کلینیک جامع آموزش پزشکی

کلینیک جامع آموزش پزشکی

همچنین می توانید کانال ما در تلگرام را دنبال کنید با عنوان: نکات مهم سلامتی t.me/public_health
کلینیک جامع آموزش پزشکی

کلینیک جامع آموزش پزشکی

همچنین می توانید کانال ما در تلگرام را دنبال کنید با عنوان: نکات مهم سلامتی t.me/public_health

کنترل جنسی چیست؟


«کنترل» واژه ای بیگانه است که به زبان فارسی وارد شده است و در اصلِ معنای آن اختلاف نظر وجود دارد. برخی آن را در لغت فارسی به معنای «وارسی، بازرسی و تفتیش» (1) معنا کرده اند.تعاریف اصطلاحی که از آن ارائه شده را می توان در دو جنبه در نظر گرفت. در مورد فردی، کنترل به «نظارت داشتن عقل شخص بر احساسات و اعمال وی» (2) تعریف نمود و در مورد اجتماعی،‌ «اِعمال قدرت، هدایت یا بازداشتن اعمال دیگران» (3) و یا «به کار بردن مکانیسم هایی در جامعه برای واداشتن اعضا به سازگاری و جلوگیری از ناسازگاری» (4) بیان کرد.کنترل در موارد مختلف اجتماعی، سیاسی، اقتصادی، قضایی و آموزشی کاربرد دارد. آنچه در این مبحث مورد نظر است کنترل انسان از جنبه ی فردی و اجتماعی در رابطه با غریزه ی جنسی می باشد.
عملکرد کنترل
انسان با ابعاد مختلف وجودی، دارای نیازهای گوناگون می باشد و هر یک از این نیازها، او را به سوی ارضای آن ها سوق می دهد. چنانچه انسان به یک جنبه توجّه نموده و همّت خود را صرف ارضای آن جنبه ی خاص نماید، ممکن است سایر نیازهای انسان در حدّ کافی ارضا نگردد.عمل کرد کنترل از این جا مشخص شده و کنترل در ابعاد مختلف معنا می یابد، بدین معنا که هر جنبه در حدّ نیاز، ارضا گردیده و سایر جوانب از نظر دور نگردند.در میان غرایز آدمی قوی ترین و نیرومندترین غریزه که در صورت توجّه صِرف بدان، از فعالیّت سایر غرایز جلوگیری می کند، غریزه ی جنسی می باشد که به دلیل عطش سیری ناپذیر آن، انسان را از توجه به سایر نیازهای روحی و جسمی باز می دارد.

گاه انسان برای رسیدن به یک خواسته ی جنسی، تمام نیازهای جسمی خود را فراموش نموده، احساسات و عواطف انسانی را زیر پا نهاده و به تعالی روحی خویش پشت پا می زند.دین اسلام برای سعادت فرد و جامعه، کنترل امیال و خواسته ها را در رأس برنامه های دینی قرار داده و سعادت انسان را در گرو تربیت و هدایت همه ی جوانب برمی شمرد:«رَبُّنَا الَّذِی أَعْطَى‏ کُلَّ شَیْ‏ءٍ خَلْقَهُ ثُمَّ هَدَى‏»؛ پروردگار ما کسی است که هر چیزی را که خلقتی در خور اوست، داده، سپس آن را هدایت فرموده است. (5)

کنترل تمامی نیازهای انسانی، موجب تعادل بین آن ها گردیده و از رشد یک جانبه و سرطانی آن ها جلوگیری می نماید.کنترل هر یک از غرایز، موجب توجّه به سایر غرایز گردیده و رشد همه جانبه ی انسان را در پی دارد، لذا نظارت و کنترل در مقابل همه ی غریزه ها ضروری به نظر می رسد وگرنه انسان دچار عدم تعادل گشته و در مسیر انسانیت قادر به حفظ خویشتن نخواهد بود.از آن جا که قدرت امیال نفسانی در مقابل انسان بسیار است، شاید هدف دین از کنترل، توجه به همه غرایز و پرورش همه جانبه ی آن بوده تا انسان از مسیر عدالت انسانی منحرف نگشته و به سوی رشد و تعالی گام بردارد.دین اسلام در صدد پرورش انسان، هم آهنگ با فطرت می باشد و نیازهای جسمانی و غریزه را مقدمه ی برآوردن نیازهای روحی قرار می دهد و در این مسیر سعادت دنیا و آخرت را تأمین نموده و به میزان ارتباط تن و روان، سعادت آن ها را یک جا تضمین می کند. (6)

علل کنترل

حفظ نظم و انسجام جامعه در گرو رعایت صحیح قوانین اجتماعی همراه با قانون پذیری افراد می باشد که خود منوط به تعلیم و تربیت صحیح بوده و نیازمند بسترهای روانی، اجتماعی و خانوادگی می باشد. کنترل فرد و جامعه، لازم و ملزوم یک دیگر بوده و با هم ارتباطی تفکیک ناپذیر دارند. بر این اساس مهم ترین گام در جهت حفظ نظم افراد جامعه، به کارگیری روش های اساسی و اولیه می باشد.

الف) پیش گیری

اساسی ترین و بهترین گام برای حفظ و کنترل فرد و جامعه برای جلوگیری از خطرات وقوع در انحراف و کجروی، پیش گیری و ایجاد مصونیّت اولیّه در فرد و اجتماع است.پیش گیری، «مجموعه ای از راهکارهای مستقیم و غیر مستقیم است که با هدف ایجاد امکانات و موقعیّت های بازدارنده از وقوع جرم و کجروی طراحی و تدوین می شود». (7)در دهه های اخیر به دلیل کارآمدی پیش گیری نسبت به مقابله با کجروی بدان اهمیّت خاصّی داده شده است. حال آن که اسلام از قرن ها پیش اصل اساسی خود را در کنترل فرد و جامعه بر اساس پیشگیری نهاده است (8) و افراد را به تعادل نفسانی از طریق مبارزه با خواهش های نامشروع نفسانی و ارضای پسندیده و معقول آن دعوت نموده و با گسترش آن به تمامی جامعه ی اسلامی، در صدد ایجاد جامعه ای هماهنگ با افرادی متعادل بوده است.اصول اخلاقی که ارزش های اسلامی بر اساس آن ها پایه گذاری شده، همه زمینه ساز کنترل فردی و اجتماعی است که ضمن تربیت فردی، افراد را به سوی برخورد صحیح و متعادل با یک دیگر دعوت نموده و همراه با تعامل صحیح،‌ آن ها را به سوی ایجاد جامعه ای منسجم و رو به رشد هدایت می نماید.

ب) مجازات

در یک مجموعه ی هم آهنگ، گاه عناصری دیده می شود که برخلاف مسیر اصلی و صحیح حرکت نموده و ایجاد ناهم آهنگی می نماید. در مقابل این عناصر باید شیوه های درمانی مناسبی به کار گرفت تا در مسیر صحیح قرار گیرند، ولی چنانچه این شیوه در برخی افراد مؤثر واقع نشد و یا افرادی یافت شوند که در صدد بر هم زدن نظم اجتماعی باشند، به ناچار باید از روش های بازدارنده استفاده نمود و از طریق اصلاح فردی، خانوادگی و یا حتی دادگاه ها و ... در صدد کنترل و مهار این گونه افراد برآمد و مانع از گسترش آن به سایر افراد و جامعه شد.اگر با تمام این عوامل، کجروی و انحراف به وقوع پیوست و دامنه ی آن از فرد، تجاوز نمود و جامعه را در معرض خطر قرار داد، نمی توان آن را به دید یک کجروی کوچک تلقی نمود، بلکه متناسب با آن کجروی تنبیه و مجازات در نظر گرفته می شود، تا ضرر وارده از طریق آسیب های فردی و اجتماعی به حداقل کاهش یابد.

مکانیسم های کنترل

مکانیسم های کنترل شامل دو جنبه رسمی و غیر رسمی می باشد. کنترل رسمی دربرگیرنده ی تلاش ها و اقداماتی است که منابع اقتدار، در مقابله با وقوع جرم و کجروی در جامعه عهده دار می شوند، ولی در جنبه ی غیررسمی مکانیسمی است که تمامی جامعه را فرا گرفته و مبتنی بر اصول اخلاقی، ارزش ها و هنجارهای متعارف می باشد. (9)کنترل غیر رسمی، هر چند ضمانت اجرای قانونی ندارد، ولی متغیرهای درونی فرد را وادار به کنترل می نماید.

یک سری عوامل، فرد را وادار به کنترل فردی و اجتماعی می نماید که گاه شامل کنترل درونی و گاه بیرونی می باشد.

در کنترل درونی، فرد خود را از درون به انجام رفتار مورد انتظار خویش ملزم می بیند و در واقع نظام فرهنگی جامعه است که می تواند افراد را با تکیه بر نوعی ضمانت اجرای اخلاقی و درونی به نظم پای بند سازد.کنترل بیرونی با کاهش امکان کجروی از طریق ایجاد محدودیت بیرونی و فیزیکی صورت می پذیرد.کنترل ماورای طبیعی در جوامع غیر دینی به شدت مورد غفلت قرار گرفته است، حال آن که اعتقاد به مکانیسم های تنبیهی پس از مرگ تأثیر قابل توجّهی در بازدارندگی جرم و کجروی دارد. (10)

پی نوشت ها :

1. لغت نامه دهخدا، ج 12، ص 18614.
2. فرهنگ معین، ج 3، ص 3085.
3. علی سلیمی و محمد داوری، جامعه شناسی کجروی، ص 581.
4. علی رضا شایان مهر، دایرة المعارف تطبیقی علوم اجتماعی، ج 1، ص 441- 442.
5. طه، آیه 50، ترجمه محمد مهدی فولادوند.
6. حمید محمد قاسمی، اخلاق جنسی از دیدگاه اسلام، ص 179.
7. علی سلیمی و محمد داوری، جامعه شناسی کجروی، ص 684- 685.
8. قال الصادق علیه السلام: دِرْهَمُ وِقَایةٍ، خیرٌ مِنْ قنطارِ علاجٍ؛ یک درهم که برای پیش گیری بیماری خرج شود بهتر از مبلغ زیادی است که برای درمان به مصرف برسد. (حمید محمد قاسمی، اخلاق جنسی از دیدگاه اسلام، ص 189).
9. علی سلیمی و محمد داوری، جامعه شناسی کجروی، ص 651- 658.
10. همان، ص 660- 676.

نظرات 0 + ارسال نظر
برای نمایش آواتار خود در این وبلاگ در سایت Gravatar.com ثبت نام کنید. (راهنما)
ایمیل شما بعد از ثبت نمایش داده نخواهد شد