وقتی پتاسیم بدن کم و زیاد می‌شود

عدم‌ تعادل‌ پتاسیم بدن،‌ به پایین‌تر یا بالاتر بودن‌ سطح‌ پتاسیم‌ در خون‌، مایعات‌ بدن‌ و داخل‌ سلول‌ها نسبت‌ به‌ مقدار طبیعی‌ گفته می شود. پتاسیم‌ به‌ همراه‌ سدیم‌ و کلسیم‌ در حفظ‌ ضربان طبیعی‌ قلب‌، تنظیم‌ تعادل‌ آب‌ بدن‌، انقباض‌ عضلات‌ و پیام‌های‌ عصبی‌ نقش‌ دارد.

پتاسیم الکترولیت اصلی داخل سلولی است. در حقیقت 98 درصد پتاسیم بدن در درون سلول ها بوده و 2 درصد باقی مانده در مایعات خارج سلولی قرار دارد و همین 2 درصد در عملکرد های عصبی بدن نقش مهمی ایفا می نماید.

پتاسیم می تواند بر فعالیت های عضلات اسکلتی و عضلات قلبی تاثیر گذارد. به طور مثال، هر گونه تغییر در غلظت آن، تحریک پذیری و ریتم عضله قلب را تغییر می دهد.

پتاسیم، همواره بنا به نیاز های بدن و تحت تاثیر پمپ سدیم - پتاسیم به طرف داخل یا خارج سلول حرکت می نماید.

بیماری های مختلف، آسیب دیدگی ها، داروها ( داروهای مدر، ملین ها، آنتی بیوتیک ها) و برخی روش های درمانی خاص نظیر شیمی درمانی و تغذیه از راه تزریق (TPN) عواملی هستند که عموما سبب عدم تعادل پتاسیم می گردند.

برای حفظ تعادل پتاسیم، کلیه ها باید سالم باشند، چرا که 80 درصد پتاسیم، به طور روزانه توسط کلیه ها از بدن دفع می شود، 20 درصد باقیمانده از طریق از طریق روده و غدد عرق خارج می گردد.

کلیه، اولین اندام تنظیم کننده تعادل پتاسیم در بدن به شمار می آید که این کار را با تغییر مقادیر پتاسیم دفع شده از طریق ادرار انجام می دهد

وقتی میزان پتاسیم خون افزایش می یابد، کلیه ها پتاسیم بیشتری از طریق ادرار دفع می کنند. هورمون آلدوسترون نیز می تواند دفع پتاسیم را از طریق کلیه ها افزایش دهد.

کلیه ها نمی توانند آن طور که سدیم را ذخیره می کنند، پتاسیم را حفظ و ذخیره نمایند، به همین دلیل در موارد کمبود پتاسیم، باز هم شاهد دفع آن در ادرار خواهیم بود.

علائم بالا و پایین رفتن پتاسیم خون

وقتی میزان پتاسیم‌ بالاتر از حد طبیعی‌ می شود:

- ضعف‌ و فلج‌

- ضربان‌ قلب‌ نامنظم‌ و تند یا ضربان‌ قلب‌ کند (گاهی‌)

- تهوع‌ و اسهال‌

وقتی میزان پتاسیم‌ پایین تر از حد طبیعی‌ می شود:

- ضعف‌ و فلج‌

- فشار خون‌ پایین‌

- ضربان‌ قلب‌ نامنظم‌ و سریع‌. این‌ حالت‌ هنگام کاهش‌ پتاسیم‌ شدیدتر از افزایش‌ پتاسیم‌ بروز می‌کند.

علل‌ بالا و پایین رفتن پتاسیم خون

وقتی میزان پتاسیم‌ بالاتر از حد طبیعی‌ می شود:

- بیماری‌ مزمن‌ کلیه‌ همراه‌ با نارسایی‌ کلیه‌. دفع‌ پتاسیم‌ از کلیه‌های‌ نارسا آهسته‌تر از حالت‌ طبیعی‌ بوده‌ و این‌ موجب‌ تجمع‌ پتاسیم‌ در بدن‌ می‌گردد.

- مصرف‌ مکمل های‌ خوراکی‌ پتاسیم‌

- داروهایی‌ نظیر مهارکننده‌های‌ ACE، تری‌متوپریم‌، داروهای‌ ضدالتهاب‌ غیراستروییدی‌

- سوختگی‌ها یا آسیب‌های‌ له‌ کننده‌ بدن‌ ( مثل‌ زیر آوار ماندن). در این‌ آسیب‌ها ممکن‌ است‌ پتاسیم‌ از بافت‌های‌ آسیب‌ دیده‌ به‌ داخل‌ مایعات‌ بدن‌ آزاد گردد.

- بیماری‌ آدیسون‌

بیماری‌های‌ مزمن‌ کلیه‌ همراه‌ با نارسایی‌ کلیه،‌ باعث کاهش یا افزایش پتاسیم خون می شوند

وقتی میزان پتاسیم‌ پایین تر از حد طبیعی‌ می شود:

- مصرف‌ داروهای‌ ادرارآور برای‌ پرفشاری‌ خون‌ یا نارسایی‌ قلبی‌

- از دست‌ رفتن‌ طولانی‌ مدت‌ مایعات‌ بدن‌ از طریق‌ استفراغ‌ یا اسهال‌

- بیماری‌های‌ مزمن‌ کلیه‌ همراه‌ با نارسایی‌ کلیه‌. بیماری‌های‌ مزمن‌ کلیه‌ در بعضی‌ مراحل‌ ممکن‌ است‌ با از دست‌ رفتن‌ پتاسیم‌ بدن‌ همراه‌ باشند.

عوامل‌ خطر عدم تعادل پتاسیم

- دیابت‌

- بیماری‌ غدد فوق‌ کلیه‌

- مصرف‌ داروهایی‌ نظیر داروهای‌ ادرارآور، مکمل‌های‌ پتاسیم‌ و دیگوکسین‌

عوارض عدم تعادل پتاسیم

ایست‌ قلبی‌ و مرگ‌

پیشگیری‌ از عدم تعادل پتاسیم

در صورت‌ مصرف‌ داروها یا وجود بیماری های موثر بر سطح‌ پتاسیم‌ بدن، آموزش‌ دادن‌ به‌ بیمار تا حد امکان‌ درباره‌ وضعیت‌ بیماری‌، داروها و چگونگی‌ پیشگیری‌ از عدم‌ تعادل‌ پتاسیم‌ کمک کننده‌ است‌.

در صورتی‌ که‌ بیمار از داروهای‌ ادرارآور استفاده‌ می‌کند، اندازه‌گیری‌ منظم‌ سطح‌ پتاسیم‌ خون‌ توصیه‌ می‌شود.

در مورد استفراغ‌ یا اسهال‌ طولانی مدت، مراقبت‌های‌ پزشکی‌ لازم‌ توصیه‌ می‌شود.

راه های تشخیص‌ عدم تعادل پتاسیم

 - آزمایش‌ خون‌ و ادرار برای اندازه گیری میزان پتاسیم‌ و سایر الکترولیت‌ها

- نوار قلب‌

درمان عدم تعادل پتاسیم

- درمان‌ این‌ اختلالات‌ معمولاً در منزل‌ با رژیم‌ غذایی‌ یا مکمل‌های‌ پتاسیم‌ امکان‌پذیر است‌، ولی‌ در موارد کمبود یا ازدیاد شدید پتاسیم‌، بستری شدن‌ در بیمارستان‌، جهت‌ درمان‌ وریدی‌ ممکن‌ است‌ لازم‌ باشد.

- در صورتی‌ که‌ بیمار داروهای‌ ادرارآور یا دیژیتال‌ مصرف‌ می‌کند، دوستان‌ و خانواده‌ وی‌ باید طریقه‌ احیای‌ قلبی‌-ریوی را برای‌ مواقع‌ ضروری‌ بیاموزند. خود بیمار نیز باید طریقه‌ اندازه‌گیری‌ ضربان‌ قلب‌ از طریق‌ لمس‌ نبض‌ مچ‌ دست‌ یا گردن‌ را بیاموزد.

رژیم‌ غذایی‌ در عدم تعادل پتاسیم

کاهش‌ پتاسیم‌ جزئی بدن‌ با افزایش‌ مصرف‌ موادغذایی‌ غنی‌ از پتاسیم‌ نظیر آب‌ پرتقال‌، موز، خربزه‌، آب‌ هویج‌ و گوجه‌فرنگی‌ قابل‌ درمان‌ است‌.

بد بوی پر خاصیت!

سیر سرشار از فولیک اسید، ویتامین C، کلسیم،آهن و منیزیم است، همچنین حاوی مقدار زیادی ماده‌ی ضد میکروب است. خوردن این سبزی باعث باز شدن رگ‌ها می‌شود.سیر گیاهی است علفی که ساقه‌ی آن تا ارتفاع 40 سانتی متر می‌رسد. قسمت زیر زمینی آن متورم و مرکب از 5 تا 12 قطعه در غشاهای باریک و ظریف به رنگ‌ خاکستری مایل به سفید است.سر شار از فولیک اسید، کلسیم و آهن است خوردن سیر، مجاری تنفسی و خون را پاک می‌کند و شدت تنگی نفس را کاهش و موجب درمان آن می‌شود.

سیر را خام میل کنید؛

خواص سیر در اثر حرارت غیر فعال می‌شود لذا سیر پخته شده قدرت طبی کمتری دارد. سیر تاکنون در سطح وسیعی در آزمایش‌های بالینی بر روی انسان و حیوانات مورد بررسی قرار گرفته است.این گیاه خاصیت کاهش خطر ابتلا به سرطان معده و روده را دارد. متوسط کاهش کلسترول سرمی 6.10 درصد بوده که طی یک دوره‌ زمانی به مدت 2 هفته تا 3 ماه، با خوردن یک سیر در روز حاصل می‌شود.سیر حاوی مقدار زیادی ماده‌ی ضد میکروبی است. این سبزی، کلسترول خون را کاهش می‌دهد.

سیر را ناشتا میل کنید؛

سیر در مقایسه با داروها، اثر قابل توجهی در کاهش کلسترول و تری گلیسرید دارد. بهتر است سیر را به صورت ناشتا میل کنید تا بدنتان را سم‌زدایی کند.همچنین این سبزی، بوی بد دهان را تغییر می‌دهد.

افرادی که بیماری ترومبوز دارند دقت کنند؛

بیمارانی که سابقه‌ ابتلا به بیماری ترومبوز یا تشکیل لخته خون در عروق یا قلب را دارند باید توجه کنند که سیر، تاثیر اندک اما مهم در تجمع پلاکت‌ها را دارد.وی گفت: در حوزه‌ اثرات قلبی-عروقی، مشخص شده است که سیر در متعادل کردن چربی خون، انعقاد و جریان خون و تحریک سیستم ایمنی بدن نقش اساسی دارد. مصرف روزانه نصف استکان از عصاره‌ سیر و لیموترش، تاثیر زیادی در گرفتگی رگ‌ها دارد.

کرم‌های موجود در روده را از بین می‌برد؛

خوردن سیر در ناشتا، بدن را سم‌زدایی می‌کند و به این ترتیب تمام انگل‌ها و کرم‌های موجود در روده را از بین می‌برد.سیر در متعادل کردن  چربی خون و تحریک سیستم ایمنی بدن نقش‌ اساسی دارد.

شکمی تخت با 12 ماده غذایی

شکمی تخت با 12 ماده غذاییاگر شما هم خواهان یک شکم تخت و صاف هستید این مواد غذایی را فراموش نکنید.

شکمی تخت با جو دو سر

جو دو سر سرشار از فیبر است و ساعت ها در معده شما باقی می ماند. شما می توانید آن را با توت، شیرین سپس مصرف کنید.
 
شکمی تخت با بادام و آجیل

این مواد شما را سیر نگه می دارند و باعث کوچک کردن شکم تان می شوند. تحقیقات نشان می دهد افرادی که آجیل می خورند مدت زمان بیشتری از آنهایی که برنج می خورند، سیر می مانند. برای سیر ماندن در طول روز، 24 عدد بادام بخورید. از مصرف آجیل های شور نیز خودداری کنید زیرا سدیم زیاد، فشار خون را بالا می برد.
 
شکمی تخت با پودر پروتئین

این ماده تنها مخصوص ورزشکاران نیست! پودر پروتئین حاوی اسید آمینو است که چربی ها را می سوزاند و در ساخت ماهیچه موثر است. دو قاشق چای خوری از این ماده را به اسموتی خود اضافه کنید و از فواید مواد مغذی و سالم آن لذت ببرید. برای درست کردن اسموتی، میوه، ماست و شیر کم چرب را با پودر پروتئین مخلوط کنید.
 
شکمی تخت با روغن زیتون

هر کسی به مقدار کمی چربی برای کنترل گرسنگی احتیاج دارد. از اسید چرب تک‌سیرنشده مانند روغن زیتون یا کانولا مصرف کنید. این مواد کلسترول شما را کنترل و شما را سیر نگه خواهد داشت. روغن های هیدروژنه را نیز از رژیم غذایی خود حذف کنید زیرا با چربی های ترانس ناسالم ساخته شده اند.
 
شکمی تخت با توت

توت سرشار از فیبر است. یک فنجان از این ماده تنها 6 گرم کالری دارد.
 
شکمی تخت با تخم مرغ

تخم مرغ شامل ویتامین ب12 است، ویتامینی که چربی های بدن را از بین می برد. تحقیقات نشان داده افرادی که روزانه برای صبحانه تخم مرغ مصرف می کنند، بیشتر از آنهایی که نان های شیرین می خورند، وزن کم می کنند. اگر کلسترول بالایی دارید، قبل از مصرف با پزشک مشورت کنید.
 
شکمی تخت با حبوبات

حبوبات کالری کم اما فیبر زیادی دارند که در کاهش وزن موثر است. هفته ای یک بار به جای گوشت، حبوبات مصرف کنید. در این صورت شما مقدار زیادی چربی از رژیم تان حذف و فیبر را جایگزین آن خواهید کرد.
 
شکمی تخت با ماهی و گوشت بدون چربی

بدن شما هنگام هضم پروتئین کالری بیشتری نسبت به کربوهیدرات و چربی می سوزاند. اگر می خواهید چربی اشباع شده کمتری دریافت کنید، ماهی بخورید. سالمون و ماهی تن انتخاب های خوبی هستند. این مواد حاوی امگا 3، از استرس که خود عامل چربی شکم است، جلوگیری می کنند.
 
شکمی تخت با غلات

اگر می خواهید گرسنه نشوید، غلات مصرف کنید. فیبر موجود در این مواد شما را سیر نگه می دارد.
 
شکمی تخت با 12 ماده غذاییشکمی تخت با سبزیجات سبز رنگ

سبزیجاتی مانند اسفناج و بروکلی سرشار از فیبر زیاد و کالری کم هستند. قبل از وعده های غذایی خود، سالادی با سبزیجات سبز رنگ درست و مصرف کنید.
 
شکمی تخت با کره بادام زمینی

چه کسی فکرش را می کرد که این ماده خوشمزه، چربی شکم را از بین ببرد؟ کره بادام زمینی سرشار از نیاسین (ویتامین ب3) است، ویتامینی که هضم غذا را سرعت می بخشد و چربی شکم را نیز از بین می برد. فقط باید مراقب مقدار مصرفی آن باشید. از آنجا که این ماده چربی زیادی دارد، مصرف تنها 2 قاشق غذاخوری از آن در روز توصیه می شود. تا جایی که می توانید کره بادام زمینی خانگی مصرف کنید زیرا در کره های بادام زمینی که در بازار به فروش می رسند، شکر اضافه شده است.
 
شکمی تخت با لبنیات

کلسیم چربی ها را از بین می برد. فقط یادتان باشد که لبنیات کم چرب یا بدون چرب مصرف کنید.
 
شکمی تخت با آواکادو

علاوه بر چربی های سالمی که در این ماده وجود دارد، آواکادو منبع فیبر (11 تا 17 گرم در یک عدد آواکادو) و یکی از بهترین مواد غذایی برای جلوگیری از گرسنگی است.

باید و نبایدهای سرخ کردن غذا

مصرف غذاهای سرخ شده باعث افزایش چربی بد خون می‌شود و اگر روغن بیشتر از 150 درجه حرارت ببیند، میزان اسید‌ چرب ترانس در آن نیز بالا می‌رود.در چند سال اخیر نتایج بررسی‌ها نشان داده‌ است که اسیدهای چرب اشباع و غیراشباع موجود در انواع روغن‌ها، ایزومر ترانس دارند و ایزومر ترانس اسیدهای چرب (به ویژه اسید چرب اشباع شده) می‌توانند چربی بد خون (LDL) را بالا برند.در فرایند هیدروژناسیون روغن‌های‌ مایع و تبدیل آن به روغن‌ جامد، در‌ اثر فشار و گرمای بالا برای هیدروژناسیون، مقدار زیادی ایزومر ترانس اسید چرب ساخته می‌شود که این ایزومر ترانس موجود در روغن جامد، باعث افزایش LDL می‌شود.در طی سرخ‌ کردن غذاها، روغن اگر بیشتر از 150 درجه حرارت دریافت کند، میزان اسید چرب ترانس در آن بالا می‌رود، حال هرچه حرارت وارده به روغن بیشتر باشد یا زمان حرارت دادن طولانی‌تر شود، میزان اسید چرب ترانس بیشتر و مصرف این غذا باعث می‌شود تا چربی بد خون نیز بیشتر افزایش یابد.
در صورت جمع‌آوری روغن حرارت دیده و استفاده از آن برای بار دوم و سوم، میزان اسید چرب ترانس آن بسیار بیشتر و باعث بالارفتن‌ LDL به صورت شدیدتری می‌شود.ایجاد اسید چرب ترانس در تمام روغن‌ها وجود دارد. در نتیجه تا حد امکان روغن را حرارت ندهید و اگر هم لازم بود که غذایی سرخ شود، در مدت کوتاه و با حرارت کمتری (شعله کوچک اجاق) این کار را انجام بدهید تا مقدار کمتری اسید چرب ترانس ساخته شود و روغن باقیمانده نیز دور‌ریخته شود.

هفت خوراکی ضد اشتها

مدارکی وجود دارد که نشان می دهد فعال کننده های پروتیینی به نام سیرتوین (sirtuin) فواید سلامتی زیادی مانند ساخت ماهیچه و سرکوب اشتها دارند.از دیگر فواید فعال کردن این پروتیین می تواند به تقویت حافظه،کمک به کنترل بهتر سطح قند خون و پاکسازی آسیب ناشی از مولکول های رادیکال اشاره کرد.شواهد تجربی قابل توجهی در زمینه اثرات مفید مصرف مواد غذایی و نوشیدنی های غنی از فعال کننده های سیرتوین در کاهش خطرات ابتلا به بیماری مزمن وجود دارد.

اگرچه فعال کننده سیرتوین در تمام گیاهان یافت می شود اما برخی از میوه ها و سبزیجات دارای مقادیر زیادی از این پروتیین هستند که به عنوان غذاهای مملو از سیرتوین (sirtfoods)شناخته می شوند.این خوراکی ها عبارتند از چای سبز، پودر کاکائو، زردچوبه، کلم پیچ، پیاز، زیتون و جعفری.اما بسیاری از میوه ها و سبزیجات مانند گوجه فرنگی، آوکادو، موز، کاهو، کیوی، هویچ و خیار دارای مقادیر کمی از فعال کننده های سیرتوین هستند؛ با این حال این بدان معنی نیست که این میوه ها و سبزیجات ارزش مصرف ندارند زیرا آنها فواید دیگری بسیاری دارند.

اهمیت مصرف یک رژیم غذایی مملو از خوراکی های سیرتوین دار این است آنها از سایر رژیم ها و مکمل های غذایی با صرفه ترهستند.فعال کننده های سیرتوین برای علم تغذیه بسیار جدید هستند زیرا ویتامین ها بیش از 100 سال پیش، آنتی اکسیدان ها 50 سال پیش کشف شدند اما فعال کننده های سیرتوین فقط 10 سال پیش شناخته شدند.اولین فعال کننده سیرتوین که مشخص شد، رسوراترول (resveratrol) بود که در پوست انگور قرمز ،انار و هفت بند ژاپنی وجود دارد.از دیگر فعال کننده های سیرتوین، کاتچین است که در چای سبز یافت می شود و گفته می شود که با سلول های سرطانی مبارزه می کند و دیگری اپیکاتچینز (epicatechins) است که در پودر کاکائو وجود دارد و عامل فوایدی است که ادعا می شود شکلات تلخ دارد.

باکتری‌های غذایی کشنده‌اند!

بیماری‌هــای ناشی از غـذا در اثر میکروارگانیسم‌ها، یک مشکل سلامت عمومی بزرگ و در حال رشد است.

افزایش مصرف غذاهای بیرون و رستورانی موجب همه‌گیری‌های جدید بیماری‌های ناشی از غذا می‌شود.

خیلی از افراد، سالم بودن مواد غذایی را به اندازه کافی جدی نمی‌گیرند.

راه‌های ساده و اصولی‌ای وجود دارد که می‌توان توسط آنها احتمال تماس با این عفونت‌ها را کاهش داد یا از وقوع این بیماری‌ها کاملا جلوگیری کرد.

در هر مرحله از تهیه غذا، چهار اصل کلی مبارزه با باکتری را باید به‌ طور کامل اجرا کنید:

1- نظافت: با شست‌وشوی دست‌ها و سطوح کار

2- جداسازی: به ‌منظور جلوگیری از پخش، گسترش و انتقال آلودگی‌ها

3- پخت: پختن غذا تا رسیدن به دمای مناسب

4- سرد کردن: سرد نگه ‌داشتن صحیح مواد غذایی

در ضمن هنگام خرید مواد منجمد دقت کنید که فاسد نباشند؛ مثلا گوشت، مرغ یا ماهی بسته‌بندی شده‌ای را که نشتی یا پارگی بسته بندی دارند، نخرید.

گوشت خام، مرغ و ماهی را در کیسه‌های پلاستیکی قرار دهید تا شیرابه گوشت، آلودگی را وارد غذای پخته یا مواد خام خوردنی مانند سبزی یا میوه نکند.

از خرید هر ماده خام مشکوک و غیرمطمئن جدا خودداری کنید.

اصول نگهداری

هیچ نوع گوشت خامی (گوشت قرمز یا سفید) را خارج از یخچال یا فریزر نگهداری نکنید.

مواد غذایی فاسد شدنی را ظرف مدت دو ساعت مصرف کنید و برای نگهداری طولانی‌تر، حتما در یخچال بگذارید.

غذاهای خام فسادپذیر مانند گوشت قرمز، ‌مرغ و ماهی را به روش مطمئن و سالم و با حفظ کیفیت منجمد کنید، طوری که اگر یخ گوشت منجمد آب شود، کمترین خونابه را داشته باشد و از ورود خونابه‌های این فراورده‌ها به سایر مواد غذایی اجتناب کنید.

به‌ منظور حفظ کیفیت انواع گوشت منجمد، تا زمان مصرف، آنها را در بسته‌بندی اولیه نگهداری کرده و برای رفع انجماد از روش اصولی استفاده کنید.

مواد غذایی دریایی مانند ماهی و میگو را در سردترین دمای ممکن نگهداری کنید.

انواع روش‌های پخت

1- پخت با کمک آب : در این روش، گرما با استفاده از آب یا بخار آب به ماده غذایی منتقل می شود که شامل روش‌های آب پز کردن (جوشاندن)، نیم‌جوش کردن در آب و بخارپز کردن است.

2- پخت به وسیله گرمای خشک: در این روش ماده غذایی بدون استفاده از آب طبخ می‌شود و انواع آن شامل: کباب یا برشته کردن، روی آتش سرخ کردن، گوشت کباب کن شبکه‌ای و سرخ کردن است.

3- اشعه دادن: این روش به ‌وسیله اشعه مادون قرمز یا میکروویو انجام می‌شود. این روش سریع‌ترین روش پخت است و به ‌عنوان روش پخت جدید، در حال تحول و تکامل بیشتر است.

بهترین دمای یخچال

1 تا 5 درجه سانتیگراد (40 درجه فارنهایت) بهترین دما برای نگهداری مواد غذایی در یخچال است. این دما باعث کاهش رشد باکتری‌ها می‌شود. این دما باکتری‌ها را نمی‌کشد، اما از تکثیر آنها جلوگیری می‌کند و به‌ دلیل آنکه تعداد باکتری‌ها کمتر می شود، احتمال بیمار شدن هم کاهش می‌یابد.

توجه داشته باشید که سالانه میلیون‌ها نفر در اثر باکتری‌های خطرناک مواد غذایی بیمار می‌شوند. خیلی از مردم بیماری خود را مربوط به باکتری های غذایی نمی‌دانند، اما شما می‌توانید طی مدت 20 ‌دقیقه تا 6 هفته پس از خوردن غذا، به انواع باکتری‌های خطرناک آلوده شده و بیمار شوید.

بیشترین خطر بروز بیماری‌ها با منشأ غذایی در کودکان، زنان باردار و افراد مسن وجود دارد. همچنین افرادی که سیستم ایمنی بدنشان در اثر بیماری هایی مانند ایدز، دیابت، بیماری‌های کلیوی و پیوند اعضا ضعیف شده است، بیشتر در معرض خطر هستند.

تنها راه اطمینان در مورد از بین رفتن باکتری‌های با منشأ غذایی، فقط کنترل دمای پخت مواد غذایی به‌ خصوص مواد گوشتی مانند گوشت قرمز، مرغ و ماهی است. اکتفا کردن به رنگ مواد در اثر پخت می‌تواند گول‌زننده باشد.

تغذیه در مبتلایان به ایدز

آنچه در رابطه با بیمارى ایدز بسیار حائز اهمیت می باشد ، جلوگیرى از ابتلا به این بیمارى است. ولى اگر فردى به این بیمارى مبتلا شد، به دلیل دوره طولانى بیمارى مهمترین چیز کنار آمدن با این بیمارى، مراقبت از انتقال این بیمارى و سالم زیستى در کنار این بیمارى است. افراد مبتلا به این بیمارى باید بدانند که اگر مراقبت هاى بهداشتى، پزشکى و تغذیه اى را در رابطه با این بیمارى رعایت کنند، مى توانند در کنار سایر اعضاى خانواده خود به زندگى ادامه دهند و ارائه آموزش هاى جزئى به آنها و اعضاى خانواده شان کافى است تا آنها را به یک زندگى سالم رهنمون شود.

از آنجایى که سلامت بافت ها و قدرت مقابله با عوامل بیمارى زا، در بیماران مبتلا به ایدز کاهش مى یابد و ارتقاى سیستم ایمنى بدن بسیار حائز اهمیت است ، تغذیه به عنوان یک اصل مهم در ارتقاى سطح سلامت این افراد شایان ذکر بوده و باید غذاى مغذى و آب سالم براى آنها فراهم شود، به خصوص وقتى که مسافرت مى کنند یا بیرون غذا مى خورند.

• اختلالات تغذیه اى در این بیمارى

یکى از عوارض شایع در این بیمارى سوءتغذیه پروتئین –انرژى یاPEM 1  است. عمده ترین علت کاهش وزن در افراد مبتلا به ایدز کاهش دریافت انرژى است نه افزایش مصرف آن. این افراد دچار اختلال در حس چشایى هستند و زمانی که توده عضلانی بدن تا ۵۵ درصد حالت طبیعی تحلیل می یابد، این افراد دچار مرگ خواهند شد. از دیگر اختلالات مى توان به تهوع، استفراغ، اسهال، اختلالات تنفسى و بی اشتهایی عصبى  اشاره کرد . عمده ترین دلایل کاهش وزن شدید در این بیماران عبارتند از: کاهش انرژى دریافتى، کاهش فعالیت، کاهش اشتها و نقایص متابولیکى.

• انرژى و پروتئین مورد نیاز

در افراد مبتلا به ایدز انرژى توصیه شده براى نگهدارى وزن برابر است با انرژى پایه مورد نیاز ( BEE) ضرب در ۳/۱ و براى افزایش وزن ضرب در ۵/۱.

نیاز به پروتئین در این بیماران براى حفظ وزن برابر 1/4- 1 گرم به ازاى هر کیلوگرم وزن بدن و براى بازسازى برابر است با 1/5 - 2گرم به ازاى هر کیلوگرم وزن بدن مى باشد. آرژنین در ایمنى سلولى بسیار مفید است و بد نیست بدانیم که مصرف و عملکرد اسید فولیک درPEM آسیب مى بیند.

 گوشت ها

در مبحث پروتئین اولین چیزى که به ذهن مى رسد، گوشت ها هستند، بنابراین گوشت بوقلمون و انواع ماهى ها بسیار توصیه مى شود. ماهى غذاى بسیار سالم و سودمندى است که باید حداقل دو بار در هفته مصرف شود.

 تخم مرغ

تخم مرغ یکى از منابع عالى پروتئین بوده که مصرف آن برای بیمارانی که دوره نقاهت را مى گذرانند و ضعف بدنی دارند، بسیار سودمند است. باید توانایى کبد را در استفاده از تخم مرغ در نظر بگیریم تا میزان کلسترول آن در فرد ایجاد ناراحتى نکند، بنابراین به بیماران دچار ناراحتی کبدی توصیه مى شود که بیشتر از ۳ عدد تخم مرغ در هفته میل نکنند. البته این محدودیت براى مصرف زرده یاد شده است و خوردن سفیده اى کاملاً پخته شده ( زیرا سفیده خام داراى ماده اى به نام آویدین است که ایجاد تداخل هاى تغذیه اى با ویتامین بیوتین مى کند) به هر میزان در هفته مانعى ندارد.

 شیر

به عنوان یک منبع پروتئینى مناسب و غنی براى جلوگیرى از سوء تغذیه بسیار مفید است ، بنابراین سعی کنید روزانه یک لیوان شیر به همراه یک قاشق غذاخورى عسل یا دو عدد خرما میل کنید.

 عدس

عدس یکى دیگر از منابع عالى پروتئینى است و علاوه بر پروتئین، حاوى ویتامینB، آهن و کلسیم است. عدس پخته به همراه روغن زیتون غذایى کامل و پر انرژى است.

• چربى ها

بدن انسان نیاز به یک سری اسیدهاى چرب به نام اسیدهاى چرب ضرورى یاEFA2دارد که قادر به ساخت آنها نمی باشد و باید از طریق رژیم غذایی تامین شوند. این اسیدهاى چرب در روغن هاى مایع مثل روغن زیتون، گردو، روغن سویا و انواع ماهى به خصوص ماهى هاى آب هاى سرد مثل قزل آلا ، ساردین، سالمون و تون) وجود دارند و درصورتی که به مقدار کم مصرف شوند، فرد دچار اختلال در اسیدهای چرب ضرورى مى شود که این اختلال در افراد مبتلا به ایدز مشاهده مى شود.

در افراد مبتلا به ایدز استفاده از چربی هایى به نامMCT 3بسیار مفید مى باشد. این چربى ها در روغن نارگیل وجود دارند و در داروخانه ها فروخته مى شوند. این چربى ها نیاز به هضم ندارند و میزان مصرف آنها باید کنترل شده باشد. در ضمن این نوع چربى، اسیدهای چرب ضرورى ندارد و باید همراه باLCT 4 مصرف شود. استفاده از روغن ماهى یا اسید هاى چرب امگا ۳ عملکرد ایمنى را بهبود می بخشد ، چون امگا ۳ در مقایسه با امگا ۶ التهاب را بیشتر کاهش می دهد.

• مایعات

در افراد مبتلا به ایدز نیاز به مایعات مثل افراد عادى است ( 12- 8 لیوان در روز ) ، مگر اینکه دچار اسهال، استفراغ یا تب باشند .

به ازاى هر یک درجه تب، نیاز به انرژى ۱۳ درصد و نیاز به پروتئین ۱۰ درصد افزایش پیدا مى کند.

پی نوشت :

1-Protein Energy Malnutrition

2-Essential Fatty Acids

3-Medium Chain Triglycerides : اسیدهای چرب با زنجیره متوسط با 6 تا 10 اتم کربن

4-Long Chain Triglycerides : اسید های چرب بلند زنجیره

اثرات مادام‌العمر مسمومیت‌های غذایی

عوارض ناشی از مصرف غذای مسموم به چند روز تب، دل‌به‌هم‌خوردگی و دل درد خلاصه نمی‌شود و می‌تواند اثرات مادام‌العمر نگران‌کننده‌ای از حمله قلبی گرفته تا فشار خون و از دست دادن کلیه‌ها را شامل شود.

بسیاری از مردم، عوارض ناشی از مصرف غذای آلوده را چند روز تب، دل‌به‌هم‌خوردگی و دل درد می‌دانند، اما پژوهش‌ها نشان می‌دهد مصرف غذای آلوده می‌تواند اثرات مادام‌العمر نگران‌کننده‌ای از افزایش شانس ابتلا به آرتروز گرفته تا افزایش فشار خون و از دست دادن کلیه‌ها داشته باشد.

به گزارش ساینتیفیک امریکن، یکی از قربانیان این مسمومیت‌های غذایی دینای 14 ساله است که از اولین سال‌های راه رفتن تا کنون به دلیل احساس درد شدید در زانوها و قوزک پایش سراغ ورزش نرفته و حتی از درد نیمه‌شب‌ها بیدار می‌شود.

دو متخصص اطفال و یک متخصصص بیماری‌های استخوانی، این دردها را دردهای دوران رشد تشخیص داده‌اند، چون تصور اینکه یک مسمومیت غذایی بتواند به آرتریت واکنشی منجر شود، هنوز برای بسیاری از پزشکان هم دشوار است.

دینا زمانی که 11 سال داشت، در تحقیقی با موضوع "بیماری‌های ناشی از غذا را متوقف کنیم" مربوط به سازمان STOP شرکت کرد که برای شناخت اثرات ناشی از عفونت‌ها و مسمومیت‌های غذایی طراحی شده بود.

در این پرسش‌نامه، سئوالاتی در مورد دردهای مزمن که افراد گرفتار آن شده بودند نیز وجود داشت. دینا زمانی که تنها 3 سال داشت، مانند بیش از 50 نفر دیگر به دلیل مصرف طالبی آلوده به باکتری سالمونلا، دو هفته در بیمارستان بستری شده بود و پس از این مسمومیت به آرتریت واکنشی مبتلا شده بود.

خانواده او که مانند بسیاری از افراد نمی‌توانستند ارتباطی میان آرتریت و مسمومیت غذایی پیدا کنند، به سراغ یک متخصص بیماری‌های روماتیسمی رفتند. آزمون‌ها نشان می‌دادند دینا به آرتریت واکنشی مبتلا شده و هیچ توضیحی غیر از مسمومیت غذایی برای ابتلای او به این بیماری وجود ندارد. پرونده‌ پزشکی دینا نشان می‌داد او در دهمین روز بستری شدن در بیمارستان می‌لنگیده و از درد مفاصل شکایت کرده است.

هنوز کسی نمی‌تواند ارتباط دقیق میان مسمومیت‌ها یا عفونت‌های غذایی را با بیماری‌های مزمنی مثل مشکلات کلیوی، فشار خون بالا و حمله قلبی تشریح کند، اما جمع‌آوری اطلاعات در مورد قربانیان این بیماری‌ها و آغاز کمک‌های پزشکی مرتبط می‌تواند از شدت آسیب‌های بعدی در این افراد بکاهد

مشکل رایج؟

تصور این‌که مسمومیت‌های غذایی می‌توانند یک عمر فرد را درگیر کنند، هولناک است، اما تا سال‌های اخیر هیچ پژوهشی برای شناخت اثرات این بیماری‌ها وجود نداشت و به تازگی چند تیم از محققان بررسی ارتباط میان این بیماری‌ها و مشکلات آتی را آغاز کرده‌اند.

کرک اسمیت از مرکز بهداشت مینه‌سوتا که این پژوهش‌ها را آغاز کرده می‌گوید: "مردم پیامدهای ناشی از مسمومیت‌ها و عفونت‌های غذایی را چند روزی اسهال و استفراغ می‌دانند، اما باید خودشان را برای بیماری‌های مزمنی آماده کنند که می‌توانند تمام زندگی آن ها را تحت‌الشعاع قرار بدهند".

این اثرات مادام‌العمر تنها در افرادی که به علت شدت مسمومیت بستری شده‌اند، دیده نمی‌شود، بلکه دوره کوتاه‌مدت تب و دل‌به‌هم‌خوردگی که بر اثر آلودگی فرد به باکتری سالمونلا یا شیگلا رخ داده نیز می‌تواند باعث ورم مفاصل، مشکلاتی در مجاری ادراری و حتی آسیب به چشم‌ها شود.

پژوهش‌ها نشان می‌دهند عفونت ناشی از اشرشیا کلی می‌تواند باعث از کار افتادن کلیه و ظهور دیابت در فرد شود و ابتلا به عفونت‌های کامپیلوباکتری می‌تواند بیماری کولیت زخمی را که روده‌ها و به خصوص روده بزرگ را دچار التهاب مزمن می‌کند، درگیر کند. 

جالب است بدانید این میکروارگانیسم‌ها بسیار متداول هستند و در گوشت، ماکیان، تخم‌مرغ‌، غذاهای دریایی، میوه، سبزیجات و حتی غذاهای فراوری شده وجود دارند.

هنوز کسی نمی‌تواند ارتباط دقیق میان مسمومیت‌ها یا عفونت‌های غذایی را با بیماری‌های مزمنی مثل مشکلات کلیوی، فشار خون بالا و حمله قلبی تشریح کند، اما جمع‌آوری اطلاعات در مورد قربانیان این بیماری‌ها و آغاز کمک‌های پزشکی مرتبط می‌تواند از شدت آسیب‌های بعدی در این افراد بکاهد.

در حال حاضر سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) به سازمان STOP اجازه داده است میزان فراوانی مشکلات ناشی از این بیماری‌ها را بررسی کند. نتایج این بررسی که با حمایت مالی FDA همراه خواهد بود، می‌تواند به سازمان‌های بهداشتی در شناسایی قربانیان این بیماری‌ها و آغاز درمان‌های پیشگیرانه کمک کند.

مسمومیت غذایی با باکتری ها

اکثر مسمومیت های غذایی یا به علت عدم رعایت بهداشت در هنگام درست کردن غذا ایجاد می‌شوند، یا به علت عدم پخت کافی آن صورت می‌گیرد. آشپزهایی که بعد از رفتن به توالت، دست خود را نمی‌شویند، سبب انتقال میکروب های روده‌ای و حتی هپاتیت نوع A به سایر افراد می‌شوند. اکثر مسمومیت های غذایی بعد از دو یا سه روز بهبود می‌یابند.

سه نوع باکتری می‌توانند سبب مسمومیت غذایی شوند: استافیلوکوک، سالمونلا و ایکولای.

مسمومیت غذایی با استافیلوکوک: بعد از 2 تا 6 ساعت که از خوردن غذای حاوی میکروب استافیلوکوک گذشت، نشانه‌های مسمومیت آشکار می‌شود که عبارتند از: تهوع، استفراغ و اسهال، شکم درد، سردرد و در مواردی شوک.

مسمومیت غذایی با سالمونلا: نشانه‌های مسمومیت غذایی با سالمونلا بعد از یک تا دو روز خود را نشان می‌دهند و عبارتند از: تهوع، استفراغ، اسهال، شکم درد، سردرد ، تب و در مواردی شوک.

مسمومیت غذایی با ایکولای: "اشرشیا کلای" یا "ایکولای" یک باکتری است که می‌تواند دستگاه‌های مختلف بدن را درگیر ‌کند. شایع‌ترین عفونت‌ها در دستگاه ادراری و دستگاه گوارش ایجاد می‌شوند، مثلا یک گونه از آن مسبب ایجاد "اسهال مسافران" است و بیماری زمانی ایجاد می‌شود که غذا یا آب آلوده به ذرات میکروسکوپی (که در اغلب موارد از مدفوع حیواناتی مثل گاو منتقل می‌شود) مورد استفاده قرار گیرد.

اغلب عفونت‌ها در طی 24 تا 48 ساعت اول ورود میکروب‌ها به بدن، علائم خود را آشکار می‌کنند، در واقع مسمومیت با ایکولای معمولا پس از 3 تا 4 روز آشکار می‌شود و در بعضی افراد تا 8 روز بعد هم امکان بروز دارد.

مهمترین علامت مسمومیت، تهوع و سپس استفراغ است و به دنبال آن دل پیچه است و اسهال (گاهی خونی)، تب و دردهای شکمی بروز می‌کند.