هدف از پژوهش حاضر بررسی اثرات روحی و جسمی و اجتماعی مصرف الکل در میان اجتماع می باشد. چنانکه در این پژوهش آمده است، اصطلاح الکلیسم را برای توصیف دو حالت زیر یعنی بیماری مزمن و اختلال رفتار به کار می برند که حاصل نوشیدن پی در پی و بیش از حد معمول مشرولات الکلی است.
الکل در اولین تماس با بدن به میزان خیلی پایین از طریق گردش خون جذب می شود. بر خلاف سایر مواد غذایی که قبل از ورود به جریان خون می بایست توسط عوامل شیمیایی هضم شوند، الکل تنها ماده ای است که به محض ورود به داخل گردش خون (و معالاً به مغز محلی که اثرات اصلی خود را ظاهر می کنند) وارد می شود.
الکل به طور سریع از معده، روده باریک و روده بزرگ جذب شده و شکل تبخیری آن می تواند از طریق ریه جذب شود به طوری که مسمومیت کشنده در نتیجه استنشاق آن مشاهده شده، جذب پوستی آن امکان پذیر بوده است ولی اگر غلظت الکل زیاد شود، خاصیت قبض آن غالب می شود و در نتیجه جریان خون آن منطقه کم می شود و جذاب الکل به حداقل می رسد. علایم مشخصه و نشانه های مسمومیت با الکل خیلی خوب شناخته شده است.
یک روانپزشک و پژوهشگر عرصه اعتیاد، آموزش مهارتهای زندگی، توجه
به وضعیت جسمانی معتادان، خانواده درمانی و اشتغال را از لازمههای یک ترک
دائم و موفق برشمرد.
دکتر علی فرهودیان، عضو هیات علمی دانشگاه در گفت وگو با خبرنگار بهداشت
و درمان ایسنا منطقه علوم پزشکی تهران، اظهار داشت: استفاده از یک درمان
طولانی بعد از سم زدایی از نشانههای درمان موفق و قابل قبول است و درکنار
آن به کارگیری روشهای درمانی اثربخش اعم از خانواده درمانی، ارائه
آموزشهای کسب مهارتهای اجتماعی، تغییر حلقه دوستان و … در یک ترک موفق
تأثیرگذار خواهد بود.
وی افزود: فرد معتاد به دلایل مختلف اعم از مشکلات روانشناختی مانند
افسردگی و در کنار سایر روشهای خود درمانی و دارویی به مصرف مواد مخدر
گرایش پیدا میکند که این مساله متاسفانه به غلط در میان مردم رایج است که
مصرف مواد مخدر میتواند در کاهش آلام روحی مؤثر باشد.
وی گفت: در بسیاری از موارد فرد مشکلات جدی ندارد اما پس از استفاده از مواد مخدر دچار مشکلات عدیدهای میشود و این مواد شرایط جسمی و روحی برای اجتماعی، اقتصادی برای فرد به وجود میآورد که نتیجهای جز مشکلات دوچندان ندارد.
دکتر فرهودیان حل مشکلات روانی افراد معتاد را از مهمترین راههای درمان و ترک مؤثر دانست و افزود: ترک، اولین گام از سلسله مراحل درمانی است.
وی ادامه داد: در قدم اول یا همان ترک، فرد معتاد شرایطی را پیدا میکند که در آن بتواند با کسب مهارتهای اجتماعی با وسوسه عواملی که وی را به سمت مواد سوق می دهد مبارزه کند و به گونهای مهارت نه گفتن به مواد را میآموزد.
فرهودیان با اشاره به اینکه حلقه دوستان فرد معتاد در دوره مصرف به یکسری گروههای خاصی محدود میشده و فرد معتاد فقط با گروه همتایان خود ارتباط داشته است، اظهار داشت: در دوره پس از ترک فرد معتاد باید حلقه دوستان را تغییر داده که لازمه تحقق این مطلب یادگیری مهارتهای ارتباطی است.
وی افزود: به هر نحو ممکن فرد باید خود را از محیطی که شرایط قبل از ترک را برایش تداعی می کردند فاصله بگیرد؛ از این رو ارائه و برگزاری کلاسهای آموزشی رفتار درمانی، شناخت درمانی و … ضروری است که فرد با کسب این مهارتها و تمرین آن در گروههای سالم بتواند به شرایط عادی و قبل از ترک خود بازگشته و شاهد یک ترک موفق و سالم باشد.
وی اظهار داشت: زمانی که یک فرد مصرف خود را قطع میکند و در دوره ترک قرار میگیرد باید مورد پایش و نظارت باشد نه کنترل، با این روش میتوان مدت پاک بودن فرد را اندازهگیری و در جریان مشکلات فرد قرار گرفت.
دکتر فرهودیان استفاده از خانواده درمانی در کنار سایر روشهای درمانی را مفید دانست و افزود: در دوران ترک و پس از آن باید خانواده فرد معتاد نحوه رفتار با فرد معتاد را یاد بگیرند و با خلقیات و روحیات فرد معتاد و نحوه رفتار با وی در این دوران بیشتر آشنا شوند.
این روانپزشک ادامه داد: فراهم کردن زمینه اشتغال و حفظ استقلال اقتصادی به فرد برای یک ترک خوب و دائم بسیار مفید است چرا که بیکاری و مشکلات مالی زمینه را برای بازگشت به سمت مواد مخدر فراهم میکند.
وی تصریح کرد: در بسیاری از موارد زمانی که فرد هنوز در دوره اعتیاد و مصرف مواد قرار دارد به علت فشارهای اقتصادی نمیتواند توجه زیادی به وضعیت تغذیه و بهداشت خود داشته باشد از این رو اغلب معتادان از لحاظ سلامت در وضعیت مناسبی قرار ندارند و به بیماریهای طبی مبتلا هستند.
این پژوهشگر اعتیاد در پایان خاطرنشان کرد: گاهی معتادان مشکلات قانونی در حیطه مواد مخدر مانند حمل مواد، خرید و فروش و … دارند. از این رو رفع موانع قانونی معتادان پس از ترک و کسب وجاهت اجتماعی برای آنان میتواند زمینه ساز یک ترک خوب باشد.
کاهش وزن، اختلالات گوارشی، خستگی، نارسایی قلبی و کاهش نیروی جنسی از عوارض مصرف ماده اعتیاد آور کراک است.
کراک اعتیادآورترین و خطرناکترین ماده مخدر است که حتی با یکبار مصرف هم وابستگی روانی ایجاد می کند.
طبق اعلام اداره پیشگیری و درمان سوء مصرف مواد معاونت سلامت وزارت بهداشت، آثار مصرف کراک بلافاصله بعد از مصرف آن ظاهر و ۳۰ تا ۶۰ دقیقه بعد رفع می شود و درصورت استفاده به روش استنشاقی، امکان خونریزی مکرر از بینی را در پی دارد.
مصرف کراک کاهش وزن، اختلالات گوارشی، خستگی، نارسایی قلبی و کاهش نیروی جنسی می شود.
همچنین عوارض روانی آن باعث سرخوشی، توهمات لامسه به صورت احساس خزیدن حشرات زیرپوست و کاهش تمرکز می شود و ۸ تا ۶ ساعت پس از مصرف در ادرار قابل تشخیص است.
به دنبال ترک کراک افسردگی، خواب آلودگی، تحریک پذیری و گرسنگی بروز خواهد کرد.
قطع تدریجی هیچ فایده ای ندارد و قطع کردن سریع آن به مراتب بهتر خواهد بود.
به هر حال برای بیمارانی که علائم افسردگی شدید به دنبال قطع کوکائین پیدا می کنند، شروع داروهای ضدافسردگی مفید خواهد بود.
چنانچه جنون ناشی از مصرف کوکائین بروز کند بیمار باید به روانپزشک مراجعه کند.
از آنجائیکه این روزها ، شاهد تهیه ، تولید ، توزیع ، و همچنین ترویج مخدرات جدید در میان نسل جوان ایران هستیم ، بر آن شدم که در نوشتاری ، به بررسی ماده ی مخدری ناشناخته و جدید به نام « قرص اکستیسی » که نسل جوان ایرانی آنرا به نام « قرص شادی » می شناسد ، بپردازم.
در این نوشتار ، به تعریف و بررسی ترکیبات شیمیائی و نیز اپیدمیولوژی این قرص شادی مخدر خواهم پرداخت و خلاصه ای از نتایج تحقیقات پزشکی را بر روی این ماده ی شیمیائی و خطرناک عنوان خواهم داشت؛ و سپس در نوشتاری دیگر ، عوارض ناگوار و سوء این ماده ی مخدر جدید را بر روی سیستم فیزیکی و بیولوژیکی بدن انسان خواهم نگاشت و نیز به عوارض مصرف آن خواهم پرداخت و به میزان مصرف آن در میان نسل جوان ایرانی اشاره ای خواهم نمود.
هر چند شاید این نوشتار بیشتر جنبه ی علمی و پزشکی داشته باشد ، اما از آنجائیکه استفاده از این ماده ی مخدر و قرصهای شادی آور ، در میان نسل جوان ایرانی به شدت رو به افزایش است و به معضلی اجتماعی و خطرناک بدل گردیده است ، بهتر دیدم که این نوشتار را در بخش اجتماعی نشریه بنگارم ، تا که شاید نسل جوان ایرانی را از اثرات سوء استفاده از این ماده ی مخدر ، مطلع دارم…
تابحال نام « اکستیسی » یا « اکستاسی » ( Ecstasy ) به گوشتان خورده است؟! آیا تابحال راجع به « قرص شادی » ، چیزی شنیده اید؟! آیا تا بحال در میهمانی هائی موسوم به « اکس پارتی ( X- Party ) » شرکت کرده اید؟! احتمالاً در بین دوستان شما ، حتماً هستند کسانی که اسم این ماده را شنیده اند یا آنرا مصرف کرده اند؟…!
آری … ، ناگزیریم اعتراف کنیم که در نهایت تأسف و ناباوری ، اکستیسی در قالب قرص های شادی بخش ، به طاعون خفته ی عصر ما تبدیل شده است…!
٭ اکستیسی چیست؟…!
اکتیسی ، قرصی است حاصل ترکیب شیمیائی « MDMA 3.4 » ، یا « متیلن دی اکسی
مت آمفتامین » ، که به نامهای « اکستیسی » ، « اکستاسی » ، « اکستازی » ، «
XTC ( اکس. تی . سی ) » ، « E ( ای ) » ، و « X ( اکس ) » هم معروف است.
این قرص در ایران به نام « قرص شادی » هم شناخته میشود. این ماده در سال
۱۹۱۴ میلادی در آلمان به عنوان داروی کم کننده ی اشتها مورد استفاده قرار
گرفت ، که به علت اثرات آن از رده ی مصرف خارج شد. در دهه ی ۷۰ میلادی ،
این دارو کاربرد مجدد یافت و در « روان درمانی » ، برای کمک به بیان
احساسات بیماران استفاده شد ، که در سال ۱۹۸۴ میلادی ، با اثبات اثرات مخرب
و زیان آور آن بر روی مغز حیوانات آزمایشگاهی ، دوباره از رده ی مصرف خارج
گردید. در سال ۱۹۸۵ میلادی ، در آمریکا مصرف آن ممنوع اعلام شد. در سالهای
اخیر مصرف آن در آمریکا ، در پارتی های شبانه ی موسوم به « Raves » به
شدت افزایش یافته است ، که باعث نگرانی دولت آمریکا شده است. در دوره ی
زمانی خاصی در اروپا ، مصرف این مواد انرژی زا و شادی بخش ، برای کاهش
مصرف سایر مواد مخدر مثل هروئین تشویق شده است ، بطوریکه مصرف آن در اروپا
در سال ۱۹۹۵ میلادی ، از ۵۰۰ هزار قرص در سال ، به ۳۰ میلیون قرص در دو سال
بعد افزایش یافت.
۲ درصد از مردم آمریکا ، برای حداقل یکبار این ترکیب را امتحان کردهاند ، و حداقل ۷/۱۱ درصد دانشآموزان سال آخر دبیرستان در آمریکا ، یکبار « اکس » مصرف نموده اند. مصرف این قرصها در ایران به خصوص در یکسال اخیر در پارتی های شبانه به شدت افزایش یافته است ، و جوانان تحصیل کرده و مرفه ، مصرف کنندگان اصلی این داروهای مخدر را تشکیل میدهند. میزان مراجعه به اورژانسها در آمریکا ، در اثر سوء مصرف این دارو به شدت افزایش یافته است. ( از ۱۱۴۳ مورد در سال ۱۹۹۸ میلادی ، به ۴۵۱۱ مورد در سال ۲۰۰۰ میلادی )؛ از اینرو لازم است عموم مردم و بخصوص نسل جوان و پزشکان ایرانی ، با اثرات سوء مصرف این داروی به اصطلاح شادی بخش آشنا شوند.
همچنانکه ذکر خواهد شد ، مشکل اصلی در مصرف این مواد ، عوارض مزمن آن می باشد. عوارض حاد مصرف ، بیشتر در مرتبه ی اول مصرف ، و در صورت تداخل با بعضی داروهای ضد افسردگی پیش می آید.
خطــــــــر مصــــــــــــرف :
۱- اکستیسی باعث ایجاد عوارض مغزی در طولانی مدت می شود.
۲- حتی یکبار مصرف اکستیسی باعث ایجاد عوارض در بلند مدت می شود.
۳- خطر مرگ در اثر مصرف اکستیسی وجود دارد.
۴- با نهایت تأسف ، میزان مصرف اکستیسی در ایران بشدت در حال افزایش است.
۵- اکثر کسانی که این قرص ها را مصرف میکنند ، از عوارض سوء و خطرناک ناشی از مصرف آن آگاه نیستند.
تقریبا همه آنهایی که سیگار میکشند، میدانند هر سیگار آنها را یک قدم به زمینگیرشدن و بیماری نزدیکتر میکند، اما نمیتوانند سیگارشان را ترک کنند، این ناتوانی فقط مخصوص مردم معمولی نیست، حتی پزشکانی هم وجود دارند که در مطب به بیمارانشان تذکر میدهند از سیگار پرهیز کنند و خودشان در خلوت سیگار دود می کنند. میدانید مشکل سیگاریها چیست ؟ آنها راهکارهای عملی کنار گذاشتن سیگار را نمیدانند.
هیچ دقت کردهاید که سیگاریها چه زمان سراغ سیگار میروند؟ بیشتر آنها وقتی خسته و کلافهاند، دست به سیگار میشوند. بعضیها هم ناخودآگاه وقتی در حال فکر کردن هستند سراغ سیگار میروند. بعضیها هم برایشان زمان فکر کردن یا خستگی فرقی نمیکند، چون سیگار کشیدن برای آنها به یک عادت تبدیل شده است!
از میان دلایل گرایش به سیگار که در بالا ذکر کردیم متوسلشدن به سیگار برای رفع خستگی از دو علت دیگر شایعترین علل محسوب میشود. احساس خستگی به معنی خستهشدن از یکنواختی، کسالت و تکرار است. تکرار و یکنواختی از عادتهای قدیم شما شکل میپذیرد. به عنوان نمونه، امکان دارد شما پس از پایان کارهای روزانه و بازگشت به منزل از برنامه هر روزه و تکراری خود پیروی کنید یعنی اول غذایی بخورید، بعد مدتی تلویزیون تماشا کنید و دست آخر به رختخواب بروید. این یکنواختی نه تنها برای شما ملالانگیز است بلکه به نحوی از شما دعوت میکند که سیگار را در بخشی از این برنامه قرار دهید.
بنابراین اگر در برنامه روزانه خود سیگار را برای غلبه بر خستگیها گنجاندهاید و احساس انزوا و تنهایی میکنید، وقت آن رسیده است که تغییراتی در برنامه زندگی خود بدهید.
تغییر در برنامههای یکنواخت زندگی به شما کمک میکند که احساس بهتری در مورد خودتان داشته باشید و برای پرکردن اوقات فراغت از خطر افتادن به دام سیگار درامان باشید.
فرمانهایی علیه سیگار
فرمان اول: بعضی از کسانی که سیگار میکشند فقط به این دلیل سیگار میکشند که دستهایشان خالی مانده است و آنها ناخودآگاه سراغ سیگار میروند! بنابراین از خطر افتادن به دام سیگار زمانی که دستان شما به کاری مشغول نیستند، بر حذر باشید. آگاه بودن از این عامل خطر، شما را از روشنکردن خود به خودی سیگار زمانی که دچار احساسات منفی هستید، نجات میدهد.
فرمان دوم: برنامه روزانه خود را تغییر دهید. برای حذف سیگار در برنامه روزمره، به ایجاد تغییراتی در خود برنامه نیاز است. به عنوان مثال، اگر هر روز صبح بعد از برخاستن از رختخواب مسواک میزنید و سپس سیگار خود را روشن میکنید و یک فنجان چای میل میکنید، این برنامه را تغییر دهید. میتوانید بعد از برخاستن و مسواک زدن، یک لیوان آبمیوه میل کنید. مقداری پیادهروی کنید و سپس چای خود را بنوشید.
فرمان سوم: خودتان را سرگرم کنید. خود را با کارهایی که امکان سیگارکشیدن را مشکل میسازد، مشغول کنید. این فعالیتها شامل شستن ظروف، حلکردن جدول یا نوشتن یک نامه است.
فرمان چهارم: ورزش کنید. این به معنی یک بار برنامه ورزشی رسمی نیست. به طور مثال، میتوانید به جای استفاده از آسانسور از پلکان استفاده کنید یا در حالی که نشستهاید بدن خود را در وضعیت انبساط و کشیدگی قرار دهید.
فرمان پنجم: از وضعیتهای ناراحتکننده دور شوید. اگر احساس انزوا و تنهایی میکنید احتمالا برای رسیدن به آرامش به دنبال سیگار خواهید رفت. برخیزید و از آن محل دور شوید، به کسی تلفن بزنید، به پیادهروی بروید، آشپزی کنید یا با فعالیت دیگری خود را مشغول سازید.
فرمان ششم: دلایل ترک سیگار را برای خود بازگو کنید. بسیاری از سیگاریها به صورت ناخودآگاه سیگار میکشند و اگر بتوانند علل استعمال دخانیات را برای خودشان فهرست کنند، راحتتر میتوانند جلوی وسوسه سیگارکشیدن را بگیرند.
فرمان هفتم: از حمایتهای اجتماعی بهرهمند شوید. زمانی که احساس تنهایی و ملامت میکنید، نزد دوست یا اعضای خانواده بروید. به جای اینکه از سیگار به عنوان «یک دوست تسلیبخش» کمک بگیرید، از حمایت آنها بهرهمند شوید.
یکی از شایعترین مواردی که افراد سیگاری را ترغیب به سیگارکشیدن میکند، خستگی و احساس خستگی است که میتوان بر آن غلبه کرد.
احساس خستگی به معنی خسته شدن از یکنواختی، کسالت و تکرار است. تکرار و یکنواختی از عادتهای قدیم شما شکل میپذیرد. به عنوان مثال، شما ممکن است بعد از اتمام کار روزانه و بازگشت به منزل از برنامه هر روزه و تکراری خود پیروی کنید یعنی اول غذایی بخورید، بعد مدتی تلویزیون تماشا کنید و دست آخر به رختخواب بروید. این یکنواختی نه تنها برای شما ملالانگیز است بلکه به نحوی از شما دعوت میکند که سیگار را در بخشی از این برنامه قرار دهید.
اگر در برنامه روزانه خود سیگار را برای غلبه بر خستگیها گنجاندهاید و احساس انزوا و تنهایی میکنید، وقت آن رسیده است که تغییراتی در برنامه زندگی خود بدهید.
تغییر در برنامههای یکنواخت زندگی به شما کمک میکند که احساس بهتری در مورد خودتان داشته باشید و برای پرکردن اوقات فراغت از خطر افتادن به دام سیگار در امان باشید.
۱- از خطر افتادن به دام سیگار زمانی که دستان شما به کاری مشغول نیستند، بر حذر باشید
آگاه بودن از این عامل خطر، شما را از روشن کردن خود به خودی سیگار زمانی که دچار احساسات منفی هستید، نجات میدهد.
۲- برنامه روزانه خود را تغییر دهید
برای حذف سیگار در برنامه روزمره، به ایجاد تغییراتی در خود برنامه نیاز است. به عنوان مثال، اگر هر روز صبح بعد از برخاستن از رختخواب مسواک میزنید و سپس سیگار خود را روشن میکنید و یک فنجان چای میل میکنید، این برنامه را تغییر دهید. میتوانید بعد از برخاستن و مسواک زدن، یک لیوان آب میوه میل کنید. مقداری پیادهروی کنید و سپس چای خود را بنوشید.
۳- خود را مشغول سازید
خود را با کارهایی که امکان سیگار کشیدن را مشکل میسازد، مشغول کنید. این فعالیتها شامل شستن ظروف، حل کردن جدول یا نوشتن یک نامه است.
۴- ورزش کنید
این به معنی یک بار برنامه ورزشی رسمی نیست. به طور مثال، میتوانید به جای استفاده از آسانسور از پلکان استفاده کنید یا در حالی که نشستهاید بدن خود را در وضعیت انبساط و کشیدگی قرار دهید.
۵- از وضعیتهای ناراحت کننده دور شوید
اگر احساس انزوا و تنهایی میکنید احتمالا برای رسیدن به آرامش به دنبال سیگار خواهید رفت. برخیزید و از آن محل دور شوید، به کسی تلفن بزنید، به پیادهروی بروید، آشپزی کنید یا با فعالیت دیگری خود را مشغول سازید.
۶- دلایل ترک سیگار را برای خود بازگو کنید
بسیاری از سیگاریها به صورت ناخودآگاه سیگار میکشند و اگر بتوانند علل استعمال دخانیات را برای خودشان فهرست کنند، راحتتر میتوانند جلوی وسوسه سیگار کشیدن را بگیرند.
۷- از حمایتهای اجتماعی بهرهمند شوید
زمانی که احساس تنهایی و ملامت میکنید، نزد دوست یا اعضای خانواده بروید. به جای اینکه از سیگار به عنوان «یک دوست تسلیبخش» کمک بگیرید، از حمایت آنها بهرهمند شوید.
سیگار به طور کلی ۵۰ نوع بیماری میتواند ایجاد کند که در میان این بیماریها ۲۵ نوع سرطان وجود دارد. بیماریهایی مثل عروق کرونر، گرفتاریهای پانکراس، معده و مری از سیگار ناشی میشوند. ولی عمدهترین مشکل مربوط به بیماریهای انسدادی ریه و در نهایت بروز سرطان ریه است.
سرطان ریه کشندهترین سرطان در دنیاست و ارتباط نزدیکی با میزان مصرف
سیگار دارد. هرچه میزان و زمان مصرف سیگار بیشتر باشد، خطر ابتلا به سرطان
بیشتر می شود.
عزم راسخ داشته باشید
اگر جزو آن دسته افرادی هستید که قصد دارید سیگار را ترک کنید، بدانید که
مهمترین عامل برای ترک سیگار اراده شخص است. همه بیماران وقتی متوجه
میشوند به سرطان ریه مبتلا شدهاند، سیگار را به راحتی کنار میگذارند،
اما دیگر فایدهای ندارد و این کار نوشداروی بعد از مرگ سهراب است.
عدهای تصور میکنند، قرصها، داروها و چسبهای ترک سیگار میتواند باعث ترک سیگار شود، اما اینطور نیست و این داروها فقط مکمل هستند و میتواند باعث درمان عوارض جزیی ناشی از ترک سیگار شوند. تغییر محیط زندگی و کار نیز از اهمیت ویژهای برخوردار است.
معلولیت برای همیشه باقی میماند
همانطور که گفته شد، مصرف سیگار عوارضی روی بدن برجای میگذارد. در مواردی
خاص مثل انسداد ریه، پس از ترک سیگار بهبودی نسبی ایجاد میشود، اما
هیچوقت بهبودی مطلق حاصل نمیشود. بنابراین معلولیت برای همیشه باقی
میماند. به طور کلی مصرف سیگار حدود ۲۰ سال از عمر فرد را کم میکند.
در مورد ابتلا به سرطانها تا ۱۰ سال پس از ترک سیگار نیز هنوز خطر ابتلا به سرطان بالاست و بعد از گذشت ۱۰ سال این ریسک و خطر کمی کاهش پیدا میکند.
بیریخت میشوید
سیگار روی انگشتان، پوست، مو و صورت عوارض ایجاد میکند. در خانمها باعث
زرد شدن پوست صورت و ناخن ها و نازک شدن موها میشود. علاوه بر این باعث
افزایش چین و چروک پوست صورت، تغییر رنگ لبها و لثهها و پوسیدگی
دندانها میشود.
این که چرا خانمها، به خصوص دختران جوان به سیگار گرایش پیدا کردهاند
به روانشناسان بر میگردد، اما وظیفه ما هشدار بابت مشکلات ناشی از استفاده
این اختراع خطرناک بشر است.
دکتر حسن الله صادقی که در زمینه فوق تخصص بیماریهای ریوی تحصیل کرده، در
این زمینه پاسخگوی سئوالات ما شد. با او گفتوگویی درباره سیگار و مضرات
واقعی آن انجام دادهایم.
اگر جزو آن دسته افرادی هستید که به سلامتی خود اهمیت میدهید، با ما همراه باشید.
گول سیگارهای لایت را نخورید
بررسیها و مطالعات نشان داده که نهتنها عوارض سیگارهای لایت کمتر نیست،
بلکه اثر آنها بیشتر هم هست، چون نیکوتین سیگارهای لایت کمتر است، شخص
بیشتر سیگار میکشد و در نتیجه عارضه آن بیشتر خواهد بود. اثر سوء قلیان و
پیپ نیز بیشتر از سیگار است و غیر از عوارض گفتهشده، خطر ابتلا به سرطان
زبان و دهان را نیز افزایش میدهد. طعم سیگار نیز باعث افزایش و یا کاهش
عارضه نمیشود. طعم صرفا برای مطلوبیت بخشیدن به سیگار است. لازم به ذکر
است که نوع سیگار در خانمها و آقایان تفاوتی خاص ایجاد نمیکند.
مواد تشکیلدهنده سیگار
سیگار از یک ماده اصلی به نام تنباکو و چیزهای جانبی مثل فیلتر و یک کاغذ
تشکیل شده است. فیلتر سیگار سعی می کند جلوی برخی مواد آزاد شده را که ممکن
است مضر باشد بگیرد. اصل مادهای که باعث وابستگی شخص به سیگار میشود،
نیکوتین آن است.
وقتی سیگاری آتش زده میشود و به همراه کاغذی که رویش پیچیده شده است
میسوزد، حدود ۴۰۰۰ نوع ماده آزاد میکند که هر کدام از این مواد بالقوه
میتواند برای سلامت بدن مشکل ایجاد کند و خطرآفرین باشد.
فیلتر سر سیگار، قسمتی به نام تار یا قیر را کمی به خود جذب می کند، نقش
عمده تار یا قیر ایجاد سرطانهای زبان و دندان است و فیلتر باعث میشود تا
خطر ایجاد این سرطانها کاهش پیدا کند. ولی بقیه مواد مضر سیگار مستقیما
وارد ریه شده و اثرات سوء به جای میگذارد.
سیگار همانطور که گفته شد مجموعهای از مواد شیمیایی مختلف است که باعث ایجاد آسیبهای مختلفی در بدن میشود، ولی بهطور حاد ریه را تحت تاثیر قرار میدهد.
عصبکشی یا درمان ریشه دندان یا روت کانال تراپی (Root canal Therapy) از سه کلمه Root به معنای ریشه، و Canal به معنای مجرا و Therapy به معنی درمان تشکیل شده که مفهوم کلی آن درمان مجرای ریشه دندان میباشد.
بنابراین درمان ریشه عبارت است از: نجات یا درمان دندانی که به علت پوسیدگی وسیع مجاور عصب، در معرض از دست رفتن میباشد.
قسمت اعظم ساختمان دندان را عاج تشکیل میدهد. درون عاج فضایی وجود دارد که شامل عصب و شبکه مویرگی است که اصطلاحاً به آن پالپ گفته میشود.
پالپ از شاخههای اصلی اعصاب و عروق در انتهای ریشه منشعب میشود و از درون کانال هایی که در ریشه وجود دارد به این فضا میرسد. حس دندان، تغذیه، عاج سازی و دفاع میکروبی از اعمال پالپ به شمار میآیند.
بافت نرم پالپ ممکن است تحت تأثیر میکروب ها عفونی شده و عفونت را در مسیر ذکر شده به استخوان اطراف ریشه منتقل کند. در چنین مواردی تمام این بافت توسط دندانپزشک برداشته شده، محفظه پالپ و کانال ها تمیز و به نحو مطلوبی پر میشود.
چه عواملی باعث آسیب پالپ می شوند؟
- پوسیدگی های دندانی اگر درمان نشوند، بعد از تخریب مینا و عاج به پالپ رسیده و باعث التهاب، ورم و بیماری پالپ آن میگردند.
- ضربه ناگهانی به دندان حتی در مواردی مانند ضربه قاشق و یا شکستن تخمه، پسته و بادام، پرکردگیهای وسیع، شکستگی و ترک دندان، تحلیل و سایش شدید دندان ها و بیماری های پیشرفته لثه در ایجاد ورم و بیماری پالپ نقش دارند.
- بعضی از مواد ترمیمی دندان نیز باعث آسیب پالپ می شوند.
علائم آسیب پالپ
- معمولاً دندان درد وجود دارد که می تواند درد خودبخودی، درد هنگام جویدن و یا حتی موقع دراز کشیدن باشد.
- دندان به غذاها و نوشیدنی های گرم و سرد حساسیت زیاد نشان میدهد.
- گاهی نیز ممکن است بیمار درد نداشته باشد و بدون علامت باشد که در این مواقع معاینات پرتونگاری موجب تشخیص زودرس میشود.
- پوسیدگی عمیق یا ضایعه ای در انتهای ریشه و نیز تورم و یا تخلیه چرک از دندان و یا انتهای آن وجود داشته باشد.
لزوم درمان ریشه دندان یا عصب کشی
در صورت عدم معالجه ریشه دندان، سیر بیماری نهایتاً منجر به کشیدن و یا از دست دادن دندانآبسه، درد، عفونت شدید و نهایتاً از دست دادن دندان خواهد بود. خواهد شد. عوارض عدم درمان شامل:
اگر پالپی که ملتهب و دردناک است درمان نشود، درد آن بیشتر می شود. باید توجه داشت که از بین رفتن درد دندان، نشانه بهبودی پالپ دندان نیست و عفونت به سیر خود ادامه میدهد.
در صورت معالجه عصب دندان، دندان حفظ میشود. وجود دندان باعث حفظ استخوان نگهدارنده آن میگردد.
نحوه درمان ریشه دندان یا عصب کشی
دندانپزشک بعد از بیحس نمودن دندان، اقدام به برداشتن پوسیدگی و تراش حفره پالپ دندان نموده و پالپ عفونی را از ریشه خارج میکند. بعد از تمیز نمودن و خشک کردن مجرای ریشه و دندان، جای خالی پالپ را با موادی که به همین منظور ساخته شدهاند، پر میکند.
هر گاه دندانپزشک مطمئن شود عفونتی در دندان وجود ندارد، مجرای ریشه و فضای پالپ را پر میکند و سپس ترمیم قسمت تاج دندان صورت میگیرد.
بعد از درمان ریشه، نحوه ترمیم تاج دندان بستگی به نسج باقیمانده و دندان مبتلا دارد. در دندان هایی که متحمل نیروهای سنگین جویدن هستند و یا پوسیدگی آنها شدید بوده، توصیه میگردد که با ترمیمهای مطمئنتری چون روکش های فلزی و چینی بازسازی شوند.
در طول مراحل ترمیم، بسته به تشخیص دندانپزشک ممکن است پرتونگاری در دفعات انجام گیرد.
معالجه ریشه اکثر دندان ها را میتوان در یک جلسه انجام داد، ولی بعضی از دندان ها ممکن است به دو یا چند جلسه زمانی نیاز داشته باشند که در این موارد دندان ها در پایان جلسات، معمولاً پانسمان موقت میشوند. به طور کلی عصب کشی، در 1 تا 3 جلسه 30 دقیقه ای تا یک ساعتی انجام میشود.
مراقبت بعد از عصب کشی
پس از اینکه عصب کشی تمام شد و دندان توسط مواد ترمیمی مناسب پر شد، این دندان مثل سایر دندان ها بایستی برای همیشه باقی بماند.
رعایت کامل بهداشت دهان و دندان و معاینه مرتب توسط دندانپزشک به این امر کمک شایانی مینماید.
چرا عصب کشی دردآور است؟
در دندان هایی که به ضربه حساس بوده اند و یا در اثر آلودگی میکروبی، عروق و اعصاب دندان از بین رفته و عفونی شده اند، احتمال درد بیشتر است. گسترش پوسیدگی به ناحیه داخلی دندان، موجب درد ریشه می شود.
در جریان درمان ریشه، اگر عروق و اعصاب از بین نرفته باشند، در روند درمان ریشه، این عروق و اعصاب دچار پارگی می گردند و ملتهب شده و عفونت ایجاد شده و ناحیه بسیار دردناک می شود.
لازم است در مورد دندان های کرسی (جونده) حتما در شروع درمان، این سطوح تا حدی کوتاه گردند. در غیر این صورت درد تداوم خواهد داشت، چون در هنگام ضربه یا قرار گرفتن دندان ها روی هم، موجب تحریک ناحیه انتهای ریشه و ایجاد درد خواهد شد.
درد عصب کشی چقدر طول می کشد؟
معمولا این درد طی روزهای اول پس از درمان طبیعی است و به مرور زمان کاهش می یابد. بسیاری از بیماران، پس از درمان ریشه دردی ندارند. در شرایطی که درد بیمار تداوم یابد، لازم است بررسی عصب کشی توسط دندانپزشک انجام شود.
درمان درد دندان
- مصرف مسکن های ضدالتهابی غیرکورتونی (مثل ایبوپروفن و ژلوفن) نیم ساعت قبل از شروع درمان ریشه یا بلافاصله پس از این درمان و تداوم آن بعد از درمان.
- بهتر است از دهان شویه گرم استفاده نمود و از فشار آوردن بر روی دندان عصبکشی شده برای مدتی خودداری نمود.
آیا دندان بعد از عصب کشی، تیره می شود؟
امروزه با پیشرفت روش ها، احتمال این تغییر رنگ ناچیز بوده و اگر اتفاق بیفتد نیز با استفاده از روش های سفید کردن و یا روکش های چینی و لامینت میتوان با آن مقابله کرد.
آیا دندانی عصب کشی شده، شکننده میشود؟
دندانی که پالپ آن درگیر میشود، معمولاً دارای پوسیدگی وسیع بوده که مقدار زیادی از مینا و عاج را از بین برده است. گاهی دندانپزشک ناچار میشود، مقداری از نسج سالم دندان را نیز برای دسترسی به پالپ بردار.
مجموعه این عوامل به علاوه خشک شدن دندان در اثر از دست دادن تغذیه داخلی سبب میگردد که دندان ضعیف و شکننده گردد.
با ترمیمهای خاص و یا روکش نمودن دندان میتوان از شکنندگی دندان جلوگیری نمود.