کلینیک جامع آموزش پزشکی

کلینیک جامع آموزش پزشکی

همچنین می توانید کانال ما در تلگرام را دنبال کنید با عنوان: نکات مهم سلامتی t.me/public_health
کلینیک جامع آموزش پزشکی

کلینیک جامع آموزش پزشکی

همچنین می توانید کانال ما در تلگرام را دنبال کنید با عنوان: نکات مهم سلامتی t.me/public_health

الگوریتم تشخیصی سردرد در طب سنتی ایران-سردرد همراه با مقاله


سردرد تشخیص و درمان

 

 

سردرد عارضه ای است که همه ما در زندگی آ نرا تجربه کرده ایم ،تا کنون  دانشمندان انقباض و انبساط عروق مغز را ،عامل بروز میگرن و علت سردردهای عصبی را انقباض ماهیچه های سرمی پنداشتند ، البته این علائم هنوز هم به عنوان عوامل بروز سردرد مطرح است اما محققان به تازگی دریافته اند که منشاء بروز میگرن و سردردهای عصبی در مغز مشترک است. ساقه مغز ، که به عنوان سیستم ضد درد، شناخته شده بخش ساقه ای شکلی است که پشت چشم ها و بینی قرار گرفته، نمیکره های مخ را به طناب نخاعی وصل کرده و شامل پل مغزی ، بصل النخاع و مغز میانی است .عصب تری ژمینال در سطح خارجی پل مغز قرار گرفته و ریشه حسی دارد و در نواحی  صورت ، دهان و دندان ،حفره بینی و ماهیچه های مخصوص جویدن غذا گسترده شده است.

علل بروز سردرد ،اضطراب و نگرانی ،خشم ،متابولیسم بدن (سوخت و ساز سلولی )، نوعی اختلاف بینایی (Glare) ،عوامل ژنتیکی و استرس زا می باشد.

هنگام سردرد عصب تری ژمینال تحریک شده و ماده شیمیایی به نام سرتونین از آن رها می شود و نورون بعدی را تحریک می کند، به طور طبیعی این ماده درمقابل صداهای ضعیف آشنا و مداوم نظیر موسیقی و مکالمه افراد ، مانند یک صافی عمل کرده و میزان آن را تغییر نمی دهد اما در برابر صداهای ناهنجار مثل بوق ماشین و گریه کودک واکنش نشان داده و میزان آن را افزایش می دهد. با افزایش این ماده سیگنال های درد خنثی می شوند. محققان با آزمایش سرتونین برروی افرادی که از سردرد رنج می برند به این نتیجه رسیدند که افزایش این ماده مساوی است با کاهش سردرد و بالعکس ، بنابراین کمبود این ماده عامل اصلی بروز سردردهای عصبی و میگرن است.

آنها همچنین دریافتند که فقدان این ماده موجب افسردگی و بی خوابی می شود . بهترین راه کنترل و درمان سردرد شناخت عوامل بروز آن است .با تحقیقی که بر روی 199 نفر از افراد مبتلا به سردردهای مزمن صورت گرفت ، علل بروز سردرد ،اضطراب و نگرانی ،خشم ،متابولیسم بدن (سوخت و ساز سلولی )، نوعی اختلاف بینایی (Glare) ،عوامل ژنتیکی و استرس زا ذکر شد. اکنون به بررسی بعضی از عوامل شناخته شده که نقش اصلی را در بروز سردرد ایفا می کنند می پردازیم .

 

حالات و هیجانات روحی

سایکوسوماتیک حالت هایی از روان ،فکر و ذهن وهیجانات که بروی مکانیسم بدن تأثیر می گذارند و واکنش بدن در مقابل این حالات منجربه بروز سردرد ،آسم و ضربات نامنظم قلب می شود. محققان با انجام آزمایش MMPI ،تست روانشناسی که تعیین کننده خصوصیات شخصیتی است، برروی مبتلایان به سردرد ، به این نتیجه رسیدند که اکثر این افراد دچار افسردگی ،حواس پرتی ،انکار (نوعی مکانیسم دفاعی که در آن وجود اعمال و عقاید به طور ناخود آگاه تکذیب می شود ) هستند . دانشمندان برسر این مسئله که آیا سردرد عامل بروز این حالات است و یا بالعکس اختلاف نظر دارند ولی آنها معتقدند افرادی که مستعد ابتلا به سردرد هستند ،استرس ها را بیشتر دریافت می کنند .در این آزمایش همچنین فرق میان میگرن و سردردهای عصبی مشخص شد. افسردگی از نشانه های میگرن و علائمی نظیر حواس پرتی ،نگرانی و انکار، از مشخصه های افراد مبتلا به سردردهای عصبی عنوان شد.

افرادی که از سردردهای عصبی رنج می برند به دلیل دردهای پی درپی ،ازنظر احساسی ،آسیب پذیرترند .احساس ناتوانی دربرخورد با مشکلات یأس و نا امیدی و فروخوردن خشم و بیان نکردن احساسات ،موجب افزایش افسردگی در افرادی می شود که دچار سردردهای مزمن هستند.

 

به هر حال اگر به علت ابتلا به سردرد درصدد مراجعه به پزشک هستید بهتر است به خصوصیات سردرد خود دقت کنید، چون این خصوصیات می‌توانند در جهت یافتن علت بیماری به پزشک کمک کنند:

نوع و شدت سردرد: آیا درد خفیف است یا شدید؟ آیا درد حالت ضربان‌دار دارد؟ شبیه برق گرفتگی است؟ با احساس سنگینی سر توأم است؟

زمان درد: آیا درد در زمان خاصی از روز بدتر یا بهتر می شود؟

محل درد: آیا سردرد بصورت منتشر در تمام سر احساس می شود یا آنکه فقط در منطقه خاصی (مثلاً پیشانی یا پشت چشم‌ها) متمرکز است. آیا سردرد دو طرفه است یا فقط در یک طرف سر احساس می شود؟

مشکلات همراه: آیا در زمان بروز سردرد مشکلات دیگری هم ایجاد می‌شود؟ مثلاً آیا تغییری در بینایی شما بوجود می‌آید؟ آیا لکه‌های تیره یا جرقه‌های روشن می‌بینید؟ احساس تهوع و استفراغ، سرگیجه، اشکریزش یا افتادگی پلک در زمان سردرد وجود دارد؟

عوامل تشدید کننده: آیا اقدام خاصی (مثلاً خم شدن، سرفه کردن) باعث بدتر شدن یا ایجاد سردرد می‌شود؟ آیا مصرف غذای خاصی با ایجاد سردرد همراه است؟ آیا عوامل خاصی مثلاً نور شدید، بوهای خاص یا عوامل دیگر باعث شروع سردرد می‌شود؟

الگوی کلی درد: سردرد معمولاً کی شروع می‌شود؟ حاد است یا مزمن؟ آیا جدیداً تغییری در الگوی خاص سردرد ایجاد شده است؟

سابقه خانوادگی: آیا در نزدیکان شما کسی مبتلا به سردرد می باشد؟

علاوه بر بررسی خصوصیات درد، برای تشخیص علت سردرد معمولاً یک معاینه بالینی کامل شامل بررسی نبض و فشارخون، بررسی کامل دستگاه عصبی مرکزی و معاینه چشم انجام می‌شود. به علاوه گاهی لازم است علاوه بر اقدامات فوق از روش‌های تصویر‌برداری (سی تی اسکن یا MRI) و بررسی میدان بینایی نیز برای تشخیص علت سردرد استفاده می‌شود.

البته همانطور که قبلاً ذکر شد در اکثر موارد سردرد نتیجه معاینات چشم طبیعی است اما سردردهای مرتبط با مشکلات چشمی را می توان در سه گروه تقسیم‌بندی کرد:

سردردهایی که باعث ایجاد علائم چشمی می شوند

سردردهایی که ناشی از بیماری‌های چشمی هستند.

حالات متفرقه

سردردهایی که باعث ایجاد علائم چشمی می شوند

سردرد یکی از شایعترین شکایات در طب می باشد و تقریبا فردی یافت نمی شود که آن را بارها تجربه نکرده باشد. غالب این سردردها مسئله جدی را بدنبال ندارند و عمدتا بدنبال استرس و اظطراب، خستگی، گرسنگی و یا مصرف بعضی از غذاها، و یا قرار گرفتن در شرایط نامساعد ایجاد می گردند.

اگرچه بسیاری اعتقاد دارند که سردرد غالبا خبر از وجود مشکلات چشمی می دهد، اما واقعیت این است که بیشتر اینگونه سردردها منشاء دیگری دارند و کارهای طولانی مدت چشمی مانند مطالعه ممکن است فقط میزان وقوع و یا شدت آن را بیشتر کند.

یکی از شایعترین انواع سردردها، نوع Tension Headache یا همان سردرد عصبی می باشد که عمدتا در ناحیه پیشانی، شقیقه ها، اطراف و پشت چشم، و حتی ناحیه گردن حس می شود. این نوع سردرد ناشی از تغییرات نامناسب و موقت در شرایط زیستی روزانه انسان حادث می گردد. بعنوان مثال کار کردن در شرایط پر استرس، کار کردن و یا رفت و آمد در محیطهای با آلودگی بالای هوا، کارکردن در محیط با نور نامناسب، کار کردن و یا رفت و آمد در محیطهای با آلودگی صوتی، گرسنگی، مصرف نکردن موقت بعضی از موادیکه فرد به آن عادت دارد مثل چای و قهوه، خوابیدن در شرایط نامساعد مثلا خواب در محیطهای پر سر و صدا، اظطراب و ایجاد انقباض و فشار بیش از حد در ناحیه فک و دندانها، و حتی جوییدن آدامس به مدت طولانی می تواند از دلایل این نوع سردرد باشد. طبعا در اینگونه شرایط، کار چشمی می تواند از عوامل تشدید کننده سردرد باشد، و نه علت ایجاد آن. این نوع سردردها غالبا گذرا هستند و به خوبی به داروهای مسکن معمولی پاسخ می دهند، اما حذف و یا بهبود شرایط زیستی مهمترین نقش را در کاهش دفعات بروز این نوع سردردهای عصبی خواهد داشت. در اینگونه سردردها، خود فرد به مراتب بهتر از هر پزشکی قادر خواهد بود علت ایجاد کننده سردرد خویش را پیدا کند که در این صورت با اجتناب از آن، مهمترین قدم را در درمان و پیشگیری برداشته است.

میگرن نوع دیگری از سردرد می باشد که تقریبا از هر ده نفر یک نفر به آن گرفتار می شوند. این نوع سردرد در خانمها شایعتر از آقایان می باشد و می تواند جنبه ارثی نیز داشته باشد. از مشخصات آن می توان از سردرد های ضربان دار، یکطرفه، همراه با تهوع و استفراغ، و داشتن حساسیت به نور و صدا و حتی بو را نام برد. بعضی از عوامل می توانند سبب شروع حمله میگرن گردند که از آن جمله می توان از مصرف بعضی از خوراکیها مثل مشروب یا پنیر کهنه یا غذاهای نیتریت دار مانند سوسیس نام برد. همچنین تغییرات هورمونی در سیکل ماهانه خانمها و یا بارداری، اظطراب و استرسها و هیجانات روحی، تغییرات محیطی مانند نور فلورسنت یا صفحه مانیتور کامپیوتر و یا تغییر دمای محیط از دیگر عوامل شروع کننده حملات میگرن محسوب می گردند. افراد با سردردهای میگرنی باید با نظر پزشکان متخصص مغز و اعصاب و بر اساس شدت و تعداد حملات میگرن، تحت درمانها لازم برای کنترل سردرد و یا پیشگیری از وقوع سردرد قرار بگیرند.

دانلود مقاله ای با موضوع سردرد 

 

زیر مقاله  ای براتون نوشتم با موضوع غذاهای موثر بر میگرن وافسردگی  لطفا دانلود کرده ومطالعه بفرمائید باتشکر

 

 

    دانلود کنید 

 

بیماری سیاتیک-دانلود رایگان مقاله

اصطلاح سیاتیک در حقیقت مربوط به دردی است که در طول عصبی به همین نام انتشار‌ می‌یابد. این عصب طولانی‌ترین عصب داخل بدن شما است که از لگن تا انتهای پا ادامه داردو در طول مسیر خود به شاخه‌های متعددی تقسیم می‌شود. هرگونه فشار بر روی این عصب می‌تواند باعث ایجاد درد در تمام طول عصب شود (یعنی مسیری که از کمر شروع می‌شود و از پشت پا پایین می‌آید و تا پاشنه پا می‌رسد.) البته علائم ممکن است از یک درد خفیف تا ناتوانی و از کارافتادگی کامل متغیر باشد و گاهی ممکن است با احساس خارش، سوزش، بی‌حسی و ضعف عضلانی هم همراه باشد. این درد به‌طور تدریجی شروع شده و با گذشت زمان افزایش می‌یابد و در هنگام نشستن، برخاستن، عطسه و یا سرفه‌کردن بدتر می‌شود. ویژگی آن هم این است که معمولاً فقط یکی از اندام‌های تحتانی شما را درگیر می‌کند. در موارد خیلی شدید بیماری، شاید حتی کنترل مثانه و یا روده نیز از دست برود. این وضعیت اخیر، بسیار نادر، اما بسیار خطرناک است  شایع‌ترین علت بیماری سیاتیک، بیرون‌زدن دیسک بین ‌مهره‌ای و فشار آن بر روی ریشه‌‌های عصبی است که به آن فتق دیسک‌ بین‌مهر‌ه‌ای نیز گفته می‌شود. دیسک‌های بین مهره‌ای صفحاتی از جنس غضروف هستند که مهره‌ها را از هم جدا می‌کنند. دیسک‌های سالم، ستون مهره‌ها را انعطاف‌پذیر نگاه‌ داشته و کمک می‌کنند تا مهره‌ها بتوانند به‌راحتی بر روی هم بلغزند. با افزایش سن، این دیسک‌ها شروع به تحلیل رفتن می‌کنند و خشک و تاحدی شکننده می‌شوند. این مسئله موجب بیرون رانده‌شدن دیسک از محل خود (فتق) و فشار آن بر روی ریشه عصبی و در نتیجه بروز علائم بیماری سیاتیک می‌شود. البته به غیر از فتق دیسک بین‌‌مهره‌ای، عوامل دیگری نیز باعث ایجاد درد سیاتیک می‌شوند. مثلاً تنگی ستون مهره‌ها در قسمت کمری و نیز بیماری اسپوندیلولیستزی (که در آن یک مهره به آرامی بر روی مهره دیگر و رو به جلو می‌لغزد) می‌توانند باعث ایجاد علائم بیماری شوند. نشانگان پیریفورمیس هم نام اختلالی است که در اثر اسپاسم عضله‌ای به همین نام ایجاد می‌شود. این عضله در نزدیکی عصب سیاتیک قرار دارد و اسپاسم آن باعث فشار بر عصب و بروز درد سیاتیکی می‌شود.




تمرینهای ورزشی

 پس از ماساژ بیمارانی که در مراحل اول بهبودی هستند می توانند در حالی که در بستر دراز کشیده اند تمرینهای زیر را انجام دهند :
1- در حالی که در بستر خوابیده اند و پاها خمیده است ، زانوها را به هم فشار دهید . بعد سعی کنید با دستها آنها را از هم جدا کنید، ‌در حالی که عضله های مقابل مقاومت می کنند و می کوشند که زانوها به هم فشرده باشند ، 30 ثانیه این کار را ادامه دهید .
2- در حالی که خوابیده اید و پاها خمیده است ، پاها را یکی یکی راست کنید اما ران ها را موازی هم نگه دارید هر پا را 30 ثانیه بالا نگه دارید .
3- به پهلو دراز بکشید ، با سن کمی خمیده و سمت دردناک رو به بالا باشد . پای دردناک را آرام در حدود یک دقیقه عقب و جلو ببرید .
4- روی تخت بنشینید ،‌از عقب به دستها تکیه دهید . هر پا را به نوبت دراز و خم کنید . این حرکت را هشت بار تکرار کنید . اما اگر احساس ناراحتی کردید تعداد حرکات را کمتر کنید .
وقتی که دردتان کمتر شد و رو به بهود رفت می توانید تمرینات زیر را هم به دنبال ورزشهای فوق ادامه دهید :
5- در حالی که روی یک صندلی نشسته اید و پاهایتان کمی خمیده است ، دستها را روی پاها بگذارید ، از کمر به جلو خم شوید و بگذارید دستها روی پاها تا نوک انگشتان پایتان بلغزد . این حرکت را 4 بار تکرار کنید .
6- روی تخت بنشینید و پاها را دراز کنید ، آرام به جلو خم شوید و سعی کنید نوک پاها را لمس کنید . این حرکت را چندبار تکرار کنید
7- بایستید و یک شئی را محکم بگیرید و پای دردناک را آرام به جلو و عقب تاب بدهید . زانوهایتان نسبتاً سست باشند . این حرکت را تا 5 دقیقه ادامه دهید .
8- دستها را روی باسن خود بگذارید و سنگینی خود را به روی پای راست بدهید و آن را خم کنید و پای چپ را به سمت چپ دراز کنید . بایستید و حرکت را با پای دیگر تکرار کنید . این حرکت را از هر طرف 8 بار تکرار کنید .
9- در حالی که ایستاده اید و دستها را روی باسن خود گذاشته اید از کمر کمی به جلو و سپس به عقب خم شوید این حرکت را 8 بار تکرار کنید به تدریج بیشتر و بیشتر خم شوید .
10- یک میله افقی را بالای سرتان قرار دهید و آن را بگیرید . بدن را آرام از یک سو به سوی دیگر بگردانید ( حرکت عمدتاً باید در بازوان و شانه شما باشد ) بالا تنه در حال چرخش به چپ و راست باید راست باشد

 

  دانلود مقاله با موضوع سیاتیک 

بیماری ام اس-دانلود رایگان مقاله

بیماری MS یک بیماری دستگاه عصبی مرکزی بوده و در این بیماری پوشش محافظ اعصابی که در داخل و اطراف مغز نخاع قرار دارند تخریب می شود که این خود باعث ایجاد طیف گسترده ای از علائم مثل از دست دادن کنترل عضلات هماهنگی بین آنها تا اختلالات بینائی می شود.این بیماری در زنان شایعتر از مردان بوده و همچنین در نقاطی از دنیا مثل اروپای شمالی، آمریکا و کانادا نیز از شیوع بالاتری برخوردار است. همچنین افرادی که در خانواده خود بیمار مبتلا به MS را دارند، ریسک بالاتری برای ابتلا به این بیماری را نسبت به سایر افراد جامعه دارند.
علت بروز این بیماری چیست ؟
تاکنون دلیل پیدایش این بیماری مشخص نشده است ولی بنظر می رسد که بروز این بیماری ارتباطی با پاسخهای خود ایمنی داشته باشد. چیزهائی مثل یک ویروس ممکن است باعث تحریک سیستم ایمنی شده و بدن را وادار به تولید پادتنهائی کند که به اشتباه به عناصر خودی بدن حمله میکنند، در بیماری MS این پادتنها به میلین ( Myelin ) که پوشش اعصاب می باشد حمله کرده و آنها را نابود می کنند. میلین باعث می شود که پیامهای عصبی به سرعت در طول عصب منتقل شود. حال اگر این ماده تخریب شود بر روی عصب نقاطی بدون میلین بنام پلاک بوجود می آید و با گسترش این پلاکها انتقال پیام عصبی در طول عصب کند شده و یا با مشکل مواجه می شود که خود باعث بروز علائم بیماری MS می شود.
البته علاوه بر ویروس ، محققان معتقدند که پاسخهای خود ایمنی ( یعنی عملکرد دستگاه ایمنی علیه میزبان و نه یک عامل خارجی ) می تواند در اثر عوامل محیطی و یا ژنتیکی نیز اتفاق بیفتد.
علائم بیماری MS چیست ؟

بیشتر بیماران در سنین 40-20 سال متوجه علائم بیماری MS می شوند. نوع این علائم و چگونگی پیشرفت آنها نیز بستگی به محل پلاکها در دستگاه عصبی مرکزی بیمار دارد. آسیب میلین مربوط به اعصابی که پیام عصبی را به ماهیچه ها می برند باعث ایجاد علائم حرکتی می شود ولی درگیری اعصابی که باعث انتقال حس می شوند سبب اختلال حواس مربوطه می شود. علائم معمولاً با خستگی غیر قابل توضیح و گنگ شروع می شود و بدنبال آن ضعف کلی بدن ایجاد می شود. البته این ضعف ممکن است فقط در یک پا و یا یک دست رخ دهد. بعضی از بیماران دچار تاری دید و یا دیددوگانه ( دو بینی ) می شوند. همچنین علائمی مثل کرختی و سوزن سوزن شدن صورت، دستها و پاها، بدن، اختلال تعادل ، لرز، گیجی، اختلال در بلع و یا اختلال در صحبت کردن، از بین رفتن کنترل مثانه هم در بیماری MS مشاهده می شود.
بیماران زیادی که مبتلا به MS می باشند، دچار درد مزمن هم هستند و گروه کمی از این بیماران دردهای حاد را نیز تجربه می کنند که این دردهای حاد، ناگهانی و شدید بوده و اغلب در صورت و یا ناحیه کمر ایجاد می شوند.
روند بیماری MS کلاً غیر قابل پیش بینی است. این بیماری دارای مرحله علامتدار و فعال و مرحله نهفته می باشد. بعضی از بیماران پس از مرحله علامتدار و فعال بیماری وارد یک مرحله نهفته طولانی می شوند که در آن علائم بسیار خفیف می باشد. ولی بعضی دیگر با وارد شدن در هر مرحله فعال، طول مدت مرحله نهفته آنها کوتاهتر و کوتاهتر می شود و یا کلاً وارد مرحله نهفته نمی شوند. این بیماران که فاز نهفته کوتاهی دارند به احتمال بیشتری دچار ناتوانی های دائمی مثل فلج می شوند. گرما و استرس هم می توانند باعث بدتر شدن علائم بیماری شوند. بسیاری از بیماران مبتلا به MS، افسرده هم می شوند گرچه محققان مطمئن نیستند که آیا افسردگی از علائم این بیماری است و یا فقط پاسخی به یک بیماری مزمن به شمار می رود. بیماری MS بطور کلی تأثیری بر روی طول عمر بیمار ندارد.
چگونه این بیماری تشخیص داده می شود ؟
پزشکان موقعی به MS مشکوک می شوند که بیمار نسبتاً جوان با علائم حرکتی و یا حسی که مرتباً حالت فعال و سپس خفته بخود می گیرد مواجه شوند. پزشکان مانند هر بیماری دیگری باید یک تاریخچه پزشکی دقیق را در کنار معاینه فیزیکی فرد قرار داده تا بتوانند به تشخیص MS نزدیک شوند. البته برای رسیدن به یک تشخیص قطعی باید مجموعه ای از تستها را برای کنار گذاشتن سایر بیماریهای مشابه انجام داد. بهترین وسیله برای نشان دادن نقاطی از دستگاه عصبی مرکزی ( مغز و نخاع ) که میلین در آنها از بین رفته است و پلاک ایجاد شده MRI می باشد. البته اسکن چشم هم عامل موثری برای تشخیص این بیماریست

نکاتی در مورد مراقبت بیمار مبتلا MS از خود
هنوز محققان راهی را که بتوان از ابتلا به MS جلوگیری کرد، پیدا نکرده اند. اگر فردی تشخیص MS روی او گذاشته شد، در قدم اول و مهمترین مورد حمایت خوب خانواده، دوستان و اعضای تیم درمانی از وی می باشد تا او خود را تنها احساس نکند. البته نکاتی را هم خود بیمار مبتلا به MS باید رعایت کند از جمله استفاده از یک روش صحیح و سالم برای زندگی، مصرف منظم داروهای تجویز شده، برنامه منظم برای فعالیت فیزیکی و ورزش، داشتن استراحت به میزان کافی که می تواند فرد را به وضعیت بهتری از سلامت رهنمون شود. همچنین کاهش سطوح استرس فرد بیمار می تواند در کاهش علائم او مؤثر باشد. همچنین اجتناب از فعالیت زیاد در محیطهای بیرون خصوصاً در هوای زیاد گرم که می تواند باعث تشدید بیماری شود، لازم است. حمام سونا، وان حاوی آب خیلی گرم، دوش با آب گرم گرفتن همگی می توانند باعث بدتر شدن علائم شوند که پرهیز از آنها مفیدبنظر می رسد

   دانلود مقاله با موضوع ام اس

فشارهای روانی با ما چه می‌کند؟

فشار روانی یکی از مهم‌ترین علل بروز اختلالات جسمی و روانی است. بررسی‌های گوناگون نشان‌دهنده این حقیقت است که 70 تا 90 درصد بیماری‌ها از جمله انواع سرطان و بیمارهای قلبی و اختلالات افسردگی با فشار روانی ارتباط دارند.بر اساس آمار منتشر شده توسط سازمان بهداشت جهانی در قاره‌های اروپا و آمریکا،کشورهای انگلستان، فنلاند، اسکاتلند و ایرلند از لحاظ مرگ و میر به علت بیماری‌های قلبی در راس کشورهای دیگر قرار دارند. نرخ مرگ و میر ناشی از این بیماری‌ها، در آمریکا، ژاپن، اتریش و نروژ، برای نخستین بار از آغاز قرن، سیر نزولی خود را آغاز کرده و این کاهش به طور عمده به علت اجرای برنامه‌های پیشگیری از فشار روانی است.بسیاری از بیماری‌ها با فشار روانی در ارتباط هستند. فشار روانی موجب کاهش کارایی دستگاه ایمنی می‌شود. دستگاه ایمنی کم کارآمد، در مقابل واکنش‌های حساسیتی، حملات آسم و حتی سرطان آسیب‌پذیر است. پیشگیری و درمان سرطان با فشار روانی مرتبط است، تحقیقاتی که در این زمینه انجام شده نقش فشار روانی در بروز سرطان‌های بدخیم را ثابت کرده است، همچنین گروهی معتقدند که یک تیپ شخصیتی مستعد سرطان وجود دارد که این شخصیت این‌گونه توصیف شده است:
1- نگه داشتن تنفر همراه با ناتوانی در ابراز آن
2- ابراز تاسف برای خود
3- ناتوانی در ایجاد و تداوم روابط پایدار
4- داشتن خودانگاره منفی
از آنجا که فشار روانی موجب افزایش فشار و کلسترول خون می‌شود، عجیب نیست که مطالعات نشان دهند فشار روانی با فشار خون بالا، سکته مغزی و بیماری کرونر قلبی ارتباط دارد. سکته مغزی بر اثر نرسیدن اکسیژن به مغز در پی انسداد یا پارگی یکی از شریان‌هایی روی می‌دهد که اکسیژن مغز را تامین می‌کند.سکته مغزی با فشار خون بالا، رژیم غذایی و فشار روانی ارتباط دارد. بر اساس بررسی‌های انجام شده، فشار روانی با بیماری کرونر قلبی نیز ارتباط دارد. افزایش ضربان قلب، فشار خون، سرم کلسترول و دفع نشدن مایعات زائد، باعث افزایش حجم خون می‌شود.دو تن از روانشناسان نوعی الگوی رفتاری را شناسایی کردند که به «الگوی رفتاری سنخ الف» معروف است که معمولا در بیماران مبتلا به حمله قلبی دیده می‌شوند. افراد دارای این الگوی رفتاری، رقابت‌جو هستند، همچنین پرخاشگر بوده و درباره وقت، دچار اضطراب می‌شوند. این افراد همواره درگیر چندین کارند و در یک زمان بیش از یک کار انجام می‌دهند، همچنین اغلب، تمام کارها را به سرعت انجام می‌دهند، خصوصیت دیگر این افراد این است که متخاصم هستند.

مطالعات روی این گروه از افراد، ارتباط بین این نوع رفتارهای مرتبط با فشار روانی و بیماری کرونری قلبی را اثبات کرده است. با وجود این سایر پژوهشگران نتایج متناقضی به دست آورده‌اند، در ادامه درباره سایر بیماری‌های مرتبط با فشار روانی می‌توان گفت، گرچه علت زخم‌هایی مانند پارگی یا خراش در دیواره معده، اثنی‌عشر، یا دیگر بخش‌های روده معلوم نیست اما برخی، از احساس درماندگی کامل در بیماران مبتلا به زخم معده یاد کرده‌اند و معتقدند این احساس، باعث پیشرفت زخم می‌شود اما در به وجود آمدن آن دخالتی ندارد.

یک نظریه به تبیین اثرات فشار روانی بر پیدایش زخم‌های مرتبط با لایه مخاطی معده پرداخته است. با این همه، فشار روانی با تشدید بیماری مجاری هاضمه می‌تواند وقوع زخم را محتمل‌تر سازد. فشار روانی باعث افزایش اسید کلریدریک در مسیر محدوده روده می‌شود و از کارایی دستگاه ایمنی می‌کاهد.درباره میگرن هم باید گفت، دانشمندان بیشتر احتمال می‌دهند که میگرن به تنش و فشار روانی هیجانی ارتباط داشته باشد. احساس اضطراب، تنش عصبی و خشم فروخورده با میگرن همراه هستند، همچنین باید گفت میگرن نشانه و علامت یک سبک زندگی نامناسب است.

همچنین فشار روانی می‌تواند موجب سقط جنین شود. از سوی دیگر فشار روانی در حوادث ترافیکی نیز نقش دارد، به این صورت که میدان دید را محدود می‌کند و به حواس‌پرتی منجر می‌شود.فشار روانی می‌تواند باعث کمردرد شود. تحقیقات انجام شده نشان داده است که کمردرد در افرادی شایع‌تر است که فشار روانی زیادی را تجربه کرده‌اند. دانشمندان و متخصصان حدس می‌زنند که افراد دارای عامل رماتیسمی که فشار روانی مزمن را تجربه می‌کنند، نسبت به التهاب مفصلی رماتیسمی آسیب‌پذیرند.



راهکاری برای مقابله با محافل منقلی!

با نگاهی هرچند گذرا به حال و روز این روزها و حتی روزهای گذشته و دور جوامع مختلف متوجه می شویم که الحق و الانصاف اعتیاد نه تنها در شعار بلکه در واقعیت بلای خانمان سوزی است که به جان خانواده ها و جوامع افتاده است. بلایی که اگر چه درباره آن از وقتی که این بلا ظاهر شد بحث ها و سخن و نوشته زیادی درباره عبور از آن و یا عدم ورود جوانان به آن مطرح شده است، اما عملاً با به روز شدن و تولید شدن مواد مخدرهای جدید و رنگارنگ بحث ها و پیشگیری های جدیدی هم مطرح می شود و عملا مبارزه با این بلای خانمان سوز هم به روز می شود.

شکی نیست که یکی از دغدغه های اصلی و اساسی نظام جمهوری اسلامی ایران از آغاز پیروزی انقلاب تا کنون بحث مبارزه با مواد مخدر و عملا تقویت ستاد کمیته کاهش تقاضا بوده است. اگر چه در برهه هایی با تغییر شعارها و رؤسای جمهور در دولت های مختلف رنگ و لعاب این مبارزه و دغدغه، تغییراتی داشته است اما اصل این موضوع و راهکارهای مقابله با آن به عنوان یک خط و مشی بدون تغییر در برنامه های نظام وجود داشته است.برنامه ای که به جرات می توان گفت تا قبل از پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی نه تنها برنامه ای برای مبارزه با آن وجود نداشت بلکه سران رژیم پهلوی از چهره های درجه یک مافیای بین المللی مواد مخدر در جهان شناخته می شدند و این در حالی بود که هر از چندگاهی دستگاه های تبلیغاتی رژیم شاه با تبلیغات گسترده و کنفرانس های فراوان علیه قاچاق مواد مخدر و دستگیری عده ای قاچاقچی خرده پا، ژست مبارزه با مواد مخدر را به خود می گرفتند اما در عمل خود از بزرگان قاچاق مواد مخدر بودند.

اعتیاد مسئولین عالی رتبه رژیم شاهنشاهی و همچنین مهمتر از آن ایفای نقش ساقی مواد مخدر دربار، از جمله مهمترین اسناد اظهر من الشمس این ادعاست که می توان به آن اشاره کرد. اکنون اگر چه با پیشرفت و تولیدات و ورود بی رویه مواد مخدر به کشور نسبت به قبل از انقلاب معادلات استفاده و مبارزه با مواد مخدر تغییر کرده است ولی هرگز نمی توان از عزم جدی نظام در راه مبارزه با این بلای خانمان سوز و حتی بستن راه های ورودی مواد به کشور و البته تقویت کمیته کاهش تقاضای مواد مخدر گذشت. این ادعا حتی از زبان رئیس جمهور افغانستان که چند روز پیش به تهران سفر کرده بود مطرح می شود. آنجا که وی مدعی می شود: هیچ‌ یک از همسایگان به اندازه ایران خطر مواد مخدر را جدی نگرفته و هیچ کشوری نیز مانند ایران با آن مبارزه نکرده است و ما آماده ایم در این زمینه با کمک ایران به مبارزه مشترک با این بلای خانمان‌سوز بپردازیم.

با نگاهی به آمار و ارقام اعتیاد و مصرف مواد مخدر در کشور که به نوعی تمامی گروه های سنی جامعه را درگیر خود کرده است حقایق دردناکی شفاف تر از گذشته نمایان می شود و عملا می توان به این نتیجه رسید که مبارزه با اعتیاد و مواد مخدر در کشور اگر چه بسیار زیاد و با برنامه های کوتاه و بلند مدت صورت گرفته اما کافی نبوده است. با نگاهی به آمارهای موجود در کشور ابن ادعا به اثبات می رسد.در حال حاضر طی آخرین آمارها از ستاد کل مبارزه با مواد مخدر سالانه ۵۰۰ تن انواع مخدرهای سنتی و صنعتی در کشور مصرف می شود که متاسفانه ۸۵ درصد از تریاک و ۳۵ درصد هرویین جهان در ایران کشف می شود.

بر اساس تحقیقات صورت گرفته خسارت ناشی از تولید و مصرف مواد مخدر در ایران به صد هزار میلیارد ریال می رسد و با کاهش چشمگیر، سن مصرف مواد مخدر به ۱۵ سال رسیده است و متاسفانه یک درصد دانش آموزان یا معتاد هستند یا موادمخدر را تجربه کرده اند.در میان دانشجویان کشور هم ۱.۶ درصد دانشجویان دانشگاههای وزارت بهداشت و ۲.۶ دانشجویان دانشگاههای وزارت علوم درگیر اعتیاد هستند.در ایران تریاک و مشتقات آن اولین مواد مخدرِ پرمصرف محسوب می‌شوند و شیشه، کراک، هروئین و حشیش در مراتب بعدی قرار دارند و براساس گزارش‌ها شیشه دومین ماده‌ی مخدر صنعتی است که در کشور مصرف می‌شود و متأسفانه مصرف آن طی چند سال گذشته افزایش پیدا کرده است.

همانطور که می دانیم ایران در همسایگی افغانستان و پاکستان، دو کشور تولیدکننده‌ی عمده‌ی مواد مخدر جهان واقع شده است. این موضوع، مشکلات زیادی را برای ایران به وجود آورده است که از آن جمله می‌توان به هجوم قاچاقچیان مواد مخدر در قالب باندهای بین‌المللی به ایران، تلاش آنان برای ترانزیت مواد از خاک ایران به اروپا و افزایش آمار اعتیاد در ایران اشاره کرد. به همین دلیل، برنامه‌ریزی جدی مسئولان و مردم برای پیش‌گیری از اعتیاد و جلوگیری از ورود مواد مخدر به کشور لازم و ضروری است و تا حد زیادی هم این برنامه ریزی صورت گرفته است. اما قطعا کافی نبوده است این آمارها نشان می دهد که تنها عزم جدی و برنامه ریزی برای ریشه کن کردن اعتیاد در جامعه کافی نیست.از طرفی دیگر وقتی شرایط اعتیاد در ایران بحرانی تر می شود که آمارها حکایت از آن دارد که خانواده ها و مخصوصا زنان جامعه گرفتار اعتیاد شده اند.متاسفانه در ایران ۹ درصد از جمعیت افراد معتاد را زنان تشکیل می‌دهند و آمار اعتیاد زنان طی ده سال یعنی از سال ۸۳ تا سال گذشته، چهار برابر شده است.

با همه این اوصاف نباید نسبت به مبارزه با اعتیاد ناامید بود چرا که مطمئنا مسئولان مربوطه و خانواده ها با همکاری و همدلی با هم تا حدود زیادی می توانند این بلا را با تلاش برای کاهش تقاضا از جامعه دور کنند.تجربه تاریخی نشان داده که برای حل هر مشکل و معضل اجتماعی که مردم و مسئولین یکدل و یک صدا شدند آن مشکل تا حدود زیادی رفع شده است.اگر چه همانطور که در ابتدای این مطلب مطرح شد در این راستا و به منظور حل این مشکل اقدامات زیادی صورت گرفت.

اما به نظر می رسد در کنار این اقدامات زیاد بیشترین اقدامی که تاثیرگذار بود بحث تقویت ستاد کاهش تقاضا بوده است و بعد از آن هم ایجاد کمپ های امید به زندگی که جلساتی با حضور معتادین سابق برگزار می شود.در کنار این مسئله از نقش اصلی و اساسی خانواده هم نباید گذشت خانواده و والدین و مخصوصا مادران یک خانواده می توانند، نقش بسیار مهمی به منظور کاهش تقاضا و عدم روی آوری اعضا خانواده نسبت به اعتیاد و مواد مخدر داشته باشند. افراد در مسیر زندگی برای تشکیل یک خانواده‌ی سالم و داشتن تعاملی درست با فرزندان خود به دانش، مهارت و اخلاقی برای خوب زیستن احتیاج دارند که این احتیاج می تواند از طریق رسانه ها و تمهیدات مسئولین مربوطه برطرف گردد.اگرچه به منظور کاهش تقاضا رسانه های مختلف و در صدر آن رسانه ملی تولیدات زیادی داشته است و اکنون هم در همین راستا با تولید برنامه های مستند که مستقیما به آسیب شناسی اعتیاد می پردازد؛ ثابت قدم مانده است اما به نظر می رسد این پروسه نیاز به تکرار دارد و تکرار و تکرار تا خانواده ها بدون استفاده مواد مخدر مضرات اعتیاد را کاملا لمس کنند.

در کنار نقش رسانه ها و مسئولین مربوطه، نقش خانواده ها به منظور روشنگری درباب آسیب های اعتیاد پررنگ تر به نظر می رسد.اکر والدین در خانواده بری از هرگونه اعتیاد به سیگار و یا مواد مخدر باشند، گام اول عدم ورود فرزندان به بحث اعتیاد ممکن شده است چرا که خانواده هایی که حتی یکی از والدین اعتیاد دارند عملاً فرزندان آنها بیشتر در خطر قرارگرفتن در دام اعتیاد هستند.از این رو انتظار می رود خانواده ها در مرحله اول قبل از اینکه انتظاری از نهادی داشته باشند نقش خود را دست کم نگیرند چرا که با توجه به شرایط فعلی در مرزها با وجود همه سختگیری ها و مراقبت مرزبانان از مرزها اما با این وجود عملا قاچاقچیان از طرق مختلف حتی از طریق دریاها به کشور برای پهن کردن بساط کاسبی خرده فروشان مواد وارد می کنند.شکی نیست که در این بین نقش زنان و مادران جامعه بسیار پررنگ تر است چرا که تربیت اصلی فرزندان در یک خانواده به عهده مادر خانواده است و قطعا در این زمینه نقش مادر از پدر مهم تر است علاوه بر این به دلیل باروری زنان و روحیه خاص آنها باید بیشتر مراقب خودشان باشند چرا که کوچکترین لغزش آنها در این مسیر می تواند یک خانواده را در خطر بدترین حوادث روحی و عاطفی قرار دهد.از طرفی آمار اعتیاد زنان در کشور از مرز فاجعه عبور کرده است و اگر سیگار را هم به اعتیاد آنها اضافه کنیم شرایط بحرانی تر هم می شود.

از این رو قطعا با توجه به تجارب گذشته باید ستادهای کاهش تقاضا را قدرتمند تر کرد و به آنها بال و پر داد تا در کنار همکاری خانواده ها این بلا سایه سنگینش بر کشور کمتر و کمتر شود.مطمئنا پیشگیری و کاهش تقاضا بهتر از درمان و برخورد و زور است چرا که تجربه ثابت کرده است که معتادان بارها با زور و زندانی در ظاهر ترک کردند اما در ذهنشان این اتفاق رخ مداده است. در پایان یادآوری آخرین آماری که از تعداد معتادین کشور ارائه شده است می تواند افکار عمومی را بیش از گذشته نسبت به اینکه باید به سمت جامعه ای حرکت کنیم که بر فرض محال اگر مواد مخدر در آن به راحتی یافت شد باید شخصی از آن استقبال نکند کاری که ستاد کاهش تقاضا انجام می دهد.