وقتی پشه شما را نیش می‌زند

تقریبا همه افراد گزش پشه را در زندگی خود تجربه کرده اند. گاهی اوقات گزش پشه فقط باعث خارش و سوزش پوست نمی شود، بلکه ممکن است عفونت خاصی را وارد خون شما کند مانند بیماری تب دانگ و یا بیماری مالاریا.

علایم گزش پشه چیست؟

در ابتدا برجستگی کم رنگی بر روی پوست فرد ایجاد می کند که می تواند صورتی یا قرمز شود.

در مرحله بعد ایجاد خارش می کند.

برجستگی کم رنگ ممکن است بلافاصله ظاهر شود. اگر فرد حساسیت زیادی به نیش پشه داشته باشد، ممکن است منطقه بزرگ تری از قرمزی و خارش را روی پوست خود داشته باشد.

واکنش های شدید آلرژیکی (حساسیت)

واکنش های آلرژیک به ندرت پس از گزش پشه در فرد ایجاد می شود.

بروز علایمی مانند ورم گلو، کهیر، خس خس خیلی نادر است، ولی اگر رخ دهد بسیار خطرناک می باشد و تهدید کننده جان فرد است (شوک آنافیلاکسی) که حتما نیاز فوری به درمان پزشکی دارد.

چه بیماری هایی از راه نیش پشه منتقل می شوند؟

پشه می تواند بیماری های خطرناکی مانند تب دانگ ، مالاریا و ویروس west nile را منتقل کند.

گذاشتن یخ روی محل گزش سبب می شود تا ورم ناشی از نیش پشه فروکش کند

علایم و نشانه های یک بیماری جدی ممکن است شامل موارد زیر باشد :

تب ، سردرد شدید، تغییرات عصبی مانند ضعف عضلانی یک طرف بدن، بدن درد، تهوع ، استفراغ، غدد متورم، جوش، بی حالی، گیجی و حساسیت به نور.

اگر پس از گزش پشه این علایم را در خود مشاهده کردید، حتما به پزشک مراجعه کنید.

کدام پشه ما را نیش می زند؟

گزش توسط پشه ماده انجام می گیرد. پشه ماده نیش خود را از طریق پوست وارد بدن ما می کند و خون ما را می مکد. در حالی که خون فرد را می مکد، مقداری از بزاق خود را که حاوی نوعی پروتیین است، وارد پوست ما می کند . این پروتیین حاوی مواد ضدانعقاد خون است تا پشه به راحتی بتواند خون را بمکد، بدون آنکه دستگاه ایمنی بدن ما، مانع این کار شود.

سیستم ایمنی بدن ما به این نوع پروتیین واکنش نشان می دهد و باعث خارش و برآمدگی در قسمت گزیده شده می گردد.

چه عواملی سبب می شود بیشتر در معرض گزش پشه قرار بگیریم؟

پشه از طریق ردیابی بو، میزان دی‌اکسیدکربنی که در هوای بازدم فرد وجود دارد و موادشیمیایی موجود در عرق فرد، قربانی خود را برای نیش زدن انتخاب می کند.

عوامل دیگری نیز وجود دارد که باعث می شود پشه بیشتر این افراد را نیش بزند. عواملی مانند :

- جنسیت مذکر

- افراد با گروه خونی  O

- افراد چاق

پشه ها به گرما جذب می شوند. بنابراین استفاده از لباس های تیره که گرما را در خود نگه می دارند، می تواند پشه ها را جذب خود کند

سن افراد نیز عامل تعیین کننده ای برای شدت علایم بوجود آمده بعد از نیش زدن می باشد. بزرگسالان چندین بار در طول زندگی توسط پشه گزیده شده اند، بنابراین به نیش زدن پشه کمتر حساسیت نشان می دهند، اما کودکان چون تجربه کمتری در گزش پشه دارند، حساسیت های بیشتری به گزش پشه نشان می دهند و هر چه کم سن و سال تر باشند بیشتر حساسند.

چگونه محل گزش پشه را درمان کنیم؟

- به محض نیش زدن پشه، جای نیش او را با آب و صابون بشویید.

- در صورت وجود خارش شدید در محل گزش، از لوسیون کالامین (تصویر روبرو) استفاده کنید. اگر این لوسیون را نداشتید می توانید خودتان آن را در منزل تهیه کنید، به این صورت که : مقدار مساوی آب و جوش شیرین را با هم ترکیب کنید. خوب آنها را به هم بزنید تا خمیری به دست بیاید. این ترکیب را روی محل موردنظر بزنید. این ترکیب در تسکین خارش پوست بسیار کمک می کند.

- مقداری یخ را در کیسه نایلونی ریخته و آن را روی محل مورد نظر بگذارید. یخ سبب می شود تا التهاب و ورم ناشی از نیش پشه فروکش کند. برخی پشه ها طوری نیش می زنند که پوست فرد پس از گزش، متورم شده و اندازه یک پرتقال می شود. گذاشتن یخ در کاهش این ورم خیلی موثر است.

- به علت حساسیت زیاد برخی افراد به نیش پشه، می توان تحت نظر پزشک از دارو استفاده کرد.

- به خاطر داشته باشید هرگز محل گزش پشه (مخصوصا انواع خاصی که التهاب های شدیدی را موجب می شوند) را نخارانید. هر بار که شما آن منطقه را می خارید، ماده هیستامین در بدن آزاد می شود و آن منطقه را تحریک می کند  تا بیشتر احساس خارش کنید.

حتما از پشه بند استفاده کنید و مواقعی که در منزل نیستید، حشره کش بزنید تا پشه های خانه بمیرند. همچنین می توانید از قرص های حشره‌کش استفاده کنید

- خارش های مداوم می تواند زخم های کوچکی در پوست ایجاد کند و راه ورود انواع میکروب ها را به داخل پوست باز می کند و منجر به بروز عفونت در آن محل می شود.

- محل گزش را هرگز با پارچه نبندید. پوشاندن آن قسمت، سبب تحریک بیشتر آن شده و حساسیت شما را برای خاراندن بیشتر آن منطقه افزایش می دهد.

چند نکته

- از لباس های رنگ روشن استفاده کنید. همانطور که گفته شد لباس های تیره، جاذب گرما هستند و پشه ها نیز محیط های گرم را برای مکیدن خون انسان ها انتخاب می کنند. پس استفاده از لباس های تیره رنگ، احتمال گزش پشه را افزایش می دهد.

- جلوگیری از نیش زدن پشه بسیار راحت تر از درمان علایم آن می باشد. پس حتما از پشه بند استفاده کنید و مواقعی که در منزل نیستید، حشره کش بزنید تا پشه های خانه بمیرند. همچنین می توانید از قرص های حشره‌کش استفاده کنید.

چرا پشه نیش می زند؟

پشه های ماده زمانی نیش می زنند که در حال آماده سازی خود برای تخم گذاری هستند. خونی که آنها می مکند سبب می شود تا بتوانند فرزندان سالمی به وجود آورند.

پشه ها بیشتر تمایل دارند که از پرندگان تغذیه کنند و آنها را نیش بزنند، ولی بوی انسان را بیشتر و بهتر ردیابی می کنند.

کارشناسان برای شناخت عملکرد نیش پشه آزمایش‌های فراوانی انجام داده‌اند، از جمله با استفاده از میکروسکوپ، پشه‌ای را که ‌در حال نیش زدن پای یک قورباغه بود، زیر نظر گرفتند.

نیش پشه داخل پوست پای قورباغه پیچ می‌خورد و می‌چرخد و دنبال مویرگ می‌گردد، سپس هنگامی که نیش پشه به یک رگ خونی می‌رسد، پمپ‌های مکش شکم پشه، شروع به مکیدن آن می‌کنند. پشه‌ها تقریبا دو برابر وزن خود خون می‌مکند.

بعد از پایان مکش، آن‌ها مقداری از بزاق خود را به بیرون دفع می‌کنند. همین امر، باعث ایجاد آلرژی و حساسیت در بدن انسان می شود که با خارش و درد همراه است.

پشه چه کسانی را نیش می‌زند؟

برخی افراد که پی در پی دچار پشه گزیدگی می‌شوند، کم کم بدنشان در مقابل نیش واکنش نشان نمی‌دهد، یعنی نوعی مصونیت در مقابل آن پیدا می‌کنند.

آزمایش‌های دانشمندان نشان داده‌ است که پشه‌ها پوستی که گرم باشد (دمای بالای 32 درجه) را دوست داشته و برای گزیدن، انتخاب می‌کنند. متوسط دمای پوست انسان بین 31 تا 35 درجه سانتیگراد است. همین نکته، حرف افرادی را که می‌گویند پشه آن‌ها را نیش نمی‌زند، توجیه می‌کند.

اطلاعات موجود نشان می‌دهد که همه پشه‌ها، خونخوار نیستند و فقط پشه ماده است که خون می‌خورد. پشه نر فقط از شیره گیاهان تغذیه می‌کند.

پشه‌های گزنده یا خونخوار را از روی خرطوم بلند و پهن متمایل به جلو شناسایی می‌کنند. پشه معمولی به رنگ قهوه‌ای و خاکستری است. این پشه‌ها در مکان‌های مسکونی بسیارمشاهده می‌شوند. آن‌ها تمایل به آب‌های آلوده دارند و هر جایی آب باشد، زندگی و تولید مثل می‌کنند.

برای درمان گزش حشرات پیشنهاد می‌شود از کمپرس آب سرد، پماد کالامین و بتامتازون استفاده کنید

محل زندگی پشه

لوله‌های فاضلاب خانگی، منبع‌های آب، بشکه‌های آب، گلدان‌های مرطوب، ناودان‌ها، حوضچه‌ها و استخرها، آب انبار و حتی مخلوط کود حیوانات با پیشاب انسان برای پشه ها مطلوب است. زمستان‌ها هم در جاهای نمناک و کمی گرم به سرمی‌برند.

فصل پاییز پشه‌های نر و ماده جفت گیری می‌کنند و نرها می‌میرند. پشه ماده زمستان را سپری کرده و در بهار روی آب‌ها تخم‌ریزی می‌کند. لذا با ضدعفونی کردن محل‌های آب می‌توان آن‌ها را نابود کرد.

راز پیدا کردن انسان توسط پشه‌های خونخوار

محققان دانشگاه کالیفرنیا معتقدند دی‌اکسید کربن خارج شده از شش‌ها و در ادامه بوی بدن انسان، توجه پشه‌ها را جلب می‌کند. گیرنده‌های قوی دی اکسید کربن این حشره، به او اجازه می‌دهد تا نسبت به حداقل میزان این گاز فورا واکنش نشان دهد؛ اما بوی پوست بدن انسان تنها در صورت نزدیک بودن حشره به انسان کارایی دارد.

این پشه‌ها قادر به اشاعه بیماری‌هایی نظیر مالاریا، تب زرد و تب دینگو هستند.

پیشگیری از گزش پشه

- پشه‌ها رنگ‌ها را تشخیص می‌دهند. آن‌ها به سمت رنگ‌های سیاه، قرمز تیره و آبی تیره بیشتر جلب می‌شوند و در مقابل، کمتر به سمت رنگ‌های سفید، زرد و سبز روشن جذب می‌شوند.

- مالیدن آب لیمو روی پوست، اسپری حشره‌کش، نصب توری در و پنجره، پماد و کرم مخصوص فراری دهنده پشه از پوست بدن، ریختن نفت هر چند وقت یک بار در لوله‌های فاضلاب و دستشویی منزل از ورود و گزش پشه جلوگیری می کند.

- هنگام مواجهه با پشه عصبانی نشوید و این قدر تکان نخورید، چون خشم سبب افزایش حرات بدن شده، در نتیجه پشه‌ها بیشتر به سمت شما جذب می‌شوند. سعی کنید آرام چیزی روی خود کشیده و بخوابید.

مبارزه با پشه در خانه

- اولین قدم برای مبارزه با پشه این است که از ورود پشه به داخل خانه جلوگیری کنیم. لذا نصب توری بر روی پنجره‌ها از ضروریات است.

- پشه‌ها نقاطی را دوست دارند که هوای آن ساکن و بی حرکت باشد. بنابراین برای فراهم نشدن چنین شرایطی در منزل بایستی پنجره‌هایی را که روبروی هم قرار دارند باز بگذاریم تا هوا به خوبی در داخل خانه جریان پیدا کند.

- از جمع شدن آب راکد در خانه جلوگیری کنید؛ به عنوان مثال ظرف آب پرندگان را مرتبا عوض کنید و در صورت علاقه به گل و گیاه مراقبت باشید تا در زیر گلدانی‌ها آب جمع نشود.

 - اگر از اجاق کباب پزی یا باربیکیو استفاده می‌کنید، کمی گیاه روزماری روی ذغال‌ها بریزید تا پشه‌ها را دور کند.

 - با عصاره سیر می‌توان یک ماده طبیعی دور کننده برای مبارزه با پشه تولید کرد. یک قسمت عصاره سیر را با پنج قسمت آب مخلوط کرده، در یک بطری کوچک بریزید. یک نوار کتانی را در این محلول خیس نمایید و در جاهایی مثل پاسیو آویزان کنید. این ترکیب به عنوان یک دور کننده طبِیعی حشرات عمل می‌کند.

- در اطراف خانه، گل همیشه بهار بکارید، زیرا گل همیشه بهار بویی دارد که حشرات آن را دوست ندارند، بنابراین به عنوان یک ماده دور کننده طبیعی حشرات عمل می‌کند.

- یکی از راه‌های ورود پشه به داخل ساختمان، دریچه کولر می‌باشد. بر روی دریچه کولر می‌توان از توری‌های فلزی که با قاب چوبی ساخته شده‌اند و یا از توری‌های پارچه‌ای استفاده کرد.

- اگر برای چند روز به مسافرت می‌روید و در مجاری فاضلاب آبی ریخته نمی‌شود، یک استکان نفت یا گازوئیل را در کف شوی آشپزخانه، حمام و توالت بریزید. لایه روغنی ایجاد شده در اثر ریختن نفت یا گازوئیل بر روی سطح آب، مانع از تنفس لارو پشه می شود.

- اگر قرار است به مدت بیش از دو هفته، به عنوان مثال به علت مسافرت از کولر استفاده نشود، بایستی آب راکد کف کولر تخلیه گردد.

- برای مبارزه با پشه‌های موجود در ساختمان می‌توان از سموم حشره کش متداول که به شکل اسپری در بازار موجوداست، استفاده نمود.

- قبل از ترک منزل، حشره کش را در فضای محیط اسپری نمایید. با بسته بودن پنجره‌ها، پشه‌ها چند ساعت با حشره کش در تماس قرار می‌گیرند. بعد از ورود به منزل، پنجره‌ها را کاملا باز کرده و بعد از تهویه کامل هوا، مشغول کا در منزل شوید.

- دهانه لوله چدنی مربوط به هواکش فاضلاب که بر روی بام ساختمان قرار دارد، بایستی توسط پارچه توری بسته شود تا پشه نتواند به داخل خانه راه یابد.