یک بار امتحان کردن مساویست با یک عمر بدبختی

سیگار به عنوان یک معضل اجتماعی در میان جوانان و متأسفانه نوجوانان فراگیر شده و در حال رواج است و عوامل فردی و اجتماعی در این مسئله، دخیل است؛معمولاآمار مصرف سیگار در مردان بیشتر از زنان است، اما با توجه به موج فمنیستی که از غرب در حال رواج و گسترش به کشورهای شرقی است، شرکت های تولیدکننده سیگار از این موضوع سوءاستفاده کردند و با تولید سیگارهایی برای زنان با این شعار که تفاوتی نباید بین زن و مرد باشد، این سیگارها را روانه بازار کردند،بسیاری از زنان جوان سیگاری مصرف دخانیات را روشی برای آرامش و حتی لاغر شدن می‌دانند و متاسفانه کسی به آنها اطلاعات درست و آموزش لازم را نمی‌دهد.

اکثر معتادان، سیگار مصرف می کنند و نیز اعتیاد را از سیگار شروع کرده اند. بر اساس معیارهای تشخیصی سازمان بهداشت جهانی، سیگار در ردیف مواد اعتیادآور محسوبشده و در ورودی اعتیاد، و چراغ سبزی برای سایر اعتیادها میباشد. مصرف سیگار، نخستین قدم به سوی اعتیاد و زمینه ساز اعتیاد به مواد مخدر بوده و مادر اعتیاد به مواد مخدر محسوب می شود. مصرف دخانیات مثل سیگار، پیپ، چپق و قلیان نه فقط اعتیاد روانی، بلکه اعتیاد جسمانی نیز ایجاد می کند.از آنجا که هر رفتاری تحت تأثیر عوامل مختلفی می باشد اعتیاد به سیگار نیز می توانداز آنجا که هر رفتاری تحت تأثیر عوامل مختلفی می باشد اعتیاد به سیگار نیز می تواند عوامل مختلفی داشته باشد . بعضی از این عوامل عبارتند از: عوامل اجتماعی ، عوامل خانوادگی ، فشار دوستان و همسالان ، عوامل فردی و غیره .... .

آمار ها چه می گویند:
 گرایش به مصرف سیگار در بین افراد جامعه و بخصوص جوانان گسترش روز افزونی داشته است این قضیه آنگاه ابعاد فاجعه بار خود را نشان میدهد که بدانیم 84 درصدسیگاریها در کشورهاى در حال توسعه زندگی می کنند و جالب تر آن است که بدانیم حتی در کشورهاى توسعه یافته نیز طبقات پایین جامعه بیشترین مصرف سیگار را دارند و بیشترین بار اقتصادى و بهداشتی سیگار را بر دوش می کشند.متاسفانه سن مصرف سیگار در کشور به 12 سال رسیده است و 65 درصد از جوانان در راه مدرسه با سیگار آشنا می‌شوند و ممکن است در آینده آسیب جدی ببینند چرا که 97 درصد از معتادان ابتدا با سیگار اعتیاد خود را شروع کردند.شایع‌ترین محصول دخانی در بین نوجوانان ایرانی قلیان است که قبلاً به ازای هر 9 مرد یک زن محصول دخانی مصرف می‌کرد اما اکنون به ازای هر 6 مرد یک زن مصرف‌کننده است..از هر 4 نوجوانی که دخانیات را تجربه می‌کند 3 نفر سیگاری می‌شود و از هر 3 نفر یک نفر نسبت به همسن و سال خود 16 سال زودتر می‌میرد.این ها آمار تکان دهنده‌ای است که به دلیل استعمال دخانیات در جامعه بویژه قشر جوان و زنان ما وجود دارد و روزانه از صدها تریبون تکرار می شود.

 دلایل رشد مصرف دخانیات
الگوی نامناسب در خانواده و مدرسه بیشترین علت گرایش دانش‌آموزان، نوجوانان و جوانان به‌ استعمال دخانیات به‌خصوص سیگار است.دسترسی آسان، آموزش ناکافی و نبود ساختار روشن برای کنترل در مصرف دخانیات به خصوص سیگار از دیگر علت‌های گرایش است.وقتی والدین و معلم که الگو برای نوجوان و جوان هستند سیگار مصرف می‌کنند مصرف سیگار توسط دانش‌آموزان چندان غیرطبیعی نیست.چیزی که نگران کننده تر است مصرف رو به رشد قلیان در بین جوانان و نوجوانان و از آن نگران کننده تر افزایش شتایان مصرف قلیان در بین دختران و خانواده ها میباشد.یکی از مهم‌ترین دلایل رشد مصرف دخانیات ، عرضه آسان آن در سراسر کشور است و در حال حاضر جوانان و نوجوانان ما با فرصت کمتر از 3 دقیقه می‌توانند به اولین مرکز توزیع سیگار دسترسی داشته باشند ودلیل دوم قیمت ارزان دخانیات در سطح کشور است از طرفی در خانواده های ما نیز عزم جدی برای دوری از آسیبهای سیگار ایجاد نشده است؛ مثلا وقتی پدر خانواده که از یک طرف فرزند خود را از کشیدن سیگار منع می‌کند، از طرف دیگر او را برای خرید سیگار به مغازه می‌فرستد یا جلوی فرزند خود سیگار می‌کشد چگونه می‌تواند در آینده جلوی لغزش فرزند خود را بگیرد؟

راهکارهای مقابله
یکی از مسائل مهم در طرح تحول نظام سلامت این است که عوامل خطرزا را باید شناسایی کرد و آنها را کاهش داد تا سلامت جامعه بازگردد.ویکی از مهمترین مسایل اینروز هامصرف سیگار و قلیان است که خطرات بسیاری را برای جوانان ما خواهد داشت و از نظر اقتصادی و اجتماعی مشکلاتی را ایجاد می کند و بار بیماری های ناشی از آن مانند سرطان ها و ریوی و... را افزایش داده و به نظام سلامت هزینه های زیادی را تحمیل می کند.

85 درصد از افراد سیگاری دارای والدین سیگاری هستند.کودکان و نوجوانان اولین درس‌های اخلاق و رفتار را در خانواده و توسط والدین آموزش می‌بینند.کسی که قدرت نه گفتن به دوستان خود را به دلیل نداشتن اعتماد به نفس ندارد، بسیار زود‌تر از دیگران در معرض سیگاری شدن و سقوط در گرداب اعتیاد قرار می‌گیرد. ما باید با حل مشکلات شخصیتی فرزندان، از سیگار کشیدن آنان جلوگیری کنیم. در واقع نهادینه شدن نوع تربیت در افراد عامل مهمی در گرایش یا عدم گرایش فرد به سمت سیگار است،‌ نوع وگرایش والدین نیزبه مصرف دخانیات نیز در این عامل دخیل است، اما در این بین نوع تربیت تاثیر بیشتری دارد.  کودکان باید یاد بگیرند که عدم پذیرش چیزی در یک محفل دوستانه به معنای ضعف آنان نیست، بنابراین اگر با عملی مخالف هستند به سرعت با آن مخالفت کنند و از عواقب آن ترسی نداشته باشند.  آموزش این مهارت‌ها از دوران کودکی به فرد کمک می‌‌کند تا در بزرگسالی با نگرش بهتری در جامعه حضور یافته و انتخاب بهتری برای زندگی خود داشته باشد.

ممنوع کردن سیگار و مصرف آن در اماکن عمومی، مراکز خرید و مبارزه با عرضه نخی سیگار در مغازه و دکه های روزنامه فروشی می تواند از اقدامات موثری در پیشگیری از مصرف سیگار باشد.برقراری کلینیک‌های ترک سیگار به طور رایگان در مناطق مختلف شهر، سازمانهای دولتی، تشدید جریمه مصرف کنندگان سیگار در مکان‌های عمومی پیشنهاد کاربردی در جهت کاهش مصرف و اعتیاد به سیگار است. همچنین انجام برنامه ها و فعالیتهای آموزشی و فرهنگی برای بیان زیان‌ها و آسیبهای مصرف سیگار می‌تواند راهکار بسیار موثری در این زمینه باشد

باید علت‌ها را ریشه‌یابی و آموزش‌های متناسب با سن دانش‌آموزان ارائه شود.برای کنترل یا بهتر شدن مصرف دخانیات در کشور و مقابله با این پدیده اجتماعی که با سلامتی و بهداشت فرد سر و کار دارد باید به قانون جامع کنترل دخانیات توجه و طبق آن عمل شود. متاسفانه این قانون از حدود 10 سال گذشته در کشور تصویب شده است که تا کنون به برخی از آن‌ها اجرایی شده است. این در حالی است که اگر به طور کامل و با دقت بیشتری به جزئیات آن پرداخته شود بهترین راهکار برای کاهش مصرف دخانیات در کشور است.جدای از اینکه با گرفتن مالیات می‌توان مصرف سیگار را کاهش داد می‌توان با رونق دادن به صنعت ورشکسته داخلی و جلوگیری از قاچاق در مقیاس بالا، از ابتلای بیشتر افراد به دود کشنده سیگار جلوگیری کرد.

ترک سیگار یکی از مهم‌ترین اقداماتی است که سیگاری‌ها می‌توانند برای بهبود اوضاع سلامتی و افزایش طول عمرشان انجام دهند. البته این کار اصلا ساده نیست، ولی می‌توان انجامش داد. فقط برای داشتن بیشترین شانس موفقیت باید بدانید با چه چیزی مبارزه می‌کنید. تقریبا همه می‌دانند که سیگار کشیدن ممکن است به سرطان ریه بینجامد، ولی کمتر کسی می‌داند سیگار ریسک ابتلا به سرطا‌ن‌های دیگری همچون دهان، تارهای صوتی، حنجره، مثانه، کلیه، لوزالمعده، رحم، معده و انواع سرطان‌های خون را بشدت افزایش می‌دهد. همچنین سیگار کشیدن می‌تواند باعث بیماری‌های ریوی مثل عفونت ریه، آمفی‌زم (تجمع مایع در شش‌ها)‌ و ذات‌الریه مزمن شود. سیگاری‌ها دو برابر دیگران در اثر سکته می‌میرند. سیگار یکی از عوامل مهم در گرفتگی مویرگ‌های دست و پاست. همچنین بر دیواره‌های رگ‌های خونی که به مغز می‌روند تاثیراتی می‌گذارد که به سکته مغزی منجر می‌شود. سیگار احتمال سکته قلبی را هم افزایش می‌دهد، اما احتمال آن در مردان سیگاری بیشتر از زنان است.چرا ترک کنیم؟ مهم نیست چند سال دارید یا چند سال سیگار کشیده‌اید. با ترک سیگار در هر مرحله‌ای، به سال‌های عمرتان می‌افزایید. کسانی که قبل از 50 سالگی سیگار را ترک می‌کنند، احتمال مرگشان ظرف 15 سال آینده به 50 درصد کاهش می‌یابد. همچنین کلیه سیگاری‌ها پس از ترک زندگی بهتری پیدا می‌کنند، کمتر مریض می‌شوند و می‌توانند از زندگی سالم لذت ببرند. مهم این است که تصمیم بگیرید.

از آنجا که پیشگیری بهتر و راحتتر از درمان است در ابتدا به راههای پیشگیری می پردازیم . همانطور که قبلاً گفته شد شخصیت افراد در ابتدا در خانواده شکل می گیرد وخانواده بهترین و مؤثر ترین عامل در ایجاد و یا حذف یک رفتار می باشند. در این رابطه والدین باید ازسیگار کشیدن در منزل و در حضور فرزندان خود اجتناب کنند و هچنین از معاشرت با افراد سیگاری خودداری کرده و فرزند خود را در کنار کسی که سیگار می کشد قرار ندهند. آموزش مهارتهای زندگی ( مهارت حل مشکل ، قدرت تصمیم گیری ، توانائی نه گفتن ، هنر دوست یابی وغیره ) از عوامل حفاظت کننده می باشد . در رابطه با ترک اعتیاد نیز راههای فراوانی پیشنهاد و ارائه گردیده است که البته همه این راهها به اراده و خواست درونی فرد باز می گردد. اما آنچه مسلم است ریشه یابی در حل تمام مشکلات می تواند بهترین راه حلها را به ما ارائه دهد. پس اگر ما ریشه و علل اعتیاد را شناسائی کنیم دقیقتر و مؤثرتر می توانیم آن را درمان کنیم . موارد دیگر که در زیرآمده است به عنوان راههای مؤثر در ترک نیز کاربرد فراوانی داشته است . این راهها عبارتند از : مطالعه و آگاهی از مضرات سیگار ، آموزش افراد سیگاری و تقویت روحی و روانی آنها ، ورزش و فعالیتهای جسمی هدفدار ، وضع قوانین در ممنوعیت استعمال دخانیات در اماکن عمومی و جدیت در اجرای آن ، آموزش از راه رسانه ها با اطلاع رسانی و پخش یا چاپ تصاویر از عاقبت افراد مبتلا ، مشاوره ، استفاده از روشهای جایگزین مثل اسپری بینی ، قرص مکیدنی ،استفاده از آدامسهای ترک سیگار.

یک نوجوان پیش از ورود به کلوپ سیگاری‌ها و نیز برای مقابله با وسوسه‌های سیگاری شدن باید به معضلات سیگاری شدن و تنفر مردم از خودش هم فکر کند و اعتیاد به سیگار را شوخی نگیرد و بداند شاید هیچ فردی در اولین استفاده از سیگار، فکرش را هم نمی‌کرده که روزی باید برای ترک آن و رسیدن به محبوبیت خانوادگی و اجتماعی تلاش طاقت‌فرسایی را انجام دهد.هریک ازما در زندگی خود افرادی را می شناسیم که سرگردان در بیابان ترسناک بی هویتی بدون هدف و رنجور و مردد  شیرین ترین روزگار عمر خود را با تلخی و ناکامی تباه می سازند و با هر نسیمی دگرگون شده و شخصیت ثابتی ندارند. به هر کجا سفر می کنند یا با هرکسی رفیق می شوند رنگ و بوی او را می گیرند. در واقع خود را به چیزی وابسته نمی دانند و در وجودشان شخصیت مستقل احساس نمی کنند. مشکل اصلی آنها عدم احراز هویت است. بنابراین ضرورت طرح این موضوع در شرایط کنونی با توجه به تعدد منابع هویت یابی و الگوهای متنوع و متضاد که فراروی نسل جوان و نوجوان است بیش از هر زمان دیگر احساس می شود. احراز هویت یکی از نیازهای اساسی نسل جوان است. به نظر بعضی از صاحب نظران, این نیاز با همانندسازی و یا با تلاش و خلاّقیّت حاصل می گردد. کسب هویت نوسازی شخصیت بازآفرینی و تکامل هویت در جوامعی که تغییرات زیاد نیست سریع تر و آسان تر است و افراد کمتر بحران هویت را درک می کنند اما در شرایط کنونی که حوزه های انتخاب گسترش یافته و تغییرات به سرعت انجام می گیرد، طبیعی است هویت یابی تلاش بیشتری طلب می کند.

مصرف سیگار و گرایش جوانان آنقدر در جامعه به امری عادی و بدیهی تبدیل شده که حتی نصب پوسترها و کلاس‌های آموزشی در مدارس و دانشگاه‌ها نیز دردی از درد جامعه دوا نمی‌کند، بهترین نمونه آن تصویر یک بسته سیگار است که به صورت یک اسلحه درآمده و در زیر آن نوشته شده " سیگار می‌کشد"!!!!سیگار همه را می‌کشد چه آنهایی که به طور مستقیم از آن استفاده می‌کنند و چه افرادی که به صورت غیرمستقیم در معرض دود ان قرار می‌گیرند، حتی در بسیاری موارد آسیب وارد شده به کودکانی که در معرض دود سیگار قرار می‌گیرند بسیار بیشتر از والدین سیگاری آنها است، تنگی نفس،‌ آلرژی، افسردگی و بدخوابی از برخی از آثار دود سیگار بر روی کودکان است.علاوه بر سیگار این روزها مصرف تنباکو نیز به اوج خود رسیده است،‌ بسیاری مصرف سیگار و دخانیات را عامل مهمی در ایجاد سرطان می‌دانند که مصرف تنباکو دلیل اصلی ایجاد چنین بیماری است.بنابراین امروز برای جلوگیری از رشد قارچ گونه کارخانه‌های تولید سیگار و افزایش بیماری‌های وابسته به دخانیات برای یک روز هم که شده سیگار خود را خاموش کرده و یا حداقل سعی کنیم که برای همین یک روز از خرید و فروش دخانیات جلوگیری کنیم.