مدت هاست رژیمهایی که در ایالات متحده موسوم به DETOX هستند و ادعا میکنند سموم بدن را دفع میسازند، اسم و رسمی برای خود به هم زدهاند.
شرکتهای تبلیغات کننده این روشها، به افرادی که از این نوع رژیم غذایی پیروی میکنند، نوید میدهند که این رژیم، ضمن دفع تمام سموم بدن، چربیهای بدنشان را میسوزاند، پوست بدن را صاف و شفاف میکند و سیستم ایمنی بدن را تقویت میسازد.
اما کارشناسان میگویند، دلایل معتبری وجود دارد که نشان میدهد این نوع رژیمهای غذایی سخت با مدت زمان طولانی، درست مثل رژیم «مصرف میوه جات به تنهایی»، دارای عوارض جانبی است و منجر به ناخوشی و بیماری در فرد میگردد.
رواج این نوع رژیمهای غذایی که فرد را با کمبود مواد مغذی روبرو میسازد، مرهون دو چهره مشهور سینما یعنی گینت پالترو و آنجلینا جولی است.
البته گفته میشود بیونسی نولیس هم برای فیلم Dream Girls با استفاده از این نوع رژیم های غذایی 9 کیلوگرم وزن بدن خود را کم کرده است؛ رژیم موسوم به Master Cleanse که در آن، فرد فقط لیموترش و شیره درخت افرا، آب و یک نوع فلفل قرمز، آب نمک و یک نوع چای گیاهی ملین را به مدت 10 روز مصرف میکند.
موضوع پاک سازی بدن از هر گونه مواد مضر و مسموم، سال هاست که جای خود را در میان طرفداران تناسب اندام باز کردهاند. به غیر از افرادی که به دلیل حرفه و موقعیت شغلی از این نوع رژیم غذایی پیروی میکنند، عده زیادی نیز هستند که با استفاده از کتاب های رژیم غذایی که در بازار عرضه میشود به این نوع رژیم میپردازند. این در حالی است که کارشناسان تغذیه مرتباً خطرات ناشی از رژیمهای غذایی طولانی مدت را گوش زد میکنند.
مثلا در نوعی رژیم غذایی که فرد تنها از مواد ملین استفاده میکند و هیچ گونه استفادهای از مواد غذایی جامد نمیشود، بدن با کمبود ویتامین مواجه میشود و این به نوبه خود منجر به ضعف، ناتوانی ماهیچهها و حتی افزایش خطر دیابت میشود.
لونا ساندون، کارشناس رژیم غذایی شهر دالاس در آمریکا میگوید: تردیدی نیست که رژیمهای غذایی غیر اصولی منجر به تضعیف ماهیچههای بدن و کمبود خیلی از مواد مغذی لازم میشوند. ما با محروم کردن بدن از هرگونه ویتامین و مواد معدنی لازم که از غذا کسب میکنیم، توانایی بدن را برای مبارزه کردن با التهابات و بیماری های عفونی کاهش میدهیم.
تعداد کتابهای رژیمهای غذایی که به پاک سازی سموم بدن میپردازد هم بی شمار است و هر کدام از آنها دستور العملهای خاصی دارند. از انواع این کتابها میتوان به کتابهای پاک سازی بدن با «مصرف ادویهجات و آب میوه» و «پاک سازی بدن با سبزیجات تازه» اشاره کرد. اما در اکثر این کتابها رژیمهای غذایی مایع و ملین با حداقل کالری ارائه می شود.
هدف از این نوع رژیمهای غذایی که مدت زمان آن 3 روز تا یک ماه طول میکشد، پاک سازی بدن از سمومی است که بیشتر از محیط اطراف ما جذب میشود تا از مواد غذایی. بعضی از این نوع رژیمها، مصرف مواد غذایی جامد را اکیداً ممنوع میسازند و به افرادی که تحت رژیم غذایی هستند مصرف نوشیدنیهایی که مقدار کالری آن بسیار پائین است را توصیه میکنند.
دکتر نصیر مولو کارشناس تغذیه میگوید: هنگامی که فرد بیمار میشود، در کارکرد اعضای بدن تداخل ایجاد میشود و سیستم دفاعی بدن مختل میگردد. در نتیجه بدن به خوبی قادر به انجام دادن روند پاک سازی سمومی که سلامتی فرد را تهدید میکند، نیست و با این نوع رژیمهای غذایی، ضمن آنکه مواد زائد از روده خارج میشود، باکتری های مفید روده نیز دفع میشوند.
به دلیل اینکه این نوع رژیمهای غذایی، بدن را با کمبود کالری مواجه میسازد، عوارض جانبی دیگری مثل سردرد، خستگی مفرط و بیحوصلگی فرد را تهدید میکند. همچنین به دلیل استفاده بیش از حد از مواد دارویی و مواد غذایی ملین، این نوع رژیمها چندان خوشایند نیستند. بسیاری از افرادی که تحت درمان این گونه رژیمهای غذایی هستند، دائماً به حمام میروند که این عمل هم موجب خشکی و ترک پوست و همچنین التهاب آن میگردد.
برخی افرادی که از این نوع رژیمهای غذایی پیروی میکنند، مدعی هستند که احساس شادابی و سبکی بیشتری میکنند، در حالی که تحقیقات نشان داده است این گونه رژیمها بیشتر منجر به بیحالی و سستی فرد میگردد و همچنین تمرکز و دقت فرد را کم میکند. این نوع رژیمهای غذایی به دلیل عدم تامین پروتئین لازم برای بدن، بازسازی بافت های ماهیچهای را با مشکل مواجه میسازد.
متخصصان تغذیه میگویند با وجود اینکه افراد میتوانند با این نوع رژیمها به سرعت مقدار زیادی از وزن بدن خود را کم کنند، اما اکثراً دوباره وزن از دست رفته را بدست میآورند، بخصوص اگر در رژیم غذایی آنها میزان مواد مغذی بسیار کم و محدود باشد.
بررسی ها نشان می دهد این افراد میتوانند 5 تا 10 درصد وزنشان را در اولین ماه های رژیم غذایی کم کنند، اما دو سوم آنها، وزنی را که در عرض 4 تا 5 سال از دست دادهاند، مجدداًً به دست میآورند و چاق میشوند.
محققان هنوز به درستی نمی دانند که چرا بهترین نتایج در هنگام ورزش کردن بعد از ظهر به دست می آید ولی به نظر می رسد ساعت زیستی بدن در این میان نقش اصلی را بر عهده دارد.
همیشه یک دنیا بهانه دارید که اول صبح برای ورزش کردن از خواب بیدار نشوید. اول صبح از خواب ناز بیدار شدن و با خواب آلودگی جست و خیز کردن و بالا و پایین پریدن، انگیزه قوی می خواهد که خیلی ها آن را ندارند، به همین دلیل بسیاری از افراد ورزش کردن را به زمانی که از سر کار به منزل باز می گردند موکول می کنند، زمانی هنگام غروب خورشید که دیگر از خواب آلودگی صبحگاهان خبری نیست. ولی اگر واقعا به دنبال رسیدن به تناسب اندام نباشند خستگی کار روزانه بهانه خوبی برای شانه خالی کردن از نرمش های روزانه است. محققان به دنبال راه هایی هستند که به هر بهانه ای هم که شده، مردم را به ورزش کردن و رسیدن به تناسب اندام تشویق کنند.
نتایج یک مطالعه جدید نشان می دهد، ورزش کردن در ساعات پایانی روز هنگام غروب خورشید بهتر از ورزش کردن در اول صبح است. محققان تأکید می کنند که ورزش کردن در این ساعات روز می تواند بهترین اثر را بر تولید هورمون ها در بدن گذاشته و به فعالیت بهتر مغز کمک کند. از سوی دیگر، ورزش هنگام غروب آفتاب به کنترل مناسب دمای بدن کمک خواهد کرد.
این مطالعه تأمل برانگیز در دانشگاه کارولینای جنوبی انجام شده است. سرپرستی این گروه تحقیقاتی را دکتر کریستوفرکلین که دارای مدرک دکترا در علوم ورزشی است بر عهده داشته است.
این مطالعه روی 25 شناگر حرفه ای انجام شده است. 13 نفر از این شناگران خانم و 12 نفر بقیه مرد بودند و در محدوده سنی 16 تا 25 سال قرار داشتند.
از این افراد درخواست شد که چهار روز آخر هفته را در یک آزمایشگاه بمانند و در طول این زمان، مطالعات دانشمندان روی این افراد انجام شد. در این مدت این ورزشکاران دو ساعت بیدار بوده و به دنبال آن یک ساعت استراحت می کردند، غذاهایی که در طول روز به آنها داده می شد، مشابه یکدیگر بود و در طول روز، نورهایی که شبیه سازی نور خورشید در ساعات متفاوت روز بود، در این فضای آزمایشگاهی تابیده می شد. دانشمندان تلاش کردند که ساعت زیستی بدن این افراد را فعال نگه داشته تا بتوانند به صورت خود کار فعالیت های بدن آنها را کنترل کنند. این شناگران هر 9 ساعت یک بار به استخر می رفتند و 200 متر را در استخر شنا می کردند.
در این 200 متر از هر یک از این شناگران خواسته شد با حداکثر سرعت خود شنا کنند و دانشمندان رکوردهای این شناگران را در ساعات مختلف روز ثبت کردند، جالب اینجا بود که این شناگران در حوالی ساعت 11 شب بیشترین رکوردها را به دست آوردند و برخلاف انتظار، در ساعت 5 صبح کمترین سرعت را در هنگام شنا کردن داشتند.
محققان هنوز به درستی نمی دانند که چرا بهترین نتایج در هنگام ورزش کردن بعد از ظهر به دست می آید ولی به نظر می رسد ساعت زیستی بدن در این میان نقش اصلی را بر عهده دارد. این تنظیم داخلی موجب می شود دمای بدن انسان در صبح کاهش و در ساعات بعدی روز و پس از غروب آفتاب، افزایش یابد. محققان می گویند افزایش دمای بدن به فرد کمک می کند بتواند ورزش های غیرهوازی و تمرینات کششی را بهتر انجام دهد.
به نظر می رسد افزایش دمای بدن در ساعات پایان شبانه روز که تحت کنترل ساعات زیستی بدن است، می تواند بر خلق و خوی ورزشکاران نیز اثر مثبت بگذارد. به این ترتیب، ورزشکاران می توانند با روحیه بهتر، نتایج چشمگیرتری را به دست آورند و موثرتر ورزش کنند.
به نظر می رسد نتایج این مطالعه می تواند برای ورزشکاران حرفه ای بسیار مفید باشد. هنگامی که این ورزشکاران برای مسابقات ورزشی به کشور دیگری می روند، مدتی طول خواهد کشید که به آب و هوای کشور جدید خو بگیرند و ساعت زیستی بدنشان با موقعیت جدید انطباق پیدا کند. بنا بر توصیه های جدید، بهتر است ورزشکاران دو هفته پیش از مسابقات در کشور موردنظر حاضر شوند تا در روزهای مسابقه، ساعت زیستی بدنشان کاملا با فضای جدید منطبق شود.
ورزش کردن و تمرین در ساعت پایانی روز به همین ترتیب می تواند به ورزشکاران کمک کند در شرایطی که بدنشان بیشترین آمادگی جسمانی را دارد، فعالیت کنند و بهترین نتایج را به دست آورند. این محققان اعتقاد دارند حتی می توان ورزشکاران را در شرایطی نگه داشت که گرچه مسابقات در ساعات روز برگزار می شود، تصور کنند (که هنوز بعدازظهر است و این تصور که از توجه به ساعت زیستی بدنشان در شرایط شبیه سازی شده به دست می آید) به آنها کمک کند که در رقابت ها موفق تر ظاهر شوند.
نتایج مطالعات دانشمندان مختلف نشان می دهد که هنوز اتفاق نظری میان آنها درباره بهترین زمان ورزش کردن وجود ندارد ولی به نظر می رسد با توجه به ساعت زیستی بدن و دما و ترشح هورمون ها در بدن بهترین زمان، بعداز ظهرها و حدود ساعت 6 بعد از ظهر است.
به هر حال ورزش کردن در صبح فواید و مضرات خاص خودش را دارد. بیایید با هم به نکات مثبت و منفی ورزش صبحگاهی نظری بیندازیم و قضاوت نهایی را بر عهده خود شما بگذاریم.
1)آلودگی هوا در صبح کمتر است و می توانید در هوای پاک صبح ورزش کنید.
2) اگر کمی زودتر از خواب بیدار شوید، زمان کافی برای ورزش کردن خواهید داشت.
3)هنگامی که در ساعات اولیه روز ورزش می کنید، سرعت ضربان قلبتان را افزایش می دهید و در ساعات اولیه روز کالری های اضافی را می سوزانید.
4)ورزش کردن در ساعات اولیه روز به شما کمک می کند که انرژی جسمی و روحی کافی برای فعالیت روزانه به دست آورید.
5)ورزش صبحگاهی توانایی و قدرت فعالیت های ذهنی شما را افزایش می دهد.
6) در تابستان، در ساعات صبح معمولا دمای هوا پایین تر است و شما می توانید بهتر ورزش کنید.
1)دمای بدن انسان، یک تا سه ساعت پیش از برخاستن از خواب در پایین ترین مقدار خود است. بنابراین ساعات اولیه روز شاید زمان مناسبی برای فعالیت عضلانی نباشد، چون جریان خون و انرژی کلی بدن در سطح پایین تری قرار دارد، برای فعالیت عضلانی باید خون با سرعت کافی به عضلات برسد و سلول های عضلانی، انرژی لازم را برای فعالیت داشته باشند.
2)ماهیچه های گرم نشده و سفت در ساعات اولیه برخاستن از خواب می توانند زمینه آسیب های ورزشی را فراهم آورند.
3)اگر شما ورزش کردن در صبح را دوست نداشته باشید و از آن لذت نبرید، بسیار دشوار است که به این برنامه ورزشی پای بند بمانید و به آن عادت کنید، در حالی که نام نویسی در یک باشگاه ورزشی در بعد از ظهر ها که سر حال تر هستید، می تواند مشوقی برای شما برای عادت کردن به ورزش روزانه باشد.
4) به نظر می رسد ورزش کردن در بعد از ظهر و ساعات اولیه شب به شما کمک می کند که راحت تر به تناسب اندام مورد نظر خود دست یابید، چرا که دمای بدن و میزان ترشح هورمون ها در این ساعات بالاتر است. بنابراین با ورزش کردن در این زمان، کالری بیشتری می سوزانید و لاغرتر می شوید.
5) هنگامی که پس از یک روز فعالیت روزانه به خانه بر می گردید عضلات شما ساعات طولانی تحت استرس و فشار بوده اند و خستگی را کاملا در اسکلت و عضلاتتان احساس می کنید، ورزش کردن در ساعات اولیه شب به شما کمک می کند تا به عضلاتتان استراحت دهید و به ویژه با انجام حرکات و نرمش های ریلکسیشن، بدنتان را آرامش بخشید، اگر شما شغلی دارید که مجبورید ساعات طولانی روی پا بایستید یاساعات طولانی بدنتان را در یک وضعیت قرار دهید، اسکلت، استخوان ها و مفاصلتان در پایان روز نیاز به حرکت و نرمش خواهند داشت تا دچار درد مفاصل و استخوان ها نشوید.
6)اگر شما ساعات پایانی روز را برای ورزش انتخاب کنید، راحت تر می توانید یک همراه برای خودتان هنگام ورزش کردن بیابید، ورزش کردن همراه یک نفر دیگر، به شما انگیزه می دهد که به برنامه ورزشی خودتان پای بند باقی بمانید. شاید دشوار باشد که یک نفر دوست را پیدا کنید که حاضر باشد برای ورزش صبحگاهی همراه شما از خواب بیدار شود ولی در بعد از ظهر می توانید به راحتی دوست ورزشکار خود را پیدا کنید و ساعاتی با هم ورزش کنید.
تبلیغات دستگاههای لرزانندهای که برای تناسب اندام استفاده میشود، چقدر واقعی است؟
با شروع سفر انسان به فضا در قرن بیستم، دانشمندان متوجه شدند تراکم استخوان فضانوردان در فضا بهطور واضحی کمتر میشود. درمان با لرزش روشی بود که برای بازگرداندن تراکم استخوان آنها در راه بازگشت به زمین بهکار گرفته شد. از اینجا بود که محققان به فکر افتادند از این روش برای درمان پوکی استخوان سالمندان استفاده کنند.
تحقیقات بیشتر در این زمینه نشان داد که ارتعاش میتواند با ایجاد یک کشش رفلکسی در عضله، انقباض مداومی ایجاد کند. متخصصان شوروی سابق، از این اصل برای بالا بردن قدرت عضلات در ورزشکاران استفاده کردند تا اینکه در 1970 دانشمندان روسی دریافتند که این ارتعاش میتواند قدرت و انعطافپذیری عضله را زیاد کرده و زمان بهبود درد پس از نرمش را کم کند.
سپس محققان غربی وارد گود شدند و از این وسیله برای ورزش، بازتوانی و کاهش درد استفاده کردند. این قصه ادامه یافت تا امروز که انواع مختلفی از دستگاههای لرزاننده ساخته شده که عمدتاً برای تناسب اندام و تقویت عضلات بهکار میروند و تبلیغاتشان را در خیلی جاها میتوان دید. اما آیا این وسایل واقعاً تأثیری در تناسب اندام دارند؟
امروزه استفاده از دستگاه برای لاغر شدن، رواج بیشتری در جامعه پیدا کرده است. ورزشگاهها هم برای جلب نظر مردم سعی میکنند روز به روز در تهیه وسایل جدید با هم رقابت کنند. شما طرفدار کدامیک از دستگاههای تناسب اندام هستید؟ تردمیل؟ دوچرخه؟ یا اینکه ترجیح میدهید از دستگاه لرزاننده استفاده کنید که جدیدترین مدل آن بهتازگی شهرت زیادی در کشورهای غربی برهم زده است؟!
متأسفانه در عمل، هیچ معیار صحیحی برای استفاده از این وسایل و کاربرد آن برای افراد مختلف وجود ندارد و اگر هم دارد، در مراکز ورزشی اجرا نمیشود. اگرچه مربیان در سالنهای ورزشی حضور دارند و در مورد تعداد حرکات و کاربرد آن برای تناسب اندام راهنمایی لازم را ارائه میدهند، اما معمولاً کارشناسی وجود ندارد که با توجه به وضعیت جسمی و سوابق بیماریهای شما، در انتخاب دستگاه مناسب و بیخطر برای سلامتتان، شما را راهنمایی کند.
شماری از محققان، میگویند هنوز اطلاعات دانشمندان در زمینه اثار لرزش با شدتهای مختلف روی بدن انسان فاقد عمق کافی است و برای استفاده از این شیوه باید تامل کرد.
در نهایت این خود شما هستید که باید انتخاب کنید برای لاغر شدن از کدام وسیله استفاده کنید. پس بهتر است درباره جدیدترین دستگاه لرزاننده که موجب شگفتی خیلی از کاربران شده است، چیزهایی بدانید.
دستگاه جدید چه میکند؟
دستگاه جدیدی که در آمریکا معرفی شده، صفحهای مانند اسکیت برد (skateboard) است که در هر ثانیه، 20 تا 50 بار در سه جهت میلرزد و بدن فردی را که روی آن ایستاده است، به این ترتیب میلرزاند.
شرکت سازنده این دستگاه میگوید این لرزش عملکرد ریهها و پاها را بهتر میکند، ماهیچه میسازد، قابلیت انعطاف و قدرت بدن را بیشتر میکند، درد و اضطراب را کاهش میدهد و روند پوکی استخوان را متوقف و فعالیت استخوانسازی را تشدید میکند.
با این حال عدهای از محققان از خطرات احتمالی این دستگاه، از کمردرد گرفته تا تخریب غضروفها، خبر میدهند و حتی معتقدند لرزشهای شدید میتواند به مغز هم آسیب برساند. این گروه از محققان میگویند علم هنوز آنقدر در اینباره بررسی نکرده که در مورد عواقب درازمدت استفاده از این دستگاه نظر بدهد.
با وجود این نگرانیها، سازمان فضایی آمریکا(ناسا) استفاده از دستگاه لرزاننده را به عنوان ابزاری برای کاستن از آتروفی ماهیچه و از بین رفتن سلول های استخوانی در سفرهای طولانی فضانوردان در حالت بیوزنی، مورد بررسی قرار داد و متوجه شد استفاده از صفحه لرزان، باعث تشدید فعالیت ماهیچهها میشود، اما در این مورد که آیا این کار میتواند باعث دویدن سریع تر یا پرشهای بلندتر در ورزشکاران شود، تحقیقی صورت نگرفت.
این دستگاه مانند ورزشهای هوازی (آئروبیک) عمل نمیکند، بلکه سیستم آن بیشتر مانند یک وزنهبرداری بدون بلند کردن وزنه است.
طراحی مشتریپسند!
سازندگان این دستگاه، علاوه بر مدلهایی که در سالنهای ورزشی بهکار میرود، مدلهایی را هم برای استفاده در منزل طراحی کردهاند. البته با قیمت بالای آن (از 3 هزار تا 10 هزار دلار) هرکسی از پس تهیهاش برنمیآید.
نکته دیگر این است که کسانی که از سر و صدا خوششان نمیآید بهتر است برای خرید این دستگاه عجله نکنند، چون موتور این دستگاه صدای همهمه خفیفی ایجاد میکند که ممکن است به تناسب اندامش هم نیارزد، ضمن اینکه کلی پول باید در گوشه خانه بخوابد.
جالب اینجاست که مربیان تناسب اندام هم طرفدار این دستگاهها هستند، چون احتمالاً زودتر میتوانند از شر شاگردان تنبل خود خلاص شوند و پول بیشتری هم گیرشان میآید!
فروشندگان ادعا میکنند!
بعضی از فروشندگان این دستگاه ادعا میکنند که این وسیله میتواند علاوه بر افزایش قدرت بدنی و بهبود خواب، باعث از بین رفتن دردهای افراد شده و مشکل بیاختیاری ادرار آنها را هم حل کند.
البته محققان معتقدند نباید تمام ادعاهای فروشندگان را بهراحتی باور کرد، چون بیشتر این تبلیغات، تنها بازارگرمی بوده و الزاماً حقیقت ندارد. این محققان بر این باورند که لرزشهای شدید و پر نوسان در درازمدت میتواند خطرناک باشد، زیرا این لرزشها میتوانند در سراسر بدن موجهای شدید ایجاد کنند.
حتی سازندگان این دستگاه هم توصیه میکنند که روزانه حداکثر 30 دقیقه از این دستگاه استفاده شود، چون استفاده بیش از حد، برخلاف استاندارد صنعتی تعیین شده در مورد ایمنی لرزهها در محل کار ست. این در حالی است که اداره ایمنی و سلامت در محل کار، برای تجهیزات تناسب اندام یا fitness سطح ایمنی تعیین نمیکند.
به اعتقاد کلینتون روبین، استاد مهندسی زیست پزشکی (بیومدیکال) در دانشگاه ایالتی نیویورک دستگاههای لرزاننده دیگری که در بازار هستند و تأیید اداره غذا و دارو (FDA) آمریکا را گرفتهاند لرزشهای بسیار خفیفتری ایجاد میکنند. اما میزان لرزش دستگاههای جدید (20 تا 50 بار در ثانیه)، در حدی است که میتواند باعث کمردرد، آسیب به غضروفها، تاری دید، کاهش قدرت شنوایی و حتی آسیب مغزی شود. او به عنوان یک دانشمند، نگران آن است که مردم بر پایه معرفی نادرست و غیر علمی یک دستگاه از آن استفاده کنند، بدون آنکه از خطرات احتمالی آن آگاه باشند.
به هر حال، اگر با همه این توضیحات هنوز تکلیف را متوجه نشده اید، باید گفت فقط خود شما میتوانید مراقب سلامتتان باشید! فراموش نکنید حتی در دسترسترین دارو- مانند آسپرین- هم برای همه مناسب نیست!
امروزه متخصصین تغذیه همه ی افراد را به داشتن فعالیت بدنی منظم برای رسیدن به تناسب اندام توصیه می نمایند. اما باورهای مشهور ولی نادرست بسیاری در مورد ورزش و تناسب اندام وجود دارند و برای همگان بسیار مفید است که این باورهای غلط رایج را به خوبی بشناسند.
در قسمت های قبل برخی از باورهای غلط رایج در مورد ورزش و تناسب اندام را معرفی نمودیم. در این مقاله نیز به معرفی دیگر باورهای نادرست در این زمینه می پردازیم:
باور غلط: حتی با 5 تا 10 دقیقه فعالیت در هفته نیز می توانید به تناسب اندام برسید.
حقیقت امر: خیر متاسفانه جمله ی مذکور صحیح نیست.
برای دست یابی به سطح متوسطی از تناسب اندام، هر فرد می بایست حداقل 5 مرتبه در هفته و هر مرتبه 40 تا 50 دقیقه را به فعالیت بدنی اختصاص دهد، در واقع فعالیت به میزان کمتر از مقدار مذکور تاثیر ملموس و قابل توجهی نخواهد داشت، هر چند که حتی مقادیر اندکی از فعالیت بدنی نیز تاثیر مثبتی را در مصرف کالری شما می گذارد و اگر بخواهیم آن را با عدم فعالیت بدنی مقایسه کنیم؛ داشتن کمی فعالیت بدنی همواره بهتر از فقدان فعالیت خواهد بود(به قول ما ایرانی ها: کاچی به از هیچی).
چنان چه توانایی شما برای فعالیت بدنی محدود است می توانید به تدریج و آهستگی توانایی خود را ارتقا بخشید. از طرف دیگر می توانید این میزان فعالیت را در روز تقسیم نمایید.
باور غلط: اگر به سطوح بالایی از تناسب اندام دست یابید؛ حتی پس از یک کناره گیری طولانی از ورزش نیز این حالت حفظ خواهد شد.
حقیقت امر: خیر مسلما به علت تطابق و سازگار شدن بدن با ورزش، قطع نمودن ورزش و ترک آن برای مدتی طولانی تاثیری قطعی منفی بر سطوح تناسب اندام شما خواهد گذاشت.
برای مثال با خود فرض کنید که قبلا می توانسته اید مسافت 3 کیلومتر را در مدت 12 دقیقه بدوید، سپس برای مدت 3 هفته برنامه دویدن خود را متوقف می کنید، مسلم است که به محض بازگشت به برنامه ی قبلی احتمالا دیگر نمی توانید به راحتی مسافت فوق را مانند سابق در 12 دقیقه طی کنید و قدری زمان می برد تا دوباره به توانایی بدنی پیشین بازگردید.
اگر شما در حین فعالیت بدنی شدید آب ننوشید؛ خطر کرامپ ها به موازات خطرات جدی ناشی از دهیدراته شدن بدن ایجاد می شود
باور غلط: هر چه میزان تعریق شما در حین ورزش بیشتر باید، چربی بدن تان سریع تر کاهش می یابد.
حقیقت امر: اغلب کاهش وزن ناشی از تعریق، به علت کاهش آب بدن می باشد و نه چربی.
تعریق شدید می تواند عوارض جانبی خطرناکی را در بر داشته باشد از جمله دهیدراته شدن بدن. لذا توصیه می شود که الگوهایی مناسب جهت جلوگیری از دهیدراته شدن بدن هنگام ورزش به کار برده شود. همچنین بسیار عاقلانه است که از انواع لباس های پلاستیکی که تعریق را تشدید می کنند، استفاده نشود. در ضمن خالی از لطف نیست که یادآور شویم برخی از کمربندها و شلوارک های حرارتی بیشتر از طریق کاهش آب بدن سایز را کاهش می دهند.
باور غلط: نوشیدن آب و دیگر آشامیدنی ها در حین فعالیت بدنی موجب گرفتگی، درد شکم و معده خواهد شد.
حقیقت امر: این جمله صحیح نیست. در واقع اگر شما در حین فعالیت بدنی شدید آب ننوشید؛ خطر کرامپ ها به موازات خطرات جدی ناشی از دهیدراته شدن بدن ایجاد می شود. به علاوه نوشیدن آب سرد بر آب گرم به علت تخلیه سریع تر معده ارجحیت دارد.
باور غلط: مکمل های ویتامینی به بهبود تناسب اندام و عملکرد بدن کمک می کنند.
حقیقت امر: هیچ فرمول غیر معمولی برای بهبود تناسب جسمانی وجود ندارد و به جز در موارد خاص، مصرف مقادیر زیاد از مکمل های ویتامینی مورد نیاز نیست. چه بسا مصرف دوز بالای ویتامین در ورزشکاران و در پروش اندام، می تواند حتی خطرناک واقع شود.
دریافت بیش از حد هر ماده مغذی ممکن است اثرات منفی بر سلامت در بر داشته باشد.
پس از بهبودی درد ناشی از یک فعالیت دردزا، چنان چه طبق روالی صحیح
تمرینات بدنی را انجام دهید و به تدریج بر شدت آن ها بیفزایید، در جلسات
بعدی ورزش درد کمتری خواهید داشت
باور غلط: تزریق ویتامین ب 12 اثر مثبتی را در افزایش سطح انرژی بدن دارد.
حقیقت امر: این باور ممکن است از این حقیقت نشات گرفته باشد که تزریق ویتامین ب 12 در برخی از گیاهخواران فوایدی را در بر داشته است.
تاکنون هیچ اثبات علمی پزشکی مبنی بر سودمند بودن تزریق ب12 در بهبود خستگی مزمن یک ورزشکار یا افزایش سطوح انرژی بدن افراد وجود نداشته است. به همین جهت بهتر است با یک متخصص تغذیه در مورد رژیم غذایی مناسب برای تناسب اندام مشورت کنید.
باور غلط: اگر عضلات شما پس از ورزش درد نداشته باشد به این معنی می باشد که ورزش تان از شدت کافی برخوردار نبوده است.
حقیقت امر: پیروی افراط گونه از اصطلاح: نابرده رنج گنج میسر نمی شود، در مقوله ورزش و فعالیت بدنی و این که بخواهید جسم تان را توسط ورزش های شدید به رنج بیندازید تا به تناسب اندام برسید؛ ممکن است موجب آسیب رساندن به جسم تان گردد. دردناک شدن عضلات نشانگر فعالیت بدنی شدید و غیر منتظره، یا فعالیت بدنی پس از یک دوره عدم فعالیت بدنی است.
پس از بهبودی درد ناشی از یک فعالیت دردزا، چنان چه طبق روالی صحیح تمرینات بدنی را انجام دهید و به تدریج بر شدت آن ها بیفزایید، در جلسات بعدی ورزش درد کمتری خواهید داشت. به هیچ وجه نباید درد و آسیب را به عنوان اهداف و نتایج مرسوم ورزش و فعالیت بدنی اطلاق کنید.
ادامه مطلب ...از دیدگاه کلی، چهار گروه از داروها توسط ورزشکاران مورد استفاده ی نابجا قرار می گیرد که عبارتند از:
1- داروهای نیروزا که توسط ورزشکار به طور آگاهانه برای افزایش کارآیی ورزشی مورد استفاده قرار می گیرد.
2- داروهای درمانی که توسط ورزشکار یا پزشک معالج وی به طور آگاهانه و یا ناآگاهانه در قالب نسخههای درمانی مورد استفاده واقع می شوند. طبق مقررات برخی از این داروها نظیر داروهای ضد احتقان مقلد سمپاتیک و داروهای ضد اسهال و یا کورتیکواستروئیدهای موضعی، در صورتی که قبل از مسابقه توسط پزشک تیم، مصرف آنها به اطلاع کمیته برگزارکننده رسیده باشد، مجاز شمرده می شود.
3- داروهای نشئه آور که برای ایجاد حالت خوشی کاذب و عدم احساس خستگی و تنشهای روحی توسط ورزشکار مصرف می شوند.
4- هورمونهای پپتیدی و گلیکوپروتئینی و آنالوگ های آنها، مثل هورمون رشد
این داروها جهت افزایش هوشیاری، رفع خستگی، کاهش اشتها، درمان برخی اختلالات خواب آلودگی و نیز برای درمان بیش فعالی کودکان به کار می رود. داروهایی از این دسته، به عنوان محرک های سیستم اعصاب مرکزی به طور نابجا توسط ورزشکاران جهت افزایش میزان انرژی، دقت و تمرکز حواس، تحریک رفتاری و بالا بردن سطح هوشیاری استفاده می شوند.
این داروها حدود 20 درصد از مجموع سوءاستفاده های دارویی را به خود اختصاص می دهند.
داروی دیگر محرک سیستم اعصاب مرکزی، کافئین است. کافئین مادهای است که در چای و قهوه به فراوانی وجود دارد. این دارو، علاوه بر تحریک سیستم اعصاب مرکزی به دلیل افزایش مصرف اسیدهای چرب، می تواند انرژی زا هم باشد. همچنین کافئین در ترکیب برخی از داروهای مسکن و ضد سرماخوردگی وجود دارد. کافئین یک ماده دارویی فعال است که در نوشیدنی های رایج نظیر چای، قهوه و کولا وجود دارد. میزان آن بسته به نوع نوشیدنی و نحوه تهیه آن متغیر است.
این داروها شامل دسته گستردهای از ترکیبات شیمیایی هستند که باعث افزایش میزان دفع ادرار می شوند.
داروهای مدر در مواردی نظیر گلوکوم (آب سیاه چشم)، قلیایی کردن ادرار، کوه گرفتگی حاد، ادم حاد ریوی، افزایش کلسیم خون، نارسایی حاد کلیوی، افزایش اسید اوریک خون، فشار خون بالا، نارسایی احتقانی قلبی و دیابت بی مزه کاربرد درمانی دارد. مصرف نابجای داروهای مدر در ورزش، به دلیل تاثیر آنها در کاهش وزن است که در رشته هایی نظیر کشتی، وزنه برداری، بوکس، ورزش های رزمی و قایقرانی کاربرد دارد. به علاوه این داروها برای رقیق کردن ادرار و فرار از نتیجه آزمایش های مثبت سایر داروهای مورد استفاده در دوپینگ به کار می روند.
از عوارض ناخواسته این داروها، به هم خوردن تعادل آب و الکترولیتهای بدن(که برای حفظ حیات بسیار ضروری است) و مشکلات قلبی- عروقی، عصبی و متابولیک است.
استروئیدهای آنابولیزان، مشتقات هورمون مردانه یا تستوسترون است. مصارف درمانی این گروه دارویی، شامل اختلالات عملکرد غدد جنسی مردانه، کم خونی، سرطان پستان(بهعنوان داروی کمکی)، تاخیر در رشد، پوکی استخوان، سوختگی و جراحی است. این داروها توسط ورزشکاران جهت افزایش کارایی ورزشی، حجم و قدرت عضلانی، ایجاد ظاهری درشت و خشن نما و بالاخره افزایش حالت تهاجمی و کاهش احساس خستگی استفاده می شود.
امروزه به دلیل دفع سریع تر انواع خوراکی این داروها نسبت به انواع تزریقی، متأسفانه میزان مصرف نوع خوراکی در ورزشکاران بالا رفته است.
اثر روی سوخت و ساز کبدی داروها و استروئیدهای درون زا، احتباس صفرا، نارسایی کبدی، تخریب بافت کبد و بالاخره سرطان های خوش خیم و بدخیم از جمله عوارض کبدی این داروها هستند که زمان بروز آنها حتی تا 22 سال بعد از مصرف دارو نیز گزارش شده هستند.
اگر تصمیم خودتان را گرفته اید و عزم تان را جزم کرده اید که با استفاده از مکمل های رایج بدن سازی و مصرف داروهای رایج دوپینگ، از رقبایتان پیشی بگیرید؛ به شما توصیه می کنم قبل از انجام این کار، درباره طرز تاثیر این داروها و مکمل ها و آثار و عوارض شان کمی بیشتر مطالعه کنید؛ و برای این منظور می توانید از همین جا شروع کنید؛ با خواندن همین مقاله.
برای برخی ورزشکاران، برنده شدن به هر قیمت، به معنای مصرف این داروها است؛ داروهایی که ممکن است به ظاهر باعث مزیت هایی از لحاظ قدرت جسمانی شوند، اما عوارضی هم به دنبال دارند. عواقب درازمدت مصرف این داروها هنوز به قدر کافی مورد بررسی قرار نگرفته و مزیت های کوتاه مدت آن ها در مقابل بسیاری از خطراتی که آن ها ایجاد می کنند، رنگ می بازد. با دانستن منافع، خطرات و بسیاری از ناشناخته ها در مورد این داروهای به اصطلاح تشدید کننده کارکرد عضلانی، ممکن است تصمیم بگیرید که اثرات مثبت آن ها برای شما به خطرات شان نمی ارزد.
استروئیدهای آنابولیک که گاهی آن ها را استروئیدهای آندروژنیک هم می نامند، به وسیله برخی از ورزشکاران برای افزایش توده و قدرت عضلانی به کار می رود. مهمترین استروئید آنابولیک، هورمونی است که در بدن مردان تولید می شود، یعنی هورمون جنسی تستوسترون. تستوسترون دو اثر عمده بر بدن می گذارد؛ یکی اثرات آنابولیک، یعنی تشدید ساخت عضلات و دیگری، اثرات آندروژنیک یعنی تقویت صفات جنسی مردانه مانند رویش موی صورت یا کلفت شدن صدا.
برخی ورزشکاران از خود تستوسترون برای تقویت کارکرد جسمی شان استفاده می کنند، اما اغلب از اشکال مصنوعی و تغییر یافته آن استفاده می کنند. این هورمون ها برای استفاده های پزشکی مورد تایید هستند و در اغلب موارد استفاده از آن ها برای تقویت عملکرد ورزشی جزء این استفاده ها نیست. این داروها ممکن است به صوت قرص، آمپول و کرم موضعی مورد استفاده قرار گیرند.
از جمله این استروئیدهای آنابولیک می توان به این هورمون ها اشاره کرد: متیل تستوسترون، اوکسآندرولون و اوکسی متولون.
این داروها علاوه بر این که حجم عضلات را افزایش می دهند، به علت خواص آنابولیک و آندروژنی شان باعث می شوند ورزشکاران با سرعت بیشتری پس از یک فعالیت شدید، به حالت عادی باز گردند؛ زیرا این داروها میزان آسیب عضلانی که در جریان یک جلسه تمرین رخ می دهد را کاهش می دهند. به علاوه برخی از ورزشکاران ممکن است به احساسات تهاجمی که هنگام مصرف این داروها به آن ها دست می دهد، از لحاظ تشدید انگیزه رقابت جویی شان علاقه داشته باشند.
بسیاری از ورزشکاران دوزهای بسیار بالاتری از این هورمون ها را نسبت به میزانی که برای مقاصد پزشکی تجویز می شود، به کار می برند.
استفاده از این داروها ممکن است در مردان به بزرگ شدن پستان ها، طاسی، تحلیل رفتن بیضه ها و ناباروری و در زنان به کلفت شدن صدا، بزرگ شدن دستگاه تناسلی، افزایش موی بدن و طاسی منجر شود.
هم مردان و هم زنان ممکن است به آکنه شدید، مشکلات کبدی، افزایش میزان کلسترول بد خون، کاهش میزان کلسترول خوب خون و رفتارهای پرخاشگرانه و خشونتآمیز، اختلالات روانپزشکی مانند افسردگی، وابستگی دارویی، عفونت ها و بیماری هایی مانند ایدز و هپاتیت در صورت استفاده از شکل تزریقی داروها دچار شوند.
همچنین اگر این داروها در دوره نوجوانی مصرف شوند، می توانند مانع رشد و نمو بدن شوند و کوتاهی قد ایجاد کنند و به مشکلات بهداشتی در سنین بعدی منتهی شوند.
استفاده از این داروها برای افزایش کارکرد ورزشی را اغلب سازمان های ورزشی در جهان غیر قانونی می دانند. افراد معمولا برای تهیه آن ها به بازار سیاه روی می آورند و این امر آن ها را در معرض خطرات بیشتری قرار می دهد، چون ممکن است از داروهایی استفاده کنند که استانداردهای ایمنی در آن ها رعایت نشده باشد.
بسیاری از ورزشکاران علاوه بر داروهای تقویت کننده کارکرد جسمی، به مکمل های تغذیه ای هم روی می آورند. این مکمل های تغذیه ای به صورت پودر یا قرص بدون نسخه قابل تهیه هستند. احتمالا رایج ترین مکمل غذایی که مورد استفاده ورزشکاران است، کراتین است. کراتین به طور طبیعی در بدن تولید می شود و به آزاد شدن انرژی در بدن کمک می کند. پژوهش های علمی نشان داده اند که کراتین ممکن است در مواردی که نیاز به آزادسازی کوتاه مدت مقادیر زیاد انرژی است، موثر باشد. کراتین به عضلات کمک می کند مقدار بیشتری آدنوزین تری فسفات، که ماده ذخیره کننده و انتقال دهنده انرژی در سلول ها است، را تولید و وارد جریان خون کنند و این ماده برای فوران های سریع و انفجاری فعالیت هایی مانند وزنه برداری به کار می رود. کراتین خستگی عضلات را به تاخیر می اندازد اما شواهدی در دست نیست که کراتین در ورزش های هوازی یا استقامتی کارکرد ورزشکاران را تقویت کند.
کبد ما حدود 2 گرم کراتین در روز تولید می کند. همچنین مصرف گوشت در رژیم غذایی کراتین بیشتری را وارد بدن می کند. کراتین در عضلات ذخیره می شود و این میزان ذخیره تقریبا به آسانی حفظ می شود. از آن جایی که کلیه ها کراتین اضافی را از بدن خارج می کنند، ارزش استفاده از مکمل های غذایی کراتین در فردی که از قبل عضلاتش ذخیره کافی کراتین دارد، مورد تردید قرار گرفته است. مکمل های کراتینی را به راحتی می توانید در فروشگاه ها پیدا کنید اما ممکن است فراورده های رقیق شده یا آلوده شده با سایر مواد هم به فروش برسند و باعث آزمایش مثبت دوپینگ در ورزشکار شوند.
عوارض جانبی که ممکن است با مصرف کراتین بروز کند و کارکرد ورزشکار را کاهش دهد، شامل دل پیچه و اسپاسم عضلانی، تهوع، اسهال و اضافه وزن است. اضافه وزن ممکن است مطلوب ورزشکاری باشد که می خواهد وزنش را بالا ببرد اما با مصرف طولانی مدت آن، این افزایش وزن احتمالا بیشتر ناشی از تجمع مایعات در عضلات است تا افزایش توده عضلانی. آب از سایر بخش های بدن به درون بافت عضلانی کشیده می شود و ممکن است شما را در معرض خطر کم آبی بدن قرار دهد.
مصرف کراتین در دوزهای بالا ممکن است به آسیب کبد و کلیه منجر شود.
در مورد اثرات درازمدت کراتین به خصوص در کودکان و نوجوانان، اطلاعات زیادی در دست نیست. بنابراین معمولا توصیه می شود کراتین در افراد زیر 18 سال مصرف نشود.
داروهای محرک مورد استفاده ورزشکاران، دستگاه عصبی مرکزی را تحریک می کنند و موجب افزایش سرعت ضربان قلب و فشار خون می شوند. داروهای محرک می توانند خستگی را کاهش دهند، اشتها را مهار کنند و هوشیاری و حالت تهاجمی را افزایش دهند. از جمله داروهای محرک رایج میان ورزشکاران، کافئین و آمفتامین، داروهای سرماخوردگی که حاوی مواد محرک افدرین و سودوافدرین هستند و بالاخره داروهای غیرقانونی مانند کوکائین و متآمفتامین می باشند.
داروهای محرک گرچه می توانند فعالیت جسمی را افزایش دهند و روحیه تهاجمی در میدان بازی را بالا ببرند اما در مقابل دارای عوارض جانبی هستند که می تواند کارکرد ورزشکاران را مختل کند:
* عصبی شدن و تحریک پذیری که تمرکز بازیکنان را مختل می کند.
* بی خوابی
* ورزشکاران ممکن است از لحاظ روانی به این مواد وابسته شوند یا با ایجاد تحمل جسمی مجبور شوند مرتبا مقادیر بیشتری از آن ها را برای به دست آوردن اثرات مطلوب شان استفاده کنند و در نهایت دوزهای بسیار بیشتری از دوزهای مجاز پزشکی آن ها را به کار خواهند برد.
این داروها ممکن است عوارض جانبی مانند تپش قلب، اختلال ریتم قلب، کاهش وزن، لرزش دست، فشار خون بالا، توهم و تشنج ایجاد کند.
در نهایت، باید دانست که کارکرد ورزشی بیشتر با کسب مهارت و کار سخت مربوط است تا بالا انداختن یک قرص یا نوشیدن نوشابه انرژیزا.
خلاصه، هیچ قرص جادویی وجود ندارد که شما را به سرعت به ورزشکار بهتری تبدیل کند.
تولید عضلات پوشالی با داروهای انرژی زا
این روزها تجارت کثیفی در برخی باشگاه های بدنسازی رواج پیدا کرده که متاسفانه ورزشکاران را به سمتی سوق می دهد که برای داشتن بدنی ورزیده حاضر هستند هر ترکیبی را با عنوان آمپول های تقویتی و افزایش دهنده حجم عضلات استفاده کنند بی آن که از عواقب این نوع ترکیبات باخبر باشند.
شاید دانستن این نکته برای تان جالب باشد که واژه دوپینگ اصالتا از زبان آفریقایی نشات گرفته و اشاره به نوعی نوشیدنی الکلی دارد که برای مراسم رقص و آواز و بالا بردن انرژی به کار می رفته و کم کم پایش به دنیای ورزش نیز باز شده است. اما آن چیزی که باعث شد تا مصرف این نوع ترکیبات با نوعی چالش مواجه شود، به سال 1886 برمی گردد که یک دوچرخه سوار به نام لینتون به دنبال مصرف یکی از همین ترکیبات جان خود را از دست داد و آن زمان بود که محققان و به تبع آن ورزشکاران به اثرات سوء این نوع ترکیبات پی بردند. البته آمار تلفات ناشی از مواد نیروزا و دوپینگی به همین جا ختم نشد و سال های بعد نیز ورزشکارانی بودند که یکی پس از دیگری به دلیل ناآگاهی از پیامدهای مصرف این مواد دچار مرگ های دلخراش شدند. به عنوان مثال در سال 1960 دوچرخه سواری دانمارکی در المپیک رم به علت مصرف ترکیبات مت آمفتامین هنگام مسابقه جان خود را از دست داد. این موج کم کم آن قدر گسترش پیدا کرد که ورزشکاران مشهوری همچون دونده معروف سرعت، بن جانسون یا فوتبالیست بزرگ آرژانتینی، مارادونا نیز به مصرف این ترکیبات رو آوردند و یک عمر آبرو و حیثیت ورزشی خود را یک شبه به باد دادند. به تدریج سوداگران این صنعت به فکر افتادند که قدری نسل داروهای دوپینگی را تغییر دهند و به این شکل صنعت داروهای آنابولیک و نیروزا برای ورزشکاران پایه ریزی شد که تا امروز هم ادامه دارد و هر روز که می گذرد، شاهد ترکیبی جدید هستیم که تنها به بهانه داشتن بدنی ورزشکاری، هر چند مصنوعی جوانان ما را به ورطه نابودی می کشاند.
بدنسازی، بازار داغ مواد نیروزا
بدنسازی از دیرباز مورد توجه جوانان بوده و هست و به واقع در تمامی رشته های ورزشی نمی شود منکر اهمیت آن شد و همه ورزشکاران بر این عقیده هستند که این رشته ورزشی پایه و اساس همه ورزش ها به شمار می رود.
حتی این رشته ورزشی در تمام دنیا آن قدر پیشرفت کرده که امروز کاملا علمی دنبال می شود و استادان برجسته آن حتی در کشور ما کم نیستند. اما این که چرا امروز در معدود باشگاه های بدنسازی جوانان را به استفاده از ترکیبات نیروزا ترغیب می کنند پدیده ای است که باید هر چه سریع تر با آن مبارزه کرد و از رشد قارچ گونه این بی فرهنگی ممانعت به عمل آورد.
آمپول های نیروزا
استروئیدهای آنابولیک پرطرفدارترین ترکیبات نیروزا هستند.
در واقع افرادی که اقدام به مصرف ترکیبات نیروزا می کنند، استروئیدهای آنابولیزان را ابتدا انتخاب می کنند و به قولی از همان اول، بدترین را برمی گزینند. نمونه های شایع هورمون های آنابولیزان را می توان به گروه های زیر تقسیم بندی کرد:
متیل تستسترون: عضله سازی در بدن همه ی ما تابع فعالیت هورمون تستسترون است و متیل تستسترون در حقیقت فرم خوراکی این هورمون به شمار می رود. این دارو که فرم متیل دار شده تستسترون است، مقاومت بیشتری نسبت به تستسترون طبیعی بدن دارد و به همین دلیل در برابر آنزیم های کبدی که مسوول متابولیسم آن هستند، بیشتر دوام می آورد و مدت طولانی تری در گردش خون باقی می ماند.
افرادی که متیل تستسترون را برای عضله سازی مصرف می کنند اگرچه در مدت کوتاهی دارای عضلاتی قوی می شوند اما به تناسب آن در مدتی کوتاه تر، دچار نارسایی شدید کبدی می شوند چرا که متیل تستسترون به سرعت در کبد رسوب می کند و سلول های کبدی را از بین می برد. متاسفانه نارسایی کبد از جمله بیماری های مرموزی است که در مراحل انتهایی، بیماری خود را نشان می دهد و وقتی بیمار متوجه موضوع می شود که دیگر کاری از دست تیم پزشکی بر نمی آید.
از نکات منفی متیل تستسترون نیمه عمر کوتاه این دارو است و همین نکته سبب می شود که فرد ورزشکار همچون نقل و نبات این قرص ها را مصرف کند تا سطح دارو به حد اثربخشی در خون برسد.
متیل هیدروکسی ناندرولون: ناندرولون برای این دسته از بدنسازان اسمی آشنا است، چرا که هم اثرات عضله سازی دارد و هم اثرات نیروبخشی، از این رو طرفداران زیادی را به سوی خود جلب کرده است.
این دارو که با نام MHN معروف است، ترکیبی جدید از ناندرولون است.
ترکیبات ناندرولون را به شکل موضعی در عضلات تزریق می کنند و معمولا به شکل هفته ای یک بار در افراد آماتور و هفته ای چند بار در حرفه ای ها تزریق می شود.
متیل دینه لون: این ترکیب نیز یک استروئید خوراکی است که به اختصار MD نامیده می شود و فورمولاسیون آن در سال 1960 تهیه شد و در آن سال ها به وفور مورد استفاده قرار گرفت و به تدریج با مشاهده عوارض آن کم کم از سیستم دارویی ورزشی خارج شد. این ترکیب که از جمله قوی ترین استروئیدها در دنیای دوپینگ بوده، 10 بار قوی تر از متیل تستسترون و به همان مقدار هم عوارض هورمونی اش بیشتر است.
متیل 1 تستسترون: در سال های 1950 به عنوان استروئید تحقیقاتی تهیه شد و مورد استفاده قرار گرفت و هیچ وقت به عنوان یک ترکیب کاربردی نتوانست جایی برای خود در میان ورزشکاران پیدا کند. مصرف این نوع ترکیبات باعث عوارضی در بدن مردان ورزشکار می شده که در ادامه به آن ها اشاره می کنیم.
ترکیبات تستسترونی نامتعارف: باورش کمی سخت اما واقعیت دارد که برخی ورزشکاران در حوزه بدنسازی به تازگی از ترکیباتی استفاده می کنند که منشا آن ها هورمون های حیوانی است. در این بین تستسترون های اسبی، کرگدنی و فیلی از مهم ترین و متاسفانه پرطرفدارترین نمونه ها به شمار می رود.
این دسته ورزشکاران از همه جا بی خبر، آمپول های هورمونی این حیوانات را از طریق واسطه ها که عموما در خود باشگاه ها هستند، تهیه می کنند و هر هفته نصف ویال 4 تا 5 گرمی را داخل عضلات تزریق می کنند به این امید که هر روز عضلاتی فربه تر داشته باشند!
داروهای محرک سیستم عصبی مرکزی
این دیگر یک درد ناشی از بی اطلاعی است که بیشتر در ورزشکاران تازه وارد دیده می شود.
افراد تازه واردی که نمی توانند زیر فشار بیش از حد و غیر اصولی تمرینات دوام بیاورند به توصیه مربیان خود تصمیم می گیرند موادی مصرف کنند که انرژی شان هنگام تمرین صد چندان شود، غافل از این که این ترکیبات عوارض بسیار خطرناکی دارند.
در این بین آمفتامین ها، مت آمفتامین ها، افدرین، پسودو افدرین، کوکائین و پروپانولامین از شایع ترین نمونه ها هستند که با بدترین ناخالصی ها در محیطی کاملا غیربهداشتی تهیه می شوند. این ترکیبات معمولا به شکل قرص مصرف می شوند و به محض اعتیاد فرد، فرم های تزریقی آن با قیمتی کمتر در اختیار آن ها قرار می گیرد.
عموما دیده می شود که این افراد پس از مدتی کوتاه ورزش را به دلیل کاهش شدید عملکرد کنار می گذارند و همانند یک معتاد به مواد مخدر رو می آورند.
کورتون ها، مارهای خوش خط و خال دنیای دوپینگ
از جمله پرطرفدارترین دسته های دارویی در بین ورزشکارانی که عموما آماتور به شمار می آیند، کورتون است.
استقبال از این ماده به این دلیل است که در مدت کوتاهی با پمپاژ آب به زیر پوست و لا به لای عضلات، ظاهری خوشایند برای فرد درست می کند، غافل از آن که این افزایش حجم تنها به دلیل آبی است که در بین عضلات جمع شده و به یکباره در عرض یک هفته از بین می رود و عوارض بسیار بدی را برای فرد ورزشکار به همراه می آورد.
داروهای ادرارآور
برخی ورزشکاران از داروهای ادرارآور برای کاهش وزن خود استفاده می کنند. به عنوان مثال در عرض یک تا 2 روز 4 تا 5 کیلو وزن کم کرده و خود را برای یک تورنمنت آماده می کنند.
داروهای مخدر
هروئین، مورفین، کوکائین، شیشه و کراک ترکیبات مخدری هستند که به راحتی در کوتاه ترین زمان ورزشکاران به دامش می افتند و دیگر راهی برای برگشت ندارند. این افراد کسانی بودند که با آرزوی داشتن بدنی ورزیده و ورزشکار پا به باشگاه ها گذاشتند و در مدتی کوتاه بی آن که خود بدانند در دام سوداگران مرگ افتادند و حال نه تنها ورزشکار نیستند که یک معتاد محسوب می شوند. در این میان نوشابه های انرژی زا هم به نوعی به عنوان مواد اعتیادآور تلقی می شوند. در این نوع مایعات که برای شبیه شدن شان به نوشابه های عادی اغلب اسانس و رنگ استفاده می شود افزودنی هایی از قبیل محرک های مجاز، ویتامین ها(به خصوص ویتامین های گروه B) و مواد معدنی که تولید انرژی می کنند، به کار رفته است.
دیگر مواد متشکله این نوشیدنی ها دانه قهوه، ساخارین(قند مصنوعی) و کراتین هستند و البته در برخی از آن ها ممکن است مقدار زیادی گلوکز یا شکر نیز به کار رفته باشد، اما مواد اعتیادآوری که در این نوشابه ها وجود دارند، کافئین و گیاه گوآرانا(GUARANA) است که مصرف زیاد و طولانی مدت شان باعث می شود به آن ها عادت کنیم(درصد این مواد در نوشابه های انرژی زا تقریبا با مقدار آن ها در قهوه برابر است، البته میزان کافئین در انواع مختلف قهوه ها بسته به میزان برشته شدن دانه هایش، متفاوت است.)
طرفداران این نوع نوشیدنی ها بیشتر جوانان، دانش آموزان، افراد پُر تحرک و ورزشکاران هستند. از آن جایی که ترک این مواد کار سختی نیست و سردرد از اصلی ترین عواقب آن است، به اعتقاد کارشناسان اعتیاد به نوشابه های انرژی زا بیشتر جنبه روانی دارد.
این تنها گوشه کوچکی از مواردی است که گریبانگیر ورزشکاران غافل می شود.
از نمونه های شایع ترکیبات نیروزا برای تان گفتیم و حال بهتر است کمی هم از عوارض این نوع ترکیبات بدانید.
عوارض مصرف مواد نیروزا
عوارض استفاده از مواد نیروزا که فقط چند ماهی پس از مصرف آن ها پدیدار می شود به دلیل به هم خوردن بالانس هورمونی در بدن فرد است که با علائم ناخوشایندی همچون بزرگ شدن نوک سینه ها و ترشح شیر در آقایان، زمخت شدن صدا، خشن شدن پوست بدن و پُرمویی فراوان خود را نشان می دهد.
در این میان عوارض قلبی ـ عروقی، خطرناک ترین عوارض و البته شایع ترین آن ها به شمار می رود. این که دیده می شود ورزشکار هنگام ورزش دچار ایست قلبی می شود، دقیقا به همین دلیل است. این دسته از افراد در مدت یک سال دچار هایپرتروفی و پرگوشتی عضلات قلبی می شوند و همین موضوع با مکانیسم اختلال در خون رسانی قلب، زمینه بروز سکته ها و ایست قلبی را در فرد ایجاد می کند.
اختلالات کبدی هم در راس عوارض و جزو شایع ترین آن ها به شمار می روند. به این دلیل که متابولیسم و تخریب این دسته از هورمون های اگزوژن در کبد است و فشار زیادی به آن وارد می کند. این افراد در مدت کوتاهی دچار نارسایی های شدید کبدی می شوند که البته برگشت پذیر نیست و فرد ورزشکار در مدتی کوتاه کبد خود را از دست می دهد و زندگی بدون کبد هم که امکان پذیر نیست.
عوارض منفی جنسی هم از جمله پیامدهای مصرف این مواد هستند که گرچه بسیاری از این ورزشکاران از عقیمی و ناتوانی جنسی ناشی از آن اطلاع دارند اما از اهمیت موضوع و عمق فاجعه بی اطلاع هستند. مصرف این نوع ترکیبات با اعمال اثر روی بیضه ها سبب نارسایی برگشت ناپذیر آن ها می شود و به تبع آن باعث کاهش تعداد و عملکرد اسپرم ها در آقایان و حتی تخمک ها در خانم های استفاده کننده می شود و در مدت چند ماه فرد ورزشکار را می تواند برای همیشه از لذت بچه دار شدن محروم کند.
متاسفانه مدتی است که مواد نیروزا در سالن های آیروبیک و تناسب اندام خانم ها نیز مشاهده می شود و با عناوینی دروغین اعم از شکل دهنده بدن، کاهنده و سوزاننده چربی های اضافی و... در اختیار آن ها قرار می گیرد غافل از آن که همگی ترکیباتی محرک و مخدر هستند که در مدت کوتاهی علاوه بر معتاد کردن ورزشکار عوارض دیگری همچون رشد موهای زائد در کل بدن، کلفت شدن صدا، تحلیل شدید سینه ها، سرکوب شدید شیرسازی، پوست چرب و پیدایش آکنه های شدید در پوست صورت برای شان به همراه دارند.
" 15 عدد تخممرغ نیمرو یا آبپز، 5 عدد سفیده تخممرغ، 4 لیوان شیر، 5 عدد موز، 250 تا 400 گرم گوشت قرمز ، مکملهای پروتئینی و اسید آمینه." این رژیم غذایی روزانهای است که در برخی باشگاههای بدنسازی و پرورش اندام به ورزشکاران جوانی که بیشتر آنها زیر 20 سال سن دارند، توصیه می شود. نوجوانانی که علاقه وافری به داشتن هیکلی مانند آرنولد دارند و عکسهایی از فیگورهای جیکاتلد و کلمن را به در و دیوار اتاق خود می چسبانند، بدون اینکه این رژیمها را بررسی کرده و یا با یک متخصص تغذیه مشورت کنند، از فردای روزی که در باشگاه ثبتنام کردهاند، بیشتر پول توجیبی خود را صرف خرید مکملهای غذایی کرده و استفاده از این رژیم را برای پرحجم کردن عضلات خود آغاز می کنند.
اینکه آیا واقعاً پیروی از رژیمی با این مقدار پروتئین و کالری توصیه شده به جوانان از روی اصول تغذیه و ورزش بوده یا نه، سؤالی است که فرامرز خودنگاه، داور درجه یک بینالمللی پرورش اندام درباره آن توضیح می دهد:
فرامرز خودنگاه، معتقد است: "استفاده از رژیمهای غذایی این چنینی که در مدت کوتاهی وزن فرد را بالا می برد، می تواند ضربات جبران ناپذیری به پیکره ورزشکار جوان بزند و چه بسا وی را دچار بیماریهای سختی همچون ناراحتیهای قلبی ، چاقی ، اضافه وزن ، چربی دور شکم و دیابت کند. نوجوان 17، 18 ساله نیازی به این همه کالری مازاد ندارد و اگر نتواند این کالریها را با انجام تمرینات سنگین بسوزاند، نه تنها اندام زیبایی پیدا نخواهد کرد بلکه باید منتظر افزایش روز به روز چربیهای اضافیاش باشد."
خودنگاه در خصوص مربیانی که چنین رژیمهایی را به ورزشکار پیشنهاد می کنند، گفت: "بیشتر این اشخاص که خود را مربی معرفی می کنند، هیچ کارت یا حکمی از سوی فدراسیون دریافت نکردهاند و عمل کردن به توصیه آنها می تواند مشکلات بسیاری را برای ورزشکاران به خصوص در ردههای سنی پایینتر به وجود آورد."
داور درجه یک بینالمللی پرورش اندام افزود: "جوانان باید پیش از ورود به باشگاه، مورد آزمایشهای پزشکی قرار گرفته، قند، کلسترول خون و میزان بافت چربی آنها سنجیده شود، در غیر این صورت معلوم نیست چه بیماری انتظار آنها را می کشد." خودنگاه در خاتمه تصریح کرد:
دکتر کاوه خبیری، متخصص فیزیولوژی ورزش نیز در این رابطه معتقد است:
"دریافت پروتئین اضافی به وسیله رژیمهای غذایی غلط یا مکملهای غذایی می تواند ارگانهای بدنی همچون کلیه و کبد را از کار بیندازد و بر عملکرد قلب و عروق و همچنین سیستم عصبی بدن تأثیرگذار باشد. همچنین دفع پروتئین اضافی به وسیله بدن، اوره و کربن خون را افزایش داده و کانونهای سرطانی در مغز ایجاد می کند، باید رژیمهای پرکالری و پرپروتئین ورزشکاران آماتوری که برای زیبایی اندام خود به هر ترفندی متوسل می شوند، به خوبی از سوی متخصص تغذیه بررسی شود چرا که در غیر این صورت نظام عملکرد سیستمهای متعدد بدنی تحت تأثیر قرار خواهد گرفت.
دکتر خبیری مشاور تغذیه تیمهای ملی وزنهبرداری ادامه داد: "متاسفانه آثار سوء تغذیههای این چنینی و یا استفاده بیش از حد از مکملهای غذایی چهار تا پنج سال رخ می دهد و بدون اینکه ورزشکار متوجه شود چه ضربههایی به سلامتش وارد می شود، گرفتار بیماریهای صعبالعلاجی خواهد شد." وی درخصوص استفاده از مکملهای غذایی توسط ورزشکاران این رشته تصریح کرد: "تصور کنید یک ورزشکار با استفاده از مکمل غذایی پروتئینی X در یک ماه یک کیلوگرم به وزن خود اضافه کند و ماه بعد از مکمل مشابهی با عنوان Y استفاده کرده و در یک ماه سه کیلو افزایش وزن داشته باشد. مطمئن باشید اگر آگاهی نداشته باشد، از این پس به استفاده از مکمل دومی روی می آورد در حالی که ممکن است این مکمل به مواد نیروزا، استروئیدها و داروهای شیمیایی آلوده باشد."
مسئول کمیته نوجوانان و جوانان ایروبیک ایران ادامه داد: "بعضی افراد سودجو که بیشتر به فکر جیب خود هستند تا سلامت ورزشکاران جوان، از نا آگاهی این افراد سوء استفاده کرده و با باز کردن پلمپهای مکملهای غذایی و یا ارائه بستهبندی تقلبی موادی را به باشگاهها ارائه می دهند که دوپینگ محسوب شده و آینده ورزشکار را به مخاطره می اندازد."
دکتر خیبری درباره چگونگی پیشگیری از وقوع این مشکلات گفت: " با نظارت صحیح وزارت بهداشت و فدراسیونهای ورزشی می توان از بروز چنین مشکلاتی جلوگیری کرد. به نظر من، اگر کمیتهای با حضور نماینده فدراسیون، ستاد مبارزه با دوپینگ، وزارت بهداشت و حتی قوه قضاییه تشکیل شود تا به فعالیت باشگاهها رسیدگی کرده و در صورت تخلف حکم تعطیلی برای آنها صادر شود کمتر با چنین مسائلی رو به رو خواهیم بود." اما مسئولان فدراسیون پرورش اندام و بدنسازی ایران نیز در این خصوص دست روی دست نگذاشته و به فکر یافتن راهکاری برای حذف این تخلفات هستند.
" ورزشکاران باید به باشگاههایی مراجعه کنند که از سوی اداره کل تربیتبدنی استان طبق کمیسیون ماده 5 بعد از بررسی مجوز پروانه دریافت کرده است. به منظور پیشگیری از بروز تخلفات در صورتی که باشگاهی مجوز دریافت نکرده باشد، بی تردید طی مکاتبه با مسئولان محترم اداره اماکن خواستار پلمپ شدن در این باشگاه خواهیم شد."
" بازرس فدراسیون نیز به صورت سرزده و نامحسوس به باشگاههای دارای مجوز سرک می کشد تا در صورت رؤیت تخلف مراتب را به مسئولان این رشته اعلام کند. اکثر مربیانی که رژیمهای غذایی نامناسب به ورزشکاران توصیه می کنند، حکم یا کارت مربیگری ندارند، از این رو از تمامی دوستداران این رشته خواستاریم در انتخاب مربیان خود وسواس به خرج دهند."
از آنجایی که فدراسیون پرورش اندام به ورزشکاران این رشته به چشم امانت نگاه می کند، سختگیریهای بسیاری را برای مصرف کنندگان و متولیان مکملهای آلوده در نظر گرفته و در صورت مشاهده تخلف، گاهی کارت مربیگری افراد سودجو را مادامالعمر باطل خواهد کرد." پورعلیفرد در خاتمه گفت: "فدراسیون بدنسازی و پرورش اندام کشور، کتابی را با عنوان دوپینگ چیست و مکملهای غذایی کداماند به چاپ رسانده تا ورزشکاران این رشته با مطالعه آن، آگاهی خود را افزایش دهند.