاجم، بافت های سالم را از بین ببرد.

فعل و انفعالات خاصی موجب حرکت کردن تومورهای سرطانی می شوند؛ حرکت سلول های سرطانی برای پزشکان و دانشمندان بسیار مهم است چرا که مرگ و میر سرطان بیشتر به خاطر تومور متاستاتیک (تومور جدیدی که به خاطر حرکت تومور اولیه ایجاد شده است) اتفاق می افتد و فقط 10 درصد از مرگ ها ناشی از سرطان با تومورهای اولیه است.دانشمندان معتقدند که پیدا کردن یک راه برای متوقف کردن چسبیدن سلول های سرطانی به سلول های جدید موجب توقف گسترش سرطان می شود.

*مقایسه آمار سرطان ایران با جهان

سالانه بیش از 200 تا 250 نفر از هر صد هزار نفر در جهان به سرطان مبتلا می شوند در حالی که این آمار در ایران بیش از یکصد نفر از هر صد هزار نفر است.میزان بروز سرطان در همه جای جهان از جمله ایران در حال افزایش است و با توجه به اینکه در سال 2011 جمعیت مبتلایان به سرطان در جهان 10 میلیون نفر بود، پیش بینی می شود که این آمار تا سال 2020 به 20 میلیون نفر رسیده و دو برابر شود.اغلب موارد سرطان در کشورهای درحال توسعه از جمله ایران اتفاق می افتد.بروز سالانه سرطان در ایران 80 هزار نفر است و پیش بینی می شود میزان سرطان در ایران طی 10 تا 15 سال دیگر ، دو برابر شود.


*افزایش روند ابتلا به سرطان در ایران

میزان سیر صعودی افزایش سرطان در ایران بیش از کشورهای دیگر است.یزان بروز سرطان طی چند سال اخیر در کشور افزایش یافته و آمار ثبت آن هر روز بیشتر می شود.در ایران میزان های بروز سرطان بر اساس ثبت سرطان مبتنی بر پاتولوژی (آسیب شناسی) تخمین زده می شود (یعنی فقط سرطان هایی که در آزمایش ها نمونه برداری می شود مورد ثبت قرار می گیرد) که در حقیقت یک ˈکم شماریˈ در بروز سرطان است و باید ثبت جمعیتی نیز شود.

چرا سرطان در ایران در حال افزایش است؟

یکی از دلایل افزایش سرطان در ایران  افزایش متوسط سن جمعیت است هر چه سن بیشتر شود با توجه به تغییرات سلولی و تغییرات ژنی، احتمال ابتلا به سرطان نیز افزایش می یابد.افزایش سن از عوامل موثر در بروز سرطان است، متوسط سن در اوایل انقلاب 59 بوده که اکنون به 73 تا 74 سال رسیده است.یکی دیگر از افزایش سرطان در ایران مربوط به خود افراد است یعنی مسائلی مانند تغییر شیوه زندگی و تمایل به زندگی غربی، کاهش فعالیت بدنی، تغذیه ناصحیح و مصرف دخانیات موجب ابتلا به سرطان می شوند که وضعیت همه این موارد در کشور هر روز بدتر می شود.به طور مثال آمارها حاکی از بدتر شدن وضعیت چاقی و اضافه وزن در جمعیت ایرانی است؛ بیش از 50 درصد زنان و 40 درصد مردان ایرانی ، اضافه وزن دارند.

همچنین فقط حدود 10 تا 11 درصد جمعیت کشور در پنج وعده غذایی خود از سبزی و میوه استفاده می کنند و بیش از 30 درصد نیز فعالیت بدنی منظم دارند و بقیه مردم این نکات سلامتی را رعایت نمی کنند.استعمال سیگار از دلایل ابتلا به سرطان به شمار می رود، شیوع مصرف سیگار در مردان بیش از 20 درصد و در زنان سه درصد است و طبق آمار سازمان جهانی بهداشت این آمار در ایران رو به افزایش است.مطالعات ˈ آژانس بین المللی تحقیق در سرطانˈ به تازگی نشان داده است که هوای آلوده به طور قطع از عوامل ابتلا به سرطان به شمار می رود. وجود نیترات در آب نیز موجب بروز سرطان به ویژه سرطان گوارش می شود.

*برنامه های وزارت بهداشت برای کنترل سرطان در کشور

پیشگیری و تشخیص به موقع نقش مهمی در کاهش موارد بروز سرطان در کشور دارد. حدود 50 درصد بروز سرطان را می توان با خودمراقبتی کنترل کرد و مردم باید نسبت به عوامل خطر بروز سرطان آگاه باشند.اید شرایطی فراهم شود که عوامل خطر بروز سرطان کنترل شوند به طور مثال کارمندان ادارات دولتی 10 دقیقه تا یک ربع در روز باید فعالیت بدنی داشته باشند.

*سرطان خطرناک در عین حال درمان پذیر

هرچند که 17 درصد مرگ و میر در کشور ناشی از سرطان ها است به طوریکه سرطان رتبه دوم مرگ و میر در کشور را به خود اختصاص داده اما سرطان بیماری است که به آسانی می توان از آن پیشگیری کرده و در صورت تشخیص به موقع به راحتی درمان پذیر است و از سوی دیگر با پیشرفت های علمی هر روز روش های درمانی جدیدی برای این بیماری وارد عرصه پزشکی می شود.لازم است که مردم به علائم هشداردهنده بروز سرطان که یکی از آنها داشتن سابقه خانوادگی این بیماری است، توجه کرده و برای پیشگیری یا درمان هرچه سریع تر اقدام کنند.به گفته متخصصان مربوطه، اگر سرطان به موقع تشخیص داده شود علاوه بر بقای طولانی تر عمر، درمان ها نیز سبک تر و ارزان تر شده و احتمال بروز نقص عضو بعد از جراحی نیز کمتر می شود.