ویِژه نامه درد

سرتان درد می کند؟   چرا چشم ها درد می گیرند؟   درد گوش در اثر سرماخوردگی است یا عفونت گوش؟   با درد دندان چه کنیم؟   چه کنیم تا دچار درد گردن نشویم؟   درد قفسه سینه علامت چیست؟   10 نکته‌ جالب درباره کمردرد   مچ دست‌تان درد می کند؟   چرا کلیه ها درد می گیرند؟   درد معده اذیت تان می کند؟   زانوی‌تان درد می کند؟   درد مفاصل یا آرتروز دارید؟  پیامک های سلامتی ویژه مشترکین ایرانسل

با قلب خود مهربان باشیم ( قسمت سوم )

استفاده از تعطیلات در مواقع فراغت، روز به روز اهمیت بیشتری پیدا می کند. این تمایل تنها برای گردش و استراحت نیست بلکه یک نیاز روانی است که بر اثر تحولات اجتماعی و در فرار از زندگی روزمره و یکنواختی احساس می شود. با این حال، بیماران قلبی قبل از این که بخواهند به مسافرت بروند بایستی تمام اطلاعات لازم را کسب کنند و به یاد داشته باشند که

مسافرت های طولانی و بدون پیش بینی برای آنان اصلاً مناسب نیست و چه بسا ممکن است با عوارض شدیدتری از تعطیلات باز برگردند. توصیه می شود که قبل از مسافرت با پزشک معالج خود تماس بگیرند و مطابق نظریات وی عمل کنند. در ضمن در طول سفر داروهای مصرفی خود را حتماً به همراه داشته باشند و در این مورد هرگز کوتاهی روا ندارند.

فعالیت های ورزشی

به جز موارد استثنایی که پزشک معالج، تمرینات ورزشی خاصی برای بیماران قلبی تجویز می نماید، غالب اوقات،بهترین ورزش برای این قبیل از افراد، پیاده روی در هوای آزاد و در مناطق مسطح استکه باید با توجه به شرایط بیمار، مقدار آن را تعیین کرد.

فعالیت های حرفه ای

انجام کار برای بیماران قلبی نیز مثل هر شخص سالم ، لازم به نظر می رسد، زیرا کار و فعالیت جوهر زندگی و عامل آسایش روانی برای هر انسان است و شخصیت اجتماعی او را تضمین می کند. با وجود این ، نوع فعالیت های حرفه ای در بیماران قلبی در مقایسه با افراد سالم کاملاً متفاوت است و هر حرفه ای که مستلزم تلاش سخت و زیاد بدنی باشد، برای بیماران قلبی اکیداً ممنوع است. در مورد انواع کارهای مجاز که بیمار قلبی با توجه به نوع و سابقه ی بیماری می تواند انجام دهد ، پزشک معالج انواع فعالیت های مجاز را اعلام می دارد که بهتر است به صورت فهرستی در اختیار بیمار و بستگان وی قرار گیرد. این فهرست ثابت نیست و تابع وضع  بیمار، نوسانات بازار کار و امکانات محلی است؛ ضمناً نباید سلیقه یا بی میلی بیمار را نادیده گرفت. توافق خانواده را نیز باید جلب کرد.

فرصت های بیکاری

ملال و غم و غصه، عمدتاً از یکنواخت بودن زندگی سرچشمه می گیرد. در حقیقت مبارزه علیه این یکنواختی که دشمنی آب زیر کاه است و تیشه به ریشه ی انسان می زند، استفاده از فرصت های بیکاری است. هر کس می تواند با امکاناتی که در اختیار دارد و تابع قواعد خاصی نیست ، این یکنواختی را تغییر دهد، مشروط بر آن که باعث خستگی قلب نگردد.

تلویزیون را می توان بهترین یا بدترین سرگرمی ها دانست. قبل از گذاشتن تلویزیون در اتاق بیمار باید مطمئن شد که در تماشای آن زیاده روی نکند.

از تماشای فیلم های طولانی و دیروقت و برنامه های هیجان آور مانند مسابقات فوتبال، کشتی کج و بوکس ، باید خودداری کرد.

برنامه های رادیویی نیز به شرط آن که آرام و متنوع باشد و  طولانی نشود سرگرمی خوبی خواهد بود. به طور کلی اگر بیمار قلبی کتابخانه ی خوبی در اختیار نداشته باشد یا علاقه ی چندانی به مطالعه در خود احساس نکند ، بهترین سرگرمی ، استفاده از برنامه های رادیو و تلویزیون در حد معقول است.

دستورهای دارویی و مراقبت های پزشکی

درمان دارویی و مراقبت های پزشکی و بهداشتی در بیماران قلبی از اهم مسائل است. این افراد باید به پزشک معالج خود اعتماد کامل داشته باشند و دستورهای دارویی وی را به دقت انجام دهند. نکته ی قابل تذکر در مورد بیماران قلبی این است که از مصرف خودسرانه ی هر نوع دارو به هنگام احساس ناراحتی باید اکیداً خودداری کنند و در اسرع وقت به پزشک معالج خود مراجعه نمایند تا تحت نظر وی مداوا گردند.

محیط خانوادگی

می توان گفت که معاشرت با خانواده بهترین یا بدترین چیزها برای بیماران قلبی است ، زیرا علاوه بر خانواده های صمیمی که قادرند بیمار را از تشویق، حسن تفاهم و محبت برخوردار کنند و تحت مراقبت دقیقی برای پیشرفت بهبود بیماری و معالجات قرار دهند، متأسفانه خانواده هایی هم هستند که به علت بی خبری از خلق و خوی خود موجب دلسردی می شوند: بستگانی که از آرامش لازم برخوردار نیستند. اقوامی ناآگاه که نمی توان به کمک و مواظبت آنها متکی شد. خانواده هایی که از نظر تظاهرات شدید به دوستی ، تندرو و افراطی اند. اقوامی که به علت طولانی بودن مدت بیماری ، از نظر مالی ناراضی اند و اقوامی که وارث شناخته شده اند و بهتر است نارضایی آنها را تعبیر و بر ملا نکنیم. پزشک باید همواره از نظر وضع روانی ، بیمار و اطرافیانش را شناسایی کند و نکات لازم برای حُسن تفاهم هر چه بیشتر با بیمار قلبی را به بستگان وی یادآوری کند. بر افراد خانواده نیز لازم است که در غیاب پزشک ، رفتار معقولانه و صحیحی را نسبت به بیمار در پیش بگیرند و از هرگونه برخوردی که موجب کدورت خاطر وی گردد بپرهیزند.

با قلب خود مهربان باشیم ( قسمت دوم)

مواردی که رعایت کردن آنها موجب می شود انسان اصولاً دچار بیماری های قلبی نگردد. ولی متأسفانه در هر جامعه ای، گروه کثیری از مردم به دلایل مختلف دچار بیماری های قلبی اند که این قبیل افراد نیز در صورت توجه به پاره ای نکات بهداشتی قادرند تا حد نسبتاً زیادی همانند افراد سالم، به زندگی عادی خود ادامه دهند. این بخش از مقاله در ارتباط با چنین بیمارانی است.

اکثر بیماران قلبی چنین تصور می کنند که ضایعات قلب و رگ های خونی هرگز معالجه نمی شوند و غیر ممکن است که هرگونه نقیصه ی ماهیچه ی قلب یا دستگاه دریچه ای ترمیم شود و رگ های سخت شده بتوانند دوباره کیفیت عادی خود را بازیابند و اصولاً می اندیشند که بیماری های قلبی غیر قابل درمان اند.

علم پزشکی از چنین دیدگاه بدبینانه ای به دور است و کلیه ی تجارب پزشکی ، به ویژه در چند دهه ی اخیر نتایج کاملاً رضایت بخش و امیدوار کننده ای نشان داده است. در حال حاضر علاوه بر داروهای بسیار مؤثری که برای مداوای بیماران قلبی در اختیار پزشکان قرار دارد، پیشرفت های گسترده در تکنیک های جراحی نیز شایسته ی توجه ویژه ای است. امروزه این امکان وجود دارد که قلب از حرکت ایستاده را با ماساژ ریتمیک یا به کمک ابزار مخصوص دوباره به تپش واداشت، قلب دیگری را به بدن پیوند زد و از قلب مصنوعی برای معالجه ی بیماران بهره جست. بنابراین با مداوای صحیح  و رعایت اصول بهداشتی، زندگی بیماران قلبی تقریباً طبیعی می شود ، گاهی مدت زمانی دراز ادامه خواهد داشت. در این قسمت از مقاله سعی شده است اهم اصول بهداشتی که در زندگی بیماران قلبی باید رعایت شوند  یادآوری گردند. به امید آن که در زندگی این بیماران مؤثر افتند و در رفع ناملایمات زندگی شان چاره ساز باشند.

استراحت

نخستین دستور اساسی برای بیماران قلبی، استراحت به موقع و کامل است. بایستی از میهمانی های شبانه حتی الامکان پرهیز کرد و به موقع به استراحت پرداخت. در صورت امکان نیز یک تا دو ساعت خواب بعدازظهر بسیار مفید و سودمند خواهد بود. همچنین باید سعی کرد عواملی را که مانع خواب راحت است بر طرف نمود. به عنوان مثال، دیر هضم شدن غذای سنگین در شب، خوردن چای در اوایل غروب، صرف آشامیدنی ها به مقدار زیاد در شب و خوابیدن دیروقت، از جمله مواردی هستند که نظم و آرامش لازم برای خواب شبانه  را بر هم می زنند، باعث بیخوابی می گردند.

محل سکونت

متأسفانه بیماران قلبی زمانی به عیوب منزل خود پی می برند که قبلاً دچار یک یا چند حمله ی قلبی شده اند. بعضی توجه نمی کنند که همین مسکن، سهم بزرگی در ابتلای آنها به بیماری داشته یا حداقل ظهور و بروز بیماری را پیش انداخته است. در این زمینه به طور کلی، نداشتن راه سربالایی، داشتن امکانات لازم برای رفت و آمد، نزدیک بودن به فروشگاه های اجناس ضروری و مراکز پزشکی، استفاده از وسایل مدرن، توجه به وضع تهویه، نور، رطوبت و ایمنی ساختمان، واقع بودن در خارج از مناطق پر سر و صدا و … از اهم مسائلی است که در انتخاب مسکن مناسب برای بیماران قلبی باید مورد توجه قرار گیرند.

رژیم غذایی

مصرف غذا طبق اصول کلی بهداشت قلب، بایستی متعادل باشد و همیشه سفره را در حالی باید ترک کرد که نه قلب خسته گردد و نه کبد رنجور و فرسوده شود و نه اندام تغییر شکل دهد، زیرا مهم ترین عامل تغییر شکل اندام، پرخوری است. در ضمناز مصرف غذاهای چرب، پر نمک و قندی، حتی الامکان باید خودداری شود، زیرا مصرف بی رویه و بیش از حد این مواد، در اغلب موارد بحران های قلبی شدیدی را موجب می گردد.همچنین مصرف مواد مخدر و محرک برای بیماران قلبی مناسب نیست و لازم است ضمن اجتناب از مصرف این مواد، با رعایت رژیم غذایی توصیه شده، وزن بدن در حد متناسب حفظ گردد.

پوشاک

لباس بیماران قلبی در تابستان باید گشاد و سبک و در زمستان گرم و سبک باشد. جوراب های تنگ و چسبان و از جنس نایلون مناسب نیست، کفش ها هم باید به اندازه ی پا و راحت انتخاب شوند. همچنین استفاده از کلاه مناسب برای جلوگیری از تابش آفتاب به سر ( مخصوصاً برای مبتلایان به فشارخون) توصیه می شود تا از بروز عوارض مغزی در فصول گرم جلوگیری به عمل آید.

ازدواج و بارداری

مشورت با پزشک معالج قبل از تصمیم گیری به ازدواج و بارداری بیماران قلبی از ضروریات امر است و همه ی مسائل باید قبلاً پیش بینی گردد تا بتوان تصمیمات لازم را تحت نظر پزشک، به موقع اتخاذ کرد. مخفی کردن واقعیات و بی قیدی ممکن است عواقب ناگواری داشته باشد. در صورت بلامانع بودن ازدواج، بایستی راهنمایی های لازم در مورد روابط جنسی با توجه به شرایط جسمانی بیماران قلبی به آنها ارائه شود تا از بروز برخی اتفاقات ناگوار احتمالی پیشگیری گردد

با قلب خود مهربان باشیم! ( قسمت اول )

کاربر محترم این مطلب در سه قسمت ارائه خواهد شد.

در دنیای پر هیاهوی امروزی، هر اندازه که تمدن پیشرفت می کند، به همان اندازه باید بشر خود را برای مبارزه با برخی از پیامدهای تمدن نو که یکی از آنها، افزایش بیماری های قلبی بین افراد جامعه است، مجهز سازد.

این تجهیز همانا رعایت اصول بهداشت صحیح قلب و عروق است که فهرست وار به شرح ذیل قابل ذکرند:

سعی نمایید همیشه غذاهای متوازن و سالم مصرف کنید و از مصرف غذاهایی که احتمال فاسد شدنشان می رود، بپرهیزید.در مصرف غذاهای چرب( به ویژه چربی حیوانی)، پر نمک و قندی افراط نکنید.بهتر است برای صرف سه وعده غذای اصلی( صبحانه ، ناهار و شام ) ساعات معینی در نظر بگیرید. در فاصله ی بین دو وعده غذا، از خوراکی هایی که باصطلاح اشتها را کور می کنند استفاده نکنید. در ضمن به هنگام صرف غذا، آهسته غذا بخورید و لقمه را خوب بجوید.غذای روزانه ی هر کس باید متناسب با نوع فعالیت و شرایط جسمانی وی تعیین شود و از پر خوری و نیز فقر غذایی، جداً پرهیز گردد.

از مصرف غذاهایی که به تجربه دریافته اید مصرف آن غذاها ناراحتی هایی در شما به وجود می آورد( یعنی به اصطلاح عامیانه، آن غذاها به شما نمی سازد) پرهیز کنید.

از مصرف آب آشامیدنی تصفیه نشده و سبزی ها و میوه های نشسته، خودداری کنید.­در مصرف مایعات ، به ویژه چای و قهوه افراط نکنید. قهوه محتوی کافئین و چای محتوی تئین است و مصرف زیاد آنها باعث بروز عوارضی نظیر تپش قلب و بی خوابی می گردد.­وزن خود را در حد معمولی و مناسب نگهدارید. وزن زیاد باعث خستگی عضله ی قلب و ازدیاد میزان کارکرد عروق قلبی می شود. اشخاص چاق مستعد ابتلا به بیماری های فشارخون و دیابت اند و عروق آنها به سرعت متصلب می گردد. در نتیجه بیماری های عروقی و سکته های قلبی، زودتر به سراغ اشخاص چاق می روند.

­از مصرف مشروبات الکلی، سیگار، مواد مخدر و محرک، جداً پرهیز کنید. چرا که مصرف همین سیگار به ظاهر  کم خطر، در ایجاد ترومبوز دخالت دارد. غلظت لیپیدها را افزایش می دهد و تشکیل آتروم را تسریع می کند. همچنین اریتمی ها را زیاد می کند که ممکن است باعث مرگ ناگهانی گردد.

­سعی کنید در محیط شاد و با نشاط به صرف غذا بپردازید و از عصبانیت و اضطراب که موجب کند شدن عمل هضم و ایجاد سوء هاضمه و کاهش قدرت بدنی و کارایی می شود، خوددای کنید.­هرگز در تفریحات شبانه و شب زنده داری ها افراط نکنید که جز خستگی جسمی و روحی نتیجه ی دیگری نخواهد داشت.

­سعی کنید خواب و استراحت کافی داشته باشید. مقدار خواب لازم برای هر کس بستگی به سن، میزان فعالیت، سلامت و کنترل اعصاب و هیجانات وی دارد؛ ولی در هر حال، حداقل 6 تا 8 ساعت خواب در هر شبانه روز برای هر فردی لازم و ضروری است تا رفع خستگی کند. در ضمن ثابت شده است که بهترین ساعات برای به خواب رفتن بین ساعات 10 تا 12 شب است.از استراحت کردن بلافاصله بعد از غذا خودداری کنید و بین صرف غذا و خوابیدن حدود دو ساعت، فاصله در نظر بگیرید. در ضمن چنانچه پس از غذا خوردن، پیاده روی، حتی به مقدار کم انجام شود، بر اثر تحرک جدار عروق و گردش بهتر جریان خون، قدرت ته نشینی مواد چربی و سایر مواد متشکله ی خون، کم تر گردیده، از بروز اختلالات قلبی – عروقی به مقدار زیادی کاسته می شود.هر روز متناسب با سن خود ورزش کنید. ورزش موجب فراهم شدن بهترین امکانات برای رشد همه جانبه ی بدن انسان است که دستگاه گردش خون، به نحو بارزی از اثرات مثبت آن برخوردار می گردد. ورزش، کل بدن به ویژه دستگاه قلب را آبدیده و تقویت می کند و قدرت تحمل و عملکرد مکانیسم های تطبیق دهنده را که توسط سیستم مرکزی اعصاب تنظیم می شوند، رشد و بهبود می بخشد. ناگفته نماند که ورزش سنگین برای سنین بالای 40 سال مجاز نیست و پیاده روی به عنوان بهترین ورزش که نیاز به امکانات مالی و تجهیزات هم ندارد، توصیه می گردد. زیرا در اثر حرکت و فعالیت پاها و فعالیت مداوم و آرام بدن، تحرک جدار عروقی تأمین می گردد که کمک بزرگی در بهداشت و سلامت قلب می باشد. مدت مناسب برای پیاده روی ، روزانه نیم تا یک ساعت است. محلی که برای پیاده روی انتخاب می گردد، بهتر است صاف و هموار یا با شیب مناسب باشد ، چرا که پیاده روی در مسیر باد و سربالایی جایز نیست.

از داد و فریاد بیهوده صرف نظر نمایید و  در مقابل شوک هیجانات، خونسردی خود را حفظ کنید.

­از مسئولیت های چند جانبه دوری کنید و روح و روان خود را بی جهت در اثر فکرهای دور و دراز و تخیلات بیجا خسته ننمایید.حتی الامکان هر مشکلی را حل شده تصور کنید و از شوک هیجانات آنی که نتیجه ی آن فقط فرسودگی مغز، خستگی روح ، و ناتوانی قلب است ، دوری بجویید.­از انزواطلبی، آرمیدن و کم تحرک بودن شدیداً خودداری کنید و پیوسته به زندگی خود، تحرک مثبت و سازنده بدهید.­در مواقع بیکاری حتی الامکان خود را با انجام کاری سالم مشغول کنید و نگذارید زمان و تراوشات مغز یعنی افکار بر شما مستولی گردد.آخر هر هفته استراحت کنید و سالی یک ماه نیز فعالیت های اجتماعی را کنار گذاشته، به گردش و تفریح بپردازید.­سعی کنید مسکن خود را در مناطق بی سر و صدا، خلوت و خوش آب و هوا انتخاب کنید.­از مراقبت های پزشکی غافل نباشید و به طور مرتب و کامل تحت معاینات لازم قرار بگیرید.­نسبت به امراضی چون دیابت، بیماری های کلیوی،  سیفیلیس، روماتیسم، کانون های چرکی مثل لوزتین، سینوزیت، دندان های چرکی و بیماری های عفونی دیگری که به نحوی دستگاه قلب از آنها تأثیر می پذیرد، بی توجه نباشید و در صورت بروز ، سریعاً نسبت به مداوای آنها تحت نظر پزشک اقدام کنید.در میزان روابط  جنسی هرگز افراط نکنید، زیرا افراط در این زمینه، به خصوص در سنین بالا و به ویژه در صورت وجود اختلاف سن بین طرفین، خطر جدی برای سلامت و بهداشت قلب ایجاد می کند.­از مصرف خودسرانه ی هر نوع دارو به هنگام احساس ناراحتی های قلبی – عروقی جداً خودداری کنید و با مراجعه ی سریع به پزشک متخصص، معالجه را تا بهبودی کامل ادامه دهید.

آیا می خواهید کمردرد نگیرید؟

لازم است بدانیم برای کمردرد هیچ راه‌ حل ساده‌ای وجود ندارد. اگرچه پزشک، شما را به سمت مسیر بهبودی هدایت می‌کند، ولی داشتن یک کمر سالم و بدون درد کاملا به خود شما بستگی دارد. تنها شما می‌توانید وضعیت نشستن خود را بهبود ببخشید و از فشارهای وارده به کمر در ضمن فعالیت‌های روزانه جلوگیری کنید.

همچنین تنها شما هستید که با دنبال کردن یک برنامه ورزشی روزانه، به قوی کردن عضلات شکم و پشت خود کمک می‌کنید. با انعطاف ‌پذیری و قوی نگه داشتن ستون فقرات خود، سه قوس طبیعی پشت خود را در وضعیت طبیعی حفظ خواهید کرد. همچنین راستای ستون فقرات موزون خواهد ماند. یک وضعیت نامناسب قرار گرفتن بدن باعث کشیدگی کمر گشته و سبب آسیب آن می‌شود.

افزایش قوس کمر در نتیجه ی ضعف عضلات شکم می‌باشد. عضلات ضعیف شکم، کمر را از داشتن یک حایل قوی محروم می‌کند. خم شدن، بلند کردن اجسام، ایستادن یا نشستن به صورت ناصحیح می‌تواند دردهایی در کمر شما ایجاد کند. همچنین این درد ممکن است ناشی از پیچ‌خوردگی در تصادفات ماشینی یا آسیب‌های ورزشی باشد.

پارگی دیسک نیز وقتی رخ می‌دهد که بخش نرم میانی دیسک بیرون بیاید و بر انتهای اعصاب فشار وارد کند.

فقط با رعایت چند نکته ساده در محل کار، خانه و در زندگی روزمره، می‏توان از بیماری های جسمی که معمولا در پیری به سراغ ما می‏آید، راحت شد. تصور کنید که در 70 سالگی‏، به اندازه وقتی که 25 ساله هستید، بتوانید تحرک داشته باشید، بدون این که دردهای رایج دوران پیری به سراغ شما بیاید.

نحوه صحیح بلند کردن اجسام

نحوه صحیح رانندگی

نحوه صحیح نشستن

نحوه صحیح برداشتن کودک از زمین

نحوه صحیح حمل کردن اشیا

نحوه صحیح ایستادن برای انجام هر کاری

یک نرمش کششی بسیار مناسب

انجام کشش عضلات به صورت خوابیده

انجام حرکات نرمشی برای پا

نرمشی دیگر برای پا

نرمشی جهت ستون فقرات

نرمشی جهت کشش عضلات

بسته محصولات متنی تبیان با موضوع تغذیه و سلامت (ویژه مشترکین ایر

برای دریافت محصول کافی است کلید واژه مورد نظر را به 8282 ارسال نمایید .

نام محصول	کلید واژه	قیمت
تغذیه و سلامت در قرن و احادیث	TAGHZI	350 ریال
الگوی تغذیه سالم برای دوران جوانی و نوجوانی	TAGHJ	350 ریال
دستور العمل های عمومی رژیمهای لاغری	REJI	350 ریال
الگوی تغذیه افراد سالم	TAGHS	350 ریال
تغذیه دوران نوزادی و کودکی	TAGHN	350 ریال
دانستنیهای تغذیه خواص ادویه ها و چاشنی ها	ADVI	350 ریال
جیل و دانه های روغنی	AJIL	350 ریال
خواص گوشتها	TAGHG	350 ریال
ویتامینها	VITAM	350 ریال
برنامه غذایی ورزشکاران	TAGHV	350 ریال
چربیها-تغذیه	TAGHCH	350 ریال
نوشیدنی ها	NOSHIDANI	350 ریال
طب اسلامی	TEBESL	350 ریال
گیاهان دارویی	DAROOG	350 ریال
تغذیه دوران بارداری و شیردهی	TAGHB	350 ریال
ورزش و سلامتی	VARSA	350 ریال
طب سنتی	TEBSO	350 ریال
روشهای نگهداری و بهداشت مواد غذایی	BEHG	350 ریال
بیماری های مفاصل و استخوان	BOSTE	350 ریال
بیماری‌های عصبی	BASAB	350 ریال
اعتماد به نفس	ETEM	350 ریال
آرامش ، عصبانیت	ARAME	350 ریال
آلزایمر، استرس و اضطراب	ALZA	350 ریال
افسردگی	AFSO	350 ریال
مراقبت های پوست و مو	POSMO	350 ریال

توجه :

جهت لغو محصولات روزانه خریداری شده ، کافیست در کلید واژه به جای OZV کلمه LAGHV را نوشته و ارسال نمایید .

مانند : LAGHV BEHG

آرتروز یا درد مفاصل بدن

آرتریت یا آرتروز یا ورم مفاصل

مفصل قسمتی از بدن است که دو استخوان را به هم وصل می‌کند. عملکرد مفصل عبارت است از حرکت دادن قسمتی از بدن که متصل به استخوان می‌باشد. آرتروز به معنای التهاب یک یا چند مفصل می‌باشد. انواع مختلفی از آرتروز وجود دارد. انواع مختلف از ساییدگی و پارگی غضروف‌ها (استئوآرتریت) تا التهاب مفاصل (آرتریت روماتوئید) که در نتیجه افزایش فعالیت سیستم ایمنی بدن و بیماری نقرس می‌باشد.

دلایل آرتروز بستگی به نوع آرتروز دارد. دلایل شامل آسیب (که منجر به استئوآرتریت)، عدم تعادل متابولیکی (مانند نقرس)، عوامل ارثی، عفونت باکتریایی و ویروسی و همچنین ضعف سیستم ایمنی بدن (مانند آرتریت روماتوئید) می‌باشد.

نشانه‌ها و علائم آرتریت

درد و کاهش عملکرد مفاصل جزو نشانه‌های آرتریت می‌باشند. ورم مفاصل به وسیله سفتی، قرمزی و گرمی مفاصل مشخص می‌گردد.

نشانه‌ها می‌تواند شامل تب، ورم غده‌ای (ورم گره‌های لنفاوی)، کاهش وزن، خستگی، احساس کسالت و گاهی هم نشانه‌هایی از خوب کار نکردن یک عضو (مثل ریه، قلب و یا کلیه‌ها) باشد.

تشخیص بیماری آرتریت

آزمایش خون، ادرار، مایع مفصلی و یا x-ray (اشعه ایکس) در تشخیص بیماری کمک می‌کنند.

تفاوت آرتریت روماتوئید با استئوآرتریت

آرتریت روماتوئید اغلب مفاصل کوچک بدن مثل مچ دست و پا را مبتلا می‌کند، ولی استئوآرتریت، مفصل زانو، ران و کمر را درگیر می‌کند.

گلوکزآمین و کندرویتین سولفات، دو مکمل می‌باشند که برای حفظ سلامت مفاصل تحت نظر پزشک مصرف می‌شوند

آرتریت روماتوئید چیست؟

آرتریت روماتوئید، یک بیماری خود ایمنی می‌باشد که بدن با بافت‌های موجود در مفاصل می‌جنگد و باعث آسیب به غضروف و استخوان می‌گردد. آرتریت روماتوئید در میان زنان شایع‌تر است.

علت این بیماری مشخص نیست، ولی داشتن سابقه فامیلی و سیگار کشیدن در ایجاد آن موثرند.

نشانه‌های آرتریت روماتوئید

درد مفصل دوم یا سوم انگشتان، درد مچ دست، عدم توانایی حرکت انگشتان دست بعد از بیدار شدن از خواب، کاهش وزن، احساس خستگی فوری، احساس خواب آلودگی بعد از غذا خوردن، درد مفصل زانو.

درمان آرتریت روماتوئید

1- کاهش وزن: هر 350 گرم افزایش وزن، باعث افزایش فشار در زانو می‌گردد. اگر شما 3 تا 4 کیلو وزن کم کنید، درد شما نصف می‌گردد و مدت بیماری کوتاه می‌شود.

2- ورزش کردن و کشش بدن برای تقویت عضلات و مفاصل

3- پیاده روی

4- شنا کردن و انجام ورزش‌های آبی

5- شرکت در کلاس‌های یوگا باعث کاهش مقدار ورم می‌گردد.

6- گلوکزآمین و کندرویتین سولفات، دو مکمل می‌باشند که به طور طبیعی در غضروف نیز وجود دارند. این 2 مکمل برای حفظ سلامت مفاصل تحت نظر پزشک مصرف می‌شوند.

7- مصرف روغن ماهی، موجب کاهش ورم آرتروز می‌شود.

8- ویتامین D و کلسیم نیز به حفظ سلامت غضروف کمک می‌کنند. تحقیقی نشان داد که مقدار کم ویتامین D ممکن است موجب افزایش بروز بیماری آرتریت روماتوئید گردد.

9- ویتامین‌های C، E و B6 در درمان این بیماری موثر نیستند، اما می‌توانند از این بیماری پیشگیری کنند. ویتامین C کمک می‌کند که سیستم ایمنی بدن کار خود را به خوبی انجام دهد. همچنین ترشح هورمون‌های استروئید را تحریک می‌کند که در کاهش درد و تقویت مفاصل موثرند. بهتر است این ویتامین را بعد از غذا مصرف کنید. این ویتامین در گوجه فرنگی، لیمو، توت فرنگی، گریپ‌فروت و سبزیجات سبز رنگ یافت می‌شود.

ویتامین E باعث ازدیاد رگ‌های خونی در اطراف مفاصل و در نتیجه گردش خون بهتر و سوخت و ساز بیشتر می‌گردد. این ویتامین را نیز بعد از غذا مصرف کنید. منابع غذایی این ویتامین عبارت است از روغن کنجد، دانه آفتاب گردان، سبزیجات سبز رنگ، زرده تخم مرغ، روغن سبوس گندم و آجیل (بادام زمینی، گردو، بادام، فندق).

ویتامین B6 تولید کننده پروتئین می‌باشد و باعث تقویت سیستم ایمنی می‌گردد. این ویتامین را بعد از غذا مصرف کنید. منابع غذایی این ویتامین عبارت است از غلات سبوس دار، شیر، تخم مرغ و کشمش.

استئوآرتریت چیست؟

استئوآرتریت، ساییدگی غضروف مفاصل می‌باشد که در نتیجه افزایش وزن و کمی فعالیت بدنی به وجود می‌آید.

درمان استئوآرتریت

مصرف دارو، کاهش وزن و ورزش کردن.

تأثیر ورزش در آرتریت ها

فواید ورزش برای استئوآرتریت

ورزش منظم یکی از بهترین روش‌ها برای کاهش علائم استئوآرتریت است. ورزش، عضلات اطراف مفاصل را محکم می‌کند و باعث تأخیر در تخریب مفاصل می‌گردد. همچنین باعث حفظ وزن مناسب بدن می‌شود و فشار کمتری به مفاصل وارد می‌کند.

ورزش ملایم بهتر از ورزش شدید است، زیرا ورزش شدید باعث درد و تخریب مفاصل می‌گردد؛ لذا سعی کنید هر روز مقدار کمی ورزش کنید.

فواید ورزش برای آرتریت روماتوئید

سعی کنید هر روز مقداری ورزش کنید تا فعال بمانید و باعث بهبودی در حرکت خود شوید. هنگامی که کمتر خسته هستید، ورزش کنید.

ورزش کردن در صبح، از سفتی و سختی مفاصل صبحگاهی کم می‌کند.

ورزش کردن باعث تقویت و ساخت عضلات می‌شود و همان‌طور که می‌دانید، عضلات از مفاصل محافظت می‌کنند.

شنا، دوچرخه سواری و پیاده روی سریع فشار کمتری به مفاصل وارد می‌کنند. بنابراین برای افراد دچار آرتریت روماتوئید مناسب هستند.

افرادی که دارای آرتریت روماتوئید هستند، می‌توانند سه نوع ورزش را می‌توانند انجام دهند: کششی، قدرتی و هوازی.

* نکته

* بهتر است اول با پزشکتان راجع به نوع ورزش مشورت کنید.

* از انجام ورزش‌هایی که فشار بیش از حد به مفاصل وارد می‌کنند، دوری کنید. مانند وزنه برداری با وزنه‌های بسیار سنگین

آرتروز یا درد مفاصل بدن

بیماری آرتروز یکی از شایع‌ترین مشکلات مفاصل در بین خانم‌های و آقایان ایرانی است که البته در اکثر مواقع در سنین بالا بروز می‌کند.

حتما در اطراف خود زنان و مردان زیادی را دیده‌اید که از درد زانو شکایت دارند و هنگام بالا رفتن از پله‌ها مدام ناله می‌کنند. این بیماران عمدتا آرتروز دارند.

دکتر شهرام صادقی، متخصص طب فیزیکی در رابطه با این عارضه توضیح می دهند:

آرتروز چیست و چه بخش‌هایی از بدن را درگیر می‌کند؟

آرتروز یا استئوآرتریت، شایع‌ترین بیماری التهاب مفاصل است. در این بیماری غضروف مفصل صدمه دیده و کم‌کم از بین می‌رود. آرتروز ممکن است هر مفصلی را درگیر کند، اما مفاصل بزرگ که وزن بدن را تحمل می‌کنند، مثل مفاصل زانو و ران و ستون فقرات بیشتر در معرض ابتلا هستند.

اصلی‌ترین علایم این بیماری چیست؟

آرتروز علایم زیادی دارد، ولی سه علامت آن شایع‌تر و مشخص‌تر هستند. اول خشکی مفصل پس از استراحت است، به این معنی که گاهی اوقات وقتی مفصل به‌مدت طولانی بی‌حرکت بماند و بخواهد دوباره فعالیت کند درد خواهد داشت. شاید دیده باشید که بیماران مبتلا به آرتروز زانو، صبح‌ها که از خواب بیدار می‌شوند، به سختی راه می‌روند، اما بعد از مدتی، کم‌کم راه رفتنشان به حالت عادی بازمی‌گردد. خشکی مفاصل بعد از یک دوره طولانی عدم ‌فعالیت بسیار شایع است، ولی به ندرت بیشتر از نیم ساعت طول می‌کشد.

دومین علامت کاهش انعطاف پذیری مفصل است؛ به‌همین دلیل بیماران مبتلا به آرتروز نمی‌توانند به‌ راحتی مفاصل خود را خم و راست کنند و برای علامت بعدی هم می‌توان به درد مفصل اشاره کرد.

توصیه می‌شود کسانی که بیشتر از دو هفته، چنین علایمی را در مفاصل خود دارند، حتما به پزشک مراجعه کنند.

بیمار باید در هر ساعت، دست کم ده دقیقه به مفصل خود استراحت بدهد. البته باید گفت که استراحت طولانی هم درد مفصل را بدتر می کند

چه اتفاقی می‌افتد که کسی به آرتروز مبتلا می‌شود؟

علت ایجاد این بیماری هنوز به ‌طور واضح شناخته نشده است، ولی چند عامل وجود دارد که می‌تواند زمینه ‌ساز ابتلا به آرتروز باشد. یکی سن بالا است که این بیماری معمولا در افراد بالای 40 سال دیده می‌شود.

مورد دوم جنسیت فرد است، چون آرتروز در خانم‌ها بیشتر از آقایان بروز می‌کند، ولی دلیل آن هنوز به‌ درستی مشخص نشده است.

مورد بعدی ناهنجاری ‌های مادرزادی استخوانی و یا صدمه به مفصل است. آرتروز در ورزشکاران حرفه‌ای که مدام در معرض ضربه خوردن هستند بسیار شایع است مثلا در فوتبالیست‌ها. صدمات غیر ورزشی مثل تصادفات رانندگی هم زمینه را برای آرتروز مهیا می‌کند.

آیا چاقی هم در ابتلا به آرتروز تأثیر دارد؟

چاقی خطر ابتلا به آرتروز را افزایش می‌دهد. به ‌طور کلی هر چقدر وزن بدن بالاتر باشد، مفاصل بزرگ (مثل زانوها) باید فشار بیشتری را تحمل کنند و در نتیجه خطر ابتلا به آرتروز در آنها بیشتر می‌شود. چاقی حتی احتمال بروز آرتروز در دست‌ها را هم افزایش می‌دهد.

این بیماری چه عوارضی دارد؟

متأسفانه این بیماری با گذشت زمان بدتر می‌شود و هنوز درمان قطعی برای آن یافت نشده است، اما با کمک برخی روش‌های درمانی می‌توان درد ناشی از این بیماری را کاهش داد و کیفیت زندگی بیمار را بهبود بخشید.

حدود یک سوم بیماران مبتلا به آرتروز ممکن است دچار ناتوانی‌های شدیدی شوند. گاهی درد و ناراحتی مفصل آنقدر شدید می‌شود که بیمار نمی‌تواند از آن مفصل استفاده کند.

به روش‌هایی برای کاهش درد و مشکل بیمار اشاره کردید. این روش‌ها شامل چه مواردی هستند؟

در موارد بسیار شدید آرتروز، جراحی تعویض مفصل توصیه می‌شود، اما قبل از جراحی معمولا روش‌های مختلفی پیشنهاد می‌شود که تا حد امکان کار به جراحی نکشد که یکی از آنها استراحت دادن به مفصل دردناک است. بیمار باید در هر ساعت، دست کم ده دقیقه به مفصل خود استراحت بدهد و سعی کند تا حد امکان فعالیت‌های بدنی خود را طوری تنظیم کند که مفصل مبتلا کمتر فعال باشد. البته همانطور که گفته شد استراحت طولانی هم درد مفصل را بدتر می کند.

روش دیگر ورزش کردن است که باید حتما با نظارت و اجازه پزشک انجام شود تا مشکل مفصل را تشدید نکند، یا باعث بروز درد جدیدی نشود. ورزش‌های سبک و مفرح مثل پیاده‌روی و شنا بیشتر توصیه می‌شوند. با ورزش کردن، عضلات اطراف مفصل تقویت شده و ثبات مفصل افزایش پیدا می‌کند. البته ورزش کردن نباید باعث بروز درد در مفصل شود و اگر چنین اتفاقی رخ داد، فورا ورزش را متوقف کنید.

در افرادی که اضافه وزن دارند، کم کردن وزن باید حتما مدنظر قرار گیرد. البته رژیم گرفتن و ورزش کردن برای کاهش وزن باید تحت نظر پزشک انجام شود.

برای کاهش درد ناشی از آرتروز می‌توان از کیسه یخ استفاده کرد.

در اغلب موارد پزشک برای بیمار داروهای ضد‌درد و ضد‌التهاب تجویز می‌کند که در کاهش درد مفصل مؤثر است.

سعی کنید از مفصل بیمار خود کمتر کار بکشید؛ مثلا اگر مفاصل انگشتان یک خانم آرتروز دارد، بهتر است از کیفی استفاده کند که روی شانه می‌افتد نه کیفی که باید در دست گرفته شود

روش ‌های جراحی برای درمان آرتروز به چه شکلی هستند؟

این روش‌ها از پاکسازی فضای مفصلی تا تعویض کامل مفصل متفاوت هستند و جراح بر حسب شدت بیماری، از یکی از این روش‌ها استفاده می‌کند. بیماران توجه داشته باشند که جراحی زمانی توصیه می‌شود که درمان‌های دیگر، مؤثر واقع نشوند و بیمار قادر به انجام فعالیت‌های عادی روزمره خود نباشد.

برای بیماران مبتلا به آرتروز چه توصیه‌هایی دارید؟

مهم‌ترین نکته برای بیماران مبتلا به آرتروز به ‌کارگیری روش‌هایی است که باعث کاهش درد و ناراحتی‌شان شود. مثل تمام بیماری ‌های دیگر داشتن یک رژیم غذایی مناسب و سالم مفید خواهد بود. بیمار باید به حد کافی مواد مورد نیاز بدن خود را از طریق غذا تامین کند، چون اگر تغذیه نامناسب باشد، بدن ضعیف می‌شود و به تبع آن مقابله با بیماری دشوارتر می‌شود.

اگر پزشک برای شما داروی ضد درد تجویز کرد، حتما آن را سر وقت بخورید، چون اگر درد شروع شود و بعد شما داروی مسکن را مصرف کنید، درد دیرتر و سخت‌تر کنترل می‌شود، اما مصرف مرتب و طبق دستور پزشک باعث می‌شود شدت حملات درد کاهش یابد.

سعی کنید از مفصل بیمار خود کمتر کار بکشید؛ مثلا اگر مفاصل انگشتان یک خانم آرتروز دارد، بهتر است از کیفی استفاده کند که روی شانه می‌افتد نه کیفی که باید در دست گرفته شود، و یا اگر دست شما مشکل دارد سعی کنید برای برداشتن اجسام از دست سالم خود بیشتر استفاده کنید تا فشار کمتری روی مفصل دردناک وارد شود.

بیمارانی که در مفصل زانو یا ران دچار مشکل هستند بهتر است در صورت صلاحدید پزشک از عصا موقع راه ‌رفتن استفاده کنند.

سعی کنید بدنتان در هنگام راه رفتن یا نشستن، در وضعیت صحیحی قرار داشته باشد.

آب درمانی، هم به‌عنوان ورزش و هم به‌عنوان عاملی جهت تصحیح وضعیت ایستادن و راه رفتن می‌تواند به شما کمک کند. از پزشکتان درباره وضعیت صحیح و غلط قرارگیری بدن راهنمایی بخواهید.

ورزش‌های مفید برای درد مفاصل

ورزش کردن باعث کاهش استرس، خواب بهتر، افزایش قدرت عضلانی، تقویت استخوان، افزایش انرژی، کنترل وزن و افزایش اعتماد به نفس می‌شود. همه این عوامل باعث کاهش درد مفصل می‌گردند. عضلات و مفاصلی که قدرت خود را از دست می‌دهند، دچار درد، سفتی و سختی می‌گردند.

ورزش‌های کششی

ورزش‌های کششی باعث تقویت عضلات و استحکام مفاصل بدن می‌شوند. تحرک بدنی باعث تقویت مفاصل، بهبود قابلیت انعطاف و بهتر ایستادن و بهتر تنفس کردن می‌شود. بسیاری از افراد آرتریتی (درد مفاصل)، به خاطر درد از ورزش کردن می‌ترسند و برای همین کم ورزش می‌کنند. این خود باعث از بین رفتن عضلات و ضعیف شدن مفاصل می‌گردد.

ورزش‌های قدرتی

ورزش‌های قدرتی با سفت و شل کردن عضلات انجام می‌شوند. ورزش‌های قدرتی، باعث ساخت عضلات می‌شوند. همانطور که می‌دانید، عضلات از مفاصل نگهداری می‌کنند. بهترین ورزش برای این منظور، وزنه برداری می‌باشد.

ورزش‌های هوازی (ایروبیک)

ورزش‌های هوازی باعث افزایش سوخت و ساز بدن، تقویت قلب، افزایش استقامت، کاهش وزن، بهبود خواب، تقویت استخوان‌ها، کاهش افسردگی و بهبود عملکرد عضلات می‌گردند. از این نوع ورزش‌ها می‌توان به پیاده روی تند، دوچرخه سواری و تنیس اشاره کرد.

اگر در حین ورزش دچار سرگیجه، مشکلات دید و یا افزایش درد شدید، آن ورزش را متوقف کنید

ورزش‌های قدرتی زیر را می‌توانید 10 بار در هر مرتبه انجام دهید. تعداد این ورزش‌ها را به طور مرتب زیاد کنید. در هر بار ورزش، عضلات را به مدت 5 تا 10 ثانیه سفت کنید.

ورزش دست و مچ

1- یک تکه کاغذ را با یک دست محکم بگیرید. سعی کنید با دست دیگر، آن کاغذ را از دست اولی بیرون بیاورید.

2- ساعد یک دست خود را بر روی ران و یا میز قرار داده و دست دیگر را بر روی کف دست اولی قرار دهید و سعی کنید که دست زیری را به بالا فشار دهید.

3- مانند ورزش شماره 2 انجام دهید. با این تفاوت که کف دست اولی رو به زمین باشد.

4- یک توپ را بردارید و آن را به مدت 5 تا 10 ثانیه فشار دهید. توجه: اگر آرتریت روماتوئید دارید، این ورزش را انجام ندهید.

ورزش قوزک پا

1- بر روی یک صندلی بنشینید. پاهایتان روی زمین باشد. پای راست خود را بر روی پای چپ بگذارید. سعی کنید پای چپ را بالا ببرید و در همان حال، پای راست از بالا رفتن پای چپ جلوگیری کند. این ورزش را با پای دیگر نیز تکرار کنید.

2- بر روی یک صندلی بنشینید. یک کش ورزشی و یا جوراب را به دور یک پا ببندید. با این کش، انگشتان پا را به سمت زمین بیاورید. این ورزش را با پای دیگر تکرار کنید.

ورزش پشت و کمر

1- به پشت بر روی زمین دراز بکشید، زانوها خمیده و کف پاها بر روی زمین باشد. با فشار پشت، شکم را سفت کنید. در همان حال بمانید و سپس شل کنید.

2- به پشت بر روی زمین دراز بکشید، زانوها خمیده و کف پاها بر روی زمین باشد. زانو را بالا آورده تا به سینه برسد و آن را بغل کنید. برای 10 ثانیه در همان حالت بمانید و سپس با زانوی دیگر و بعد با هر دو زانو این کار را انجام دهید و 10 ثانیه در همان حالت بمانید.

3- به شکم بر روی زمین دراز بکشید. بازوهایتان در مقابل شما قرار گیرد. خود را بلند کنید. کف دستانتان روی زمین قرار داشته باشد. به آرامی، خود را پایین بیاورید.

ورزش ران

1- به پشت دراز بکشید. عضلات ران خود را سفت کنید و به پشت زانوهایتان فشار بیاورید. به مدت 10 ثانیه در همان حال بمانید و سپس شل کنید.

2- به پشت بر روی زمین دراز بکشید، زانوها خمیده و کف پاها بر روی زمین باشد. باسن خود را بالا بیاورید و دو قسمت باسن را به هم فشار دهید.

3- به طرف راست دراز بکشید. پای راست خود را خم کنید. پای چپ در امتداد بدن باید باشد.

عضلات ران پای چپ را سفت کنید و سپس بالا ببرید (در حدود 20 سانتی متر) و نگه دارید. با پای دیگر نیز همین ورزش را تکرار کنید.

ورزش ران و زانو

1- بر روی شکم دراز بکشید. عضلات شکم را سفت کنید. پای خود را بالا ببرید، زانو صاف باید باشد. نگه دارید و سپس پای خود را پایین بیاورید.

2- به طرف راست دراز بکشید. پای چپ خود را بر روی پای راست به صورت ضربدری بگذارید. پای راست را بالا بیاورید و نگه دارید و سپس پایین بیاورید. با پای دیگر نیز همین ورزش را انجام دهید.

ورزش زانو

1- به پشت دراز بکشید. در زیر زانو یک بالش و یا حوله بگذارید. یکی از زانوهای خود را صاف کنید و پاشنه آن پا را بالا بیاورید.

2- به پشت دراز بکشید. پاهایتان صاف باشد. انگشتان پایتان را به طرف سقف بکشید. در نتیجه احساس کشیدگی عضلات زیر زانو خواهید شد. تا مدتی به همان حالت بمانید و سپس شل کنید. این ورزش را می‌توانید ایستاده نیز انجام دهید.

3- دراز بکشید و یا بایستید. زانو را به زمین فشار بیاورید. پای خود را بالا ببرید. بعد به آرامی پایین بیاورید. نکته: در این حالت باید پای شما مستقیم باشد. برای راحت انجام دادن این ورزش، می‌توانید زانوی مخالف را خم کنید.

4- بنشینید. زانوهای خود را صاف کنید. مدتی به همان حال بمانید و سپس به آرامی زانوهای خود را پایین بیاورید.

نوع ورزشی که انجام می‌دهید، بستگی به نوع آرتریت و نوع مفصل درگیر دارد. برخی از ورزش‌ها ممکن است برایتان سخت باشد، لذا باید با فیزیوتراپ و یا پزشکتان مشورت کنید

دیگر ورزش‌های مفید برای بیماران آرتریتی

پیاده روی ، شنا ، یوگا، پیلاتس و دوچرخه سواری

نکته : دوچرخه سواری برای افرادی که مشکل درد زانو دارند، این ورزش مفید نیست.

جارو کردن نیز نوعی ورزش هوازی می‌باشد. بهتر است 20 تا 30 دقیقه در طول روز جارو کنید.

شستن ظروف با آب گرم باعث شل شدن مفاصل انگشتان می‌گردد.

بافتن بافتنی کردن نیز یکی از ورزش‌ها برای کشش انگشتان می‌باشد.

باغبانی کردن نیز یکی از ورزش‌های کشش مفاصل می‌باشد.

اگر مشکلی در زانو یا ران ندارید، از پله بالا و پایین بروید.

چگونگی درست ایستادن

برای بیماران آرتریتی، موقعیت ایستادن و نشستن بسیار مهم است. اگر شما بد بایستید و یا بنشینید، باعث می‌شوید عضلات و رباط‌هایتان سفت و ضعیف گردند. برای مثال، عضلات و رباط‌های جلوی بدن، ممکن است کوتاه شوند و عضلات و رباط‌های پشت بدن بلند گردند.

برای درست ایستادن فکر کنید که یک تاج بر روی سر شما قرار دارد. سر و گردن خود را صاف کنید. شانه‌ها به سمت پایین باشند. شکم تو باشد.

با پاهای کمی باز بایستید.

گوش‌هایتان باید بالای شانه قرار گیرند.

ران‌ها باید در یک خط با زانوها و پاها قرار داشته باشند.

انواع آرتریت و ورزش آن‌ها

انواع آرتریت شامل استئوآرتریت، آرتریت روماتوئید، استئوپروز (پوکی استخوان)، فیبرومیالژیا و ... است که هر کدام ورزش مناسب  و مخصوص به خود را دارند.1- استئوآرتریت

این بیماری باعث ساییدگی و پارگی غضروف مفاصل می‌شود و درد مفصل ایجاد می‌کند.

برنامه مرتب ورزشی برای این افراد بسیار خوب است. با این کار عضلات اطراف مفاصل تقویت شده و از میزان وزن این افراد کم می‌شود. ولی از ورزش شدید جدا پرهیز کنید، زیرا ممکن است مفاصل را دردناک‌تر کند.

2- آرتریت روماتوئید

یک بیماری خود ایمنی می‌باشد و بدن با بافت‌های موجود در مفاصل می‌جنگد.

یک برنامه ورزشی شامل فعالیت و استراحت می‌باشد. هنگامی که خسته نیستید، ورزش کنید.

حداقل یک بار در روز ورزش کنید. اگر بعد از بیدار شدن ورزش کنید، سفتی و سختی مفاصل در صبح را کم می‌کنید.

برای این بیماران، ورزش‌های هوازی از قبیل: شنا و دوچرخه سواری بسیار مفید است.

همیشه درست بایستید و درست بنشینید.

3- استئوپروز (پوکی استخوان)

در این بیماری، بافت استخوان تحلیل رفته است. درد استخوان و شکنندگی استخوان از علائم این بیماری می‌باشد.

برنامه مرتب ورزشی داشته باشید. ورزش کردن باعث تقویت استخوان‌ها می‌گردد.

وزنه برداری، ورزش‌های قدرتی و ورزش‌های هوازی برای جلوگیری از استئوپروز مفید می‌باشند.

4- فیبرومیالژیا (Fibromyalgia)

درد و سختی عضلات، تاندون ها و مفاصل به نام فیبرومیالژیا خوانده می‌شود.

ورزش برای شما بسیار مفید است. تناسب اندام، بهبود خواب و کاهش درد از فواید ورزش برای افراد مبتلا به فیبرومیالژیا می‌باشد.

ورزش‌های هوازی و قدرتی برای این افراد خوب است.

برنامه مرتب ورزشی داشته باشید.

همیشه طرز ایستادن و نشستن خود را درست کنید.

5- Ankylosing spondylitis

یک نوع آرتریت نخاعی می‌باشد. بیمار، مفاصل مهره‌ها و خاصره خاجی را نمی‌تواند حرکت دهد.

ورزش برای این بیماران حیاتی می‌باشد.

کشش گردن، نخاع، شانه‌ها و ران‌ها از مهم‌ترین ورزش‌ها می‌باشد.

ورزش‌های قدرتی برای کمر و ران‌ها از ورزش‌های خوب برای درست ایستادن و نشستن می‌باشند.

شنا نیز یک ورزش عالی برای این افراد می‌باشد. اگر محدودیت حرکت در گردن دارید، از ماسک مخصوص تنفس در زیر آب استفاده کنید.

از حرکات ورزشی تند و سریع اجتناب کنید.

6- لوپوس

لوپوس نیز یک بیماری خود ایمنی می‌باشد. در این بیماری سیستم ایمنی بدن خوب کار نمی‌کند. این بیماری بر پوست، مفاصل، کلیه‌ها و دیگر اعضای بدن اثر می‌گذارد.

بهترین زمان برای ورزش کردن، وقتی است که خسته نیستید.

ورزش این افراد شامل نوع متعادل: کشش، قدرتی و هوازی می‌باشد.

پیاده روی، شنا و دوچرخه سواری برای این بیماران خوب است.

قبل از رفتن به تختخواب، ورزش‌های کششی را انجام دهید.

از ورزش‌های با شدت زیاد جدا خودداری کنید.

ورزش در بیماران آرتریتی که مفاصل را جراحی می‌کنند

ورزش را ادامه دهید تا عضلاتی که مفاصل را حفاظت می‌کنند، تقویت شوند.

اسکی و دوچرخه سواری انجام ندهید، زیرا ممکن است مفاصل جدید تحت کشش زیاد قرار گیرند.

چند حرکت را با هم انجام ندهید.

ورزش‌های شدید و قدرتی را انجام ندهید.

بهترین ورزش‌ها بعد از جراحی مفصل، پیاده روی و شنا می‌باشند. بهتر است، از زیاده‌روی در این ورزش‌ها نیز جدا خودداری کنید، زیرا امکان دارد فشار زیادی را به مفاصل ترمیم شده، وارد کنند

اگر جراحی زانو یا ران انجام داده‌اید، از دویدن خودداری کنید.

اگر مفصل ران را جراحی کردید، بیش از حد خم و راست نشوید. نباید ورزش‌هایی را انجام دهید که زانو بالاتر از ران قرار گیرد و پاهای خود را ضربدری نکنید.

اگر شما خواهان اندامی متناسب هستید، می‌توانید به کلاس ورزشی بروید و از وسایل ورزشی استفاده کنید، مانند: تردمیل و دوچرخه ثابت.

نکات ضروری هنگام ورزش کردن

هنگامی ورزش کنید که درد و سفتی مفاصل را نداشته باشید و خسته نباشید.

لباس راحت و گشاد و کفش راحت بپوشید.

یک دوش آب گرم قبل از ورزش باعث تمدد اعصاب می‌شود.

هیچ گاه مفاصل را بیش از حد خسته نکنید.

ورزشی که موجب درد شدید می‌شود را فوراً قطع کنید.

اگر شما 2 ساعت بعد از ورزش احساس درد دارید، دفعه بعد آن ورزش را کمتر انجام دهید.

زمانی که مفصل گرم و ملتهب است، ورزش نکنید.

بهتر است ورزش‌های خوابیده را بر روی زمین انجام دهید.

ورزش را برای خود یک عادت مانند غذا خوردن و خوابیدن قرار دهید.

زانو درد و درمان آن

زانودرد دارید؟

درد زانو از جمله دردهایی است که بیمار را وادار می سازد به پزشک مراجعه کند. با نوع زندگی و فعالیت های اجتماعی در جامعه امروزی شمار این گونه بیماری ها رو به فزونی گذاشته است. زانودرد علل گوناگونی دارد و درمان های متفاوتی را می طلبد.

علل زانودرد چیست؟

زانو درد بسته به سن افراد علل مختلفی دارد. به طور کلی زانودردها به دو دسته تقسیم می شوند:

یکی آنهایی که علل ثانویه دارند، مثلا فردی که دچار شکستگی زانو شده است.

در یکسری افراد هم زانودرد علت اولیه دارد، مانند افرادی که التهاب مفصل (آرتریت) زانو شده اند و غضروف مفصل زانوی آنها تخریب شده است.

چه افرادی دچار درد زانو می شوند؟

اصولا بر اساس سن بیمار که در چه سنی از زانو در شکایت می کند، افراد به دو دسته تقسیم می شوند:

1- یکی افراد جوانی که معمولا از لحاظ ورزشی و تحرک بدنی فعال هستند و از درد جلوی زانو شکایت می کنند و درد آنها بیشتر موقع نشست و برخاست ایجاد می شود، به خصوص هنگامی که به کوه می روند و از کوه پاین می آیند، و یا از پله بالا و وپاین می روند، و یا هنگام نماز خواندن در نشست و برخاست از درد زانو شکایت می کنند.

2- دسته دوم هم افرادی هستند که در سنین کهنسالی هستند و بیشتر تخریب غضروف مفصل زانو در این افراد است که موجب درد می شود که منجر به آرتروز می گردد.

خودتان را با فعالیت زیاد خسته نکنید، بلکه در اولین فرصت به استراحت بپردازید. گوش به زنگ باشید، زیرا بیشتر صدمات بدنی زمانی اتفاق می افتد که انسان خسته است

چطور درد زانو را تسکین دهیم؟

وقتی درد زانو به صورت مزمن در می آید زانو ورم می کند. برخی از بیماری ها باعث ورم و التهاب زانوها می شوند. صدمات زانو در ابتدا باعث ورم زانو می شود که خود سبب صدمات بیشتر خواهد شد و این روند همچنان ادامه پیدا می کند تا به صورت مزمن درمی آید.

با محافظت های پزشکی می توان این چرخه معیوب را شکست و صدمات آتی بافت های زانو را به حداقل رساند.

محافظت از زانو در مقابل بروز برخی از دردها بسیار مشکل است، ولی می توان با رعایت چند اصل مهم احتمال صدمه به زانوها را به حداقل کاهش داد:

- برای کاهش بیماری های زانو مثل (استئوآرتریت)، اگر چاق هستید، باید لاغر شوید. با لاغر شدن چه در کارهای روزمره و چه در قدم زدن، فشار روی زانوهایتان کاهش می یابد. کاهش وزن صدمات احتمالی به رباط ها و تاندون ها را کاهش می دهد.

- اگر به درد مزمن زانو مبتلا هستید، به شنا و یا ورزش های آبی بپردازید. وقتی بدن در آب غوطه ور می شود، از وزن بدن کاسته می شود. در نتیجه وزن بدن به زانوها فشار وارد نمی کند.

- اگر به استخر دسترسی ندارید و یا علاقه ای به ورزش های آبی ندارید، به ورزش هایی بپردازید که باعث کشش بدن و ماهیچه ها شوند. ورزش هایی چون بسکتبال، تنیس و دویدن را کم انجام دهید. اگر با این گونه ورزش ها درد زانوی شما تشدید شد، حتماً آن را محدود کنید. به بدنتان توجه کنید، اگر احساس کردید برخی از حرکات ورزشی به شما صدمه وارد می کند، نوع ورزشتان را تغییر دهید.

- خودتان را با فعالیت زیاد خسته نکنید، بلکه در اولین فرصت به استراحت بپردازید. گوش به زنگ باشید، زیرا بیشتر صدمات بدنی زمانی اتفاق می افتد که انسان خسته است.

- از زانوهایتان محافظت به عمل آورید. پوشیدن زانوبند هنگام ورزش شما را از برخی صدمات مصون نگه می دارد.

هنگامی که رانندگی می کنید، از زانوهایتان در مقابل صدمات ناشی از داشبورد محافظت کنید

مراقبت خانگی از زانو درد

درد زانویی که شما را از راه رفتن باز می‌دارد، باید بوسیله پزشک مورد بررسی قرار گیرد.

این توصیه‌ها  به تسکین درد جزئی زانو کمک می کنند:

- استراحت دادن : استراحت در منزل از مهم ترین اصول درمان است.

- زانو‌ی‌تان را بالا نگه دارید. می‌توانید زانو‌های‌تان را با گذاشتن بالش در زیر آنها بالا نگه دارید، یا بالشی را بین دو زانوی‌تان قرار دهید. قراردادن زانو در سطحی بلندتر از بدن باعث می شود نیروی جاذبه زمین، مایعات جمع شده در بافت صدمه دیده را کاهش داده، در نتیجه ورم نیز کمتر شده و خستگی را از ما دور می سازد.

- بستن زانوها : بستن زانوها به دو دلیل مفید است: هم ورم را کاهش می دهد و هم مکانیسم زانو را به نظم در می آورد. از بریس (تصویر مقابل) یا بانداژ زانو استفاده کنید.

- استفاده از داروها : اگر شما به زخم معده، بیماری کلیه و بیماری های خونی مبتلا نیستید، داروهای ضد التهابی در این مورد به شما کمک های فراوانی می کند. از داروهای مسکن معمول مانند استامینوفن یا ایبوپروفن برای کمک به تسکین درد و ورم استفاده کنید.

- روی زانوی‌ دردناک‌تان فشار نیاورید و از انداختن وزن روی آن پرهیز کنید.

- با کیسه یخ زانو را به طور مکرر کمپرس سرد کنید. در روز اول هر ساعت برای 15 دقیقه روی زانو کیسه یخ بگذارید. پس از روز اول، دست کم چهار با در روز روی زانو یخ بگذارید.

زانو درد و درمان آن

افزایش مایع مفصل زانو

همه ما در زانوهای خود مایعی داریم. با این مایع، مفاصل زانو راحت‌تر حرکت می‌کنند. اگر مقدار این مایع زیاد شود، صدمه، عفونت و شکستگی استخوان و استئوآرتریت را به دنبال خواهد داشت.

مفصل زانو حاوی مایع لغزانی به نام مایع مفصلی می‌باشد. این مایع، غضروف و استخوان‌ها را روغن کاری می‌کند و مانند بالشت عمل می‌کند. این مایع حاوی مواد مغذی نیز می‌باشد و برای حفظ سلامت مفاصل بسیار مهم است. محتویات مایع مفصلی شامل: موسین (ماده بزاقی)، آلبومین، چربی، اپیتلیوم (بافت پوششی) و لوکوسیت (گلبول سفید) می‌باشد.

اگر مایع مفصلی زیاد شود، محتوی مقدار کمی کریستال، باکتری و خون می‌گردد. این محتویات موجب درد مزمن و یا حاد می‌شوند.

چه عواملی باعث افزایش مایع مفصلی می‌شوند؟

1- آرتریت: علائم افزایش این مایع در اثر  شامل ورم و درد است.

اگر در هنگام لمس کردن، زانو متورم، قرمز و گرم باشد، ممکن است زانویتان صدمه دیده و یا عفونت دارید.

2- آسیب زانو ممکن است اتفاقی و یا در اثر استفاده بیش از حد رخ دهد. صدمات اتفاقی شامل: شکستگی استخوان‌ها، پاره شدن رباط‌ها و یا پاره شدن غضروف‌ها می‌باشد.

صدمات ناشی از استفاده بیش از حد در صورت دویدن، کوه‌پیمایی و یا ورزش‌های ایروبیک حادث می‌شود.

3- عفونت: زیادی مایع در زانو می‌تواند منجر به عفونت گردد. عفونت باعث تجمع چرک در مفصل زانو می‌گردد. پزشک مقداری از مایع را برمی دارد و آزمایش می‌کند تا ببیند که چه چیز باعث آن شده است.

4- استئوآرتریت: نوعی بیماری تخریب مفصل می‌باشد. در این حالت، غضروف که زانو را نگه می‌دارد، از بین می‌رود. به این ترتیب، استخوان‌ها به هم برخورد می‌کنند و موجب درد و ورم می‌شوند.

5- افزایش وزن، نقرس، کیست، بیماری شبه نقرس (pseudogout)، تورم کیسه‌های مفصلی (bursitis) و تومور نیز باعث افزایش مایع مفصلی می‌گردند.

راه کارهایی برای کاهش درد زانو

درد زانو در اثر کاهش غضروف به وجود می‌آید. غضروف مانند بالشت بین استخوان‌ها قرار دارد و حرکات آن‌ها را نرم و روان می‌سازد. گلوکزآمین سولفات، یکی از محتویات غضروف می‌باشد.

1- گلوکزآمین کندرویتین: این مکمل برای بهبود خشکی و ناراحتی مفاصل بسیار مفید است. این مکمل مفاصل را بازسازی می‌کند.

2- آب گیلاس بنوشید. آب گیلاس دارای مواد ضد التهاب می‌باشد. آب گیلاس، درد را کاهش می‌دهد و از تغییر شکل عضلات جلوگیری می‌کند.

3- ورزش زانو را انجام دهید. خم شوید و دستان‌تان را بر روی زانوهایتان قرار دهید. سپس، برای گرم شدن زانوها، آن‌ها را در جهت عقربه‌های ساعت و خلاف جهت عقربه‌های ساعت بچرخانید. این ورزش از درد زانو جلوگیری می‌کند.

4- به نزد پزشک متخصص بروید. پزشک می‌تواند با یک سوزن، مایع را از مفصل خارج کند و درد را کاهش دهد. این روش، فقط در مواردی به کار می‌رود که مایع در حفرات مفصل زانو وجود داشته باشد.

5- زانوبند ببندید. زانوبند از کشکک زانو محافظت می‌کند. زانوبند باعث می‌شود که درد کمتری را در حین ورزش کردن داشته باشید.

6- افزایش وزن نیز یکی از علل درد زانو می‌باشد. تحقیقات نشان داده است که به ازای هر نیم کیلوگرم وزن اضافی، فشار وارده بر مفصل زانو به میزان 5 برابر آن (5/2 کیلو) زیاد خواهد شد. در نتیجه سعی کنید وزن خود را در حد طبیعی و نرمال حفظ کنید تا دچار درد زانو نگردید.

7- ورزش کنید. بهتر است همراه با برنامه کاهش وزن، ورزش نیز انجام دهید، زیرا کاهش وزن باعث کاهش درد زانو می‌شود و ورزش باعث تقویت عضلات بالا و پایین مفصل زانو می‌گردد.

8- ویتامین D و کپسول روغن ماهی، جلوگیری از درد مفاصل و استخوان‌ها می‌کند.

9- میوه هایی همچون انار و زغال اخته و گیلاس محتوی مقدار زیادی ویتامین و آنتی اکسیدان می‌باشند. آنتی اکسیدانها باعث کاهش درد مفصل زانو و کاهش تورم و التهاب زانو می‌گردند.

10- اگر دردتان با ایبوپروفن خوب نشد، ممکن است پزشک، تزریق کورتیزون را لازم بداند.

تخم شنبلیله آغشته به روغن تخم خردل، درمان موثری برای درد زانو می‌باشد. آن را بر روی زانوی خود بمالید و کمی صبر کنید تا خشک شود

درمان‌های خانگی برای درد زانو

* یخ درمانی یکی از بهترین درمان‌ها برای التهاب می‌باشد. بین یخ و پوست، یک حوله و یا پارچه قرار دهید تا از سرد شدن شدید پوست جلوگیری کند. حدود 20 دقیقه یخ (به همراه پارچه) را روی زانو قرار دهید و سپس آن را بردارید. 5 دقیقه صبر کنید و بعد دوباره تکرار کنید. این کار را به مدت یک ساعت انجام دهید.

* استراحت کردن: موقعی که نشسته‌اید، زانو را بالا نگه دارید تا گردش خون بهتر انجام گیرد.

هنگامی که دراز کشیده‌اید، زانوی خود را بالا نگاه دارید. برای این کار می‌توانید از یک بالشت استفاده کنید. در این صورت، مایع اضافی از مفصل زانو دور می‌شود.

* پانسمان: بستن محکم زانو جلوگیری از تجمع زیادی مایع مفصلی مفید است. پانسمان را محکم کنید، اما نه به آن اندازه که جلوی گردش خون را بگیرد.

* دارچین و عسل: پودر دارچین و عسل را با هم مخلوط کنید و بر روی زانوی خود بمالید. هنگامی که زانو گرم شد، آن را از روی زانو بردارید.

* روغن خردل و روغن زیتون: یک قاشق روغن خردل با یک قاشق روغن زیتون مخلوط کنید. این مرهم را روزی چند بار به زانوی خود بمالید و ماساژ دهید.

* سرکه: قبل از خواب، مقداری سرکه بر روی زانوی خود بمالید.

* تخم شنبلیله آغشته به روغن تخم خردل، درمان موثری برای درد زانو می‌باشد. آن را بر روی زانوی خود بمالید و کمی صبر کنید تا خشک شود. این مرهم، زانو را گرم می‌کند و جریان خون را به آن افزایش می‌دهد و مفصل را نرم و غضروف را سالم می‌کند.

* ویتامین های D، E و B3 برای کاهش درد مفیدند. روغن ماهی، بادام زمینی و روغن تخم کتان بسیار مفید است.

* یک قاشق مرباخوری پودر علف هرزه اسقف را با یک لیوان آب ولرم، هر روز صبح مصرف کنید.

* زیاد آب بنوشید. مفاصل، عضلات و بافت غضروفی در هنگام کم آبی، درد می‌گیرند.

* شیر گرم، آرد گندم، روغن کرچک و پودر زردچوبه را با هم مخلوط کنید. مخلوط حاصل را بر روی زانو بمالید.

ورزش‌ هایی برای درد زانو

دکتر مهرشاد پورسعید اصفهانی طی مصاحبه ای، به مبتلایان آرتروز زانو توصیه هایی نموده اند که در متن زیر می خوانیم.

آقای دکتر، اگر بیماران مبتلا به آرتروز زانو بخواهند ورزش کنند یا برای دردشان ورزش درمانی انجام دهند، چه کار باید بکنند؟

مانند هر ورزش دیگر یا هر نسخه ‌ای که برای درمان یا کاهش درد بیماران تجویز می‌ شود، باید هر فردی به طور مجزا مورد ارزیابی و بررسی قرار گیرد و بر اساس توانایی و آمادگی جسمانی مانند استقامت قلب و تنفس، قدرت عضلات، ترکیب بدن و انعطاف‌ پذیری اش برای او نسخه ورزشی نوشته شود. از همه مهم ‌تر این است که باید معاینه کامل انجام شود و از هر نظر مشکل بیمار مشخص شود.

برای مثال اگر خانمی ‌55 ساله، با قد 165 سانتی ‌متر و وزن 75 کیلوگرم که تا به حال ورزش آنچنانی نمی ‌کرده و از نظر قلب و عروق و تنفس و بیماری های دیگر مشکلی ندارد و به آرتروز زانو مبتلا می باشد، مایل باشد که در کنار درمان‌های معمول، به ورزش درمانی نیز بپردازد، به ایشان چه نسخه ‌ای پیشنهاد می‌ کنید؟

ببینید، این خانم با توجه به قد و وزن و نمایه توده بدن(BMI) ، باید وزنی حداکثر در حدود 68 کیلوگرم داشته باشد. بنابراین حدود هفت کیلوگرم اضافه وزن دارد. همه می‌دانیم که اضافه وزن از علل ابتلا به آرتروز و بیماری ‌های مفاصل است. لذا ابتدا باید به ‌این خانم توصیه کنیم که با توجه به رژیم غذایی و نوع ورزش، وزن خود را کم کنند. برای وزن کم کردن باید به ورزش‌هایی مانند پیاده‌روی یا طناب‌زدن یا دویدن آهسته بپردازد و با شدتی این کار را انجام دهد که ضربان قلب او به 60 درصد ضربان قلبش برسد. اما چون ایشان به آرتروز مبتلا هستند، بهتر است از ورزش‌هایی مانند شنا برای کاهش وزن استفاده کنند که اگرچه میزان کاهش وزن ‌شان ممکن است کمتر از پیاده‌روی باشد، اما برای مفاصل ‌شان بهتر است. اما با رعایت مواردی و در صورتی که شدت آرتروزشان در حد متوسط و خفیف باشد، می ‌توانند از پیاده‌روی نیز بهره ببرند، چون همه مردم ممکن است از امکانات استخر نتوانند استفاده کنند.

آقای دکتر، گفتید 60 درصد حداکثر ضربان قلب. چه ‌طور آن را حساب کنیم؟

سوال خیلی خوبی کردید. اول این که حداکثر ضربان قلب را می‌ توان از این فرمول به دست آورد: سن منهای 220، هر عددی که به دست آمد به معنی حداکثر ضربان قلب هر فرد است. سپس این عدد را در 6/0 ضرب می ‌کنیم که می ‌شود 60 درصد حداکثر ضربان قلب.

برای این خانم، ضربان قلب با ورزشی مانند پیاده‌روی باید به عدد 99 یا 100 برسد.

ایشان می ‌توانند سرعت پیاده‌روی خود را تنظیم کنند تا ضربان قلبش به ‌این عدد برسد و سپس این سرعت را به یاد داشته باشند تا در زمان بعدی نیز با همین سرعت به ورزش پیاده‌روی بپردازند.

درباره ورزش تقویت عضلات گفتید. برای بیمار مبتلا به آرتروز زانو چه توصیه ورزشی دارید؟

نکته مهم و جالبی در این موضوع نهفته است و آن هم این است که ما با چند ورزش می ‌توانیم عضلات خود را تقویت کنیم. یکی از این ورزش‌ها، ورزش‌های ایزومتریک است که بیش از همه برای مبتلایان به آرتروز مناسب است. برای مثال، این خانم می ‌توانند برای کاهش درد و فشار روی مفصل، روی زمین بنشینند و پای خود را دراز کنند و به حالتی قرار گیرند که به مفصل ‌شان فشاری وارد نیاید. سپس به حالت در جا عضله جلوی ران خود را منقبض کنند و تا 10 شماره به همین حالت نگه دارند.

می‌ توانند برای مثال، صبح سه بار، ظهر سه بار و شب هم سه بار این کار را انجام دهند. البته در روزهای ابتدایی بهتر است زیاد به اندام‌هایشان فشار وارد نیاورند و به تدریج و به صورت هفته‌ای یک بار، شدت یا مدت تمرین را به مقدار 10 تا 20 درصد افزایش دهند.

ورزش‌های ایزومتریک یعنی انقباض عضلات بدون تغییر طول آن و حرکت مفاصل؟

بله، دقیقا همین طور است. در حقیقت این نوع ورزش‌ها ضمن تقویت عضلات موجب می ‌شوند به مفاصل فشاری وارد نیاید. تقویت عضلات هم موجب می ‌شود وزن اندام‌های فوقانی به روی مفصل نیفتد بلکه عضلات بار آن ها را به دوش بکشند.

آیا فقط همین نوع ورزش است یا برای عضلات دیگر هم پیشنهاد می‌ کنید؟

در حقیقت، این نوع ورزش برای عضله چهار سر ران یا جلوی ران است. برای پشت ران هم می ‌توان عضله پشت ران را منقبض کرد و به طور مشابه با تعداد و مدت گفته شده عمل کرد.

البته به صورت دیگر هم می ‌توان ورزش ایزومتریک را انجام داد، به ‌این صورت که دو سر پارچه بلندی را به هم گره زده و یک پایه صندلی را از آن عبور داده و روی زمین می ‌گذاریم و سپس در حالی که دست خود را به صندلی گرفته ‌ایم و آن را ثابت نگه داشته ‌ایم، یک پای خود را از درون این پارچه عبور می ‌دهیم و در جهات گوناگون به آن فشار وارد می‌ کنیم.

برای کسانی که می ‌توانند از استخر استفاده کنند، چه توصیه ‌ای دارید؟ 

در هنگام شنا نیز می ‌توانیم در قسمت کم عمق استخر قرار گرفته و به مدت 15 دقیقه در مسیر عرض استخر راه برویم. این کار موجب می ‌شود بدون وارد آمدن فشار بر مفصل زانوی مبتلا به آرتروز، عضلات اطراف زانو تقویت شود تا وزن اندام‌های فوقانی به زانو وارد نیاید.

البته باید آزمون قلبی و تنفسی از بیمار گرفته شود تا بر اساس تحمل او، شدت و مدت راه رفتن در استخر یا شنا کردن مشخص شود، چون ممکن است فردی بتواند بدون احساس درد مفاصل در استخر شنا کند، اما استقامت قلبی و تنفسی به او اجازه شنا کردن را در این حد ندهد.

زانودرد امانتان را بریده؟

آقای دکتر، موافق‌اید از تعریف آرتروز شروع کنیم؟

آرتروز یا همان استئوآرتریت که شاید آن را با نام "دی ‌جی ‌دی" هم بشناسید، در واقع ضایعات تخریبی و تحلیلی غضروف مفصل هستند که در نهایت به درگیری مفاصل منجر می‌شود. این ضایعات با توجه به افزایش سن و در طول زمان بیشتر مفاصل بدن را درگیر می‌کند. اما اگر غضروف مفصل از بین برود و به درگیری استخوان آن قسمت منجر شود، بیماری آرتروز اتفاق می‌افتد.

آیا همه افراد در دوران سالمندی به آرتروز مبتلا می‌شوند؟

به‌طور معمول، دهه‌های چهارم و پنجم زندگی را می‌توان سن شروع این بیماری دانست. این بیماری در خانم‌ها بیشتر از آقایان دیده می‌شود و عوامل ژنتیکی، چاقی و برخی بیماری‌های زمینه‌ای مفصلی می‌توانند افراد را برای ابتلا به آرتروز مستعد کند. گاهی اوقات ممکن است تغییر شکل مفصل به دلیل مشکلاتی مثل شکستگی رخ داده باشد و آرتروز را در سنین پایین ‌تر هم ببینیم. در واقع میزان کار کشیدن از مفصل هم مهم است. فشارهای غیر معمول ناشی از کار نیز حتی اگر به تدریج و در طول زمان حاصل شده باشد در وقوع آرتروز دخیل هستند.

پس حالا که با یک بیماری چند علتی مواجه‌ایم، چه طور باید از آن پیشگیری کنیم؟

شما اگر در خانواده‌تان زمینه ژنتیکی ابتلا به آرتروز را داشته باشید، نمی‌توانید از این خصوصیت فرار کنید، اما می‌توانید با کنترل عوامل قابل پیشگیری، بروز آن را کند کرده و به تاخیر بیندازید؛ برای مثال با کنترل وزن، فراگیری روش‌های اصولی صحیح نشستن ، صحیح ایستادن و به کارگیری صحیح مفاصل در انجام کارهای عادی روزمره و انجام ورزش‌های طبی خاص به سلامت مفاصل خود کمک کنید.

هر چه از عوامل خطرساز پیشگیری کنید، بهتر است. به خصوص خانم‌ها و باز هم بالاخص آن هایی که بالای 45 سال دارند و به افزایش وزن خود اهمیتی نمی‌دهند. ورزش را شروع کنید، اما پیش از آن حتما با پزشک متخصص مشورت کنید که از لحاظ قلبی-عروقی و دیگر شرایط فیزیکی بدنتان بررسی شوید، چرا که مفاصل شما می‌توانند بر اثر فعالیت‌های فیزیکی یا ورزش‌های نامناسب آسیب ببینند و به قولی از چاله به چاه بیفتید. پس لطفا دقت کنید و اگر علامت‌های آرتروز در شما وجود دارد، سریع‌تر به پزشک مراجعه کنید.

چه علامت‌هایی؟

شایع‌ترین علامت، درد است. دردی که با حرکت و در حین یا پس از کار کردن با آن مفصل، تشدید می‌شود. اوایل ممکن است درد شما خفیف باشد و برای مثال، مفصل زانو در مقاطعی از شبانه‌روز درد بگیرد و با استراحت بهبود یابد، ولی به مرور زمان و با پیشرفت بیماری آرتروز، حتی در حال استراحت هم درد خواهید داشت. شکایت دیگری که مبتلایان به آرتروز دارند، خشکی یا سفتی مفاصل است، به‌خصوص در هنگام صبح، البته تذکر می‌دهم که این علامت مختص بیماری آرتروز نیست. دیگر شکایت بیماران، شنیدن صداهایی از مفاصل خود در هنگام حرکت است. برخی از بیماران اظهار می‌کنند که صدای ضعیفی شبیه به پا گذاشتن روی برف‌ها، می‌شنوند و حتی در موارد پیشرفته صدای تق‌تق زانوها در هنگام راه رفتن شنیده می‌شود. ورم مفصل نیز علامت دیگری است که شاید با چشم دیده نشود و پزشک با معاینه متوجه آن شود. هرچه دیرتر به پزشک مراجعه کنید، شدت بیماری بیشتر خواهد شد.

بیشتر چه مفاصلی به آرتروز دچار می‌شوند؟

مفاصلی که وزن بدن روی آنهاست، مانند زانو و مفصل ران، مستعدترند و این مشکل در مفاصلی مانند شانه یا مچ دست و پا کمتر شایع است، مگر این که دچار سانحه‌ای شده باشید یا از آن مفصل زیاد کار بکشید. در اقوام گوناگون که عادات خاصی دارند نیز نسبت شیوع آرتروز در یک مفصل خاص بیشتر است. برای مثال، در ما ایرانی‌ها که عادت به بد نشستن داریم و به زانوهایمان خیلی فشار وارد می‌کنیم، درگیری زانو بیشتر است و در غرب مفصل ران بیشتر به آرتروز مبتلا می‌شود.

البته گاهی مفاصل کوچک بین انگشتان دست نیز در سنین بالاتر درگیر می‌شوند.

برویم سراغ درمان؟

معالجه قطعی شناخته شده‌ای برای آرتروز وجود ندارد و درمان‌های رایج باعث کاهش درد، حفظ حرکت مفصل‌ها و جلوگیری از عوارض ناخواسته بیماری می شوند. به همین دلیل درمان‌های دارویی تسکین‌دهنده، تزریق دارو به داخل مفصل برای کم کردن التهاب موجود و کاهش درد، جراحی و سایر اقدامات درمانی برحسب شدت و نوع آرتروز صورت می‌گیرد. بهتر است با اقدامات خاص چگونگی فعالیت و استفاده صحیح از مفصل‌هایمان را بیاموزیم و از بدتر شدن اوضاع جلوگیری کنیم.

شما هر روز باید تمام مفاصل خود را در حداکثر محدوده حرکاتش تمرین بدهید که این تمرین برحسب سن و شرایط شما متفاوت خواهد بود. تجویز ورزش‌های طبی جهت افزایش انعطاف‌پذیری و قدرت عضلات و همچنین استفاده از ورزش‌های آبی و پیاده‌روی در آب بسیار کمک‌کننده است.

کم کردن وزن نکته مهمی است، چون حتی انجام عمل جراحی روی مفصل در صورت اضافه بودن وزن، مشکل‌تر و پرخطرتر است. داشتن رژیم غذایی صحیح بر اساس مصرف سبزی‌ها، میوه‌ها و غلات در کنترل وزن به شما کمک می‌کند، ولی هیچ رژیم غذایی خاصی برای درمان آرتروز به‌طور انحصاری نداریم.

استفاده از کفش‌های مناسب نیز برای انجام ورزش ضروری است.

استفاده از توالت فرنگی ترجیحا بهتر است.

باید حتما درباره چهار زانو نشستن، از پله‌ها بالا رفتن و حتی شیوه صحیح نشستن و ایستادن، از پزشک‌تان نکاتی را بیاموزید و در کار و ورزش دچار افراط و تفریط نشوید.