گرمازدگی؛ ره آورد تابستان

گرمازدگی یکی از مشکلاتی است که مسافران و افرادی را که در طبیعت سیر می‌کنند، تهدید می‌کند. البته در اغلب موارد این گرمازدگی با استراحت کوتاهی برطرف می‌شود، اما گاهی گرمازدگی کاملا جدی است و نیاز به مراقبت‌های فوری پزشکی دارد. اگر علائم مربوط به گرمازدگی، تحت درمان به موقع و تخصصی قرار نگیرد، ممکن است منجر به مرگ یا ناتوانی‌های جدی شود.

گرمازدگی زمانی روی می‌دهد که دمای بدن فرد به دلیل افزایش دمای محیط بیشتر از حد طبیعی می‌شود و بدن در دفع این حرارت ناتوان است.

بدن انسان با منبسط کردن عروق در سطح پوست و عرق کردن، دمای خود را کاهش می‌دهد و سبب تنظیم و کنترل گرما می‌شود. البته در آب و هوای خیلی مرطوب، عملکرد تعریق در بدن مختل و کند شده و بدن قادر به خنک کردن خود نیست.

بدن انسان به طور عادی یک فرآیند تنظیم گرمایی دارد که به هم خوردن این فرآیند، به طرزی که درجه حرارت بدن به طور غیرعادی بالا رود را گرمازدگی می‌گویند.

افراد در سنین بالا بیش از جوانان در معرض گرمازدگی قرار دارند، چون بدن افراد مسن، توانایی هماهنگ شدن با تغییرات ناگهانی دما را ندارد. همچنین به دلیل استفاده از برخی داروها بدن آن‌ها توانایی تنظیم دما را از دست می‌دهد و عرق کردن قطع می‌شود.

علائم گرمازدگی را بشناسیم

سرگیجه، سردردهای شدید، تهوع و استفراغ، پوست خشک و گرم، ضربان قلب بالا، دمای زیاد بدن، بیهوشی، خستگی و فرسودگی، اختلال در تکلم و توهم، تنفس کم‌عمق، گشاد شدن مردمک چشم و عدم واکنش به نور، گرفتگی عضلات، افت فشار خون به دلیل کم‌آبی (دهیدراسیون)‌ و اتساع عروق محیطی از جمله عوارض اصلی و شایع گرمازدگی هستند.

به طور کلی عوارض گرمازدگی به تناسب شدت معمولا به سه دسته تقسیم می‌شوند:

گرمازدگی خفیف : زمانی که فرد مدتی طولانی در معرض حرارتی نسبتا بالا قرار گیرد اتفاق می‌افتد. در این حالت بدن به شدت عرق می‌کند. گرفتگی عضلات، خستگی و گاهی سرگیجه از دیگر علائم آن است.

گرمازدگی متوسط: به دلیل قرار گرفتن اشخاص مانند کشاورزان، ملوانان یا آتش‌نشان‌ها در معرض گرمای زیاد و فعالیت بدنی در محیط پیش می‌آید. از علائم آن می‌توان به سرگیجه، عدم هوشیاری، پوست رنگ پریده، نبض ضعیف و تعریق بدن اشاره کرد.

گرمازدگی شدید: این حالت بسیار خطرناک است و در روزهای گرم و مرطوب اتفاق می‌افتد. قیافه گرمازده و تب‌دار و پوست گرم و خشک است. درجه حرارت بدن افزایش می‌یابد و احتمال اغما و تشنج جزو دیگر علائم آن است.

خوردن منظم آب در طی روز قبل از احساس تشنگی یکی از راه های موثر برای جلوگیری از گرمازدگی است، چون اگر احساس تشنگی کنید، نشان می دهد بدنتان دچار کم آبی شده است

در برخورد با افراد گرمازده چه کنیم؟

به خاطر داشته باشید که به محض رویت هر گونه علامتی ناشی از فشار گرمای زیاد، باید با اورژانس و گروه‌های امداد تماس بگیرید. تا رسیدن گروه امداد و اورژانس اقدامات زیر را انجام دهید:

1- فرد را به محلی سایه‌دار منتقل کنید.

2 - به سرعت فرد را خنک کنید، مثل پاشیدن آب خنک به صورت فرد و تر کردن بدن فرد با اسفنج آب خنک.

3 - دمای بدن شخص را کنترل کنید و به تلاش‌هایتان برای خنک‌کردن او ادامه دهید.

4- ‌ اگر اورژانس یا کمک‌های امدادی تاخیر داشت، با اورژانس بیمارستان برای گرفتن دستورالعمل‌های بعدی تماس بگیرید.

5 - هر چه زودتر کمک‌های اولیه را به شخص برسانید.

محافظت از خود در برابر گرمازدگی

با دنبال کردن مراحل زیر می‌توانید از قرار گرفتن در معرض گرمای زیاد و گرمازدگی جلوگیری کنید:

- آشامیدنی‌های خنک بنوشید.

- اگر پزشک مصرف مایعات را برای شما محدود کرده، از او بخواهید میزان مصرف مایعات در هوای گرم را برای شما مشخص کند.

- خوردن منظم آب در طی روز قبل از احساس تشنگی، چون اگر احساس تشنگی کنید، نشان می دهد بدنتان دچار کم آبی شده است.

- بعضی از داروها شما را در برابر گرمازدگی آسیب‌پذیرتر می‌کنند. مثلا داروهای مسکن می‌توانند باعث پنهان شدن علائم ابتلا به گرمازدگی شوند. داروهای ضدیبوست نیز خطر کم‌آبی را افزایش می‌دهند.

- دوش گرفتن با آب خنک

- در صورت امکان در محیطی با تهویه مطبوع باشید. چنانچه این امکان وجود ندارد، به یک مرکز خرید با تهویه مناسب بروید.

- لباس‌های نخی با رنگ روشن بپوشید.

- در صورت امکان در گرم‌ترین ساعات روز، در خانه بمانید.

- خودتان را درگیر فعالیت‌های گرمازا نکنید.

- هرگز افراد مسن و کودکان را در خودروی در بسته رها نکنید.

- فراموش نکنید گرمازدگی شامل حیوانات نیز می‌شود. سعی کنید برای حیوانات خانگی، محلی سایه‌دار همراه با آب آشامیدنی تازه و خنک فراهم کنید.

حفظ سلامت در فصل گرما

امروز اولین روز فصل تابستان است. حالا که بلندترین روز سال فرا رسیده و گرمای هوا روز به روز بیشتر می شود، ما هم باید برای حفظ تندرستی خود تدابیری بیندیشیم.

به نقل از جام جم، با این‌ که تابستان فرصتی برای تفریح و گشت و گذار در طبیعت است، اما گرمای هوا خیلی از فرصت‌ های بودن در هوای باز و تفریح کردن زیر نور آفتاب را از ما خواهد گرفت. پس باید دقت کنیم زیرا گرما و نور آفتاب می ‌تواند صدماتی هم به ما برساند و این گرما می ‌تواند تهدیدی جدی برای سلامت ما نیز به حساب آید.

مشکلات ناشی از گرمای هوا:

با افزایش دمای هوای محیط، احتمال بروز مشکلاتی نظیر گرمازدگی، کم‌ آبی بدن و آفتاب ‌زدگی نیز افزایش می ‌یابد.

پس مهم است که بدانیم چگونه در این روزها و ماه‌ های گرم سال، سالم مانده و احتمال بروز بیماری‌ های مرتبط با گرما را نیز کاهش دهیم. به همین منظور نکاتی کلی برای حفاظت در برابر گرما و آفتاب ارائه می ‌شود:

* در هوای گرم، مقدار زیادی آب سالم و تمیز بنوشید تا از بروز کم‌ آبی بدن جلوگیری شود. وقتی که هوای محیط گرم باشد، بدن ما به شدت عرق کرده و در نتیجه به مایعات بیشتری نیاز دارد. دقت کنید، حتی مواقعی که تشنه نیستید نیز آب کافی و سالم بنوشید. این کار می ‌تواند آب از دست رفته بدن را جبران کند.

* از نوشیدن مایعات حاوی کافئین یا گازدار خودداری کنید. این نوع نوشیدنی ‌ها باعث بی ‌آبی بیشتر بدن شما شده و موجب حس خستگی و فرسودگی می ‌شوند. اگر ترک عادت نوشیدن این مایعات برای شما سخت است، سعی کنید که مقدار مصرف آن ها را کاهش دهید.

* وعده ‌های غذایی را سبک انتخاب کنید؛ وعده‌ هایی که سالم و مقوی بوده و به راحتی هضم شوند. به همین دلیل تابستان فرصتی فوق ‌العاده برای خوردن مقدار زیادی میوه و سبزیجات تازه و سالاد است. تا حد امکان از مصرف غذاهای سنگین، ادویه‌ دار یا نشاسته‌ ای که می ‌تواند باعث احساس خستگی و کسالت شما شود، خودداری کنید.

* گنجاندن مواد غذایی سرشار از بتاکاروتن به رژیم غذایی در تابستان موثر خواهد بود. مواد غذایی ‌ای که حاوی بتاکاروتن هستند مانند هویج، گوجه ‌فرنگی، زردآلو و سیب ‌زمینی شیرین می‌ توانند به محافظت از پوست در برابر آسیب‌ های ناشی از نور آفتاب کمک کنند.

* همیشه از کرم‌ های ضد آفتاب استفاده کنید، حتی اگر قصد ندارید به مدت طولانی در محیط ‌های باز بمانید. استفاده از کرم ضد آفتاب می ‌تواند از بروز آفتاب ‌سوختگی‌ های دردناک، ایجاد آسیب ‌های پوستی، چین و چروک و حتی سرطان پوست جلوگیری کند.

دقت داشته باشید که ضد آفتابی مناسب انتخاب کنید که طیف گسترده ‌ای را تحت پوشش قرار دهد. به این معنی که ضد آفتاب باید بتواند پوست را در برابر اشعه ‌های مُضر UVA و UVB محافظت کند.

* در زمان انتخاب لباس‌ های تابستانی، عینک آفتابی و کلاه را نیز فراموش نکنید.عینک آفتابی مناسبی برای جلوگیری از تابش مستقیم آفتاب به چشم انتخاب کنید. همچنین کلاهی مناسب برای حفاظت در برابر نور آفتاب تا سایه ‌ای دائمی برای شما ایجاد کند.

لباس‌ های با رنگ روشن، سبک و راحت بپوشید. لباس ‌های روشن، گرمای آفتاب را منعکس کرده در حالی که رنگ تیره، آن را جذب خواهد کرد و موجب گرمای بیشتر شما خواهد شد.

امیدواریم با رعایت همین نکات ساده بتوانیم کمی راحت ‌تر و با سلامت فصل گرما را پشت سر بگذاریم.